Załączniki do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia.( poz. ) Załącznik Nr 1 WYKAZ NARUSZEŃ PRZEPISÓW RUCHU DROGOWEGO I LICZBA PUNKTÓW ODPOWIADAJĄCA TYM NARUSZENIOM Naruszenia przepisów ruchu drogowego podlegające ewidencji przedstawia poniższa tabela. Poszczególnym naruszeniom przypisuje się liczbę punktów określoną w tabeli, z zastrzeżeniem przepisów rozporządzenia. Kod Rodzaj czynu Kwalifikacja prawna czynu Liczba punktów 1 3 A. Czyny o charakterze szczególnym 1 Popełnienie przestępstwa drogowego art. 173, 17, 177 1 lub, art. 3 1 lub k.k. 1 Spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego 3 Kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie po użyciu alkoholu lub środka podobnie działającego do alkoholu art. 8 1 lub art. 87 1 art. ust. 1 pkt 1 1 Nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku art. 93 1 art. ust. pkt 1 1 Kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości lub będąc pod wpływem środka odurzającego art.178a 1 lub k.k art. ust. 1 pkt 1 1 B. Nieprawidłowe zachowanie się kierujących wobec pieszych 1 3 1 Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszym art. 97, 9 albo 8 1 lub art. ust. 3 pkt 1 Wyprzedzanie na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi art. 97, 9 albo 8 1 lub art. ust. 3 pkt 1 1 3 Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych Nieustąpienie pierwszeństwa przez kierującego pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, pieszemu przechodzącemu na art. 9 albo 8 1 lub art. 9 albo 8 1 lub art. ust. 1 1 art. ust. 1
skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża pojazd Niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej w celu umożliwienia jej przejścia art. 9 albo 8 1 lub art. ust. 7 1 Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu podczas cofania art. 9 albo 8 1 lub art. 3 ust. 1 pkt 3 7 Naruszenie zakazu rozdzielania kolumn pieszych art. 9 albo 97 art. ust. pkt C Niestosowanie się do znaków i sygnałów drogowych 1 3 1 Niezastosowanie się, w celu uniknięcia kontroli, do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu Niezastosowanie się do: art. 9 19 ust. 1 i 3 z.s.d. 8 - sygnałów świetlnych 9-98, 1 ust., 1 lub 1 z.s.d. 3 - sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym art. 9 lub 9 1 18 ust. - z.s.d. - sygnałów i poleceń dawanych przez osoby uprawnione do kontroli ruchu drogowego 19 z.s.d. lub art. 19 ust. pkt 1 lub 7 Niestosowanie się do znaków: - B- "zakaz wjazdu" 17 ust. 1 z.s.d. - B-1 "zakaz ruchu w obu kierunkach" 1 z.s.d. 7 - B-1 "zakaz skręcania w lewo" lub B- "zakaz skręcania w prawo" ust. 1 z.s.d. 8 - C-1 do C-1 "nakaz jazdy..." 3 z.s.d. 9 - F-1, F-11, F-1 do F-19, kierunki na pasach ruchu określające dozwolony kierunek jazdy z poszczególnych pasów ruchu lub sposób ich wykorzystania art. 9 lub 9 1 7 ust.1 lub albo 7 z.s.d. 1 - P-8a do P-8c "strzałka kierunkowa 87 z.s.d. 11 - P- "linia podwójna ciągła" 8 ust. z.s.d. 1 - B-31 pierwszeństwo dla nadjeżdżających z z.s.d.
przeciwka 13 - B-3 do B-7 "zakaz wjazdu..." 18 ust. 1-8 z.s.d. 3 1 - B-13 do B-19 "zakaz wjazdu..." 19 lub z.s.d. 1 Niestosowanie się do pozostałych, niewyszczególnionych w niniejszym katalogu znaków i sygnałów drogowych 1 Niezatrzymanie pojazdu w związku ze znakiem B- "stop" Niestosowanie się do znaków: 17 D-18 parking lub D-18b parking zadaszony, z umieszczoną pod znakiem tabliczką T-9, albo D-18a parking miejsce zastrzeżone, z umieszczoną pod znakiem tabliczką T- 9 18 P-18 stanowisko postojowe i P- miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej albo P- koperta i P- miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej, umieszczonego samodzielnie bez znaku pionowego D-18, D- 18a lub D-18b art. 9, 9 1 art. 9 1 1 ust. 1 pkt 1 i ust. lub ust. z.s.d. art. 9 lub 9 1 art. 9 lub 9 1 ust. w zw. z ust. albo ust. w zw. z ust. z.s.d. 9 ust. i 9 albo 9 ust. i 9 z.s.d. 1 D Nieprzestrzeganie przepisów obowiązujących na skrzyżowaniach lub w innych miejscach przecinania się kierunków ruchu lub toru jazdy pojazdów 1 3 Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu: 1 - na skrzyżowaniu w sytuacji równorzędnej art. ust. 1 - na skrzyżowaniu oznaczonym znakami określającymi pierwszeństwo przejazdu ust. -7 albo 1 ust. 1 pkt z.s.d. 3 - pojazdom szynowym art. 9 art. ust. lub art. 1 ust. - rowerzystom art. 7 ust. 1-3 - podczas zmiany pasa ruchu art. ust. - w razie przecinania się poza skrzyżowaniem kierunków ruchu lub torów jazdy pojazdów poruszających się po tej samej drodze art. ust. 3 7 - podczas włączania się do ruchu art. 17 ust. 8 - podczas cofania art. 3 ust. 1 pkt 3 9 Nieułatwienie przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu art. 9 art. 9 1 Naruszenie zakazu zawracania art. 97 albo 9 1 art. ust. albo
ust. z.s.d. E Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących dopuszczalnej prędkości 1 3 Przekroczenie dopuszczalnej prędkości: 1 3 - powyżej km/h - od 1 do km/h - od 31 do km/h art. 9a art., art. 31 ust. 1 pkt 1, art. 3 ust. pkt i ust. 3 pkt lit. d albo 7, 31 ust.1 lub 81 ust. 1 i z.s.d. 1 8 albo albo - od 1 do 3 km/h art. art. 1 ust. - od 11 do km/h 7 Jazda z prędkością utrudniającą ruch innym kierującym art. 9 art. 19 ust. pkt 1 F Naruszenie przepisów dotyczących wyprzedzania 1 3 1 Nieupewnienie się co do możliwości wyprzedzania art. 9 art. ust. 1 Wyprzedzanie z niewłaściwej strony art. art. ust. 3-3 Naruszenie zakazu wyprzedzania: 3 - na przejazdach rowerowych i bezpośrednio przed nimi art. 7 ust. 1 - przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia art. art. ust. 7 pkt 1 - na zakrętach oznaczonych znakami ostrzegawczymi art. ust. 7 pkt - na skrzyżowaniach art. ust. 7 pkt 3 7 - na przejazdach kolejowych i bezpośrednio przed nimi 8 - na przejazdach tramwajowych i bezpośrednio przed nimi art. 8 ust. 3 pkt 3 art. 8 ust. w zw. z. art. 8 ust. 3 pkt 3 9 Niestosowanie się do znaku B- lub B- "zakaz wyprzedzania" art. 9 1 3 ust. 1-3 z.s.d.
1 Zwiększanie prędkości przez kierującego pojazdem wyprzedzanym art. 9 lub art. art. ust. 3 11 Wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym art. art. ust. 11 3 G Naruszenie przepisów dotyczących używania świateł zewnętrznych 1 3 Niestosowanie się podczas jazdy do obowiązku używania wymaganych przepisami świateł: 1 - od zmierzchu do świtu art. 88 art. 1 ust. 1 lub ust. - w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza art. 3 ust. 1 pkt 1 lit. a lub pkt lit. a 3 - w okresie od świtu do zmierzchu art. 1 ust. 1 - w tunelu, niezależnie od pory doby art. 1 ust. 1 lub ust. Naruszenie warunków dopuszczalności używania świateł przeciwmgłowych: - przednich art. art. 1 ust. 7 - tylnych art. 3 ust. 3 8 Pozostawienie pojazdu bez wymaganego przepisami oświetlenia art. 88 art. ust. 1 3 9 Korzystanie ze świateł drogowych w sposób niezgodny z przepisami art. 9 lub 97 k.w art. 1 ust. 3 3 H Naruszenie innych przepisów o bezpieczeństwie lub porządku w ruchu drogowym 1 3 Naruszenie zakazu cofania: 1 - na drodze ekspresowej lub autostradzie art. 9 lub 97 art. 3 ust. - w tunelu, na moście lub wiadukcie art. 3 ust. 3 Omijanie pojazdu z niewłaściwej strony art. art. 3 ust. 1 pkt Naruszenie przepisów określających warunki oraz zakazy zatrzymywania lub postoju art. 97 lub 9 art., 7, 9 lub 1
Kierowanie pojazdem pomimo braku dopuszczenia pojazdu do ruchu art. 9 art. 71 1 Nieuprawnione umieszczanie w pojeździe lub na nim urządzeń stanowiących obowiązkowe wyposażenie pojazdu uprzywilejowanego, wysyłających sygnały świetlne w postaci niebieskich lub czerwonych świateł błyskowych albo sygnał dźwiękowy o zmiennym tonie 7 Wyposażenie pojazdu w urządzenie informujące o działaniu sprzętu kontrolnopomiarowego używanego przez organy kontroli ruchu drogowego lub działanie to zakłócające albo przewożenie w pojeździe takiego urządzenia w stanie wskazującym na gotowość jego użycia art. 9a art. ust. pkt 3 art. art. ust. pkt 3 3 8 Naruszenie obowiązku "jazdy prawostronnej" art. 9 lub 97 art. 1 ust 1-9 Naruszenie obowiązku korzystania z pasów bezpieczeństwa przez kierującego pojazdem 1 Naruszenie obowiązku używania hełmu ochronnego odpowiadającego odpowiednim warunkom technicznym przez kierującego motocyklem lub motorowerem art. art. 39 ust.1 art. art. 13 Naruszenie zakazu korzystania podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku Naruszenie zakazu: art. 97 k.w art. ust. pkt 1 1 - objeżdżania opuszczonych zapór lub półzapór oraz wjeżdżania na przejazd, jeśli opuszczanie ich zostało rozpoczęte lub podnoszenie ich nie zostało zakończone art. art. 8 ust. 3 pkt. 1 1 - wjeżdżania na przejazd, jeśli po jego drugiej stronie nie ma miejsca do kontynuowania jazdy art. 8 ust. 3 pkt Naruszenie przez kierującego zakazu: 1 - wjeżdżania na skrzyżowanie, jeśli na skrzyżowaniu lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy art. 9 lub art. art. ust. pkt 1 17 Zakrywanie świateł oraz urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych wymaganych tablic albo znaków, które powinny być widoczne 18 Ozdabianie tablic rejestracyjnych oraz umieszczanie z przodu lub z tylu pojazdu znaków, napisów lub przedmiotów ograniczających czytelność tych tablic art. art. ust. 1 pkt art. art. ust. 1 pkt 3 3 1
19 Wjeżdżanie między jadące w kolumnie rowery lub wózki rowerowe albo pojazdy uprzywilejowane oraz pojazdy jednostek podporządkowanych Ministrowi Obrony Narodowej art. 9 lub art. art. 3 ust. Ciągnięcie za pojazdem osoby na nartach, sankach, wrotkach lub innym podobnym urządzeniu art. art. ust. pkt J Przewóz osób 1 3 1 Przewożenie dziecka w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami art. art. 39 ust. 3, art. ust. pkt lub Przewożenie pasażerów niezgodnie z przepisami o korzystaniu z pasów bezpieczeństwa lub używaniu hełmów ochronnych Naruszenie przepisów dotyczących przewozu dzieci lub młodzieży przez: art. art. ust. pkt 3 w zw. z a rt. 39 lub 3 - kierującego pojazdem przewożącym dzieci lub młodzież oraz autobusem szkolnym art. art. 7 ust. 1 lub ust. 3 lub art. 7a ust.1 lub ust. 3 - kierującego innym pojazdem art. 9 art. 7 ust. lub art. 7a ust. 1 Naruszenie przepisów dotyczących przewozu osób niepełnosprawnych przez: - kierującego pojazdem przewożącym osoby niepełnosprawne art. art. 8 ust.1 - kierującego innym pojazdem art. 9 art. 8 ust. 1 Przewóz osób pojazdem nieprzeznaczonym lub nieprzystosowanym do tego celu, bądź w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym pojazdu albo wynikających z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji, jeżeli liczba osób przewożonych w niewłaściwy sposób wynosi: art. art. 3 ust. 1 7-1 osobę 1 8 - osoby 9-3 osoby 3 1 - osoby
11 - osób 1 - osób 13-7 osób 7 1-8 osób 8 1-9 osób 9 1-1 osób lub więcej 1 Naruszenie warunków przewozu art. 3 ust. 3 pkt : konwojentów, drużyn roboczych lub osób wykonujących czynności ładunkowe, w przyczepie ciągniętej przez ciągnik rolniczy, jeżeli: 17 - liczba osób przekracza lit. a 3 18 - osoby znajdują się pomiędzy ładunkiem a przednią ścianą przyczepy lit. c 3 19 Naruszenie warunków przewozu osób w przyczepie, z wyłączeniem naruszenia określonego kodem E1 E, C7 C1, C17 i C18 Naruszenie warunków dopuszczalności przewozu osób samochodem ciężarowym poza kabiną kierowcy, z wyłączeniem naruszenia określonego kodem E1 E art. art. 3 ust. 3 pkt 1, pkt lid b, pkt 3 lub pkt art. art. 3 ust. pkt 1-3 K Naruszenia, którym przypisano zerową wartość punktową: 1 3 Kierowanie pojazdem 1 - pomimo orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdu art. k.k - nie mając do tego wymaganych uprawnień art. 9 1 k.w art. 87 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 88 lub art. 9 3 - nie mając przy sobie wymaganych dokumentów art. 9 k.w art. 38 Jazda wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych art. 9 lub art. art. ust. 3 pkt 3 Naruszenie obowiązku zatrzymania pojazdu w takim miejscu i na taki czas, aby umożliwić pieszym swobodny dostęp do pojazdów komunikacji publicznej lub na chodnik - w przypadku braku wysepki dla pasażerów na przystanku art. 9 lub art. art. ust. Przejeżdżanie przez przejazd kolejowy pojazdu lub zespołu pojazdów o długości art. art. 8 ust.
przekraczającej 1 m i niemogących rozwinąć prędkości powyżej km/h bez uprzedniego upewnienia się, że w czasie potrzebnym na przejazd nie nadjedzie pociąg lub bez uzgodnienia czasu przejazdu z dróżnikiem kolejowym 7 Naruszenie zakazu holowania art. 9 lub 97 art. 31 ust. Naruszenie przepisów dotyczących jazdy w zorganizowanych kolumnach, w tym: 8 - przekroczenie dopuszczalnej liczby pojazdów, 9 - niezachowanie wymaganej odległości między kolumnami lub pojazdami w kolumnie art. 9 lub art. art. 9 lub art. art. 3 ust. 1 art. 3 ust. 1 Wjeżdżanie na pas między jezdniami. art. 9 lub art. 97 k.w art. ust. 1 pkt 11 Używanie "szperacza " podczas jazdy art. 9 lub 97 k.w art. ust. 3 1 Bezpodstawne korzystanie z ułatwień w ruchu drogowym przez kierującego pojazdem uprzywilejowanym 13 Niestosowanie się, przez kierującego pojazdem uprzywilejowanym, do sygnałów dawanych przez osobę kierującą ruchem art. 9 lub art. art. 9 lub art. art. 3 ust. art. 3 ust. 3 1 Naruszenie przepisów o obowiązku wysyłania przez pojazdy żółtych sygnałów błyskowych art. art. ust. 1 lub ust. 3 1 Bezpodstawne używanie żółtych sygnałów błyskowych art. 9 lub art. art. ust. 1 Używanie pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu osoby znajdującej się w pojeździe lub poza nim 17 Umieszczenie na pojeździe znaku określającego inne państwo niż to, w którym pojazd został zarejestrowany 18 Oddalenie się kierującego od pojazdu, gdy silnik jest w ruchu 19 Używanie pojazdu w sposób powodujący uciążliwości związane z nadmierną emisją spalin do środowiska lub nadmiernym hałasem Pozostawienie pracującego silnika podczas postoju na obszarze zabudowanym 1 Używanie opon z umieszczonymi w nich na trwale elementami przeciwślizgowymi art. art. ust. 1 pkt 1 art. art. ust. 1 pkt art. art. ust. pkt 1 art. art. ust. pkt art. art. ust. pkt 3 art. art. ust. pkt
Używanie łańcuchów przeciwślizgowych na oponach na drodze niepokrytej śniegiem Umieszczenie na pojeździe ładunku w sposób: 3 - powodujący przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej lub dopuszczalnej ładowności pojazdu art. art. ust. 3 art. art. 1 ust.1 - naruszający stateczność pojazdu art. 1 ust. pkt - utrudniający kierowanie pojazdem art. 1 ust. pkt 3 - ograniczający widoczność drogi lub zasłaniający światła, urządzenia sygnalizacyjne, tablice rejestracyjne lub inne tablice albo znaki, w które pojazd jest wyposażony art. 1 ust. pkt 7 Niezabezpieczenie ładunku umieszczonego na pojeździe przed zmianą położenia lub wywoływaniem nadmiernego hałasu 8 Przewożenie ładunku o odrażającym wyglądzie lub wydzielającego odrażającą woń - bez odpowiedniego zabezpieczenia 9 Niezabezpieczenie urządzeń służących do mocowania ładunku przed rozluźnieniem się, swobodnym zwisaniem lub spadnięciem podczas jazdy 3 Naruszenie przepisów o przewozie ładunków sypkich art. art. 1 ust. 3 art. art. 1 ust. 3 art. art. 1 ust. art. art. 1 ust. 31 Przewożenie ładunku nieoznaczonego lub oznaczonego w niewłaściwy sposób art. art. 1 ust. 8 w zw. z art. 1 ust. 9 Przejazd bez zezwolenia: 3 - pojazdu z ładunkiem powodującym przekroczenie określonych gabarytów art. art. 1 ust. 11: w zw. z art. 1 ust. pkt 1, ust., ust. 8 lub ust. 1 33 - zespołu pojazdów o większej niż dopuszczalna liczbie pojazdów bądź długości art. ust.,a,b 3 Ciągnięcie przyczepy o rzeczywistej masie całkowitej większej niż dopuszczalna w odniesieniu do określonego rodzaju pojazdu ciągnącego 3 Palenie tytoniu lub spożywanie pokarmów w czasie jazdy przez kierującego przewożącego osobę pojazdem silnikowym art. art. ust. 1 art. art. 3 ust.
Z Naruszenia, którym nie przypisano wartości punktowej 1 3 1 Inne naruszenie przepisów ruchu drogowego - Użyte w tabeli skróty oznaczają: k.k. - ustawę z dnia czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 3, Nr 18, poz. 8, z 1999 r. Nr, poz. 79, Nr 83, poz. 931, z r. Nr 8, poz. 8, Nr 93, poz. 17, Nr 11, poz. 11, z 1 r. Nr 98, poz. 171, z 3 r. Nr 111, poz. 11, Nr 11, poz. 11, Nr 179, poz. 17, Nr 199, poz. 193, Nr 8, poz., r. Nr, poz. 19, Nr 9, poz., Nr 93, poz. 889, Nr 3, poz., z r. Nr 8, poz. 73, Nr 9, poz. 77, Nr 13, poz. 119, Nr 13, poz. 133, Nr 178, poz. 179, Nr 18, poz. 193, z r. Nr 19, poz. 19, Nr 18, poz. 19, Nr, poz. 18, z 7 r. Nr 89, poz. 89, Nr 13, poz. 8, Nr 1, poz. 89, Nr 19, poz. 1378, z 8 r. Nr 9, poz., Nr 1, poz. 78, Nr 171, poz. 1, Nr 173, poz. 18, Nr 1, poz. 13, z 9 r. Nr, poz., Nr 3, poz. 33, Nr 1, poz. 1317, Nr 18, poz. 133, Nr 19, poz. 17, Nr 1, poz. 1, Nr, poz. 189, oraz z 1 r. Nr 7, poz., Nr, poz. 7 i 9, Nr 98, poz. i, Nr 1, poz. 8, Nr 17, poz. 87, Nr 1, poz. 118 i poz. 11, Nr 18, poz. 18, Nr, poz. 17 i Nr, poz. 1 oraz z 11 r. Nr 17, poz. 78, Nr, poz. 13, Nr 39, poz., Nr 8, poz., Nr 7, poz. 381, Nr 9, poz. 9, Nr 117, poz. 78, Nr 133, poz. 77 i Nr 1, poz. 9) - ustawę z dnia maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 1 r. Nr, poz. 7, Nr 1, poz. 7, Nr 1, poz. 117, Nr 1, poz. 118, Nr 17, poz. 17 i Nr, poz. 1) - ustawę z dnia czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z r. Nr 19, poz. 9, Nr 17, poz. 1, Nr 179, poz. 18, Nr 18, poz. 19 i 197, z r. Nr 17, poz. 11, Nr 1, poz. 78 i 711, Nr 19, poz. 1, Nr 191, poz. 11, Nr 3, poz. 171, z 7 r. Nr, poz. 33, Nr 7, poz. 381, Nr 99, poz. 1, Nr 13, poz. 8, Nr 17, poz. 138, z 8 r. Nr 37, poz. 1, Nr 1, poz. 9, Nr 13, poz. 11, Nr 9, poz. 13, Nr, poz. 111 i 1, Nr 3, poz. 11 i 1, Nr 3, poz. 173 i 17, z 9 r. Nr 3, poz. 11, Nr 18, poz. 97, Nr 79, poz. 3, Nr 91, poz. 739, Nr 9, poz. 73, Nr 97, poz. 8 i 83, Nr 98, poz. 817 i Nr 18, poz. 133, z 1 r. Nr, poz. 3, Nr 3, poz., Nr 1, poz. 87, Nr 11, poz. 113, Nr 1, poz. 118, Nr 18, poz. 18, Nr 19, poz. 13, Nr, poz. 1 i Nr 7, poz. 17 oraz z 11 r. Nr 3, poz. 11, Nr 9, poz. 3, Nr 1, poz., Nr 171, poz. 11 i Nr, poz. 131) z.s.d. - rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 17, poz. 1393, z 8 r. Nr 179, poz. 11, z 1 r. Nr, poz. 1 oraz z 11 r. Nr 89, poz. 9 i Nr 1, poz. 7).