WSPARCIE INNOWACJI W WIELKOPOLSKICH PRZEDSIĘBIORSTWACH
CZYM SĄ INTELIGENTNE SPECJALIZACJE? Europejska polityka regionalna opiera się obecnie na strategii na rzecz inteligentnej specjalizacji (smart specialisation), którą Komisja Europejska (KE) ogłosiła we flagowym dokumencie Unia Innowacji, przyjętym w ramach strategii Europa 2020. Potrzeba określenia specjalizacji wiąże się wymogiem sprostania konkurencji światowej oraz uefektywnieniem zarządzania ograniczonymi zasobami budżetowymi UE. Ta zmiana podejścia do innowacyjności na poziomie unijnym w latach 2014 2020 przejawia się w konieczność określenia dziedzin i branż decydujących o przewadze konkurencyjnej i potencjale rozwojowym poszczególnych krajów i regionów. Zidentyfikowanie mocnych stron regionów w ramach strategii inteligentnej specjalizacji stało się warunkiem możliwość korzystania z funduszy unijnych w nowej perspektywie finansowej. Smart specialisation stanowią bowiem warunek ex ante korzystania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach wspierania projektów dotyczących: badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji, korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych, oraz Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w ramach celu dotyczącego transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie oraz na obszarach wiejskich. INTELIGENTNE SPECJALIZACJE W WIELKOPOLSCE Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski na lata 2015 2020 (RIS3) została przyjęta przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego w dniu 6 stycznia 2015 roku. Jej kluczową część stanowią inteligentne specjalizacje, które wyłoniono w wyniku prac analitycznych i procesu przedsiębiorczego odkrywania. Wśród nich wskazano: 1. BIOSUROWCE I ŻYWNOŚĆ DLA ŚWIADOMYCH KONSUMENTÓW a) bezpieczne bioprodukty i zdrowa żywność, b) nowoczesne technologie produkcji żywności, c) innowacyjne metody sprzedaży i dystrybucji wysokojakościowej żywności, d) ekologiczna produkcja żywności i zagospodarowanie odpadów. 2. WNĘTRZA PRZYSZŁOŚCI a) specjalistyczne i spersonalizowane meble i artykuły wyposażenia wnętrz, OPRACOWAŁ: PAWEŁ KOŁODZIEJSKI MANAGER DS. AUDYTU I FUNDRAISINGU mob.: +48 605 830 297 mail: p.kolodziejski@concordiadesign.pl Opracowano na podstawie informacji ze stron internetowych: Ministerstwa Gospodarki, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przesiębiorczości. b) nowe zastosowania technologii i materiałów, c) wzornictwo przemysłowe i innowacje oparte o design, d) recykling i upcykling w produkcji mebli i wyposażenia wnętrz. 3. PRZEMYSŁ JUTRA a) wyspecjalizowane technologie, maszyny i ich komponenty dla przemysłu rolno-spożywczego, wyposażenia wnętrz i transportowego, b) ekoinnowacyjne środki transportu samochodowego i powietrznego oraz pojazdy i systemy komunikacji publicznej, c) zautomatyzowane, zrównoważone i zoptymalizowane procesy produkcyjne oraz sterowania i monitorowania, d) materiały z recyclingu i odzysku. 4. WYSPECJALIZOWANE PROCESY LOGISTYCZNE a) specjalistyczne rozwiązania logistyczne dla potrzeb MSP i handlu wielokanałowego (w tym elektronicznego), b) usługi, technologie oraz produkty dla logistyki (w tym technologie formowania i konsolidacji jednostek ładunkowych), c) inżynieria i informatyzacja procesów logistycznych, d) transport multimodalny dla zwiększania mobilności regionalnej. 5. ROZWÓJ OPARTY NA ICT a) aplikacje, usługi i systemy ICT służące poprawie
jakości życia, b) zaawansowane systemy dla biznesu, c) specjalistyczne narzędzia i produkty ICT dla obszarów specjalizacji regionu, d) systemy informatyczne do zarządzania złożoną infrastrukturą, systemy osadzone dla infrastruktury. 6. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE MEDYCZNE a) medycyna spersonalizowana, b) produkty, usługi i nowe technologie związane z profilaktyką, diagnostyką i terapią chorób cywilizacyjnych oraz chorób rzadkich, c) nowe metody wspomagające decyzje diagnostyczne i lecznicze z wykorzystaniem ICT i Big Data. KRAJOWA INTELIGENTNA SPECJALIZACJA W dniu 8 kwietnia 2014 r. Rada Ministrów przyjęła Program Rozwoju Przedsiębiorstw, którego integralną część stanowi Krajowa Inteligentna Specjalizacja (KIS). Dokument przedstawia proces analityczny wyłaniania inteligentnych specjalizacji na poziomie krajowym (obszary B+R+I) oraz zarys procesu ich monitorowania i aktualizacji. Krajowa inteligentna specjalizacja jest dokumentem otwartym, który będzie podlegał ciągłej weryfikacji i aktualizacji w oparciu o system monitorowania oraz zachodzące zmiany społeczno-gospodarcze. Efektem opracowania KIS jest wskazanie krajowych inteligentnych specjalizacji stanowiących priorytety w zakresie politki naukowej i innowacyjnej do roku 2020. 19 inteligentnych specjalizacji określono w ramach następujących działów: zdrowe społeczeństwo, biogospodarka rolno-spożywcza i środowiskowa, zrównoważona energetyka, surowce naturalne i gospodarka odpadami oraz innowacyjne technologie i procesy przemysłowe. ZDROWE SPOŁECZEŃSTWO 1. Technologie inżynierii medycznej, w tym biotechnologie medyczne 2. Diagnostyka i terapia chorób cywilizacyjnych oraz w medycynie spersonalizowanej 3. Wytwarzanie produktów leczniczych BIOGOSPODARKA ROLNO-SPOŻYWCZA, LEŚNO-DRZEWNA I ŚRODOWISKOWA 1. Innowacyjne technologie, procesy i produkty sektora rolno-spożywczego i leśno-drzewnego 2. Zdrowa żywność (o wysokiej jakości i ekologiczności produkcji) 3. Biotechnologiczne procesy i produkty chemii specjalistycznej oraz inżynierii środowiska ZRÓWNOWAŻONA ENERGETYKA 1. Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii 2. Inteligentne i energooszczędne budownictwo 3. Rozwiązania transportowe przyjazne środowisku SUROWCE NATURALNE I GOSPODARKA ODPADAMI 1. Nowoczesne technologie pozyskiwania, przetwórstwa i wykorzystania surowców naturalnych oraz wytwarzanie ich substytutów 2. Minimalizacja wytwarzania odpadów, w tym niezdatnych do przetworzenia oraz wykorzystanie materiałowe i energetyczne odpadów (recykling i inne metody odzysku) 3. Innowacyjne technologie przetwarzania i odzyskiwania wody oraz zmniejszające jej zużycie INNOWACYJNE TECHNOLOGIE I PROCESY PRZEMYSŁOWE (W UJĘCIU HORYZONTALNYM) 1. Wielofunkcyjne materiały i kompozyty o zaawansowanych właściwościach, w tym nanoprocesy i nanoprodukty 2. Sensory (w tym biosensory) i inteligentne sieci sensorowe 3. Inteligentne sieci i technologie geoinformacyjne 4. Elektronika oparta na polimerach przewodzących 5. Automatyzacja i robotyka procesów technologicznych 6. Optoelektroniczne systemy i materiały 7. Inteligentne technologie kreacyjne MILIONY Z POIR W 2015 ROKU Kwiecień i maj 2015 roku upłynie pod znakiem uruchomienia nowych, długo oczekiwanych konkursów z programów unijnych w ramach perspektywy 2014-2020. W ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój zaplanowane zostały konkursy dedykowane MŚP i dużym przedsiębiorcom: SZYBKA ŚCIEŻKA PODDZIAŁANIE 1.1.1 PO IR DLA MNIEJSZYCH W ramach instrumentu, który jest sukcesorem konkursów PO IG 1.4 z minionej perspektywy finansowej mikro, mali i średni przedsiębiorcy mogą pozyskać dofinansowanie na projekty badawczo-rozwojowe (poddziałanie 1.1.1 POI IR). Proponowane projekty muszą wpisywać się w Krajowe Inteligentne Specjalizacje, czyli dotyczyć jednej z 19 branż, które Ministerstwo Gospodarki wybrało, jako kluczowe dla Polski. Nowością będzie ciągły nabór wniosków, znacznie ograniczone formalności, a wnioskodawca pozna decyzję w ciągu 60 dni od daty złożenia wniosku. Budżet pierwszego konkursu to 1,6 mld złotych. To bardzo dobry model finansowania przeznaczony
OPRACOWAŁ: KAMIL SĘDŁAK PROJECT MANAGER & FUNDRAISER mob.: +48 697 690 194 e-mail: kamil.sedlak@concordiadesign.pl mu możliwa będzie weryfikacja nowego rozwiązania w warunkach zbliżonych do rzeczywistych i operacyjnych. Przedsiębiorstwo może przeprowadzić prace B+R samodzielnie i przy wykorzystaniu własnych zasobów lub zlecając realizację prac B+R podmiotom zewnętrznym (jednostkom naukowym, innym przedsiębiorstwom, sieciom naukowym, konsorcjom naukowo-przemysłowym, itp.). W poprzedniej perspektywie finansowej minimalna wartość projektu wynosiła 5 mln zł, natomiast dofinansowanie dla przedsiębiorców uczestniczących w projektach mogło, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa, wynieść nawet 80% całkowitych kosztów. Szczegóły zostaną ogłoszone 7 kwietnia 2015 r., budżet konkursu 500 mln złotych. dla przedsiębiorstw, które szukają dotacji na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych. NCBiR, w ramach dwuetapowej oceny: tj.: oceny ekspertów z danej dziedziny, mających dostęp do baz patentowych oraz panelu ekspertów, w tym związanych z biznesem, wybierze najlepsze pomysły, które będą innowacją, najlepiej na skalę globalną. Grant nie sfinansuje, co prawda, wdrożenia wynalazku, niemniej regularny konkurs, z szybką decyzją o finansowaniu może być kluczowy dla wielu innowacyjnych produktów i technologii, które do tej pory nie mogły liczyć na szybkie dotarcie na rynek. SZYBKA ŚCIEŻKA PODDZIAŁANIE 1.1.1 PO IR DLA DUŻYCH Osobny konkurs będzie rozpisany pod kątem dużych przedsiębiorstw. Schemat pomocy będzie podobnym do schematu szybkiej ścieżki dla mikro i małych przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy będą mogli zlecać prace badawcze na zewnątrz uczelniom i jednostkom badawczym w ramach badań kontraktowych. Przewidziane jest wsparcie dla projektów od VI poziomu gotowości technologicznej (TRL VI IX). Zakłada się bardziej szczegółową weryfikację czystości patentowej poprzez rozbudowane oświadczenie (IPR), z informacją we wniosku jak i gdzie zostało to zbadane, ze wskazaniem źródeł danych i otrzymanych wyników. W roku 2015 przewidziano na ten cel 750 mln złotych. DEMONSTRATOR PODDZIAŁANIE 1.1.2 PO IR Ostatnim godnym uwagi Programem, w ramach środków POIR będzie DEMONSTRATOR. Dofinansowanie zyskają projekty tematycznie wpisujące się w Krajowe Inteligentne Specjalizacje (KIS), obejmujące realizację prac B+R nad rozwiązaniami technologicznymi i produktami, służącymi rozwojowi prowadzonej działalności gospodarczej oraz wzmacnianiu ich pozycji konkurencyjnej. Wspierane będzie wytworzenie instalacji pilotażowej / demonstracyjnej, dzięki cze- STRATEGICZNE OBSZARY WSPARCIA W RAMACH WIELKOPOLSKIEGO REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO NA LATA 2014 2020 Kluczowym elementem strategii finansowej Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, jest uwzględnienie dwóch podstawowych kierunków wydatkowania środków: bezpośrednie wsparcie wzrostu gospodarczego oraz wywołanie efektów strukturalnych, spowodowanych luką cywilizacyjną. Należy dodać, iż oba wymienione kierunki w szerokim zakresie uzupełniają się i są w dużym stopniu nierozdzielne, a ich wspólnym mianownikiem jest niewątpliwie tworzenie podstaw dla wzrostu gospodarczego. Wielkopolska jako trzecie województwo pod względem miernika PKB na 1 mieszkańca, na podstawie Umowy Partnerstwa otrzyma łącznie 2 450 206 417 EUR. To najwyższa pula środków dla regionu w historii członkostwa Polski w UE. Głównym celem programu operacyjnego będzie zwiększenie konkurencyjności gospodarczej oraz wzmocnienie spójności społecznej w województwie wielkopolskim. Diagnoza obszarów objętych Regionalnym Programem Operacyjnym wykazała bowiem, że do grupy kluczowych wyzwań i potencjałów w okresie programowania będzie należało podniesienie poziomu innowacyjności w sektorze prywatnym (szczególnie w sferze usług), promocja innowacyjności wśród przedsiębiorców, zwiększenie wykorzystania potencjału B+R wielkopolskich uczelni, podnoszenie poziomu konkurencyjności międzynarodowej instytucji B+R oraz szkół wyższych, wsparcie sfery B+R w przedsiębiorstwach, wzmocnienie badań stosowa-
nych i prac rozwojowych oraz bezpośrednia współpraca wielkopolskich uczelni ze sferą biznesu. INWESTYCJE INNOWACJE INTERNACJONALIZACJA CZYLI 3XI W ostatnich latach Polska znalazła się w czołówce państw UE pod względem dynamiki wzrostu nakładów na działalność B+R ze środków publicznych. Już obecnie obserwujemy, że pieniądze publiczne stymulują większe zaangażowanie sektora prywatnego. Równolegle wprowadzone zostały nowe rozwiązania prawne sprzyjające podnoszeniu poziomu innowacyjności Polski, takie jak: przekazanie pracownikom naukowym uczelni praw majątkowych do ich wynalazków, czy wyłączenie prac badawczo-rozwojowych spod rygoru ustawy prawo zamówień publicznych. Pomimo tego niewystarczające powiązania przedsiębiorstw z sektorem B+R są nadal jedną z głównych słabości gospodarki regionu. Ową słabość wykluczyć, a na pewno zniwelować ma za zadanie priorytet inwestycyjny, który przez wsparcie inteligentnych specjalizacji daje możliwość zwiększania innowacyjności, wzmocnienia regionalnych specjalizacji oraz komercjalizacji tworzonych w regionie technologii. Wpłynie to na wzrost liczby firm wysokiej technologii, firm innowacyjnych, a także na większe zaangażowanie sektora prywatnego w finansowanie obszaru B+R. Dlatego też w ramach I osi Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka, Działanie 1.2. Wzmocnienie potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw Wielkopolski, w celach głównych samorząd województwa wskazał: 1. Wsparcie infrastruktury B+R poprzez stworzenie lub rozwój istniejącego zaplecza badawczo-rozwojowego w postaci działów B+R w przedsiębiorstwach (w tym laboratoriów) oraz tworzenie centrów badawczo-rozwojowych. 2. Prowadzenie badań w przedsiębiorstwach, w tym badań przemysłowych i/lub eksperymentalnych prac rozwojowych po stworzenie linii demonstracyjnej. 3. Zakup i wdrożenie wyników prac B+R oraz praw do własności intelektualnej. Co istotne zarząd dopuścił łączenie typów wyżej wskazanych projektów. W Działaniu 1.4. Internacjonalizacja gospodarki regionalnej wskazano z kolei uwagę na potrzebę rozwoju nowych modeli biznesowych, a w szczególności internacjonalizacji przedsiębiorstw, poprzez wzrost eksportu, zdobywanie nowych rynków zbytu, a także wsparcie na promocję gospodarczą regionu. Ponadto kluczowym czynnikiem winno stać się poszukiwanie partnerów na rynkach docelowych, uzyskanie dokumentów niezbędnych do wprowadzenia produktów lub usług przedsiębiorcy na wybrane rynki docelowe, doradztwo w zakresie strategii finansowania przed- OPRACOWAŁA: KATARZYNA IZYDOREK DYREKTOR mob.: +48 605 652 250 mail: k.izydorek@concordiadesign.pl sięwzięć eksportowych i działalności eksportowej, opracowania koncepcji wizerunku przedsiębiorcy na wybranych rynkach oraz wsparcie inwestycyjne w zakresie dostosowania produktów / usług do wymogów na rynkach docelowych. Ponadto dofinansowaniem objęty zostanie udział w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych w charakterze wystawcy, organizacja i udział w misjach gospodarczych za granicą, udział w międzynarodowych imprezach targowo -wystawienniczych odbywających się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w charakterze wystawcy, organizacja misji gospodarczych przedsiębiorców zagranicznych u przedsiębiorcy. Najważniejszym spośród typów działań w priorytecie I będzie zapewne działanie 1.5. Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw, Poddziałanie 1.5.2. Wzmocnienie konkurencyjności kluczowych obszarów gospodarki regionu, które celem oraz kategorią wydatków kwalifikowanych będzie najbardziej zbliżone do działania WRPO 1.2. realizowanego w perspektywie 2007 2013. Obejmie ono bowiem wsparcie wysoko innowacyjnych przedsiębiorstw (wdrażających innowacje technologiczne, procesowe, produktowe) poprzez inwestycje w: środki trwałe, wartości niematerialne i prawne (inwestycje w transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej). PUŁAPY DOFINANSOWANIA, CZYLI ZMIANY W PERSPEKTYWIE 2014 2020 Kluczową zmianą, którą najdotkliwiej odczują przedsiębiorcy jest zmiana wysokości dopuszczalnej pomocy regionalnej, aż o minus 15 punktów procentowych. Przykładowo w poprzedniej perspektywie mikro i mały przedsiębiorca mógł liczyć na dofinansowanie w wysokości 60% kosztów kwalifikowanych projektu. W obecnej perspektywie wysokość pomocy zmaleje do 45%, a w przypadku średniego do 35%.
Niezmienny pozostanie natomiast próg dopuszczalnej pomocy de minimis która w okresie trzech lat kalendarzowych, nie może przekroczyć 200 tys. Euro przy dopuszczalnej 85% DOTACJI. Niezmienny pozostanie również próg procentowy pomocy w obszarze działań B+R, co przy proporcji środków skierowanych na cele badawcze, jest bardzo istotne. będą kłębić się wizje biurokracji, procedur, konieczności przestrzegania formalności i zasad konkursów, albowiem, cytując Dyrektora NCBiR Krzysztofa Kurzydłowskiego: Rodzynki słodko smakują, ale kto nie pokroi ciasta, ten nie natrafi na najlepsze słodkie bakalie. Pierwsze nabory wniosków w ramach nowych funduszy regionalnych powinny zostać uruchomione w drugim kwartale 2015 r. Warto w tym czasie gromadzić ogólne informacje o tym jakie będą dostępne programy operacyjne oraz jak wyklarują się nowe zasady przydzielania środków. Nie wolno nam natomiast dopuszczać myśli pesymistycznych, w których SKUTECZNIE I KOMPLEKSOWO: ZDIAGNOZUJEMY POTRZEBY TWOJEJ FIRMY WSKAŻEMY MOŻLIWOŚCI ROZWOJU OKREŚLIMY ŹRÓDŁA POZYSKANIA DOTACJI PRZEPROWADZIMY PRZEZ PROCES PROJEKTOWY ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY KONTAKT PROJEKTY BADAWCZO-ROZWOJOWE PAWEŁ KOŁODZIEJSKI mob.: +48 605 830 297 mail: p.kolodziejski@concordiadesign.pl PROJEKTY SZKOLENIOWE I MIĘDZYNARODOWE KAMIL SĘDŁAK mob.: +48 697 690 194 e-mail: kamil.sedlak@concordiadesign.pl PROJEKTY INWESTYCYJNE KATARZYNA IZYDOREK mob.: +48 605 652 250 mail : k.izydorek@concordiadesign.pl