Tadeusz Olejnik Sprawozdanie z działalności Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego za rok 2011 Rocznik Wieluński 12, 225-239 2012
WIELUŃSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE SOCIETAS SCIENTIARUM WIELUNENSIS S P R A W O Z D A N I E z działalności Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego za rok 2011 Wieluń 2012
Sprawozdanie 227 I. Sprawy organizacyjne Wieluńskie Towarzystwo Naukowe działa na podstawie Statutu, uchwalonego przez Walne Zebranie Członków Założycieli Towarzystwa w dniu 18 listopada 1999 r. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Sieradzu z 7 lutego 2000 r. Towarzystwo zarejestrowano jako stowarzyszenie i na tej podstawie 28 lutego 2000 r. wpisano do Rejestru Stowarzyszeń w Sądzie Okręgowym pod nr St. 609. Wojewódzki Urząd Statystyczny w Łodzi Oddział w Sieradzu nadał Towarzystwu REGON Nr 731021246. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Sródmieścia w Łodzi, XX Wydział Krajowego Rejestru Sądowego z 31 lipca 2009 r. Wieluńskie Towarzystwo Naukowe wpisano do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000334272. Od 2003 r. Wieluńskie Towarzystwo Naukowe jest członkiem Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych Rzeczypospolitej Polskiej. A. Członkowie W końcu 2011 roku Towarzystwo liczyło 83 członków wśród których są czynni i emerytowani pracownicy naukowi wyższych uczelni: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim. W końcu 2011 r. członkami WTN było 6 profesorów zwyczajnych i nadzwyczajnych, 13 doktorów, 60 magistrów i magistrów inżynierów, 4 lekarzy. W 2011 r. w poczet członków zwyczajnych WTN przyjęto mgr. Krystiana Owczarka Bolesławiec, dr. Tomasza Stolarczyka Łódź, mgr Elżbietę Szumigaj-Czerpak Wrocław, mgr Zofię Szumigaj-Jończyk Działoszyn, mgr Bogusławę Szumigaj-Tarkowską Bełchatów, mgr. Romana Sygulskiego Kraków, mgr Kamilę Tomczyk Wola Rudlicka. Skreślono z listy członków: dr. Ksawerego Jasiaka, prof. Włodzimierza Kaczorowskiego, mgr Marlenę Karaś, mgr. Jana Kustrzebę, mgr Krystynę Stępińską, mgr. Jana Stępińskiego, lek. Jarosława Tobiasza, mgr Beatę Zając. Godność członków honorowych WTN dotychczas nadano: 1. prof. zw. dr. hab. Tadeuszowi Krzemińskiemu, 2. doc. dr. Ryszardowi Rosinowi, 3. prof. zw. dr. hab. Janowi Związkowi, 4. prof. dr. hab. Henrykowi Jaworowskiemu, 5. prof. zw. dr hab. Stanisławowi Kozłowskiemu, 6. prof. zw. dr hab. Andrzejowi Rzeplińskiemu.
228 Tadeusz Olejnik Rozprawy doktorskie przygotowywali kolejni członkowie WTN: Krzysztof Latocha (Uniwersytet Opolski) i Jarosław Petrowicz (Uniwersytet Wrocławski). Promotorem rozprawy doktorskiej mgr. K. Latochy jest prezes WTN prof. S.T. Olejnik. B. Zarząd Na Walnym Zebraniu Sprawozdawczo-Wyborczym w dniu 25 II 2011 r. dokonano wyboru nowego Zarządu, który w dniu 10 III 2011 r. ukonstytuował się w składzie następującym: prezes prof. nadzw. dr hab. Stanisław Tadeusz Olejnik wiceprezesi dr Małgorzata Świątek-Słonina i mgr Jan Książek sekretarz mgr Adam Ustyniak skarbnik mgr Bożena Wielgosz członkowie: dr Bożena Rabikowska, dr Zbigniew Szczerbik, dr Zdzisław Włodarczyk. W okresie sprawozdawczym Zarząd odbył 5 protokołowanych posiedzeń (17 II, 10 III, 2 VI, 15 IX, 24 XI) oraz kilka spotkań poświęconych organizowanym przez WTN sesjom naukowym. Większość członków Zarządu spotykała się cotygodniowo podczas czwartkowych dyżurów w biurze WTN. Na zebraniach Zarządu WTN omawiano następujące zagadnienia: sprawy wydawnicze: przygotowanie do wydania następujących publikacji: Rocznik Wieluński tom 10; Wieluński słownik biograficzny; Powstanie styczniowe na ziemi wieluńskiej; współudział członków WTN w opracowywaniu monografii gminy Osjaków pod red. Jana Książka; pozyskiwanie środków na działalność wydawniczą WTN; rozchodowanie wydawnictw własnych; organizację we współdziałaniu z Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu sesji naukowej poświęconej 400-leciu klasztoru Sióstr Bernardynek w Wieluniu; udział członków WTN w sesji popularnonaukowej poświęconej dziejom sportu na ziemi wieluńskiej zorganizowanej przez Starostwo Powiatowe w Wieluniu; organizację dorocznego zebrania noworocznego członków WTN; współpracę WTN z innymi towarzystwami naukowymi; promocję WTN za pośrednictwem Internetu; realizację budżetu WTN w 2011 roku; zatwierdzenie bilansu WTN za rok 2010; rozpatrywanie deklaracji osób pragnących wstąpić do WTN; opracowanie wniosku do Rady Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa o nadanie zasłużonym działaczom medalu Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej; współpracę WTN z Klubem Historycznym im. gen. Stefana Grota-Roweckiego w popularyzowaniu najnowszych dziejów Polski; udział przedstawicieli WTN w uroczystościach regionalnych; organizację wigilijnego spotkania opłatkowego.
Sprawozdanie 229 C. Komisja Rewizyjna Na Walnym Zebraniu Sprawozdawczo-Wyborczym w dniu 25 lutego 2011 r. wybrano Komisję Rewizyjną w składzie: mgr Wacław Urbaniak, mgr Danuta Juzala, mgr Izabela Marta Szeląg. Komisja, zgodnie ze swymi uprawnieniami statutowymi, dokonywała kontroli działalności statutowej i finansowej Towarzystwa. D. Biuro Towarzystwa Od czerwca 2006 r. Towarzystwo ma swą siedzibę w dwuizbowym lokalu w budynku przy pl. Kazimierza Wielkiego nr 2 stanowiącym własność Gminy Wieluń. W lokalu tym, wyposażonym w telefon i komputery, mieści się również archiwum i biblioteka WTN. II Działalność podstawowa 1. Wydawnictwa publikacje W 2011 r. we współdziałaniu z władzami miasta i Oddziału w Łodzi Polskiego Towarzystwa Historycznego ukończono druk 3 tomów monografii Wielunia (Wieluń. Dzieje miasta) pod red. prof. nadzw. dr hab. Alicji Szymczak. Prezentacja tego dzieła, zorganizowana przez Oddział w Łodzi PTH, odbyła się 19 X 2011 r. w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego. W Wieluniu nie zorganizowano publicznej prezentacji monografii miasta. W 2011 r. członkowie WTN: B. Abramek, B. Czerniak, W. Golec, K. Jasiak, J. Książek, S.T. Olejnik, J. Petrowicz, T. Spychała, Z. Szczerbik, Z. Włodarczyk i ks. Jan Związek uczestniczyli w opracowaniu wydawnictwa zbiorowego Monografia Gminy Osjaków. Prezes WTN, S.T. Olejnik, przygotowywał do wydania opracowanie naukowe Powstanie Styczniowe na ziemi wieluńskiej. Publikacja ta ma być wydana przez Muzeum Ziemi Wieluńskiej w 2013 r. w 150. rocznicę wybuchu powstania. 2. Biblioteka i archiwum W 2010 r. kontynuowano gromadzenie zbiorów bibliotecznych. Ze względu na brak środków finansowych Towarzystwo nie dokonywało zakupów książek. Zbiory biblioteczne tworzono w oparciu wymianę wydawnictw i o dary książkowe przekazywane przez członków i sympatyków Towarzystwa. Niezależnie od księgozbioru gromadzone
230 Tadeusz Olejnik są również archiwalia i fotografie dokumentujące działalność WTN, jak też inne przejawy życia społecznego Wielunia i ziemi wieluńskiej. 3. Udział przedstawicieli WTN w zjazdach, sesjach naukowych, konferencjach i uroczystościach Przedstawiciele WTN byli zapraszani na lokalne i regionalne uroczystości, sesje naukowe, konferencje i spotkania. W dniu 25 II 2011 r. w hotelu Zielona Weranda w Widoradzu odbyła się doroczna impreza zorganizowana przez Urząd Miejski Promotor Gminy Wieluń. Podczas tej uroczystości statuetką Promotora Gminy Wieluń i okolicznościowym dyplomem wyróżniono Wieluńskie Towarzystwo Naukowe. W imieniu Zarządu WTN statuetkę Promotora odebrał wiceprezes WTN mgr Jan Książek. To zaszczytne wyróżnienie otrzymał również Członek Honorowy WTN prof. zw. dr. hab. Andrzej Rzepliński. W dniach 25 III i 25 XI 2011 r. Starostwo Powiatowe w Wieluniu zorganizowało w Muzeum Ziemi Wieluńskiej sesje popularnonaukowe poświęcone dziejom sportu na ziemi wieluńskiej. Na sesjach tych przedstawili swe referaty także członkowie WTN: Jan Książek, Stanisław Tadeusz Olejnik i Zbigniew Szczerbik. W dniu 11 V 2011 r. w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi odbyła się uroczystość wręczenia dorocznych nagród i dyplomów autorom najlepszych publikacji o Ziemi Łódzkiej wydanych w 2010 r. Nagrodą superexlibrisu wyróżniono prezesa WTN, S.T. Olejnika, za całokształt pracy naukowej. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele wieluńskich władz samorządowych: Starosta Wieluński mgr inż. Andrzej Stępień, Sekretarz Miasta Wielunia mgr Magdalena Majkowska oraz radny Sejmiku Województwa Łódzkiego mgr Andrzej Chowis. W dniu 15 V 2011 r. proboszcz parafii w Działoszynie ks. mgr Jan Skibiński zorganizował sesję popularnonaukową poświęconą jubileuszowi 600-lecia kościoła parafialnego p.w. św. Marii Magdaleny. Referaty na sesji wygłosili członkowie WTN ks. prof. Jan Związek i prof. Stanisław Tadeusz Olejnik. Z tej okazji ukazało się też obszerne opracowanie autorstwa ks. prof. Jana Związka, Z przeszłości kościelnej Działoszyna i okolicy. W dniach 22 i 29 V 2011 r. cyklem wykładów w kościele Sióstr Bernardynek w Wieluniu zainaugurowano obchody 400-lecia tegoż klasztoru. Wykłady wygłosili ks. prof. Jan Związek i prof. Stanisław Tadeusz Olejnik. W dniu 19 IX 2011 r. w Wieluńskim Domu Kultury odbył się Regionalny Kongres Kultury (powiaty: pajęczański, wieluński i wieruszowski) poświęcony problemom rozwoju życia kulturalnego w środowisku wiejskim i małomiasteczkowym. W Kongresie uczestniczyli m.in. dyrektor Narodowego Centrum Kultury Krzysztof Dudek, Marszałek Województwa Łódzkiego, dyrektor Łódzkiego Domu Kultury oraz przedstawicieli władz powiatowych i miejskich Wielunia. Przemawiający na tymże Kongresie prezes WTN mówił m.in. o braku współdziałania władz samorządowych z organizacjami po-
Sprawozdanie 231 zarządowymi, konieczności roztoczenia opieki nad zabytkami i miejscami pamięci narodowej. W dniu 18 IX 2011 r. odbyła się w Wierzchlesie uroczystość poświęcenia i wręczenia sztandaru miejscowej organizacji gminnej PSL. Z tej okazji prezes prezes WTN wygłosił wykład nt. tradycji ruchu ludowego w Wieluńskiem. W uroczystości z udziałem władz powiatowych uczestniczyły Ochotnicze Straże Pożarne oraz delegacje gmin z powiatu wieluńskiego. W dniu 18 X 2011 r. w siedzibie WTN odbyło się uroczyste spotkanie Zarządu i członków WTN z mgr. Zygmuntem Wujcem, zasłużonym działaczem społecznym i kulturalnym, z okazji jubileuszu 80-lecia Jego urodzin. Ponadto prezes WTN był zapraszany na spotkania z młodzieżą Gimnazjum nr 2 i gimnazjum nr 3 w Wieluniu poświęcone problematyce II wojny światowej i walk Wieluńskich Batalionów Obrony Narodowej we wrześniu 1939 r.; w dniu 1 VI 2011 r. uczestniczył w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie w obronie pracy doktorskiej mgr Ewy Kłopot, której był recenzentem, w dniu 26 X 2011 r. na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym w Kielcach w promocji książki dr Urszuli Oettingen Towarzystwo Ochotniczej Straży Ogniowej w Kielcach 1873-1918. Studium działalności w latach niewoli narodowej, której był recenzentem. Prezes WTN udzielał też wywiadów dla TVP Historia na temat tragedii żydowskiej społeczności miasta Wielunia w latach II wojny światowej, zniszczenia miasta Wielunia przez niemieckie lotnictwo w dniu 1 września 1939 r., działalności Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego, a także dla Wieluńskiej Telewizji Kablowej, Radia Ziemi Wieluńskiej i Radia Sieradz. W biurze WTN udzielano wielu konsultacji studentom różnych uczelni piszących prace magisterskie i doktorskie, których tematyka była związana z ziemią wieluńską. 4. Sprawozdanie finansowe I. Przychody 3766,50 zł w tym: składki członkowskie 1480,00 zł sprzedaż publikacji 2218,00 zł inne przychody 68,50 zł II. Koszty ogółem w tym: opłaty pocztowe zakup mat. biurowych prowizje bankowe inne koszty 4651,37 zł 395,30 zł 1908,61 zł 299,06 zł 2048,40 zł
232 Tadeusz Olejnik III. Aktualny stan środków na rachunku bankowym oraz w kasie na dzień 31 XII 2011 r. Kasa 158,46 zł Konto bankowe 2396,16 zł Lokata bankowa 7000,00 zł IV. Bilans Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego, jak również rachunek wyników wraz z poszczególnymi załącznikami, złożono w Urzędzie Skarbowym. 5. Sprawy różne WTN utrzymuje partnerskie kontakty z Ruchem Stowarzyszeń Regionalnych RP, Towarzystwem Naukowym Płockim i jego Oddziałem w Łęczycy, Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Kaliszu, Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Łowiczu, Dolnośląskim Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym we Wrocławiu, Częstochowskim Towarzystwem Naukowym, Lokalną Grupą Działania Dobra Widawa w Długołęce k. Oleśnicy, Stowarzyszeniem Historycznym Wieluńskie Bataliony Obrony Narodowej w Wieluniu, Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym w Sieradzu oraz Klubem Historycznym im. gen. Stefana Grota-Roweckiego w Wieluniu. L.p. Członkowie Wieluńskiego TOWARZYSTWA Naukowego Nazwisko i imię Stan w dniu 31 XII 2011 r. Miejsce zamieszkania Rok wstąpienia Tytuł naukowy/zawodowy 1 Abramek Bogusław Wieluń 1999 mgr archeologii 2 Antczak Janusz Biała, pow. Wieluń 2003 mgr ekonomii 4 Czerniak Bolesław Wieluń 1999 mgr historii 5 Czerniak Urszula Wieluń 2004 mgr filologii polskiej 6 Dera Marek Wieluń 2003 mgr muzyki 7 Domagała Krzysztof Skomlin, pow. Wieluń 1999 mgr historii 8 Galiński Antoni Łódź 2000 mgr historii, mgr prawa 9 Golec Waldemar Wieluń 2004 mgr archeologii 10 Gołębiowski Richard Zomerweg 2008 mgr prawa 11 Grabarczyk Tadeusz Łódź 2002 dr nauk humanistycznych
Sprawozdanie 233 12 Janiszewski Dariusz Kluczbork 2005 mgr historii 13 Jędrzejewska Dorota Wieluń 2002 mgr bibliotekarstwa 14 Juszczak Jan Sokolniki, pow. Wieruszów 2001 mgr geografii 15 Juzala Danuta Wieluń 2000 mgr administracji 16 Juzala Ireneusz Wieluń 2005 lekarz medycyny 17 Kałczak Włodzimierz Wieluń 1999 mgr historii 18 Kisała Alicja Opole 2005 mgr historii 19 Kozłowski Stanisław Poznań 2001 prof. zw. dr habilitowany 20 Książek Jan Wieluń 1999 mgr historii 21 Latocha Krzysztof Olesno 2007 mgr historii 22 Lewaszkiewicz Tadeusz Poznań 2001 prof. dr habilitowany 23 Lewik Tsirigotis Ewa Wieluń 1999 dr nauk humanistycznych 24 Łaz Bożena Osjaków, pow. Wieluń 2002 mgr prawa i administracji 26 Majcher Mieczysław Wieluń 2003 mgr ekonomii 27 Majda Donata Wieluń 2004 mgr prawa 28 Malska Krystyna Zielona Góra 2002 mgr bibliotekarstwa 29 Malski Józef Zielona Góra 2002 mgr wych. fizycznego 30 Marchewka Jarosław Rudniki, pow. Olesno 2001 mgr historii 31 Mastalerz Czapnik Renata Wieluń 2004 lekarz chirurg 32 Menc Ryszard Wieluń 2002 mgr ekonomii 33 Mieszkalski Ireneusz Wieluń 2003 mgr muzyki 34 Misiak Małgorzata Wieluń 2002 dr nauk humanistycznych 35 Mrugała Barbara Wieluń 1999 mgr pedagogiki 36 Olejnik Tadeusz Wieluń 1999 prof. dr habilitowany 37 Orłowski Damian Skomlin, pow. Wieluń 2005 mgr historii 38 Owczarek Krystian Bolesławiec 2011 mgr inż. mechanik 39 Owczarek Krzysztof Gaszyn, pow. Wieluń 2001 mgr inż. mechanik
234 Tadeusz Olejnik 40 Packa Kamila Wieluń 1999 mgr geografii 41 Papuga Maciej Konrad Wieluń 2001 mgr kulturoznawstwa 42 Pawlaczyk Janina Wieluń 2003 mgr filologii polskiej 43 Perdek Jan Wieluń 2004 mgr pedagogiki 44 Perek Marek Wieluń 1999 dr filozofii 45 Petrowicz Jarosław Wieluń 2003 mgr filologii polskiej 46 Piszczałka Jolanta Praszka, pow. Olesno 2001 mgr historii 47 Rabikowska Bożena Wieluń 2009 dr nauk rolniczych 48 Rodzoch Jadwiga Wieluń 2002 mgr bibliotekarstwa 49 Rzepliński Andrzej Warszawa 2006 prof. zw. dr habilitowany 50 Serwacińska Anna Chicago 2004 mgr historii 51 Skał Maria Wieluń 2009 mgr pedagogiki 52 Skoczylas Stawska Honorata Poznań 2001 dr nauk humanistycznych 53 Spychała Tomasz Wieluń 2000 mgr historii 54 Spychała Zdzisław Wieluń 1999 dr nauk matematycznych 55 Stępień Andrzej Przywóz 2010 mgr inż. 56 Stolarczyk Tomasz Łódź 2011 dr nauk humanistycznych 57 Sygulski Roman Kraków 2011 mgr prawa 58 Szczerbik Zbigniew Praszka, pow. Olesno 1999 dr nauk humanistycznych 59 Szeląg Izabela Wieluń 2005 mgr biologii 60 Szewczuk Danuta Wieluń 2002 mgr ekonomii 61 Szromik Jadwiga Wieluń 2004 mgr chemii 62 Szumigaj-Czerpak Elżbieta Wrocław 2011 mgr prawa 63 Szumigaj-Jończyk Zofia Działoszyn 2011 mgr filologii pol. i ang. 64 Szumigaj Perdek Halina Wieluń 2004 mgr prawa 65 Szumigaj-Tarkowska Bogusława 66 Szymański Andrzej Bełchatów 2011 mgr historii Kędzierzyn- Koźle 2006 dr nauk humanistycznych
Sprawozdanie 235 67 Świątek Słonina Małgorzata 68 Tomczyk Kamila Wieluń 2001 dr nauk humanistycznych Wola Rudlicka 2011 mgr ekonomii 69 Tsirigotis Konstantinos Wieluń 1999 dr nauk medycznych 70 Tyszler Lubomira Łódź 2004 dr nauk humanistycznych 71 Urbaniak Wacław Zbigniew Wieluń 2001 mgr inż. mechanik 72 Ustyniak Adam Wieluń 2003 mgr pedagogiki 73 Walczak Bogdan Poznań 2001 prof. zw. dr habilitowany 74 Walczak Małgorzata Urbanice 2009 mgr administracji 75 Ks. bp Wątroba Jan Częstochowa 2005 dr teologii 76 Wielgosz Bożena Wieluń 1999 mgr polityki społecznej 77 Wiluś Bogusława Wieluń 1999 mgr filologii polskiej, etnograf 78 Włodarczyk Zdzisław Dąbrowa, pow. Wieluń 2002 dr nauk humanistycznych 79 Wojcieszak Henryk Wieluń 2002 mgr inż. informatyki 80 Wujec Krzysztof Wieluń 2004 lekarz medycyny 81 Wujec Zygmunt Wieluń 1999 mgr historii 82 Wypchło Wacław Wieluń 2002 mgr administracji 83 ks. Zabraniak Sławomir Częstochowa 2007 dr teologii 84 Zawada Piotr Zdżary, pow. Wieruszów 2000 mgr historii 85 Ks. Związek Jan Częstochowa 1999 prof. zw. dr habilitowany
Dyplom Promotora Gminy Wieluń nadany Wieluńskiemu Towarzystwu Naukowemu. Fot. A. Ustyniak
Uroczystość wręczenia statuetek Promotora Gminy Wieluń (25 II 2011 r.). Fot. M. Kopańska Uroczystość wręczenia dyplomu Honorowego Członka WTN Prezesowi Trybunału Konstytucyjnego RP, prof. zw. dr. hab. Andrzejowi Rzeplińskiemu (25 II 2011 r.). Fot. A. Ustyniak
Walne zebranie sprawozdawczo-wyborcze WTN (25 II 2011 r.). Fot. A. Ustyniak Walne zebranie sprawozdawczo-wyborcze WTN (25 II 2011 r.). Siedzą od lewej: red. Bogusław Wołoszański, Krzysztof Dudek dyrektor Narodowego Centrum Kultury, Janusz Antczak Burmistrz Wielunia. Fot. A. Ustyniak
Uroczystość wręczenia nagrody Superexlibris prezesowi WTN przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. Marszałka J. Piłsudskiego w Łodzi ( 11 V 2011 r.). Fot. A. Ustyniak Uroczystość z okazji ukończenia 80 roku życia przez Zygmunta Wujca, współzałożyciela Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego (18 X 2011 r.). Fot. A. Ustyniak