Analiza mikrobiologiczna powietrza oraz zapylenia i występowania aktywnych biologicznie substancji w powietrzu m. Kielce (SKRÓT) dr Krystyna Królikowska, dr Marek Kwinkowski prof. zw. dr hab. Wiesław Kaca Fot. K. Królikowska Kielce
ZAKŁAD MIKROBIOLOGII Instytut Biologii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI UMOWY NR 351/ Analiza mikrobiologiczna powietrza oraz zapylenia i występowania aktywnych biologicznie substancji w powietrzu m. Kielce (SKRÓT) dr Krystyna Królikowska, dr Marek Kwinkowski, prof. zw. dr hab. Wiesław Kaca 1. WSTĘP Jakość powietrza atmosferycznego ma wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt, klimat, warunki ekologiczne. Jest ona różna na obszarach otwartych i zamkniętych, wiejskich i zurbanizowanych. O jakości powietrza decydują zanieczyszczenia przemysłowe, komunalne, motoryzacyjne. Gazy, pyły emitowane do środowiska decydują o powstawaniu aerozoli, w tym aerozoli biologicznych, w skład których wchodzą wirusy, bakterie, grzyby, przetrwalniki, pyłki roślinne, itp. Endotoksyny są składnikami zewnętrznej ściany bakterii Gram-ujemnych. Uwalniają się one łatwo do środowiska zewnętrznego z martwych bakterii. Są one jednym z najważniejszych czynników patogenności bakterii Gram-ujemnych. W bioaerozolu występują najczęściej w formie zaadsorbowanej na innych składnikach np. pyłach. Wdychanie endotoksyn w dużych ilościach (pow. 2 μg) aktywuje makrofagi, z których uwalniane są mediatory powodujące odczyn zapalny w płucach, zaburzenia w wymianie gazów, skurcz oskrzeli i inne cechy charakterystyczne dla endotoksemii. 1
2. CEL PRACY Celem pracy była izolacja i analiza ilościowa mikroorganizmów wskaźnikowych oraz endotoksynw powietrzu Kielc monitorowanym w punktach zlokalizowanych w trzech grupach stanowisk: - grupa A miejsca o wzmożonym ruchu samochodowym, - grupa B Park Miejski, - grupa B 1 miejsca o wzmożonym ruchu pieszym. 2
LOKALIZACJA PUNKTÓW POBORU POWIETRZA W KIELCACH
WYNIKI Park Miejski okolice stawu, stanowisko 3B (bakterie) 14 12 1 26 27 8 6 4 2 W r. wzięto pod uwagę średnią z danego a, ponieważ wykonywano badania 2 razy w u. Park Miejski okolice stawu, stanowisko 3B (grzyby) 35 3 25 26 27 2 15 1 5 W r. wzięto pod uwagę średnią z danego a, ponieważ wykonywano badania 2 razy w u. 4
Tunel PKP, stanowisko 4B 1 (bakterie) 35 3 26 25 2 15 1 5 r. średnia liczba cfu/m 3 z danego a z dwóch pomiarów Tunel PKP, stanowisko 4B 1 (grzyby) 12 1 26 8 6 4 2 r. średnia liczba cfu/m 3 z danego a z dwóch pomiarów 5
Ul. Sienkiewicza, stanowisko 5B 1 (bakterie) 1 9 8 26 7 6 5 4 3 2 1 r. średnia liczba cfu/m 3 z danego a z dwóch pomiarów Ul. Sienkiewicza, stanowisko 5B 1 (grzyby) 14 12 26 1 8 6 4 2 r. średnia liczba cfu/m 3 z danego a z dwóch pomiarów 6
WNIOSKI 1. Wykazano, że zanieczyszczenie powietrza drobnoustrojami jest różne w zależności od punktu pomiarowego, jego usytuowania oraz pory roku. 2. Spośród 6 badanych punktów pomiarowych najliczniej hodowano bakterie pobrane w próbach powietrza w tunelu pod dworcem PKP. 3. Licznie hodowano w wielu próbach powietrza gronkowce mannitolododatnie, co jest naturalną konsekwencją przebywania dużych grup ludzi, gdyż dotyczyło to gównie miejsc o dużym nasileniu ruchu pieszego. 4. Promieniowce były również często obecne w próbach badanego powietrza, co świadczy o pochodzeniu ze środowiska glebowego tych bakterii. Bowiem powyżej 1 cfu w m 3 powietrza klasyfikowało je jako średnio zanieczyszczone. 5. Grzyby w badanych punktach były nieliczne i nie przekraczały dopuszczalnych norm. 6. Na przestrzeni 3 lat zbadano pochodzące z 4 punktów pomiarowych. 7. Powtórzenia w badaniach dotyczyły tylko 3 miejsc, tj. tunelu pod dworcem PKP, ul. Sienkiewicza i Parku Miejskiego. 8. Uzyskane wyniki w wybranych miejscach należy traktować odrębnie w zależności od temperatury, środowiska i czasu. 9. Wydaje się, że na podstawie analizy wyników uzyskanych na przestrzeni 3 lat można stwierdzić, że w Kielcach i okolicy jest mikrobiologicznie. 1. W żadnym badaniu endotoksyn nie zanotowano takiego ich poziomu, który mógłby stanowić zagrożenie dla zdrowia. Najwyższa oznaczona wartość stężenia endotoksyny w powietrzu m. Kielce była ponad 1-krotnie niższa od proponowanego najwyższego dopuszczalnego stężenia dla mieszkań i biur. 7