Warszawa, marzec 2010 BS/40/2010 OCENY I PROGNOZY SYTUACJI GOSPODARCZEJ ORAZ WARUNKÓW MATERIALNYCH GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE, CZECHACH, NA SŁOWACJI I WĘGRZECH
Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 4 lutego 2010 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Żurawia 4a, 00-503 Warszawa e-mail: sekretariat@cbos.pl; info@cbos.pl http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69
CBOS wraz z partnerami z Węgier (TÁRKI), Czech (CVVM) i Słowacji (FOCUS) uczestniczy w programie badania opinii publicznej w krajach Europy Środkowej CEORG. W realizowanych wspólnie sondażach koncentrujemy się na sprawach naszego regionu. W badaniu przeprowadzonym w grudniu 2009 roku (na Węgrzech w styczniu 2010) pytaliśmy o ocenę sytuacji ekonomicznej kraju i sytuacji materialnej gospodarstw domowych respondentów oraz przewidywania w tym zakresie na najbliższy rok 1. SYTUACJA GOSPODARCZA W ocenach sytuacji gospodarczej w Polsce częstsze są opinie negatywne niż pozytywne, ale największa grupa badanych uważa, że kondycja polskiej gospodarki jest ani dobra, ani zła. Na tle pozostałych państw Grupy Wyszehradzkiej Polska wypada pod tym względem lepiej. Czesi, Słowacy i Węgrzy przeważnie określają sytuację ekonomiczną kraju jako złą, a tylko nieliczni jako dobrą. RYS. 1. JAK PAN(I) OGÓLNIE OCENIA OBECNĄ SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ W KRAJU? CZY JEST ONA: 5% 4% 4% dobra 21% 25% 32% 34% ani dobra, ani zła 40% zła 35% 69% 62% 56% 4% 1% 2% 6% 1 Badanie CBOS Aktualne problemy i wydarzenia (235) przeprowadzono w dniach 2 9 grudnia 2009 roku na liczącej 1046 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków. Sondaż na Słowacji (FOCUS) realizowano w dniach 1 12 grudnia 2009 roku (N=1030), badanie na Węgrzech (TÁRKI) w dniach 8 18 stycznia 2010 roku (N=1010), a w Czechach (CVVM Sociological Institute) od 30 listopada do 7 grudnia 2009 roku (N=1023). Dane dotyczące Polski zostały zaprezentowane w komunikacie CBOS Nastroje społeczne w grudniu, oprac. Rafał Boguszewski, grudzień 2009.
- 2 - Większość Polaków sądzi, że w 2010 roku sytuacja gospodarcza w kraju się nie zmieni. Prognozy optymistyczne formułowane są niemal równie często jak pesymistyczne. U naszych południowych sąsiadów i na Węgrzech przewidywania w tym względzie są znacznie gorsze, a osoby obawiające się pogorszenia sytuacji gospodarczej kraju wyraźnie przeważają nad liczącymi na poprawę. RYS. 2. CZY, PANA(I) ZDANIEM, W CIĄGU NAJBLIŻSZEGO ROKU SYTUACJA GOSPODARCZA W KRAJU: poprawi się 21% 20% 19% 19% nie zmieni się 55% 36% 39% 39% pogorszy się 36% 35% 37% 18% 6% 8% 7% 4% WARUNKI MATERIALNE GOSPODARSTW DOMOWYCH We wszystkich krajach biorących udział w badaniu, z wyjątkiem Węgier, warunki materialne gospodarstw domowych określane są przez największą grupę respondentów jako ani dobre, ani złe. Z proporcji ocen pozytywnych i negatywnych wynika, że najlepiej postrzegają kondycję materialną swoich rodzin Polacy, relatywnie gorzej żyje się naszym południowym sąsiadom, a najgorzej Węgrom, którzy najczęściej oceniają warunki materialne swoich gospodarstw domowych jako złe.
- 3 - RYS. 3. JAK PAN(I) OCENIA OBECNE WARUNKI MATERIALNE SWOJEGO GOSPODARSTWA DOMOWEGO? CZY SĄ ONE: 39% 35% 27% 6% dobre 43% ani dobre, ani złe 47% 44% 52% 46% złe 21% 20% 14% 0% 1% 1% 5% W każdym z czterech państw uczestniczących w badaniu mniej więcej co piąty mieszkaniec oczekuje poprawy swojej sytuacji materialnej w 2010 roku. Polacy przeważnie nie spodziewają się zmian w tym zakresie. Niewielu obawia się pogorszenia. Czesi i Słowacy również w dużym stopniu nie przewidują zmian w poziomie życia swoich rodzin. Można jednak zauważyć, że prognozy poprawy lub pogorszenia warunków życia są przez nich formułowane podobnie często. Najbardziej pesymistyczne są przewidywania Węgrów obawy przed pogorszeniem sytuacji materialnej są wśród nich dwukrotnie częstsze niż nadzieje na poprawę. RYS. 4. JAK PAN(I) SĄDZI, CZY W CIĄGU NAJBLIŻSZEGO ROKU WARUNKI MATERIALNE PANA(I) GOSPODARSTWA DOMOWEGO: 21% 19% 19% 18% poprawią się 67% 49% 55% 38% pozostaną bez zmian 25% 20% 41% pogorszą się 12% 0% 6% 6% 3%
- 4 - Wśród państw Grupy Wyszehradzkiej najbardziej z powodu kryzysu ekonomicznego ucierpiała gospodarka Węgier. Potwierdza to zresztą inne zeszłoroczne badanie CBOS w ramach projektu CEORG, z którego jednoznacznie wynika, że Węgrzy odczuli skutki kryzysu w większym stopniu niż Słowacy, Czesi czy Polacy 2. Oceny Czechów i Słowaków są do siebie podobne ci ostatni nieco gorzej oceniają sytuację materialną swoich gospodarstw domowych, co może wynikać stąd, że o ile w świetle twardych danych inflacja na Słowacji była dość niska, o tyle znaczna część społeczeństwa była przekonana, że wejście do strefy euro przyczyniło się do wzrostu cen podstawowych produktów 3. Opracował Michał FELIKSIAK 2 Zob. komunikat CBOS Skutki kryzysu opinie Polaków, Czechów, Węgrów i Słowaków, oprac. Michał Wenzel, kwiecień 2009. 3 Więcej na ten temat w artykule Większość Słowaków oskarża euro o wzrost cen http://www.parkiet.com/artykul/7,883880.html