Finanse LM. SPORT & BUSINESS FOUNDATION Football Business Group

SPORT & BUSINESS FOUNDATION Football Business Group Styczeń 2007 Finanse LM SPORT & BUSINESS FOUNDATION Football Business Group Al. Niepodległości 8a/8 6-875 Poznań +48 6 633 2 46 Email: info@sbf.pl www.sbf.pl www.footballbusiness.pl

.Wstęp W 992 roku UEFA stworzyła na bazie istniejącego wówczas Pucharu Europy nowe rozgrywki nazwane Ligą Mistrzów. Dla europejskiego futbolu było to jak zamiana wysłużonego dużego Fiata na zupełnie nowego Mercedesa. Nowy turniej nie zerwał związków z poprzednim, wręcz przeciwnie, udanie wykorzystał historię i tradycję Pucharu Europy. To, w połączeniu z nowym systemem rozgrywek, skoncentrowaniem się na prestiżu, marketingu i wzorcowej organizacji sprawiło, iż dzisiaj bez kozery stworzenie Champions League uznać możemy za największy sukces UEFA, a nawet symbol jej działalności w latach 90. To dzięki nowym rozgrywkom kluby piłkarskie zanotowały rozwój finansowy i sportowy, nieporównywalny z żadną wcześniejszą dekadą. Spektakularne transfery, rozbudowa infrastruktury sportowej, zwiększone zainteresowanie kibiców, to w dużej mierze owoce zysków jakie można zdobyć w Lidze Mistrzów. Kluby, które zarabiają najwięcej, przeradzają się w prawdziwe przedsiębiorstwa, zyskują niepowtarzalną międzynarodową, a nawet światową markę. To z kolei przyciąga pieniądze sponsorów. I tak nakręca się machina najbardziej elitarnych rozgrywek klubowych w Europie. Poniższy raport przyjrzy się bliżej zyskom generowanym przez znakomity produkt jakim jest Champions League i ich podziałowi dokonywanemu przez UEFA. 2

2. Budżet UEFA 2. Przychody UEFA Całość zysków UEFA związana jest pośrednio lub bezpośrednio z turniejami, które organizuje. W ostatnich latach przychody z imprez pod egidą UEFA wyglądały następująco: Przychody z rozgrywek UEFA od sezonu 2003/2004 (mln CHF) 200,00 CHF 000,00 CHF 800,00 CHF 600,00 CHF 400,00 CHF 200,00 CHF UEFA Champions League EURO Inne 0,00 CHF 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 *w milionach CHF PRZYCHODY 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 LM 883,84 CHF 93,32 CHF 935,40 CHF 94,93 CHF EURO 934,55 CHF 48,98 CHF 25,00 CHF 47, CHF Inne 67,74 CHF 5,65 CHF 49,70 CHF 90,60 CHF Suma 886,3 CHF 03,94 CHF 00,0 CHF 432,63 CHF Łatwo zauważyć, iż największe dochody dotyczą sezonu 2003/2004, w którym to miały miejsce Mistrzostwa Europy w Portugalii. Oczywistym jest jednak, iż zyski z tej imprezy nie mają wpływu na przychody z Champions League. Te natomiast co roku notują wyraźny wzrost, co przyczynia się do zwiększenia się sum wypłacanych poszczególnym klubom za wygrane mecze i osiąganie kolejnych faz rozgrywek. Zauważyć należy również, iż w sezonach, gdy nie odbywają się turnieje EURO, Liga Mistrzów stanowi podstawę dochodów UEFA. Nic więc dziwnego, że to na nią przeznaczane są największe fundusze o tym w kolejnym podrozdziale. Inne turnieje, jak Puchar UEFA, przynosiły w ostatnich latach bardzo małe zyski. Doprowadziło to do tego, iż w sezonie 2006/2007 UEFA musi dopłacać do rozgrywek z własnych środków. Podobnie sprawa się ma z SuperPucharem Europy i Pucharem Intertoto, które rok rocznie przynoszą straty netto. 3

2.2 Źródła przychodów UEFA Źródła przychodów UEFA w budżecie 2006/2007 (mln CHF) 59.9% Przychody z prawa do transmisji 990,585 CHF 3.4% Przychody nieoperacyjne 222,226 CHF 25.8% Przychody z praw reklamowych 427,222 CHF 0.7% Inne,760 CHF 0.2% Przychody z biletów 3,067 CHF SUMA PRZYCHODÓW 654,860 CHF Bezsprzecznie czynnikiem, który najbardziej przyczynił się do finansowego sukcesu Champions League były, są i będą telewizyjne transmisje na żywo. Prawa do transmisji to na obecną chwilę największe źródło dochodów UEFA. Nic nie wskazuje na to, żeby stan ten zmienił się. Pewną ciekawostką jest nowa usługa (dostępna od tego sezonu), jaką jest możliwość oglądania meczów bezpośrednio ze strony internetowej www.uefa.com. Wydaje się to być jednak jedynie uzupełnienie, a nie konkurencja dla obecnego stanu. 4

2.3 Wydatki UEFA Liga Mistrzów jako największe źródło dochodów UEFA wymaga największych wydatków. I tak, najważniejsze klubowe rozgrywki w Europie pochłaniają około 75 % całości wydawanych pieniędzy. Jeśli dodać do tego związane z Champions League gratyfikacje solidarnościowe, okazuje się że Liga Mistrzów stanowi ogromną większość inwestycji UEFA. Struktura wydatków UEFA w budżecie 2006/2007 (mln CHF) 56.7% Kluby w ystępujące w LM 938,794 CHF 3.8% Opłaty solidarnościow e (Solidarity payments) 228,899 CHF 22.3% Organizacja rozgryw ek 368,034 CHF 6.3% Różne (pensje i inne) 03,933 CHF 0.9% Nadw yżka netto 5,200 CHF SUMA WYDATKÓW 654,860 CHF 5

3. Liga Mistrzów podział przychodów na przykładzie sezonu 2005/2006 Przychód z Ligi Mistrzów sezonu 2005/2006 wyniósł 59,6 (930 mln CHF). Podstawowe zasady podziału pieniędzy między kluby przedstawiały się następująco: - 75 % pieniędzy z przychodów uzyskanych z telewizji i reklam trafia do klubów, które zakwalifikowały się do fazy grupowej. Suma ta maksymalnie może wynieść 508,9 (800 mln CHF). - 25 % przeznaczane jest przez UEFA na pokrycie kosztów organizacyjnych, administracyjnych oraz na tzw. gratyfikacje solidarnościowe (Solidarity Payments) dla związków, rozgrywek ligowych oraz klubów z krajów członkowskich UEFA Ponadto: - wszelkie przychody powyżej 508,9 dzielone są odpowiednio: 82% - kluby, 8 % - UEFA - przychody z nowych kontraktów reklamowych dzielone są po połowie. Przychody z nowych kontraktów wyniosły 5, (8 mln CHF). Ostatecznie na konta klubów trafiło 447,8 (704 mln CHF), w UEFA natomiast pozostało 43,7 (226 mln CHF). Z pieniędzy przeznaczonych dla klubów Ligi Mistrzów odjęto jeszcze 22,2 które trafiło do związków wszystkich państw członkowskich UEFA. Po tych transakcjach, suma netto oddana klubom wyniosła 425,6 (669 mln CHF). 3. Finansowy udział klubów w przychodach z LM 2005/2006 Zgodnie z zasadami UEFA, zyski klubów stanowią 75% całości przychodów. Zyski te pochodzą z dwóch głównych źródeł. Pierwszym są wypłaty pieniężne dokonywane przez UEFA, w zależności od osiągnięć klubu w danej edycji rozgrywek. Jest to tzw. stała kwota nagród pieniężnych w skład której wchodzą pieniądze wypłacane za poszczególne mecze i awanse drużyny. Drugim źródłem zysku są pieniądze uzyskane z transmisji telewizyjnych. Kwoty te są zmienne, w zależności od wartości danego rynku. Najdroższym rynkiem telewizyjnym w Europie jest obecnie Anglia. Dlatego też, to angielskie kluby niezależnie od swojej postawy, każdego roku plasują się w czołówce rankingu zysków z LM. 6

3.. Stała Kwota Największa część przychodów z Ligi Mistrzów przeznacza jest na pieniężne nagrody dla klubów, w zależności od ich osiągnięć w danej edycji rozgrywek. Jest to tzw. stała kwota. W sezonie 2005/2006 szczegóły dotyczące stałej puli wyglądały następująco: bonus startowy: 2,5 mln CHF za awans do fazy grupowej bonus meczowy: 0,5 mln CHF za rozegranie meczu bonus za wynik: o zwycięstwo 0,5 mln CHF o remis 0,5 mln CHF o awans do/8 finału 2,5 mln CHF o awans do ¼ finału 3 mln CHF o awans do ½ finału 4 mln CHF o przegrana w finale 6 mln CHF o wygrana w finale 0 mln CHF Wynika z tego, iż klub w momencie awansu do fazy grupowej Ligi Mistrzów zarabia co najmniej 5,5 mln CHF. W najlepszym przypadku klub może zarobić ze stałej puli 28 mln CHF. W sezonie 2005/2006 stała pula wyniosła 203,5 (320 mln CHF). 3..2 Kwota Lokalnego Rynku TV Kwota lokalnego rynku to ilość pieniędzy przyznawana klubom, w zależności od potencjalnej wartości rynku telewizyjnego danego kraju. Połowa tej kwoty dzielona jest między kluby w zależności od miejsca jakie zajęły w ostatnim sezonie ligowym. W przypadku, gdy dany kraj reprezentuje więcej niż jedna drużyna, pieniądze rozdzielane są według klucza. Zasadę ilustruje tabela: 4* 3 2 Mistrzowie 40% 45% 55% 00% Wicemistrzowie 30% 35% 45% Miejsce 3 5% 20% Miejsce 4 5% * liczba drużyn z danego kraju w LM Druga połowa kwoty danej dla danego rynku dzielona jest w zależności od liczby meczów rozegranych przez dany klub w LM. Podsumowując, ilość otrzymanych pieniędzy z rynku telewizyjnego jest różna dla każdego kluby. Zależy ona od 4 czynników zdefiniowanych przez UEFA:. Liczba zespołów z danego rynku grających w LM 7

2. Miejsce drużyny w ostatnim sezonie rozgrywek ligowych danego kraju. 3. Postawa drużyny w LM 4. Postawa innych drużyn z tego samego kraju w LM W zależności od wartości danego rynku oraz powyższych czynników, maksymalna suma pieniędzy jaką może otrzymać klub wynosi około 9-23 (30-35 mln CHF). 3..3 Harmonogram wypłat z Ligi Mistrzów 2005/2006 Data wypłaty Rodzaj wypłaty Kwota dla Suma klubu 7 październik 2005 Bonus startowy 2.5 mln CHF 80 mln CHF Bonus meczowy 3 mln CHF 96 mln CHF 6 grudzień 2005 Mecze grupowe 0-3 mln CHF 48 mln CHF 50 % Kwoty rynku TV Zależne od rynku 60 mln CHF (zależne od miejsca w lidze krajowej) 7 marzec 2006 /8 finału 2,5 mln CHF 40 mln CHF 2 maj 2006 ¼ 3 mln CHF 40 mln CHF ½ 4 mln CHF 6 mln CHF 9 czerwiec 2006 Finał 6 lub 0 mln CHF 60 mln CHF 50% Kwoty rynku TV (zależne od postawy w LM) Zależne od rynku Min 5,5 mln CHF Max 28 mln CHF * 60 mln CHF 640 mln CHF * sumy bez kwoty rynku TV 3.2 Finansowy udział UEFA w przychodach z LM 2005/2006 Zgodnie z zasadami UEFA 25% przychodów z praw do transmisji TV i reklam zostaje w UEFA. Organizacja wykorzystuje je na realizacje celów statutowych jakimi są: rozwój piłki nożnej w Europie, działalność dla dobra dyscypliny, organizacja rozgrywek międzynarodowych itp. W memorandum finansowym przedstawiającym założenia budżetowe Ligi Mistrzów na sezon 2005/2006 wydatki z puli 25 % dla UEFA wyróżniono 3 pozycje: 8

operacyjne koszty organizacji rozgrywek 54 (85 mln CHF) koszty administracyjne i inne 37,5 (59 mln CHF) m.in. sędziowie, turnieje młodzieżowe i inne cele statutowe gratyfikacje solidarnościowe 7 4,4 (7 mln CHF) Wykorzystanie finansowego udziału udziału UEFA w Champions League 2005/2006 Gratyfikacje solidarnościow e 44% Organizacja rozgryw ek 33% Administracja i cele statutow e 23% Całkowity udział UEFA wyniósł 66 (26 mln CHF). Do początkowych 43,7 (226 mln CHF) doliczone zostało 22,2 mln (35 mln CHF) pochodzące z puli 32 klubów Champions League, przeznaczone dla klubów ze wszystkich krajów członkowskich UEFA (rozdział 3). 9

4. Kto zarobił najwięcej? 4. Liga Mistrzów 2005/2006 Ostatecznie w sezonie 2005/2006 Ligi Mistrzów czołówka klubów, które zyskały finansowo najwięcej przedstawia się następująco: Zyski z Ligi Mistrzów sezon 2005/2006 () Miliony 40 35 30 25 20 5 0 5 35 3 25,5 25 20 20 Arsenal Londyn FC Barcelona Olympique Lyon Chelsea Londyn AC Milan Bayern Monachium 0 Finansowy sukces Arsenalu, pomimo przegranego finału z Barceloną, wynika z większej wartości rynku telewizyjnego w Anglii niż w Hiszpanii. 4.2 Liga Mistrzów 2004/2005 Zyski z Ligi Mistrzów sezon 2004/2005 () Miliony 35 30 25 20 5 0 5 3 28 26 23 20 8 Liverpool Chelsea Londyn AC Milan Arsenal Londyn Olympique Lyon Bayern Monachium 0 0

4.3 Struktura zysków wybranych klubów w Lidze Mistrzów 2004/2005 Źródła dochodów poszczególnych klubów zawsze różnią się od siebie. Czynnikiem, który ma największy wpływ na różnicę w zyskach klubów jest wartość danego rynku TV, to bowiem transmisje telewizyjne przynoszą zespołom największe pieniądze. Drugi czynnik to postawa danej drużyny w rozgrywkach, za co klub nagradzany jest przez UEFA. FC Liverpool AC Milan Chelsea Londyn Olympique Lyon FC Porto Bonus startowy Bonus meczowy Szachtar Donieck Celtic Glasgow * wszystkie kwoty w tyś Mecze w grupie 36 46 46 46 Kwota rynku TV 3 257 053 6 823 790 /8 /4 /2 Finał Suma 2 597 2 597 2 597 6 493 3 896 30 627 26 50 28 024 20 394 974 894 8 063 649 68 4 389 649 6 307 0 528 Jak widać w tabeli, aby klub osiągnął zyski awans do finału rozgrywek wcale nie jest koniecznością. W sezonie 2004/2005 AC Milan w turnieju zajął miejsce drugie, jednak to nie włoska drużyna zajęła drugie miejsce w rankingu zysków. Dzięki wartości rynku TV w Anglii drugie miejsce za zwycięzcą turnieju zajęła Chelsea Londyn. Dwa pierwsze miejsca drużyn angielskich nie są przypadkiem. Wartość rynku w Anglii jest bowiem wyraźnie największa w Europie. 4.4 Stosunek przychodów z kwoty stałej do kwoty rynku TV na przykładzie 2004/2005 Interesującym aspektem analizy przychodów z Ligi Mistrzów poszczególnych klubów jest relacja zysków pochodzących ze stałej puli nagród wypłacanych przez UEFA (kwota stała) a kwotą rynku TV, zależną od wartości danego rynku. Relacja ta okazuje się być bardzo zróżnicowana w zależności od danego klubu. Zjawisko to przeanalizujemy na przykładach kilku drużyn, w których stosunek kwoty stałej do kwoty rynku TV uznać można za modelowy.

Stosunek kwoty stałej do kwoty rynku TV w wybranych zespołach LM 2004/2005 () Miliony 8 6 4 2 0 8 6 4 2 0 Liverpool Chelsea FC AC Milan Olympique Lyon FC Porto Szachtar Donieck Celtic Glasgow Kwota stała Kwota rynku TV Analiza zysków wybranych drużyn: a) FC Liverpool, wyraźna przewaga kwoty stałej nad kwotą rynku TV. Wynika to przede wszystkim z sukcesu sportowego jaki odniosła drużyna, który wiązał się z sukcesem finansowym zagwarantowanym przez UEFA. Kwota rynku stałego jest bardzo wysoka, co jest charakterystyczną cechą klubów angielskich. b) Chelsea FC, sytuacja odwrotna niż w przypadku FC Liverpool, choć suma przychodów na podobnym poziomie. Chelsea odpadając w ½ finału uzyskało mniej przychodów z kwoty stałej niż Liverpool. Bardzo wysoka kwota rynku TV wynika z tego, iż w sezonie 2004/2005 Chelsea występowała w LM jako mistrz Anglii, a więc procentowy udział w zyskach z rynku TV w Anglii był dla tej drużyny największy c) Olympique Lyon, kwota rynku TV przewyższa kwotę stałą ponieważ Lyon jako mistrz Francji awansował w LM 2004/2005 do najdalszej fazy rozgrywek z drużyn francuskich d) FC Porto i Szachtar Donieck, sytuacja obu drużyn jest relatywnie podobna. Obie uzależniają wysokość swoich zysków przede wszystkim od postawy na boisku i wypłat z UEFA. Wartość rynków TV w Portugalii oraz w Ukrainie jest bowiem niska 2

e) Celtic Glasgow, sytuacja odwrotna niż w przypadku FC Porto i Szachtara. Klub na samych występach w fazie grupowej zarobił mniej niż wymienione drużyny. Jednak dzięki wysokiej wartości rynku szkockiego w porównaniu z portugalskim i ukraińskim ogólna suma przychodów Celticu jest wyższa. 3

5. Podsumowanie Liga Mistrzów jest celem do którego dąży każda europejska drużyna. Stanowią o tym nie tylko zalety finansowe, ale także ranga i prestiż rozgrywek. Udział w Champions League jest obecnie warunkiem koniecznym dla rozwoju klubów. Wprowadza bowiem drużynę na wyższy poziom rywalizacji czysto sportowej, promuje klub oraz przynosi zyski pośrednio lub bezpośrednio związane z samym udziałem w turnieju. Konsekwencją tego stanu jest zwiększająca się z każdym sezonem dysproporcja między klubami Ligi Mistrzów, a resztą drużyn. Fakt ten martwi tym bardziej, gdyż dotyczy polskich klubów. Każdy sezon bez Champions League w Polsce to powiększający się dystans jaki dzieli nas od najlepszych. Dlatego też, jeśli polskie drużyny marzą o dogonieniu czołówki, muszą zacząć stale brać udział w Lidze Mistrzów. Najlepiej już od przyszłego sezonu. 4

Autor: Tomasz Frątczak Współpraca: Sebastian Miroński Redakcja: Football Business Group Sebastian Miroński mobile: + 48 508 362 44 e-mail: s.mironski@sbf.pl www.footballbusiness.pl Sport & Business Foundation 2006. Wszelkie Prawa Zastrzeżone. 5