SOŁECKA STRATEGIA ROZWOJU WSI DUBIECKO

SOŁECKA STRATEGIA ROZWOJU WSI DUBIECKO MARZEC 2013

Spis Treści 1. Wstęp... 3 2. Karta diagnozy zaawansowania odnowy wsi... 4 3. Analiza zasobów... 6 4. Analiza SWOT... 9 5. Analiza potencjału rozwojowego wsi...10 6. Wizja rozwoju...11 7. Program długoterminowy...12 8. Program krótkoterminowy...14 9. Informacje dodatkowe...15 2 S t r o n a

1. Wstęp Celem planowanych warsztatów dla liderów odnowy wsi jest wskazanie mieszkańcom nowych możliwości w działaniu na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Istotą programu jest spojrzenie na wieś jako miejsce występowania szeregu zasobów materialnych i niematerialnych, których odpowiednie wykorzystanie może wpłynąć na dalszy rozwój miejscowości i przynieść sukces mieszkańcom. Podkarpacki Program Odnowy Wsi został przyjęty uchwałą sejmiku wojewódzkiego nr 117/2660/12 w dniu 22 lutego 2012 roku. Określono tam zasady uczestnictwa i wymagania w stosunku do uczestników reprezentantów gmin i sołectw z terenu województwa. Zawierają one rozwiązania pozwalające na jakościową ocenę efektywności programu oraz wprowadzają narzędzia pogłębionej oceny ilościowej i jakościowej umożliwiające ustalenie zaawansowania procesu odnowy wsi oraz efektów rzeczowych. Główne cele Podkarpackiego Programu Odnowy Wsi: 1. Integracja i aktywizacja społeczności wiejskich. 2. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego. 3. Modernizacja przestrzeni wiejskiej. 3 S t r o n a

2. Karta diagnozy zaawansowania odnowy wsi Karta diagnozy zaawansowania odnowy wsi Dubiecko w gminie DUBIECKO Mieszkańców ok. 800 Faza odnowy Zakres działań * Rozwój organizacyjny * Sterowanie rozwojem * Brak działań Istnieje tylko rada sołecka, Brak planowania działań działania fragment. lub dot. wąskiej grupy Rozproszone działanie organizacji w wymiarze całej wsi Działania spontaniczne Opracowanie planu i programu odnowy dla A Porządkowanie wsi Zawiązana grupa odnowy wsi, całej wsi Inicjalna Projekty startowe B Początkowa C Zaawansowana D Całościowa (z programu krótkoterminowego) Podejmuje się kroki na rzecz Przekonywanie mieszkańców do idei odnowy wsi i integrowanie wokół pierwszych przedsięwzięć Różnorodne projekty (z programu długoterminowego) nastawione na usunięcie podstawowych barier i zaspokojenie głównych potrzeb Pobudzenie mieszkańców do odnowy własnych posesji. Projekty jakościowo zmieniające kluczowe obszary życia oraz kształtujące strukturę wsi Projekty wyróżniające wieś, kształtuje się centrum wiejskie Powszechne zaangażowanie mieszkańców w projekty publiczne. Powszechna odnowa prywatnych posesji. Lokalnie oraz regionalnie powiązane ze sobą projekty wywołujące efekt synergiczny (nacisk na tworzenie miejsc pracy) Ukształtowane centrum wiejskie Świadome kształtowanie czynników rozwoju (np. wykorzystania odnawialnych energii) skoordynowania działań organizacji we wsi Liczna grupa odnowy wsi (skupia przedstawicieli organizacji i instytucji) Zawiązane stowarzyszenie na rzecz rozwoju (odnowy) wsi Skoordynowane działanie organizacji obecnych we wsi Koalicja organizacji i instytucji na rzecz odnowy wsi Liczne stowarzyszenie odnowy wsi Animacja aktywności poszczególnych grup mieszkańców Stowarzyszenie odnowy wsi instytucją rozwoju lokalnego (Centrum Aktywności Lokalnej) Rozwój wsi oparty na aktywności kluczowych grup mieszkańców (rolników, przedsiębiorców, młodzieży, kobiet) i stowarzyszeń Planowanie w krótkim horyzoncie czasowym Systematyczne planowanie działań, (np. roczne plany rzeczowo-finansowe, kalendarze imprez) Wykorzystywanie gminnych instrumentów wsparcia Proste instrumenty komunikacji wewnętrznej Projektowanie działań (projekty) Pozyskiwanie środków zewnętrznych Systematyczne planowanie rozwoju (aktualizowanie planu i programu o.w.) Rozwinięta komunikacja wewnętrzna Promocja wsi Kompleksowe i szczegółowe planowanie przestrzenne Powszechny udział grup mieszkańców w strategicznym planowaniu rozwoju Rozwinięta promocja oraz komunikacja z otoczeniem 4 S t r o n a

Projekty kreujące wieś tematyczną, Instrumenty wsparcia działań prywatnych Dostosowanie projektów prywatnych do programu odnowy wsi. * Wstaw gdy spełnia warunek Data 21.06.2012 r. Sporządził Lesław Czernik 5 S t r o n a

3. Analiza zasobów ANALIZA ZASOBÓW CZ I Rodzaj zasobu Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) Małe Duże Wyróżniające 1 2 3 4 5 Przyrodniczy walory krajobrazu, rzeźby terenu Krajobraz pagórkowaty, sąsiedztwo rzeki San stan środowiska Dobry walory klimatu Umiarkowany, łagodny z pogodnym latem sprzyjający turystom walory szaty roślinnej cenne przyrodniczo obszary lub obiekty Pomniki przyrody - drzewa, park przy zamku z rzadką roślinnością W bezpośrednim sąsiedztwie obszary Natura 2000 świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) wody powierzchniowe (cieki, rzeki, Stawy przy zamku, rzeka San stawy) wody podziemne gleby Klasy III i IV kopaliny walory geotechniczne Kulturowy walory architektury Zamek w Dubiecku, cerkiew z 1927 r. walory przestrzeni wiejskiej Odnowiony rynek publicznej walory przestrzeni wiejskiej Budynki wolnostojące prywatnej zabytki i pamiątki historyczne Zamek Krasickiego, cmentarz żydowski osobliwości kulturowe Kresowy dom sztuki, prywatne muzeum skamieniałości miejsca, osoby i przedmioty kultu Obraz Matki Boskiej Bolesnej święta, odpusty, pielgrzymki Odpust Matki Boskiej tradycje, obrzędy, gwara Podtrzymywanie starych przepisów kulinarnych legendy, podania i fakty tzw. Diabeł Stadnicki, historyczne Funkcjonowanie Akademii Protestanckiej w czasie reformacji przekazy literackie ważne postacie i przekazy I. Krasicki, A. Fredro, Stadnicki historyczne specyficzne nazwy Nazwa miejscowości Dubiecko od dębu po 6 S t r o n a

specyficzne potrawy dawne zawody zespoły artystyczne, twórcy rosyjsku,,soli Deo -Chór kościelny, przegląd kapel podwórkowych, malarze amatorzy, rękodzielnicy. ANALIZA ZASOBÓW CZ II Rodzaj zasobu Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) Małe Duże Wyróżniające 1 2 3 4 5 Obiekty i tereny działki pod zabudowę mieszkaniową Brak działek działki pod domy letniskowe Brak działek działki pod zakłady usługowe i Brak działek przemysł pustostany mieszkaniowe pustostany poprzemysłowe SBW, GS Dubiecko tradycyjne nie użytkowane obiekty gospodarskie (stodoły, spichlerze, kuźnie, młyny, itp.) Nie występują Infrastruktura społeczna place publicznych spotkań, Rynek w Dubiecku, boisko Orlik x festynów sale spotkań, świetlice, kluby Sala w OSP miejsca uprawiania sportu Stadion wiejski, Orlik miejsca rekreacji Park pałacowy ścieżki rowerowe, szlaki Dubiecko Wybrzeże turystyczne Szkoły Podstawowa, Gimnazjum, liceum przedszkola Przedszkole samorzorządowe Biblioteki Gminna Biblioteka Publiczna placówki opieki społecznej placówki służby zdrowia Dwa ośrodki publiczne i 1 rehabilitacyjny Infrastruktura techniczna wodociąg, kanalizacja Wodociąg w budowie, kanalizacja jest drogi (nawierzchnia, oznakowanie oświetlenie) Wojewódzka Przemyśl Domaradz dobra, oznakowanie złe 7 S t r o n a

chodniki, parkingi, przystanki Dobrze rozwinięte, ale potrzebują remontu sieć telefoniczna.i dostępność Dobrze rozwinięta, dostępność do Internetu internetu bez zastrzeżeń telefonia komórkowa Dobrze rozwinieta inne ANALIZA ZASOBÓW CZ III Rodzaj zasobu Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) Małe Duże Wyróżniające 1 2 3 4 5 Gospodarka, rolnictwo Miejsca pracy (gdzie, ile? ) Firmy usługowe, urzędy, szkoły znane firmy produkcyjne i zakłady Hotelarstwo zamek Dubiecki usługowe i ich produkty gastronomia Rozwinięta miejsca noclegowe Zadowalające gospodarstwa rolne Mało uprawy hodowle Hodowla koni możliwe do wykorzystania odpady produkcyjne zasoby odnawialnych energii Środki finansowe i pozyskiwanie funduszy środki udostępniane przez gminę 25000 zł fundusz sołecki środki wypracowywane Mieszkańcy (kapitał społeczny i ludzki) Autorytety i znane postacie we wsi Proboszcz, wójt, sołtys Krajanie znani w regionie, w kraju i Misjonarze, prezes ANR zagranicą Osoby o specyficznej lub ważnej Duża ilość młodych studiujących, dla wiedzy i umiejętnościach, m.in. studenci Przedsiębiorcy, sponsorzy Branża usługowa, sponsoring znikomy Osoby z dostępem do Internetu i Ludzie młodzi umiejętnościach informatycznych. Pracownicy nauki Kilku urodzonych w Dubiecku Związki i stowarzyszenia OSP, TPZD, Chór, Kontakty zewnętrzne (np. z sporadyczne mediami) Współpraca zagraniczna i krajowa. Współpraca i wymiana z miastem francuskim Informacje dostępne o wsi Publikatory, lokalna prasa Echo Dubiecka, Dolina Sanu Książki, przewodniki Walory turystyczne Dubiecka, Monografie 8 S t r o n a

ze spotkań Konferencji Strony www Strona gminy Dubiecko Zasoby wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i związanego z nią obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości w realizacji publicznych bądź prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Zwrócić uwagę na elementy specyficzne i rzadkie (wyróżniające wieś). Opracowanie: Ryszard Wilczyński 4. Analiza SWOT SILNE strony (atuty wewnętrzne) 1. Centralne położenie. 2. Bogata przeszłość historyczna. 3. Położenie nad rzeką San. 4. Dobra baza oświatowa. 5. Zabytki- zamek, cerkiew 6. Silna baza noclegowa 7. Baza opieki zdrowotnej ( 2 przychodnie 2 apteki i zakład rehabilitacji) 8. Zwarta zabudowa całej miejscowości. 9. dobrze działające organizacje ( OSP, TPZD, Koło Wędkarskie GSK, Klub Sportowy) 10. odnowiony plac parkowo-rekreacyjny. 11. 80% wsi skanalizowane. 12. Dobry stan dróg i chodników. 13. Wykształceni ludzie. 14. Dobra baza sportowa. 15. Park krajobrazowy. 16. Dobra baza handlowa ( sklepy). 17. Placówki usługowe ( bank, poczta urząd gminy). 18. Infrastruktura techniczna. SŁABE strony (słabości wewnętrzne) 1. Mała ilość miejsc pracy. 2. Brak terenów inwestycyjnych. 3. Brak terenów pod budownictwo mieszkaniowe. 4. Brak świetlicy wiejskiej. 5. Wysokie bezrobocie. 6. Niekompletne oświetlenie ulic a istniejące nieestetyczne. 7. Brak placu zabaw przy przedszkolu. 8. Niedostateczna baza gastronomiczna. 9. Zła nawierzchnia chodnika. 10. Zbyt mała aktywność mieszkańców w organizacji i imprezach kulturalnych, sportowych, patriotycznych. 11. Zła nawierzchnia parkingu przy Kościele. 12. Nieefektywnie zagospodarowane miejsca w centrum(obiekty należące do GS). 13. Słabe zainteresownie otwarciem działalności agroturystycznej. 14. Zła nawierzchnia dróg bocznych. SZANSE (elementy zewnętrzne płynące z otoczenia) 1. Udział wsi w programach promocyjnych. 2. Napływ turystów. 3.Rozwój infrastruktury. 4. Powstanie zaplecza sportowo-rekreacyjnego (orliki). 5. Budowa szlaków pieszych i rowerowych oraz tarasów widokowych. 6. Rozwój komunikacji. 7. Remont oraz odnowa istniejących ośrodków Wypoczynkowych. 8. Udział w programach unijnych ( środki dla organizacji pozarządowych). ZAGROŻENIA (zagrożenia płynące z otoczenia) 1. Mała aktywność mieszkańców. 2. Ubożenie społeczeństwa. 3. Wyjazdy młodych ludzi z miejscowości. 4. Starzenie się społeczeństwa. 5. Brak możliwości powstania dużych zakładów pracy. 9 S t r o n a

5. Analiza potencjału rozwojowego wsi Analiza potencjału rozwojowego wsi 11 3 7 0 (+) + 7, 4, 5, 14, 4, 6, 7, 8, 9, 11 SILNE STRONY SŁABE STRONY SZANSE ZAGROŻENIA 1,2,3,4 4 2 2 4 (+) - 1 5 2 6 3, 11, 12, 10, 4, 14, 16, 17, 7, 8, 18 1, 13, 9, 6 2, 5,15, 10 3 1 0 0 (+) = 0 4 3 1 12, 2, 3, 13, 3,8, 1,5 ( - ) + Z analizy potencjału rozwojowego wynika, że najsilniejszym obszarem jest standard życia, który w przyszlosci może dalej się rozwijać. Tosunkowo silna jest tożsamość wsi i wartości zycia wiejskiego, ale brakuje temu obszarowi sprzyjających czynników rozwojowych. Niezła jest jakość życia, ale i tutaj brakuje czynników sprzyjajacych rozwojowi. Najsłabszym obszarem jest byt, jednak obszar ten ma wiele czynników rozwojowych i na pewno ulegnie w niedalekiej przyszłości rozwojowi. 10 S t r o n a

6. Wizja rozwoju Dubiecko Wieś przyjazna, otwarta i radosna z tradycjami historycznymi od diabła łańcuckiego do biskupa Krasickiego. Dubiecko centralny plac we wsi. 11 S t r o n a

7. Program długoterminowy Plan i program odnowy wsi Dubiecko. I. Plan II. Program odnowy wsi 1. Cele Co trzeba osiągnąć by urzeczywistnić wizję 2. Co pomoże osiągnąć cel? 3. Co może przeszkodzić? Zasoby czego użyjemy A. TOŻSAMOŚĆ WSI I WARTOŚCI ŻYCIA WIEJSKIEGO 1. Odnowa i renowacja zabytków historycznych i kulturalnych 2. Organizacja uroczystości i rocznic; 3. Utworzenie izby pamięci I. Krasickiego. B. STANDARD ŻYCIA 1. Poprawa stanu infrastruktury społecznej. 2. Poprawa stanu poczucia bezpieczeństwa; 3. Poprawa stanu infrastruktury technicznej. 1. Zamek z zespołem parkoworekreacyjnym; 2. Cerkiew Kresowy Dom Sztuki; 3. Aktywność stowarzyszeń i organizacji pozarządowych; 4. Przyszły dom wiejski. Pozyskanie działki, praca społeczna przy budowie. ATUTY Silne strony i szanse Co wykorzystamy? Potencjał ludzki przy pracach infrastrukturalnych oraz stowarzyszenia i organizacje nieformalne w celu organizacji wspólnych uroczystości i rocznic Zaangażowanie liderów i organizacji BARIERY Słabe strony Co wyeliminujemy? Zagrożenia Czego unikniemy Brak zainteresowania ludzi wspólnym działaniem, brak środków pieniężnych, Brak działki pod budowę domu wiejskiego i izby pamięci. Brak środków finansowych, brak terenu pod budowę świetlicy Projekty, przedsięwzięcia - co wykonamy? 1.1. Przejęcie zabytkowego młyna 2013 r. 1.2. Renowacja (odbudowa) zabytkowego młyna od 2014 r. 1.3. Oznakowanie czytelną informacją miejsc lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego 2013 r. 1.4. Wyznaczenie szlaku historycznego po Dubiecku 2014 r. 1.5. Przygotowanie przewodników po Dubiecku 2014 r. (współpraca z LO). 2.1. Ustalenie kalendarza uroczystości i rocznic 2.2. Obchody świąt i rocznic 3.1. Pozyskanie działki na budowę domu wiejskiego. 1.1. Budowa domu wiejskiego od 2013 r. 1.2. Budowa placu zabaw przy przedszkolu 2013 r. 2.1. Przebudowa i rozbudowa chodników od 2013 r. 2.2. Dodatkowy montaż oświetlenia -2013 r. 2.3. Budowa parkingu 2014 r. 3.1. Budowa wodociągu 2013 r. C. JAKOŚĆ ŻYCIA 12 S t r o n a

1.Poprawa poziomu samoorganizacji społecznej mieszkańców D. BYT 1. Podniesienie świadomości i wiedzy mieszkańców na temat zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej. 2. Promocja Dubiecka jako miejsca atrakcyjnego turystycznie oraz zwiększenie rozpoznawalności wsi i jej oferty. 3. Stworzenie pakietowego produktu turystycznego Zamek, szkoły, cerkiew. Działki we wsi i w jej okolicach na działalność agroturystycznej i okołorolniczej. atrakcje turystyczne, osoby prowadzące działalność gospodarczą, rolnicy, właściciele terenów i działek Ludzie z ciekawymi pomysłami. Ciekawa historia wsi i doświadczenia mieszkańców. Atrakcyjne położenie wsi. Lokalni wytwórcy Zbyt małe zaangażowanie mieszkańców i organizacji społecznych Trudna realizacja alternatywnych działań proponowanych na wsi- agroturystyka, Postępujący zanik typowego charakteru wiejskiego: gospodarskiego, rzemieślniczego, Spychanie przez wielkie firmy na boczny tor drobnych wytwórców działających we wsi np. tartak, 1.1. Organizacja spotkania organizacji społecznych działających w Dubiecku debata Jak rozwijać naszą wieś? 2012 r. 1.2. Organizacja cyklicznych spotkań mieszkańców i organizacji społecznych od 2013 r. 1.3. Wspólne przedsięwzięcia, np. Nasz dzień dla Dubiecka od 2013 r. 1.1. Organizacja szkoleń dla osób zainteresowanych działalnością gospodarczą, np. prowadzenia małej firmy o specyfice wiejskiej, np. jaką działalność gospodarczą można prowadzić aby się ona opłacała na wsi, np. jak wykorzystać potencjał wsi i jej możliwości od 2013 r.. 1.2. Organizacja szkoleń dla gospodarstw rolnych prowadzących np. hodowle ras rodzimych i upraw tradycyjnych/ekologicznych od 2013 r. 2.1 Promowanie tradycyjnych wyrobów wiejskich np. w ramach Festiwalu Sera i zdrowej żywności 2.2 Przeprowadzenie kampanii promocyjnej wsi: pt. Wszystko co najlepsze - Dubiecko": - wydanie pocztówek -wspólne przygotowanie tablic informacyjnych (zebranie zdjęć, wydanie folderu, wystawa). - wydanie talii kart z fotografiami Dubiecka - internet, współpraca z lokalnymi firmami (oferty promocji na serwisie). -promocja lokalnych rękodzielników i wytwórców 3.1. Oferta kompletnej usługi turystycznej tj. wycieczka (piesza, rowerowa, konna), przygotowanie posiłków z wypiekiem chleba, wyrobem masła, sera itp, nocleg na bazie istniejących gospodarstw 3.2. Opracowanie spójnego systemu informacji: tablice informacyjne, oznaczenia, materiały promocyjne promujące produkt. 13 S t r o n a

8. Program krótkoterminowy PROGRAM KRÓTKOTERMINOWY ROZWOJU WSI Kluczowy problem Co nas najbardziej zintegruje? Odpowiedź Wspólna praca przy budowie Propozycja projektu (nazwa) Czy nas stać na realizację? (tak/nie) Organiza Finanso cyjnie wo Budowa chodnika TAK NIE Punktacj a 14 1 Hierarchi a Na czy nam najbardziej zależy? Na estetyce miejscowości Budowa fontanny; na terenie zieleni w Centrum dosadzenie drzew TAK NIE 5 5 Co nam najbardziej przeszkadza? Co najbardziej zmieni nasze życie? Brak środków Budowa wodociągów Utworzenie stowarzyszenia, które da większe szanse i możliwości pozyskania środków Projekt w trakcie realizacji TAK TAK NIE TAK 12 2 4 3 Co nam przyjdzie najłatwiej? Poprawa małej infrastruktury Projekt przebudowy chodników i oświetlenia TAK NIE 10 4 Projekt Małych Grantów Przebudowa chodnika na ul. Zamkowej Projekt Małych Grantów na rok 2013 Przebudowa i remont chodnika przy ul. Wałowej 14 S t r o n a

9. Informacje dodatkowe Grupa Odnowy Wsi z sołectwa Dubiecko uczestniczyła w warsztacie przeprowadzonym w świetlicy Szkoły Podstawowej w Futomie w dniach 06-07.07.2012 roku wraz z przedstawicielami sołectwa Chmielnik (gmina Chmielnik), Hermanowa (gmina Tyczyn) i Futoma (gmina Błażowa). Szkolenie uzyskało wśród uczestników wysokie i bardzo wysokie oceny średnia 4,85 (maks. 5,0). Najlepiej oceniono ogólny poziom, atmosferę i relacje między uczestnikami i trenerami oraz przygotowanie trenerów. Grupa Odnowy Wsi z Dubiecka w czasie warsztatów. Opracowanie i zdjęcia: Lesław Czernik 15 S t r o n a