POSEŁ NA SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ JAROSŁAW ZIELIŃSKI Warszawa, dnia 7 maja 2010 roku Szanowny Pan Donald Tusk Prezes Rady Ministrów INTERPELACJA w sprawie postępowania dotyczącego zbadania przyczyn i okoliczności katastrofy lotniczej polskiej delegacji na czele z Prezydentem RP pod Smoleńskiem dnia 10 kwietnia 2010 r. Działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora (ujednolicony tekst ustawy opracowany na podstawie: Dz. U. z 2003 r. Nr 221, poz. 2199, z 2004 r. Nr 116, poz. 1202 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r. Nr 48, poz. 446 i Nr 169, poz. 1414 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708) oraz art. 191 ust. 1 i art. 192 ust. 2 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2002 r. Nr 23, poz. 398, z 2003 r. Nr 23, poz. 337, z 2004 r., Nr 12, poz. 182, z 2005 r. Nr 16, poz. 263, Nr 42, poz. 556, Nr 66, poz. 912 i Nr 76, poz. 1062, z 2006 r. Nr 15, poz. 194 oraz z 2007 r. Nr 23, poz. 253) wnoszę interpelację w sprawie postępowania dotyczącego zbadania przyczyn i okoliczności katastrofy lotniczej polskiej delegacji na czele z Prezydentem RP pod Smoleńskiem dnia 10 kwietnia 2010 r. Szanowny Panie Premierze, Zwracam się do Pana w związku z piętrzącymi się wątpliwościami dotyczącymi katastrofy smoleńskiej. Miała ona miejsce 10 kwietnia 2010 roku, czyli prawie miesiąc
temu. Mimo upływu tak długiego okresu czasu opinia publiczna wciąż nie otrzymała nie tylko podstawowych informacji dotyczących okoliczności oraz przyczyn katastrofy, ale nawet dokładnej godziny, o której doszło do wypadku. Doniesienia z ostatnich dni wskazują, iż teren katastrofy nie pozostał w odpowiedni sposób zabezpieczony, a liczne relacje osób, które miały okazję znaleźć się na miejscu katastrofy potęgują zaniepokojenie i obawy dotyczące ryzyka utraty dowodów. Uspokajające komunikaty przedstawicieli Rządu nie oznaczają, iż problem właściwego zabezpieczenia części z rozbitego samolotu oraz rzeczy osobistych jego pasażerów nie istnieje. Katastrofa smoleńska jest precedensem nie tylko w dziejach Polski, ale całego świata. Tragedia, w której zginęli Prezydent RP, ministrowie, szefowie centralnych urzędów państwowych, a także dowódcy wszystkich rodzajów sił zbrojnych zasługuje na jak najszybsze i rzetelne wyjaśnienie jej przyczyn, do którego należy wykorzystać wszelkie możliwe instytucje państwowe i międzynarodowe oraz wszystkie dostępne kroki prawne. W związku z pojawiającymi się w domenie publicznej wątpliwościami oraz sprzecznymi informacjami dotyczącymi podstaw prawnych i prawidłowości w sposobie badania katastrofy lotniczej prezydenckiego samolotu w dniu 10 kwietnia 2010 roku pod Smoleńskiem przez polskie i rosyjskie organy państwa, w tym przez prokuraturę oraz inne powołane do tego instytucje (również o charakterze międzynarodowym) proszę o udzielenie precyzyjnej odpowiedzi na następujące pytania: 1) Czy po stronie polskiej katastrofa prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem badana jest przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych (działającą w oparciu o art. 17 podstawie ustawy z dnia 3 lipca 2002 Prawo lotnicze i przepisy wykonawcze) czy też przez Komisję Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (działającą w oparciu o art. 140 powołanej ustawy i przepisy wykonawcze)? 2) Jeśli katastrofę bada Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, to na jakiej podstawie prawnej zwierzchnictwo nad jej pracami zostało odebrane Ministrowi Obrony Narodowej i przekazane Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji? (wg. Edmunda Klicha zmieniono w tym celu rozporządzenie).
3) Jaka jest podstawa prawna działania w tym zakresie Międzypaństwowej Komisji Badania Wypadków (która pracuje na obszarze Wspólnoty Niepodległych Państw)? 4) Czy z uwagi na treść art. 3 konwencji chicagowskiej z 7 grudnia 1944 roku o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, który wyłącza możliwość jej zastosowania w odnośnie statków powietrznych państwowych (w tym wojskowych) może mieć ona w przedmiotowej sprawie zastosowanie? 5) Jeśli tak, to jaka jest argumentacja (i podstawa prawna) za tym przemawiająca? 6) Czy istnieje kolizja prawna pomiędzy ewentualnym jednoczesnym działaniem komisji międzynarodowej w oparciu o konwencję chicagowską z 1944 roku, która dotyczy lotnictwa cywilnego (z wyłączeniem lotów państwowych) a działaniem polskiej Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (której działanie obejmuje loty państwowe) i jakie to może rodzić konsekwencje prawne dla prowadzonego badania katastrofy i jego wyników? 7) Jakie okoliczności prawne i faktyczne legły u podstaw niewystąpienia przez rząd polski na podstawie art. 5 ust 1 załącznika 13 konwencji chicagowskiej z 1944 roku o międzynarodowym lotnictwie cywilnym z wnioskiem o przejęcie badania okoliczności katastrofy lotniczej prezydenckiego samolotu? 8) Czy możliwe było w przypadku wątpliwości co do stosowania w/w konwencji zawarcie w tym zakresie już pierwszego dnia po katastrofie wstępnego porozumienia, a następnie umowy dwustronnej - międzynarodowej pomiędzy władzami RP i FR o powołaniu międzynarodowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych kierowanej przez polskiego Premiera? 9) Jaka jest podstawa prawna współdziałania polskiej i rosyjskiej prokuratury w zakresie prowadzonych postępowań karnych w związku z katastrofą? 10) Czy wnioski prokuratury polskiej do strony rosyjskiej (prokuratury rosyjskiej i innych organów państwowych) o pomoc prawną kierowane są wyłącznie w oparciu o polsko-rosyjską umowę z dnia 16 września 1996 roku o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych (i Kodeks postępowania karnego) czy też ich podstawę stanowią także inne przepisy (np. Europejska konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych sporządzona w Strasburgu dnia 20 kwietnia 1959 r. albo porozumienie z 7 lipca 1993 r. w sprawie ruchu samolotów wojskowych i wspólnego wyjaśnienia katastrof), a jeżeli tak, to jakie?
11) Czy istnieje jakakolwiek podstawa prawna przekazania śledztwa (postępowania karnego) ws. katastrofy na obszarze Federacji Rosyjskiej do prowadzenia polskiej prokuraturze jako gospodarzowi postępowania bądź w ramach międzynarodowej grupy śledczej lub zespołu prokuratorskiego (tak by nie była ona obserwatorem lub stroną korzystają jedynie z pomocy prawnej prokuratury rosyjskiej na terytorium Federacji Rosyjskiej, ale równoprawnym organem w stosunku do prokuratury rosyjskiej mogącym swobodnie podejmować czynności śledcze)? Czy możliwym było zawarcie w tym zakresie już pierwszego dnia wstępnego porozumienia, a następnie umowy dwustronnej - międzynarodowej o powołaniu takiej grupy śledczej (grupa śledcza jest czymś szerszym niż zespół prokuratorski) kierowanej przez polskiego prokuratora? 12) Czy w postępowaniu dotyczącym katastrofy prezydenckiego samolotu strona rosyjska może odmówić dokonania określonych czynności śledztwa lub przekazania wnioskowanych dowodów, jeżeli może to zagrozić suwerenności, bezpieczeństwu, porządkowi publicznemu lub innym ważnym interesom albo pozostawałoby w sprzeczności z podstawowymi zasadami prawa lub międzynarodowymi zobowiązaniami wezwanej Strony w oparciu o art. 17 polskorosyjskiej umowy z dnia 16 września 1996 roku o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych? 13) Jakimi instrumentami prawnymi dysponuje polski rząd oraz prokuratura w celu przeciwdziałaniu wyżej opisanemu niebezpieczeństwu? 14) Jakie konsekwencje prawne rodzić może przyjęcie odmiennych wniosków dotyczących okoliczności katastrofy oraz osób za nią odpowiedzialnych przez prokuraturę polską i rosyjską? 15) Czy działając w ramach wskazanej wyżej polsko-rosyjskiej umowy z dnia 16 września 1996 roku o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych obecni na miejscu zdarzenia katastrofy mogli uczestniczyć w oględzinach miejsca zdarzenia (oraz wyrażać opinie, co do prawidłowości przeprowadzonych oględzin) i określaniu, co stanie się materiałem dowodowym w sprawie oraz w zabezpieczaniu dowodów poprzez m.in. opieczętowywaniu ich polskimi znakami (banderolami), a jeżeli tak, to czy tak było? 16) Czy strona polska posiada pewność (jeżeli tak, to na jakich podstawach), że strona rosyjska zabezpieczyła prawidłowo całość materiału dowodowego w sprawie, oraz czy sposób zabezpieczenia tych materiałów uniemożliwia manipulowanie ich treścią oraz utratę istotnych materiałów (m.in. poprzez
niezeskładowanie szczątków samolotu w zakrytym pomieszczeniu, na wolnym powietrzu, co poprzez działania warunków atmosferycznych mogło doprowadzić do utraty istotnych dowodów)? 17) Czy obowiązujące w Polsce przepisy dopuszczają prowadzenie w Prokuraturze Wojskowej postępowania przez prokuratorów cywilnych lub uczestniczenie ich we wspólnym z prokuratorami wojskowymi zespole śledczym poprzez ich przeniesienie lub delegowanie do Prokuratury Wojskowej, w tym prokuratorów z Wydziałów PZ przeszkolonych na kursach w Wyższej Szkole Policyjnej w Legionowie w prowadzeniu czynności na miejscu katastrof zaistniałych w wyniku wybuchu? Jeżeli tak, to dlaczego tego nie uczyniono? 18) Dlaczego przy wszczęciu śledztwa przyjęto jedynie przepis k.k. mówiący o zaistnieniu nieumyślnej katastrofy w ruchu lotniczym wykluczając już przy wszczęciu śledztwa inne dalej idące wersje? 19) Czy w sprawie powołano w Prokuraturze Wojskowej prokuratorski zespół śledczy, jeśli tak, to z ilu prokuratorów się on składa, kto wchodzi w jego skąd, kto nim kieruje i kto bezpośrednio nadzoruje to śledztwo? 20) Ilu funkcjonariuszy innych służb państwowych pracuje przy śledztwie, czy został powołany zespół śledczy służb i kto ewentualnie nim kieruje? Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa Biura Poselskie Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Jarosława Zielińskiego ul. Kościuszki 32, 16-400 Suwałki, tel. (87) 566 55 48 ul. Al. Józefa Piłsudskiego 11/3, 15-443 Białystok, tel. (85) 653 77 69 ul. 3 Maja 36, 16-300 Augustów, tel. (87) 644 57 73 ul. Piłsudskiego 28, 16-500 Sejny, tel. (87) 516 21 54 e-mail: jaroslaw.zielinski@sejm.pl www.jaroslawzielinski.pl