Studia niestacjonarne Prawo I FiR- ćwiczenia PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ Dr Zuzanna Pepłowska-Dąbrowska
-ISTOTA: z upływem danego w ustawie okresu os. uprawniona nie może w pełni skutecznie dochodzić spełnienia świadczenia, os. na której ciąży obowiązek może uchylić się od jego spełnienia właśnie z powodu upływu tego czasu -RATIO LEGIS: dyscyplinowanie uprawnionego, aby szybciej dochodził swoich roszczeń, bo z upływem czasu pojawiają się trudności dowodowe a zobowiązany nie może być w wiecznej niepewności co do obowiązku
PRZEDMIOT PRZEDAWNIENIA -Roszczenia cywilnoprawne, czyli nie: prawa podmiotowe bezwzględne (np.: prawo własności), uprawnienia kształtujące (np.: art. 88 1), żądanie uznania czyn. pr. za bezskuteczną (np.: art.59, art. 527) -Majątkowe, np. nie te wynikające z ochrony dóbr osobistych -Wyjątki, art. 222, 223 i 220 Kc
ISTOTA PRZEDAWNIENIA C.D. Po upływie przedawnienia ten, przecie komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego spełnienia przez podniesienie zarzutu przedawnienia - Tzw. zobowiązanie zupełne tj. takie, którego wykonaniejest zagwarantowane przymusem państwowym - przekształca się w zobowiązanie niezupełne/naturalne, inaczej gdy strona pozwana podniesie zarzut przedawnienia, sąd powództwo oddali, z drugiej strony zobowiązanie ciągle istnieje, stąd jeśli zobowiązany spełnił świadczenie w zob. niezupełnym, nie może domagać się jego zwrotu (art. 411); - Zarzut przedawnienia do 1990 przedawnienie podnoszone było z urzędu, obecnie tylko w formie zarzutu; - Możliwe zrzeczenie się zarzutu przedawnienia po jego upływie,
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ Rodzaje: 1. ogólne a) 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe, np. czynsz najmu, świadczenia alimentacyjne, odsetki b) 3 lata dla roszczeń o świadczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej c) 10 lat dla wszystkich pozostałych 2. szczególne np. art. 442¹ Kc, 554 Kc, 243 Kc, 981 Kc
POCZĄTEK BIEGU TERMINU PRZDAWNIENIA -Wymagalność stan gdy W ma prawną możliwość zaspokojenia swojego interesu, pokrywa się z terminem spełnienia świadczenia a gdy brak takiego terminu z chwilą wezwania D przez W do spełnienia świadczenia -W przypadku roszczenia o zaniechanie początkiem jest dzień kiedy D nie zastosował się do obowiązku zaniechania -Gdy wymagalność zależała od jakiejś czynności uprawnionego od chwili gdy W mógłby najwcześniej tą czynność wykonać
ZAWIESZENIE BIEGU PRZEDAWNIENIA -sytuacje: 1) zawieszenie przedawnienia roszczeń małżonka wobec współmałżonka na czas trwania związku małżeńskiego 2) zawieszenie przedawnienia roszczeń dzieci względem rodziców na czas trwania stosunku rodzinnego 3) zawieszenie przedawnienia roszczeń osób bez pełnej zdolności do czyn. pr. względem osób sprawujących nad nimi opiekęlub kuratelę zob. art. 122 względem in. osób 4) zawieszenie przedawnienia roszczeń na czas trwania vis maior, siy wyższej, tj. zdarzenia zewnętrznego, nie do przewidzenia, nie do zapobieżenia, -skutek: przez pewien czas bieg przedawnienia nie zaczyna się (jeśli przedawnienie nie zaczęło biegu przed wystąpieniem sytuacji) lub jeśli przedawnienie już zaczęło swój bieg, okresu zawieszenia nie wlicza się do obliczenia przedawnienia
PRZERWANIE BIEGU PRZEDAWNIENIA -Sytuacje przerywające: 1) art. 123 przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; art. 124 przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie nie zostanie zakończone; art. 125 roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu 2) przez uznanie (właściwe i niewłaściwe) roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje 3) przez wszczęcie mediacji - skutek: cały okres, który upłynął do chwili przerwania uważa się za niebyły, przedawnienie będzie biegło na nowo