1 z 7 2016-11-16 16:22 VII SA/Wa 1013/16 - Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia 2016-07-27 orzeczenie prawomocne Data wpływu 2016-04-28 Sąd Sędziowie Symbol z opisem Hasła tematyczne Skarżony organ Treść wyniku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie Izabela Ostrowska Joanna Gierak-Podsiadły /przewodniczący sprawozdawca/ Jolanta Augustyniak-Pęczkowska 6010 Pozwolenie na budowę, użytkowanie obiektu lub jego części, wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu, prz Nadzór budowlany Administracyjne postępowanie Inspektor Nadzoru Budowlanego Uchylono zaskarżoną decyzję Powołane przepisy Dz.U. 2013 poz 267 art. 156 par. 1 pkt 2 Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity SENTENCJA Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Joanna Gierak-Podsiadły (spr.), Sędziowie sędzia WSA Jolanta Augustyniak-Pęczkowska, sędzia WSA Izabela Ostrowska, Protokolant ref. Katarzyna Dawejnis, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 lipca 2016 r. sprawy ze skargi J. M. i R. M. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] marca 2013 r. znak [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w części I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżących J. M. i R. M. solidarnie kwotę 457 zł (czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. UZASADNIENIE Przedmiotem skargi J. M. i R. M. jest decyzja Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] marca 2013 r., znak: [...]. Decyzją tą organ, po rozpatrzeniu odwołania J. M. i R. M. utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności w części decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...], udzielającej J. i R. M. pozwolenia na użytkowanie budynku garażu na nieruchomości przy ul. B. [...] w [...], działka nr ewid. [...], obręb [...]. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] marca 1999 r. nr [...] zatwierdził projekt budowlany i udzielił R. i J. M. pozwolenia na budowę obejmujące: budynek warsztatowy - serwis opon samochodowych, budynek garażu, kanalizację lokalną, na nieruchomości położonej w [...] przy ul. B. [...]. Natomiast decyzją z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...] Prezydent Miasta [...] wyraził zgodę na użytkowanie przedmiotowej inwestycji - budynku warsztatowego, serwisu opon samochodowych, budynku garażowego i kanalizacji lokalnej. Następnie Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] sierpnia 2008 r. nr [...] stwierdził nieważność ww. decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 1999 r. nr [...], w części dotyczącej zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę budynku garażu. K. B. złożył wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...], wyrażającej zgodę na użytkowanie - w części dotyczącej budynku garażowego. Po kilkukrotnym rozpoznaniu ww. wniosku [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] stwierdził nieważność decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego
2 z 7 2016-11-16 16:22 2001 r. nr [...] w części udzielającej pozwolenia na użytkowanie garażu. Organ ten wskazał - uwzględniając w szczególności pogląd wyrażony w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt I OPS 2/12 - że skoro stwierdzono nieważność decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 1999 r. nr [...]- w oparciu o art. 156 1 pkt 2 k.p.a. - w części dotyczącej pozwolenia na budowę budynku garażu, a zatem decyzja o pozwoleniu na budowę w części dotyczącej budynku garażu od samego początku nie wywoływała skutków prawnych, to nie było podstaw do wydania pozwolenia na użytkowanie budynku garażu. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego po rozpatrzeniu odwołania J. M. oraz R. M. podzielił argumentację organu I instancji i utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy przywołując uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. sygn. akt I OPS 2/12, wskazał, że stwierdzenie nieważności decyzji, w oparciu o którą wydano inną przedmiotowo zależną decyzję, może stanowić podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji zależnej na podstawie art. 156 1 pkt 2 k.p.a., jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa. Wyeliminowanie decyzji o pozwoleniu na budowę - przez stwierdzenie jej nieważności - w sytuacji, gdy w obrocie prawnym funkcjonowała już decyzja o pozwoleniu na użytkowanie, obliguje nadzór budowlany do podjęcia działań prawnych mających na celu eliminację prawną decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, która jest decyzją "zależną" od decyzji o pozwoleniu na budowę. Jednobrzmiące skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] marca 2013 r. złożyli J. M. i R. M., wnosząc o jej uchylenie oraz zasądzenie kosztów postępowania. Skarżący zarzucili organowi naruszenie przepisów postępowania, w szczególności art. 7 i art. 8 k.p.a., które miało istotny wpływ na treść wydanej decyzji. Wskazali, że decyzją z dnia [...] maja 2012 r. nr [...] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...], po wznowieniu postępowania z urzędu, stwierdził, że decyzja Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...] w części dotyczącej pozwolenia na użytkowanie budynku garażu została wydana z naruszeniem prawa. Organ orzekł tak z uwagi na upływ pięciu lat od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji. Następnie zostało wydane kolejne rozstrzygnięcie - decyzją z dnia [...] stycznia 2013 r. [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego stwierdził nieważność decyzji z dnia [...] stycznia 2001 r. nr [...] w części dotyczącej budynku garażu. Skarżący zarzucili, że organ odwoławczy w ogóle nie odniósł się do istnienia dwóch różnych decyzji rozstrzygających merytorycznie o tej samej kwestii prawnej. Ponadto J. M. podniosła, że nie była stroną postępowania zakończonego decyzją Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 1999 r. nr [...], dotyczącą pozwolenia na budowę, ani też postępowania zakończonego decyzją Wojewody [...] z dnia [...] sierpnia 2008 r., którą Wojewoda stwierdził nieważność decyzji o pozwoleniu na użytkowanie z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...], w części dotyczącej garażu. Skarżący zarzucili, że do tego argumentu organ odwoławczy również nie odniósł się. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do argumentacji skargi organ wskazał, że zarzut dotyczący wydania dwóch decyzji w różnych postępowaniach nadzwyczajnych odnośnie tej samej decyzji jest niezasadny. Podkreślił, że badanie decyzji ostatecznej w postępowaniu wznowieniowym i wydanie w stosunku do niej rozstrzygnięcia w oparciu o art. 145 1 k.p.a. nie wyłącza możliwości badania tej decyzji w postępowaniu powadzonym na podstawie art. 156 1 k.p.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 listopada 2013 r. sygn. akt VII SA/Wa 1132/13, po rozpoznaniu skargi J. M. i R. M. uchylił decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z
3 z 7 2016-11-16 16:22 dnia [...] marca 2013 r. znak [...] oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że zaskarżona decyzja Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] marca 2013 r. została wydana we wszczętym na wniosek K. B. postępowaniu nadzwyczajnym o stwierdzenie nieważności. Jednocześnie Sąd zauważył - czego natomiast nie dostrzegły organy w niniejszym postępowaniu - że w postępowaniu wznowieniowym, wszczętym przez organ z urzędu, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] decyzją z dnia [...] maja 2012 r. nr [...] stwierdził, że decyzja Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...] o pozwoleniu na użytkowanie, w części dotyczącej budynku garażu, została wydana z naruszeniem prawa. A zatem ta sama decyzja Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...] była poddana kontroli w postępowaniu nadzwyczajnym wznowieniowym, a następnie w postępowaniu nadzwyczajnym o stwierdzenie nieważności. W postępowaniu wznowieniowym Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] decyzją z dnia [...] maja 2012 r. przesądził o wydaniu decyzji z dnia [...] lutego 2001 r. z naruszeniem prawa, jednak z uwagi na upływ 5 lat nie uchylił kontrolowanej decyzji. Postępowanie nieważnościowe zaś rozpoznawane było później, i w I instancji zostało zakończone wydaniem decyzji w dniu [...] stycznia 2013 r. Sąd stwierdził, że co do zasady w przypadku zbiegu postępowań nadzwyczajnych pierwszeństwo powinno mieć postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, jako rodzące dalej idące skutki prawne niż postępowanie wznowieniowe. Skoro jednak postępowanie wznowieniowe zakończyło się wydaniem decyzji ostatecznej, organ winien mieć na uwadze, że ta sama decyzja nie może być wzruszona na podstawie przepisów art. 156 k.p.a. i przepisów art. 156 1 k.p.a., gdyż takie rozstrzygnięcie stanowiłoby przesłankę z art. 156 1 pkt 3 k.p.a. Pozostawanie w obrocie prawnym ostatecznej decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] maja 2012 r. nr [...] wydanej w postępowaniu wznowieniowym, stwierdzającej, że decyzja Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2001 r. o pozwoleniu na użytkowanie w części dotyczącej garażu została wydana z naruszeniem prawa, rozstrzyga sprawę co do jej istoty w całości i załatwia sprawę (w postępowaniu nadzwyczajnym) w rozumieniu art. 104 k.p.a. Gdyby tak było, okoliczność ta stanowiłaby przeszkodę do kontynuowania dalszego postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności tej decyzji, gdyż prowadziłoby to do naruszenia prawa, o którym mowa w art. 156 1 pkt 3 k.p.a., tym bardziej, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym przyczyny wznowienia postępowania nie mogą być jednocześnie przyczynami stwierdzenia nieważności decyzji. Sąd wskazał, że organy obu instancji w kontrolowanym postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji w ogóle nie odniosły się do kwestii wydania decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] maja 2012 r. nr [...] w postępowaniu wznowieniowym, a ponadto nie odniosły się do kwestii podnoszonych w odwołaniu, dotyczących nie brania udziału w poszczególnych postępowaniach przez J. M. W konkluzji Sąd stwierdził, że organy naruszyły szereg przepisów postępowania, które miały wpływ na wynik sprawy, w tym w szczególności art. 7, art. 8, art. 77 1 i art. 107 3 k.p.a. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 25 lutego 2016 r. sygn. akt II OSK 1603/14, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej K. B., uchylił zaskarżony wyrok z dnia 29 listopada 2013 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wyroku Sąd kasacyjny wskazał, że brak było podstaw do uchylenia kontrolowanej przez ten Sąd decyzji li tylko z tego powodu, że decyzją z dnia [...] maja 2012 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...], po wznowieniu postępowania, stwierdził, że decyzja z dnia [...] lutego 2001 r. (a zatem decyzja objęta wnioskiem o stwierdzenie nieważności w niniejszej sprawie), udzielająca J. i R. M. pozwolenia na użytkowanie budynku warsztatowego - serwis opon samochodowych budynku garażu i kanalizacji lokalnej, w części dotyczącej garażu, została wydana z naruszeniem prawa. Sąd kasacyjny uznał, że uszło uwadze Sądu I instancji, co słusznie podkreślił skarżący kasacyjnie, że decyzja, której wydanie legło u podstaw rozstrzygnięcia Sądu I instancji, została, na skutek rozpoznania odwołania K. B., uchylona przez [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] lipca 2012 r., a sprawa została przekazana organowi I instancji do ponownego rozpoznania. W konsekwencji rozstrzygnięcie Sądu I instancji zostało oparte na błędnym przeświadczeniu, że decyzja z dnia [...] maja
4 z 7 2016-11-16 16:22 2012 r. jest ostateczna. Niezależnie od powyższego Sąd kasacyjny nie zgodził się z przyjętą przez Sąd I instancji tezą, że uwzględnienie w postępowaniu wznowieniowym okoliczności stwierdzenia nieważności decyzji udzielającej pozwolenia na budowę w części dotyczącej garażu i uchylenie decyzji udzielającej pozwolenia na użytkowanie w tej części (lub stwierdzenie, że została ona wydana z naruszeniem przepisów prawa) stanowiło przeszkodę w prowadzeniu postępowania nieważnościowego, gdyż prowadziłoby do wydania decyzji dotkniętej wadą nieważności wymienioną w art. 156 1 pkt 3 k.p.a. O ile co do zasady ewentualne ostateczne zakończenie postępowania wznowieniowego nie stoi na przeszkodzie wszczęciu i prowadzeniu postępowania nieważnościowego, o tyle ta sama okoliczność nie może stanowić jednocześnie przesłanki do prowadzenia obu tych postępowań, co oznacza, że legalność decyzji z dnia [...] lutego 2001 r. z punktu widzenia przesłanek określonych w art. 156 1 k.p.a. nie mogłaby być oceniona przez pryzmat omawianej okoliczności. Sąd kasacyjny wskazał, że powyższe rozważania będą miały oczywiście znaczenie jedynie w sytuacji, gdy Sąd ustali, że postępowanie wznowieniowe zostało zakończone ostateczną decyzją, z której będzie wynikało, że organ uwzględnił omawianą w niniejszym postępowaniu okoliczność (stwierdzenie nieważności decyzji dotyczącej udzielenia pozwolenia na budowę). Ponadto wskazał, że Sąd I instancji wadliwie uznał, że dodatkową (poza wskazaną wyżej) przesłanką uzasadniającą uchylenie zaskarżonej decyzji jak i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji mogło być nie odniesienie się do kwestii podnoszonych przez odwołujących się w odwołaniu, a dotyczących nie brania udziału w poszczególnych postępowaniach przez J. M. Sąd wojewódzki, jak słusznie podniósł skarżący kasacyjnie, ani nie wskazał w jakich postępowaniach nie brała udziału J. M., ani nawet nie ocenił, czy w postępowaniu zakończonym kontrolowaną w niniejszej sprawie decyzją udział skarżącej był zapewniony. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że rozpoznając ponownie sprawę Sąd I instancji weźmie pod uwagę wskazaną wyżej ocenę prawną. Ustali zatem czy i w jaki sposób zostało zakończone postępowanie wznowieniowe w stosunku do decyzji z dnia [...] lutego 2001 r. i w zależności od wyniku tych ustaleń oceni legalność decyzji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] marca 2013 r. Oceniając czy słusznie organy administracji stwierdziły nieważność decyzji z dnia [...] lutego 2001 r. nie może ujść uwadze Sądu, że zgodnie z przyjętym orzecznictwem o rażącym naruszeniu prawa można mówić jedynie wówczas, gdy spełnione są trzy przesłanki: naruszenie prawa ma charakter oczywisty, charakter przepisu, który został naruszony pozwala na uznanie oczywistości naruszenia oraz przemawiają za tym racje ekonomiczne i gospodarcze, które wywołuje rozstrzygnięcie. Przy powyższej ocenie nie może też ujść uwadze Sądu pierwszej instancji, że wyrokiem z dnia 12 maja 2015 r. w sprawie o sygn. akt P 46/13 (Dz. U. z 2015 r., poz. 702) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 156 2 k.p.a. w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wprawdzie wyrok ten skierowany jest do ustawodawcy, jednakże nie może ujść uwadze, że ów upływ czasu, o którym mowa w tym orzeczeniu, musi być brany pod uwagę przy ocenie ww. skutków społeczno-gospodarczych, które wywołuje rozstrzygnięcie. W tym stanie rzeczy Sąd kasacyjny podzielił stanowisko skarżącego kasacyjnie, iż zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane z naruszeniem art. 141 4 p.p.s.a. we wskazanym wyżej zakresie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, ponownie rozpoznając sprawę, zważył, co następuje: Skarga zasługuje na uwzględnienie, ale z przyczyn innych niż w niej podniesione. Sąd uznał bowiem, iż kontrolowana decyzja Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] marca 2013 r. znak: [...] jest co najmniej przedwczesna, a tym samym - wydana z istotnym naruszeniem przepisów procesowych, w tym art. 138 1 pkt 1 w zw. z art. 156 1 pkt 2 k.p.a. Dokonując takiej oceny Sąd I instancji wziął pod uwagę wykładnię prawa zawartą w wyroku Sądu kasacyjnego, który zapadł w tej sprawie w dniu 25 lutego 2016 r. o sygn. akt II OSK 1603/14. Stosownie
5 z 7 2016-11-16 16:22 bowiem do treści art. 190 zd. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718), sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Zważyć przy tym należy, iż zaskarżona decyzja utrzymuje w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] stwierdzającą nieważność decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...] w części udzielającej J. i R. M. pozwolenia na użytkowanie budynku garażu na nieruchomości przy ul. B. [...] w [...]. Powodem unieważnienia ww. aktu z 2001 r. w części, było ustalenie, iż decyzją z dnia [...] sierpnia 2008 r. Wojewoda [...] orzekł o stwierdzeniu nieważności decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 1999 r. o pozwoleniu na budowę w części dotyczącej budynku garażu. Organy orzekające w sprawie przyjęły, że decyzja o pozwoleniu na użytkowanie jako zależna od decyzji o pozwoleniu na budowę, następnie w części unieważnionej, w takiej sytuacji nie mogła się ostać. Organy orzekające zgodnie wskazały przy tym na uchwałę NSA z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt I OPS 2/12, w myśl której stwierdzenie nieważności decyzji, w oparciu o którą wydano inną przedmiotowo zależną decyzję, może stanowić podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji zależnej na podstawie art. 156 1 pkt 2 k.p.a., jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa, a nie do wznowienia postępowania na podstawie art. 145 1 pkt 8 k.p.a. Dostrzec przy tym trzeba, że w stosunku do ww. decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, wszczęte zostało nie tylko postępowanie nadzwyczajne uregulowane w art. 156 1 i nast. k.p.a., ale też postępowanie nadzwyczajne, jakim jest wznowienie postępowania administracyjnego. We wskazanym wyroku Sąd kasacyjny, kwestionując wyrok Sądu I instancji i dostrzegając powyższe, zalecił ustalenie wyniku postępowania wznowieniowego. Wskazał w tej kwestii, że o ile co do zasady ewentualne ostateczne zakończenie postępowania wznowieniowego nie stoi na przeszkodzie wszczęciu i prowadzeniu postępowania nieważnościowego, o tyle ta sama okoliczność nie może stanowić jednocześnie przesłanki do prowadzenia obu tych postępowań, co oznacza, że legalność decyzji z dnia [...] lutego 2001 r. z punktu widzenia przesłanek określonych w art. 156 1 k.p.a. nie mogłaby być wówczas oceniona przez pryzmat omawianej okoliczności. W konsekwencji, NSA zalecił Sądowi I instancji: ustalenie, czy i w jaki sposób zostało zakończone postępowanie wznowieniowe w stosunku do decyzji z dnia [...] lutego 2001 r. i w zależności od wyniku tych ustaleń, dokonanie oceny legalność decyzji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] marca 2013 r. Jednocześnie w wyroku tym NSA wskazał, że decyzją z dnia [...] maja 2012 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...], po wznowieniu postępowania, stwierdził, że decyzja z dnia [...] lutego 2001 r. (a zatem decyzja objęta wnioskiem o stwierdzenie nieważności w niniejszej sprawie), udzielająca J. i R. M. pozwolenia na użytkowanie budynku warsztatowego - serwis opon samochodowych, budynku garażu i kanalizacji lokalnej, w części dotyczącej garażu, została wydana z naruszeniem prawa. Następnie, na skutek rozpoznania odwołania K. B., ww. decyzja została uchylona przez [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] lipca 2012 r., a sprawa została przekazana organowi I instancji do ponownego rozpoznania. Sąd I instancji stosując się do wskazanych powyżej zaleceń, zwrócił się z zapytaniem o wynik ww. postępowania wznowieniowego m. in. do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...], a ten pismem z dnia [...] lipca 2016 r. znak [...] wskazał, że w sprawie tej do chwili obecnej nie zostało wydane rozstrzygnięcie. W konsekwencji, należało przyjąć, że okoliczność związana ze stwierdzeniem nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę z dnia [...] marca 1999 r. w części dotyczącej budynku garażu, mogła być analizowana w postępowaniu nieważnościowym dotyczącym decyzji z dnia [...] lutego 2001 r. nr [...] o pozwoleniu na użytkowanie, pomimo wszczętego wcześniej i kontynuowanego postępowania wznowieniowego w stosunku do tego samego orzeczenia z 2001 r. Prowadzone postępowanie wznowienie w stosunku do postępowania zakończonego ww. decyzją z dnia [...] lutego 2001 r. do chwili obecnej nie
6 z 7 2016-11-16 16:22 zostało bowiem zakończone, a wobec tego w wyniku tego postępowania nie zapadła decyzja merytoryczna uwzględniająca tę samą, powyżej wskazaną okoliczność. W tym też kontekście Sąd nie stwierdził, aby zaskarżona decyzja wydana została z naruszeniem prawa, i z tej też przyczyny nie podzielił zarzutów skargi. Wbrew wywodom skargi, nie ma bowiem w obrocie prawnym dwóch decyzji dotyczących tej samej kwestii (okoliczności związanej z unieważnieniem w części pozwolenia na budowę), a wydanych w dwóch odrębnych postępowaniach nadzwyczajnych w stosunku do tego samego orzeczenia (o pozwoleniu na użytkowanie). Stan taki nie miał również miejsca w dacie wydania kontrolowanej w niniejszej sprawie decyzji GINB. Niemniej, biorąc pod uwagę pozostałe wskazania zawarte w wyroku Sądu kasacyjnego zapadłego w niniejszej sprawie, Sąd uznał, iż decyzja GINB z dnia [...] marca 2013 r. nie może się ostać. Za niewystarczające należy bowiem uznać wskazanie w jej treści na to, iż doszło do stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę w części dotyczącej spornego garażu, a decyzja o pozwoleniu na użytkowanie ma charakter decyzji zależnej w stosunku do wydanego uprzednio pozwolenia na budowę tego obiektu i wobec tego dotknięta jest również wadą nieważności. Przy czym, w uchwale z dnia [...] listopada 2012 r. sygn. akt I OPS 2/12 Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, iż stwierdzenie nieważności decyzji, w oparciu o którą wydano inną przedmiotowo zależną decyzję, może stanowić podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji zależnej na podstawie art. 156 1 pkt 2 k.p.a. Niemniej, jak wskazuje się w orzecznictwie na tle ww. uchwały (v. wyrok NSA z dnia 1 lutego 2013 r. sygn. akt II OSK 2917/12), "Z samego faktu stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, nie wynika, że te same konsekwencje powinny nastąpić w odniesieniu do decyzji o pozwoleniu na użytkowanie". Stwierdzenie nieważności decyzji zależnej w takim przypadku, nie może mieć więc miejsca niejako "automatycznie", tym bardziej, że zgodnie z przyjętym orzecznictwem o rażącym naruszeniu prawa (w myśl art. 156 1 pkt 2 k.p.a.) można mówić jedynie wówczas, gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki: naruszenie prawa ma charakter oczywisty, charakter przepisu, który został naruszony pozwala na uznanie oczywistości naruszenia oraz przemawiają za tym racje ekonomiczne i gospodarcze, które wywołuje rozstrzygnięcie. Co istotne, w orzecznictwie zwraca się uwagę i podkreśla, że to ta ostania przesłanka winna mieć decydujące znaczenie przy dokonywaniu gradacji naruszenia. Zauważa się bowiem, że nie każde naruszenie prawa dyskwalifikuje decyzję w takim stopniu, że niezbędna jest jej eliminacja tak, jak gdyby od początku nie została wydana. Rażące naruszenie prawa to takie naruszenie, które z uwagi na wywołane skutki jest jednoznaczne w znaczeniu wadliwości rozstrzygnięcia oraz tylko takie naruszenie, w wyniku którego powstają skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności. W konsekwencji stwierdzenie nieważności może dotyczyć tylko przypadków ewidentnego bezprawia, którego nigdy nie można usprawiedliwiać ani tolerować (por. wyrok NSA z dnia 12 stycznia 2016 r. sygn. akt II OSK 1098/14). Na ten też aspekt sprawy zwrócił uwagę NSA orzekając w niniejszej sprawie. Wskazał w istocie na konieczność rozważenia, czy z uwagi skutki społeczno-gospodarcze można stwierdzić, iż decyzja z dnia [...] lutego 2001 r. została wydana w części z rażącym naruszeniem prawa. Sąd Naczelny wskazał w tym kontekście, że nie może ujść uwadze, iż wyrokiem z dnia 12 maja 2015 r. w sprawie o sygn. akt P 46/13 (Dz. U. z 2015 r., poz. 702) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 156 2 k.p.a. w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wprawdzie wyrok ten skierowany jest do ustawodawcy, jednakże ów upływ czasu, o którym mowa w tym orzeczeniu, musi być brany pod uwagę przy ocenie ww. skutków społeczno-gospodarczych, które wywołuje rozstrzygnięcie. Zatem, Sąd I instancji orzekając ponownie w sprawie i kierując się wskazanymi powyżej uwagami Sądu kasacyjnego uznał, że zaskarżona decyzja jest wadliwa. Nie zawiera bowiem żadnego uzasadnienia w
7 z 7 2016-11-16 16:22 zakresie ww. przesłanek świadczących o kwalifikowanym naruszeniu prawa, w tym zwłaszcza w kontekście oceny skutków społeczno-gospodarczych stwierdzonego naruszenia. W tym ostatnim zakresie należało zaś w szczególności wziąć pod uwagę czas, przez jaki decyzja z dnia [...] lutego 2001 r. funkcjonowała w obrocie prawnym i wywoływała -w tej sytuacji- określone skutki prawne. Brak oceny organu odwoławczego we wskazanej kwestii wobec wytycznych zawartych w wyroku NSA, czynił koniecznym uwzględnienie skargi. Ponownie orzekając w sprawie GINB winien dokonać oceny skutków społeczno-gospodarczych stwierdzonego naruszenia i, od tego też uzależnić wynik postępowania. Z tych przyczyn, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 1 pkt 1 lit. c i art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji.