DZIAŁANIE 4.2: Efektywność energetyczna i wykorzystanie OZE w MŚ Fot. Andrzej Waszczuk SPOTKANIE INFORMACYJNE 2016-09-09 Organizator: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie TYPY PROJEKTÓW v Modernizacja i rozbudowa linii produkcyjnych w przedsiębiorstwach na efektywne energetycznie, w tym z zastosowaniem OZE; v Modernizacja instalacji technicznych w przedsiębiorstwie na efektywne energetycznie, w tym pod kątem wykorzystania OZE; v Głęboka, kompleksowa modernizacja energetyczna budynków w przedsiębiorstwach (definicja w słowniku terminologicznym) wraz z wymianą lub modernizacją źródła energii z uwzględnieniem OZE; v Zastosowanie energooszczędnych technologii produkcji (dotyczy energii elektrycznej, ciepła, wody) w tym OZE; v Wdrażanie systemów zarządzania energią w przedsiębiorstwie; v Zastosowanie technologii/instalacji odzysku energii cieplnej w procesach produkcji przemysłowej i/lub produkcji energii; v Audyt energetyczny (jako element projektu). Wszystkie typy przedsięwzięć muszą wynikać z przeprowadzonych audytów energetycznych, które określą zestaw działań w przedsiębiorstwie zwiększający jego efektywność energetyczną! 1
TYPY PROJEKTÓW v Wspierane urządzenia do ogrzewania powinny od początku okresu programowania charakteryzować się obowiązującym od końca 2020 roku minimalnym poziomem efektywności energetycznej i normami emisji zanieczyszczeń (na podstawie Dyrektywa 2009/125/WE); v Dofinansowanie otrzymają projekty polegające na głębokiej kompleksowej modernizacji energetycznej budynków, w wyniku której oszczędność energii wyniesie min. 25%; v W przypadku wymiany źródeł ciepła wsparte projekty muszą skutkować znaczną redukcją CO 2 w odniesieniu do istniejących instalacji (o co najmniej 30% w przypadku zamiany spalanego paliwa); v Projekty uwzględniające OZE będą realizowane pod warunkiem, że: energia z OZE będzie wykorzystywana na potrzeby własne (dopuszcza się możliwość włączenia do sieci i odprowadzania wyprodukowanej energii w sytuacjach okresowego braku odbioru w przedsiębiorstwie), oraz instalacja OZE będzie stanowić integralną część systemu produkcji czy funkcjonowania przedsiębiorstwa, oraz konieczność instalacji OZE będzie wynikała z audytu energetycznego. v W przypadku projektów kontynuujących wcześniej wykonane inwestycje w określonych budynkach/instalacjach do wskazanego limitu wliczane będą wskaźniki oszczędności energetycznej z poprzednich etapów realizacji, na podstawie audytów energetycznych uzyskanych od 1 stycznia 2007 roku. TYPY PROJEKTÓW Preferowane do dofinansowania będą projekty dążące do uzyskania 60% wskaźnika oszczędności energetycznej (oszczędność liczona jest w odniesieniu do sytuacji opisanej w audycie energetycznym dla zestawu działań określonych do wykonania w tymże dokumencie). Minimalna wartość kosztów całkowitych projektu 500 000,00 PLN Maksymalna wartość kosztów całkowitych projektu 5 000 000,00 PLN Realizacja projektu musi zakończyć się najpóźniej do dnia 30 września 2018 r. Kategoria interwencji: 068 - Projekty w zakresie efektywności energetycznej i projekty demonstracyjne w MŚP oraz środki wsparcia: 9 000 000,00 EUR, co stanowi: 39 834 900,00 PLN ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. 2
KTO MOŻE UBIEGAĆ SIĘ O DOFINANSOWANIE? v mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa Kwalifikowalność wydatków 3
Działanie 4.2 Efektywność energetyczna i wykorzystanie OZE w MŚP Wydatki kwalifikowalne (1): ü koszty modernizacji energetycznej obiektów i budynków lub dokończenie tego procesu: wymiana zewnętrznych przegród przeźroczystych (np. okien, drzwi przeszklonych); ocieplenia stropów: stropodachu, stropu poddasza, stropu nad piwnicą, podłogi na gruncie; ściany zewnętrzne (stykające się z powietrzem zewnętrznym, niezależnie od rodzaju ściany ocieplenie ścian zewnętrznych metodą od zewnątrz bądź od wewnątrz); ściany wewnętrzne pomiędzy pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi, klatkami schodowymi lub korytarzami. ü modernizacja źródeł ciepła na OZE; ü modernizacja systemów grzewczo-wentylacyjnych z uwzględnieniem zastosowania wysokosprawnej rekuperacji energii; ü modernizacja instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej; Działanie 4.2 Efektywność energetyczna i wykorzystanie OZE w MŚP Wydatki kwalifikowalne (2): ü modernizacja wewnętrznej instalacji elektrycznej i oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego; oświetlenie rozumiane jest jako: lampy, oprawy oświetleniowe i sterowanie oświetleniem zainstalowane wewnątrz budynków; oprawa oświetleniowa urządzenie służące do rozsyłania, filtrowania lub przekształcania strumienia świetlnego jednego lub więcej źródeł światła, zawierające, oprócz źródła światła, wszystkie elementy niezbędne do mocowania, ochrony źródła światła i przyłączania go do sieci zasilającej oraz układ stabilizacyjno-zapłonowy, jeśli jest potrzebny; kwalifikowane będą tylko oprawy niezbędne do osiągnięcia założonego efektu w projekcie, w tym oprawy zabezpieczone (np. pyłoodporne, pyłoszczelne, kroploodporne, bryzgoodporne, deszczoodporne, strugoodporne, wodoszczelne), przeciwwybuchowe (przeznaczona do pracy w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem); 4
Działanie 4.2 Efektywność energetyczna i wykorzystanie OZE w MŚP Wydatki kwalifikowalne (3): ü systemy monitoringu i zarządzania energią i/lub wodą jako element projektu; ü koszty prac budowalnych w zakresie niezbędnym do osiągnięcia zakładanych celów projektu, w tym wymiany instalacji oraz koszty odtworzeniowe wynikające z wymiany instalacji z uwzględnieniem zmian technologicznych; ü koszty przełożenia instalacji odgromowej, tj. demontażu i ponownego montażu; ü koszty wymiany parapetów okiennych i obróbek blacharskich tylko, gdy jest to nierozerwalna część projektu związana z modernizacją energetyczną budynków; ü koszty raportu oddziaływania na środowisko, o ile jest wymagany; ü koszt ekspertyzy ornitologicznej i/lub chiropterologicznej na potrzeby robót termomodernizacyjnych, o ile jest wymagana; ü audyt energetyczny, zgodnie z definicją ujętą w SzOOP Efektywność energetyczna jako element projektu. Działanie 4.2 Efektywność energetyczna i wykorzystanie OZE w MŚP Wydatki niekwalifikowalne: ü wszystkie wydatki wymienione w rozdz. 3 pkt 2.1 wyt. programowych; ü wydatki na wymianę sprzętu komputerowego, RTV / AGD; ü specjalistyczne rodzaje oświetlenia wewnętrznego: m.in. wszelkie ozdobne oprawy, oświetlenie kolorowe, podświetlanych tablic, oświetlenia wspomagającego wzrost roślin, oświetlenia dla osób niedowidzących o szczególnych potrzebach w zakresie oświetlenia, specjalistycznego oświetlenia medycznego do przeprowadzenia badań lub operacji, np. w szpitalach, przychodniach czy gabinetach lekarskich i stomatologicznych, oświetlenia scenicznego w teatrach i studiach telewizyjnych, zewnętrznego podświetlenia budynków; ü koszty wykonania nowej instalacji odgromowej; ü wymiana/remont/naprawa dachu, w tym wymiana więźby dachowej oraz wszelkie inne prace mające charakter remontu, a nie ulepszenia termomodernizacyjnego; 5
POMOC PUBLICZNA I WYSOKOŚĆ DOFINANSOWANIA Fot. Adrian Szatewicz Pomoc horyzontalna na efektywność energetyczną WARUNKI DOPUSZCZALNOŚCI Pomoc nie jest przyznawana, w przypadku gdy usprawnienia są realizowane w celu zapewnienia przestrzegania przez przedsiębiorstwa już przyjętych standardów unijnych, nawet jeżeli standardy te jeszcze nie obowiązują. 6
Pomoc horyzontalna na efektywność energetyczną Wybór sposobu określenia KOSZTÓW KWALIFIKOWANYCH Art. 38 ust. 3 lit. a, który znajdzie zastosowanie, gdy z całości projektu inwestycyjnego możliwe jest wyodrębnienie dodatkowych kosztów (które zasadniczo stanowić mogą osobną inwestycję) związanych bezpośrednio z osiągnięciem efektywności energetycznej. koszt kwalifikowalny = wyodrębnione, dodatkowe koszty inwestycji Pomoc horyzontalna na efektywność energetyczną Wybór sposobu określenia KOSZTÓW KWALIFIKOWANYCH Art. 38 ust. 3 lit. b - gdy niemożliwym jest wydzielenie kosztów, które bezpośrednio prowadzą do osiągnięcia wyższego poziomu efektywności energetycznej, konieczne jest porównanie kosztów wspieranej inwestycji do podobnej, mniej efektywnej energetycznie inwestycji, która prawdopodobnie zostałaby przeprowadzona w przypadku braku pomocy. W tym przypadku należy podać także opis inwestycji referencyjnej wraz z kosztami (wg kosztorysu, oferty lub cen katalogowych). 7
Pomoc horyzontalna na efektywność energetyczną POZIOM DOFINANSOWANIA Maksymalne dofinansowanie, Przedsiębiorca jeśli koszty kwalifikowalne oblicza się zgodnie z kryteriami w art. 38 ust. 3 lit. a) i b) Rozp. 651/2014 Mikro / Mały 65% Średni 55% NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA Fot. Krystyna Durtan 8
PYTANIA BENEFICJENTÓW Czy koszt sporządzenia audytu energetycznego (ex-ante) wykonanego przed realizacją projektu stanowi koszt kwalifikowany? To zależy. Ogólna zasada: Jeżeli audyt jest zgodny z definicją ujętą w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowej 4 Efektywność energetyczna (SZOOP) jako element projektu i został wykonany w okresie kwalifikowalności wydatków do Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, to będzie kosztem kwalifikowalnym projektu (Wytyczne w sprawie kwalifikowalności wydatków str. 7 pkt. 1.12). Początkiem okresu kwalifikowalności wydatków dofinansowanych w ramach RPO WiM 2014-2020 jest 1 stycznia 2014 r. Datą końcową kwalifikowalności wydatków jest 30 czerwca 2023r. W przypadku pomocy horyzontalnej audyt będzie niekwalifikowany. PYTANIA BENEFICJENTÓW Jak długo ważny jest audyt energetyczny? Audyt energetyczny (tzw. audyt efektywności energetycznej) powinien być sporządzony zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej, wzoru karty audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii (Dz. U. z 2012 nr 962). i odnosić się do budynku/ów objętych wnioskiem o dofinansowanie. Jeżeli audyt został sporządzony na podstawie przepisów z 2009 r., to dane w nim zawarte mogą być wykorzystane na cele przygotowania projektu, po dostosowaniu do aktualnych przepisów. Audyt będzie wymagał również uzupełnienia m.in. o obliczenie oszczędności energii elektrycznej, wskaźniki energii pierwotnej i finalnej, zmniejszenie emisji CO2 zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 2012r. przywołanego powyżej. 9
PYTANIA BENEFICJENTÓW Czy koszt wykonania studium wykonalności będzie stanowić koszt kwalifikowany w projektach z pomocą horyzontalną? Nie. Zgodnie z wyjaśnieniami UOKiK koszty te stanowią koszty operacyjne i w związku z tym nie mogą zostać uznane za koszty kwalifikowane: 1. Przygotowanie studium jest niezbędne w celu podjęcia decyzji inwestycyjnej. Zwłaszcza jeżeli studium przygotowywane jest przez pion rozwoju, to należy przyjąć, że jest to element bieżącej działalności przedsiębiorstwa. 2. Rozporządzenie nr 651/2014 wyraźnie wskazuje przypadki, w których pomoc może zostać przyznana na studium wykonalności (pomoc dla MŚP oraz na projekty badawczo rozwojowe). Aby uzyskać wyłączenie z obowiązku notyfikacji nie należy rozszerzać tego katalogu. 3. Zgodnie z art. 2 pkt 23 rozporządzenia nr 651/2014 rozpoczęcie prac oznacza rozpoczęcie robót budowlanych związanych z inwestycją lub pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna. Nie uznaje się za rozpoczęcie prac zakupu gruntów, ani prac przygotowawczych, takich jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie studiów wykonalności. Nie oznacza to jednak, że przeprowadzenie studium wykonalności może zostać uznane za koszt kwalifikowalny. Jeżeli wniosek o udzielenie pomocy dotyczy studium wykonalności to spełnienie efektu zachęty nie może być weryfikowane w odniesieniu do rozpoczęcia prac nad inwestycją, której dotyczy to studium, tylko w odniesieniu do rozpoczęcia prac (zamówienia) przy studium wykonalności. W tym kontekście należy założyć, że beneficjent składając wniosek o pomoc inwestycyjną dysponuje już zrealizowanym studium wykonalności na podstawie którego podjął decyzję inwestycyjną - które mogło być wykonane nawet wiele lat przed złożeniem wniosku. PYTANIA BENEFICJENTÓW Czy instalacja ogniw fotowoltaicznych na dachu budynku (do 40 KW) jest kosztem kwalifikowanym? Katalog kosztów kwalifikowanych w Wytycznych w sprawie kwalifikowalności wydatków w ramach Osi Priorytetowej 4 Efektywność Energetyczna nie wskazuje tego typu kosztu. Wytyczne programowe nie zamykają katalogu wydatków kwalifikowanych, ani niekwalifikowanych, wskazują jedynie, że pewnego rodzaju koszty nie będą / będą mogłyby być uznane za kwalifikowane, o ile spełnione będą zasady ogólne dotyczące kwalifikowalności. Fakt, że dany projekt kwalifikuje się do dofinansowania w ramach RPO WiM na lata 2014-2020 nie oznacza, że wszystkie wydatki poniesione podczas jego realizacji będą uznane za kwalifikowane. W przypadku, gdy dofinansowanie w ramach projektu stanowi pomoc publiczną, ocena kwalifikowalności projektu uwzględnia przepisy obowiązujące wnioskodawcę w przedmiotowym zakresie. 10
PYTANIA BENEFICJENTÓW Czy projekt polegający na termomodernizacji zabytkowego budynku, który w chwili obecnej stoi pusty, a po termomodernizacji zostanie przeznaczony pod najem dla firm, kwalifikuje się w ramach działania 4.2? Przedstawiony powyżej cel inwestycji, co do zasady może kwalifikować go do finansowania w ramach Działania 4.2. Należy jednak tu zastrzec, że analizę kosztów kwalifikowanych należy przeprowadzić zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie udzielania pomocy na inwestycje wspierające efektywność energetyczną w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020, odnoszącego się m.in. do art. 38 Rozporządzenia 651/2014 KE. Kwesme dotyczące pomocy publicznej opisane są również szczegółowo w Zal. Nr 1 do Instrukcji wypełniania załączników - Wytyczne do studiów wykonalności. Planowane przedsięwzięcie powinno również uwzględniać warunki opisane w pkt 14 SzOOP (Limity i ograniczenia). PYTANIA BENEFICJENTÓW Inwestycja dotyczy instalacji do odzysku ciepła wytwarzanego podczas produkcji, które dotychczas było tracone. W wyniku realizacji inwestycji, ciepło w kontrolowany sposób będzie mogło służyć do ocieplania hali produkcyjnej i przyległych hal i biur. Czy kwalifikuje się do dofinansowania w ramach działania 4.2? Przedstawiony powyżej cel inwestycji, co do zasady może kwalifikować je do finansowania w ramach Działania 4.2. Należy jednak tu zastrzec, że analizę kosztów kwalifikowanych należy przeprowadzić zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie udzielania pomocy na inwestycje wspierające efektywność energetyczną w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020, odnoszącego się m.in. do art. 38 Rozporządzenia 651/2014 KE. Kwesme dotyczące pomocy publicznej opisane są również szczegółowo w Zal. Nr 1 do Instrukcji wypełniania załączników - Wytyczne do studiów wykonalności. Planowane przedsięwzięcie powinno również uwzględniać warunki opisane w pkt 14 SzOOP (Limity i ograniczenia). 11
PYTANIA BENEFICJENTÓW Inwestycja będzie polegała na wymianie pieca elektrycznego starego typu na nowoczesny oraz wymianie urządzeń produkcyjnych. W rezultacie inwestycja przyczyni się znacznie do obniżenia zużytej energii, ok. 30% rocznie. Czy może dostać dofinansowanie w ramach działania 4.2? Przedstawione powyżej cele inwestycji, co do zasady mogą kwalifikować je do finansowania w ramach Działania 4.2. Należy jednak tu zastrzec, że analizę kosztów kwalifikowanych należy przeprowadzić zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie udzielania pomocy na inwestycje wspierające efektywność energetyczną w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020, odnoszącego się m.in. do art. 38 Rozporządzenia 651/2014 KE. Kwesme dotyczące pomocy publicznej opisane są również szczegółowo w Zal. Nr 1 do Instrukcji wypełniania załączników - Wytyczne do studiów wykonalności. Planowane przedsięwzięcia powinny również uwzględniać warunki opisane w pkt 14 SzOOP (Limity i ograniczenia). PYTANIA BENEFICJENTÓW Czy w każdym przypadku termomodernizacji konieczna jest ekspertyza ornitologiczna czy wystarczające będzie oświadczenie, że gatunki chronione nie występują? W przypadkach kiedy przed rozpoczęciem prac remontowych zarządca/właściciel dokona wstępnego przeglądu obiektu i nie stwierdzi obecności chronionych gatunków ptaków i nietoperzy w danym obiekcie (zalecamy sporządzenie dokumentacji fotograficznej i jej dołączenie do studium wykonalności), może wówczas przedłożyć do IP jedynie oświadczenie. W przypadku wątpliwości lub stwierdzenia obecności chronionych gatunków ptaków i nietoperzy powinien zlecić wykonanie ekspertyzy przyrodniczej stwierdzającej obecność lub brak chronionych gatunków ptaków i nietoperzy w danym obiekcie budowlanym. Ekspertyzę może wykonać osoba fizyczna, merytorycznie związana z ornitologią i chiropterologią lub też pracownik naukowy placówki zajmującej się ochroną gatunkową zwierząt. W przypadku konieczności zniszczenia podczas prac budowlanych siedlisk ptaków objętych ochroną, należy uzyskać wymienione powyżej zezwolenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, przy jednoczesnym zapewnieniu zastępczych miejsc lęgowych, np. poprzez zawieszenie budek lęgowych dla ptaków i budek lub schronów dla nietoperzy. Należy pamiętać, że wszelkie prace ograniczające dostęp ptaków objętych ochroną gatunkową do miejsc ich regularnego przebywania i rozrodu należy traktować jako niszczenie ich siedlisk. W związku z czym czynności te zakazane są wobec wszystkich gatunków wymienionych w rozporządzeniu Ministra Środowiska i zgodnie z zapisami Ustawy o ochronie przyrody, zezwolenia na ich przeprowadzenie wydaje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska. 12
13