CO TO JEST BIBLIOGRAFIA? Bibliografia - wywodzi się od greckich słów: - biblion (biblos) - książka - graphein - pisać, opisywać
BIBLIOGRAFIA - to uporządkowany (alfabetycznie, chronologicznie) spis dokumentów dobranych według ustalonych kryteriów, spełniający zadania informacyjne.
JAKIE SĄ RODZAJE BIBLIOGRAFII? o Bibliografia Narodowa bibliografia rejestrująca materiały opublikowane na terenie danego kraju. Bibliografia narodowa bieżąca rejestruje materiały na podstawie egzemplarza obowiązkowego. o Bibliografia adnotowana bibliografia, w której opisy bibliograficzne uzupełnione są adnotacjami.
o Bibliografia specjalna b. o ograniczonym zasięgu, np. b. określonych dziedzin wiedzy (medyczna, techniczna itp.), b. osobowe (rejestrujące utwory jednego autora i opracowania dotyczące jego osoby), b. materiałów o określonej formie wydawniczej (mapy, atlasy itp.). o Bibliografia bieżąca rejestruje materiały ukazujące się w określonych, bieżących odcinkach czasu. o Bibliografia retrospektywna rejestruje materiały opublikowane w oznaczonym, zamkniętym okresie. o o Bibliografia prospektywna rejestruje materiały, które dopiero zostaną opublikowane (na podstawie planów wydawniczych). Bibliografia zawartości czasopism rejestruje zawartość wybranych czasopism (najczęściej o charakterze naukowym, popularnonaukowym, fachowym itp.).
BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA o o o o Bibliografia załącznikowa to spis dokumentów (książek, artykułów, publikacji z internetu), z których autor korzystał przy pisaniu referatu, artykułu, pracy dyplomowej, licencjackiej, magisterskiej, doktorskiej itp., czy też podczas przygotowywania prezentacji. Inne określenia: literatura przedmiotu, spis literatury, wykaz literatury, wykaz piśmiennictwa, wykaz źródeł itp. Bibliografię załącznikową należy umieszczać na końcu pracy. Opisy powinny być uporządkowane w kolejności alfabetycznej (według nazwisk autorów lub tytułów, jeśli chodzi o prace pod redakcją) lub w kolejności cytowania w tekście i kolejno ponumerowane.
RODZAJE BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ o Bibliografia podmiotu: zawiera przypisy bibliograficzne wydawnictw, którym poświęcona jest praca (np. dzieła literackie, dzieła sztuki, filmy, utwory muzyczne, plakaty). o Bibliografia przedmiotu: zawiera przypisy bibliograficzne prac krytyczno-literackich, które posłużyły do opracowania tematu (np. dzieła o podmiocie pracy, o cytowanych w pracy autorach).
CO TO JEST PRZYPIS BIBLIOGRAFICZNY? o PRZYPIS BIBLIOGRAFICZNY - to zespół informacji wymienionych w ściśle ustalonej kolejności, niezbędnych do identyfikacji dokumentu (książki, rozdziału, artykułu z czasopisma). o Dane do opisu bibliograficznego książki przejmujemy z karty tytułowej lub jej odpowiednika. W przypadku ich braku dopuszcza się możliwość przejęcia danych z okładki książki lub opakowania.
PODSTAWA PRAWNA o PN-ISO 690: 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. o PN-ISO 690: 2012 Informacja i dokumentacja - Wytyczne opracowania przypisów bibliograficznych i powołań na zasoby informacji. o PN-ISO 690-2: 1999 Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części.
UWAGI DOTYCZĄCE SPORZĄDZANIA PRZYPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH: 1. Interpunkcja - poszczególne elementy opisu bibliograficznego przedziela się wybranym znakiem interpunkcyjnym: - kropką - dwukropkiem - przecinkiem - średnikiem, itp.. Norma nie precyzuje znaków umownych, nakazuje tylko konsekwencję w ich stosowaniu. Dla uniknięcia pomyłek, najłatwiejszym sposobem jest stosowanie przecinka, jako znaku oddzielającego poszczególne elementy przypisu bibliograficznego. 2. Autor w opisie autora pomijamy informacje o jego stopniach naukowych i funkcjach, np. mgr prof. doc. dr ks. Istnieje możliwość skracania imion autora/redaktora do inicjału, jeśli nie utrudnia to jego identyfikacji.
3. Tytuł tytułów publikacji nie piszemy w cudzysłowie, chyba że jest on zastosowany na karcie tytułowej, np. Bajki, satyry i Monachomachia Ignacego Krasickiego. 4. Wydanie zapisujemy cyframi arabskimi. Jeżeli jest to wydanie pierwsze lub nie ma informacji, które to jest wydanie ten element opisu pomijamy. Informację o zmianach dokonywanych w wydaniu należy skrócić, np. Wyd. 5 popr. Wyd. 3 uzup. Wyd. 2 rozsz. 5. Miejsce wydania jeśli w źródle brak informacji o miejscu wydania, to stosujemy skrót [b.m.] bez miejsca. 6. Wydawca (wydawnictwo) można skracać nazwę wydawcy w przypadku powszechnie znanego wydawcy, np. PWN zamiast Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Ossolineum zamiast Zakład Narodowy im. Ossolińskich. 7. Data wydania jeśli w źródle nie podano roku wydania, to stosujemy skrót [b.r.] bez roku.
8. ISBN Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki (International Standard Book Number) to nowy, obowiązkowy element przypisu bibliograficznego, który służy do jednoznacznej identyfikacji publikacji. Numer ISBN podajemy w opisie całości dzieła, nie jest obowiązkowy we fragmencie. 9. ISSN Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictw Ciągłych (nadawany czasopismom, gazetom, rocznikom, itp.).
Przypisy bibliograficzne poszczególnych rodzajów dokumentów obowiązujące w ZSE-A
KSIĄŻKA Nazwisko i imię autora, Tytuł, Oznaczenie wydania, Miejsce wydania, Wydawca, Rok wydania, ISBN. ------------------------------------------------- Kolor fioletowy elementy obowiązkowe Kolor czarny elementy fakultatywne (obowiązujące w ZSE-A) Przypis dotyczy książki napisanej przez jednego, dwóch lub trzech autorów (wymieniamy wszystkich). Jeżeli występuje więcej niż trzech autorów patrz PRACA ZBIOROWA.
PRZYKŁAD: Gombrowicz Witold, Ferdydurke, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1996, ISBN 83-08-02561-7. -------------------------------------------------- * Opis piszemy w ciągu od marginesu do marginesu. * Nr-u ISBN nie przedzielamy na dwie linijki.
PRACA ZBIOROWA (WIĘCEJ NIŻ 3 AUTORÓW) Tytuł, red./oprac./przeł. Imię i nazwisko redaktora naczelnego, Oznaczenie wydania, Miejsce wydania, Wydawca, Rok wydania, ISBN. ------------------------------------------------- * Jeśli redaktor nie jest podany, a książka ma więcej niż trzech autorów, to wpisujemy nazwiska i imiona jednego, dwóch lub trzech autorów oraz skrót i in. (i inni). * W przypadku redaktora piszemy najpierw imię, potem nazwisko.
PRZYKŁAD: Lektury obowiązkowe, red. S. Balbus, W. Maciąg, Wyd. 2, Wrocław, Ossolineum, 1975. --------------------------------------------------
FRAGMENT PRACY ZBIOROWEJ Nazwisko i imię autora artykułu (rozdziału), Tytuł artykułu, [w:] Tytuł dokumentu macierzystego, red. Imię i nazwisko redaktora naczelnego, Oznaczenie wydania, Miejsce wydania, Wydawca, Rok wydania, Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (numery stron). --------------------------------------------------
PRZYKŁAD: Krzemieńska E., Dobro i zło w III cz. Dziadów [w:] Glosariusz od starożytności do pozytywizmu, red. T. Patrzałek, Wrocław, Ossolineum, 1992, s. 174-183. ------------------------------------------------- * Podanie nr ISBN jest obowiązkowe w całości dzieła, nie jest on wymagany w przypisie fragmentu/rozdziału wydawnictwa zwartego (książki), ponieważ nie są one samoistne i nie mają odrębnego ISBN-u. * Nr ISBN posiadają publikacje wydane po 1974 r. Gdy książka go nie posiada po prostu pomijamy.
FRAGMENT KSIĄŻKI JEDNEGO AUTORA 1 SPOSÓB Nazwisko i imię autora fragmentu, Tytuł fragmentu, [w:] Nazwisko i imię autora dokumentu macierzystego, Tytuł, Oznaczenie wydania, Miejsce wydania, Wydawca, Rok wydania, Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (numery stron).
PRZYKŁAD: Borowski T., Proszę państwa do gazu [w:] Borowski T., Wspomnienia. Wiersze. Opowiadania, Wyd.4, Warszawa, PIW, 1981, s.143-159. ------------------------------------------ * Podanie nr ISBN jest obowiązkowe w całości dzieła, nie jest on wymagany w przypisie fragmentu/rozdziału wydawnictwa zwartego (książki), ponieważ nie są one samoistne i nie mają odrębnego ISBN-u. * Nr ISBN posiadają publikacje wydane po 1986 r. Gdy książka go nie posiada po prostu pomijamy.
FRAGMENT KSIĄŻKI JEDNEGO AUTORA 2 SPOSÓB Nazwisko i imię autora, Tytuł dokumentu macierzystego, Oznaczenie wydania, Miejsce wydania, Wydawca, Rok wydania, Tytuł fragmentu, Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (numery stron).
PRZYKŁAD: Borowski T., Wspomnienia. Wiersze. Opowiadania, Wyd.4, Warszawa, PIW, 1981, Proszę państwa do gazu, s.143-159. ------------------------------------------ * Podanie nr ISBN jest obowiązkowe w całości dzieła, nie jest on wymagany w przypisie fragmentu/rozdziału wydawnictwa zwartego (książki), ponieważ nie są one samoistne i nie mają odrębnego ISBN-u. * Nr ISBN posiadają publikacje wydane po 1986 r. Gdy książka go nie posiada po prostu pomijamy.
ARTYKUŁ Z CZASOPISMA Nazwisko i imię autora/autorów artykułu, Tytuł artykułu, Tytuł czasopisma, Rok wydania numer czasopisma, Lokalizacja (strony). ------------------------------------------ * Podanie nr ISSN jest obowiązkowe przy przypisie całego czasopisma, nie jest on wymagany w przypisie fragmentu/rozdziału wydawnictwa ciągłego, ponieważ nie są one samoistne i nie mają odrębnego ISSN-u.
PRZYKŁAD: Żytkiewicz Dorota, Bolesław Prus pisarz nowoczesny?, Polonistyka, 2013 nr 3, s.26-30.
OBRAZ, REPRODUKCJA, RZEŹBA, ITP. Przypis tworzymy w ten sam sposób, jak przypis fragmentu/artykułu z książki (wydawnictwa zwartego).
PRZYKŁADY: ---------------------------------------------------- Mehoffer Józef, Dziwny ogród [il.], [w:] Rzepińska M., Siedem wieków malarstwa europejskiego, Wyd. 4, Wrocław, Ossolineum, 1991, s. 448.
PRZYKŁADY: ---------------------------------------------------- Malczewski Jacek, Błędne koło [il.], [w:] Malarstwo polskie, red. Janusz Fogler, Warszawa, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1997, s.160.
DOKUMENTY ELEKTRONICZNE Książka na CD-ROM Nazwisko i imię autora, Tytuł, Typ nośnika, Wydanie, Miejsce wydania, Wydawca, Rok wydania, Data aktualizacji, ISBN.
PRZYKŁAD: Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [CD-ROM], Wersja 1.0.3.16, Łódź, Pro-media, 1998, aktualizacja 25.11.1998, ISBN 83-7231-731-3.
DOKUMENTY ELEKTRONICZNE Książka w internecie Nazwisko i imię autora, Tytuł, Typ nośnika, Wydanie, Miejsce wydania, Wydawca, Rok wydania, Data aktualizacji, Data dostępu, Warunki dostępu (adres internetowy).
PRZYKŁAD: Słowacki J., Balladyna [online], Warszawa, Polska Biblioteka Internetowa, 2003 [dostęp: 10 listopada 2009], Dostępny w World Wide Web: <http://www.pbi.edu.pl/site.php/s=mzgzmteyo GIwOTY4&tyt=Balladyna&aut=&x=43&y=13>.
PRZYKŁAD: Skórka Stanisław,Wirtualna historia książki i bibliotek [online], Kraków, Akademia Pedagogiczna, Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej [dostęp 16 lipca 2003], Dostępny w Internecie: <http://www.ap.krakow.pl/whk/>.
FILM Tytuł filmu [film], reż. Imię i nazwisko reżysera, Miejsce wydania (dystrybucji), Nazwa dystrybutora, Rok produkcji, Nośnik.
PRZYKŁAD: Pan Tadeusz [film], Reż. Andrzej Wajda, Warszawa, Vision Distribution Company, 1999, 1 kas.vhs.
ZAKOŃCZENIE Ż Y C Z Y M Y P O W O D Z E N I A