Prof. dr hab. inż. Jerzy Barglik Politechnika Śląska Seminarium historyczne w Szczecinie Stowarzyszenie Elektryków Polskich przywiązuje wielką wagę do upamiętnienia historii polskiej elektryki. W Oddziale Zagłębia Węglowego SEP w ostatnim czasie odbyły się dwa seminaria historyczne poświęcone członkom honorowym SEP: doc. Zbigniewowi Białkiewiczowi oraz prof. Stanisławowi Andrzejewskiemu. Oddział ustanowił medale honorowe ich imienia. Działania upamiętniające historię polskiej elektryki i energetyki są prowadzone od wielu lat w skali całego Stowarzyszenia. Jedną z ostatnich inicjatyw było podjęcie organizacji cyklicznych konferencji naukowych poświęconych tej tematyce. Inicjatorem przedsięwzięcia był przewodniczący Centralnej Komisji Historycznej SEP prof. Dariusz Świsulski. Nic więc dziwnego, że pierwsza konferencja z tego cyklu odbyła się w ubiegłym roku na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej. II Sympozjum Historia Elektryki SEP odbyło się w dniach 24-25 listopada 2016 roku w Sali Rady Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego. Wykład inauguracyjny pt. Historia rozwoju maszyn elektrycznych wygłosił prof. Tadeusz Glinka reprezentujący Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej i Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL. Tekst artykułu ukazał się w Zeszytach Problemowych Maszyny Elektryczne wydawanych przez KOMEL. W tym czasopiśmie ukazał się także artykuł piątki autorów, w tym prezesa SEP dr Piotra Szymczaka na temat roli Stowarzyszenia Elektryków Polskich w rozwoju polskiego przemysłu elektrotechnicznego. Trzeci wykład sesji inauguracyjnej wygłosił prof. Radosław Gaziński z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego. Dotyczył on potrzeby powołania Centralnego Archiwum Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Tekst artykułu został zamieszczony w kwartalniku Przegląd Zachodniopomorski. Kolejną sesję sympozjum otworzył referat mgr inż. Andrzeja Boronia pt. Energetyka i elektryka w Łodzi i regionie. Przeszłość i dzień dzisiejszy. Autor przez wiele lat był dyrektorem elektrociepłowni łódzkich. Pełnił także szereg odpowiedzialnych funkcji w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich, w tym między innymi wiceprezesa i skarbnika SEP, prezesa Oddziału Łódzkiego SEP, sekretarza generalnego SEP. Fot. 1. Okładka informatora II Sympozjum Historia Elektryki SEP Fot. 2. Okładka numeru 4/2016 (112) Zeszytów Problemowych Maszyny Elektryczne Fot. 3. Okładka numeru 3/2016 kwartalnika Przegląd Zachodniopomorski ŚLĄSKIE WIADOMOŚCI ELEKTRYCZNE Rok XXIII Nr 6 2016 (129) 25
PROGRAM KONFERENCJI NAUKOWEJ II Sympozjum Historia Elektryki Szczecin 24-25 listopada 2016 r. Czwartek, 24 listopada 2016 r. 9.00-10.45 Inauguracja II Sympozjum Historia Elektryki Powitanie uczestników i wystąpienia okolicznościowe Wykład inauguracyjny: Tadeusz Glinka Historia rozwoju maszyn elektrycznych Wykład Inauguracyjny: Piotr Szymczak, Jan Felicki, Jacek Kuciński, Adam Gawłowski, Maciej Plewa Rola Stowarzyszenia Elektryków Polskich w rozwoju polskiego przemysłu elektrotechnicznego Wykład inauguracyjny: Radosław Gaziński O potrzebie powołania do życia Centralnego Archiwum Stowarzyszenia Elektryków Polskich panelowa: O potrzebie zachowania spuścizny Stowarzyszenia Elektryków Polskich 11.00-11.15 przerwa kawowa 11.15-12.45 Panel Historia energetyki Andrzej Boroń Energetyka i elektryka w Łodzi i regionie. Przeszłość i dzień dzisiejszy Marcin J. Szymański Koncepcja budowy elektrowni okręgowej w Łodzi w pierwszej połowie XX wieku. Pomysły, uwarunkowania, próby realizacji Paweł Gut Rozwój energetyki na Pomorzu w latach 1880-1945 Romuald Nowakowski, Michał Balcerak Zarys historii elektryfikacji miast Pomorza Zachodniego na przełomie XIX i XX wieku Adam Makowski, Małgorzata Machałek Elektryczność w służbie władzy i ludzi. Elektryfikacja wsi Pomorza Zachodniego w pierwszym ćwierćwieczu po II wojnie światowej 12.45-13.00 przerwa kawowa 13.00-14.15 Panel Historia akademickiej elektryki Dariusz Świsulski Miernictwo elektryczne na politechnice w Gdańsku w latach 1904-1945 Andrzej Ulmer Dzieje Politechniki Warszawskiej w zarysie Marcin Wardach, Krzysztof Okarma 70 lat Wydziału Elektrycznego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie Aleksander Gąsiorski 50 lat Wydziału Elektrycznego Politechniki Częstochowskiej. Nieznana prehistoria, czyli jak naprawdę powstał Wydział Elektryczny w Politechnice Częstochowskiej 14.15-15.00 przerwa obiadowa 15.00-16.45 Panel Elektryka w służbie cywilizacji Maciej Zajkowski, Jacek Kusznier Historia techniki świetlnej w Polsce Andrzej Przytulski Z historii elektromagnetyzmu Piotr Szymczak, Paweł Prajzendanc, Adam Łosiewicz Zarys rozwoju elektrowni wiatrowych Aleksander Gąsiorski Opis budowy i początków działania telegrafów elektromagnetycznych na odcinku częstochowskim drogi żelaznej warszawsko-wiedeńskiej Jacek Kusznier Historia rozwoju telekomunikacji optycznej Janusz Nowastowski Historia oceny wyrobów elektrycznych w Polsce 16.45-19.00 Wycieczka do Muzeum Komunikacji i Techniki. Zajezdnia Sztuki. Wizyta pod pomnikiem Michała Doliwo-Dobrowolskiego 19.00 Uroczysta kolacja 26 SILESIAN ELECTRICAL JOURNAL Year XXIII No 6 2016 (129)
Piątek, 25 listopada 2016 r. 9.00-10.30 panel Ludzie Mariusz Lipiński, Edward Ziaja System diagnostyki jako narzędzie wspierające pracę regulacyjną oraz zwiększające efektywność produkcyjną obiektów energetycznych Ryszard Sikora Czy pochodne ułamkowe unieważniły prawa Maxwella? Wojciech Urbański Profesor Władysław Latek wybitny ekspert maszyn elektrycznych Romuald Nowakowski, Piotr Szymczak, Izabela Moszyńska Edwald Jürgen von Kleist człowiek i jego dzieło Przemysław Sadłowski Erasmus Kittler (1852-1920). Pionier elektrotechniki 10.30-10.45 przerwa kawowa 10.45-12.15 panel Ludzie Agata Błahut, Tadeusz Ochenduszko Kasper Brzostowicz, pedagog, dyrektor szkoły, elektryk Piotr Szymczak, Joachim Arciszewski Wacław Kamil Rechniewski pionier maszyn elektrycznych i transformatorów Piotr Rataj Jan Tomicki (1863-1925) pionier elektroenergetyki lwowskiej Zbigniew Porada Prof. Jan Studniarski (1876-1946) w 140. rocznicę urodzin i 70. rocznicę śmierci Jerzy Hickiewicz, Piotr Rataj 75. rocznica śmierci Włodzimierza Krukowskiego Intelligenzaktion w Galicji Wschodniej 12.15-12.30 przerwa kawowa 12.30-14.00 panel Ludzie Jan Strzałka, Zbigniew Porada Współpraca elektryków krakowskich i lwowskich do roku 1939 Andrzej Marusak Wilhelm Oswald Rotkiewicz (1906-1983) inżynier radiotechnik, konstruktor, organizator, nauczyciel, profesor Orest Iwachiw, Bohdan Stadnyk Garść wspomnień o niezapomnianym W. O. Koczanie (1909-1988) Jerzy Barglik, Mieczysław Hering, Jerzy Zgraja Krótka historia Polskiego Komitetu Elektrotermii SEP 14.00-15.00 przerwa obiadowa 15.00-16.45 Panel Dziedzictwo Stowarzyszenia Elektryków Polskich Zbigniew Lubczyński, Wojciech Michalski Jubileusz 70-lecia Oddziału Wrocławskiego SEP Bolesław Pałac 60 lat SEP w Rzeszowie Marcin Wardach, Tomasz Pieńkowski Oddział Szczeciński Stowarzyszenia Elektryków Polskich w latach 1946-2016 Zdobysław Flisowski, Grzegorz Masłowski Historia Polskiego Komitetu Ochrony Odgromowej Jerzy Szczurowski Człowiek, edukacja, postęp. Z kart historii Centralnego Ośrodka Szkolenia i wydawnictw SEP Stanisław Papuga Elektrownia Bełchatów jako gwarant rozwoju polskiej energetyki Marcin Ocioszyński, Janusz Okólski Historia Biura Badawczego ds. Jakości SEP dyskusja 17.15-18.30 Posiedzenie Komisji Historycznej 19.00 Koncert symfoniczny w Filharmonii Szczecińskiej W swojej prezentacji autor na tle rozwoju elektroenergetyki łódzkiej przypomniał sylwetki wybitnych łódzkich elektryków profesorów: prof. Bolesława Konorskiego, Witolda Iwaszkiewicza, Karola Przanowskiego, Stanisława Dzierzbickiego, Czesława Jaworskiego, Michała Jabłońskiego, Władysława Pełczewskiego i Kazimierza Zakrzewskiego oraz inż. Zbigniewa Kopczyńskiego. Miłym uzupełnieniem pierwszego dnia obrad była wycieczka techniczna do Muzeum Komunikacji i Techniki. Zajezdnia Sztuki, Na zakończenie odbyło się spotkanie koleżeńskie w Wilii Weste Ende uatrakcyjnione występem studenckiego zespołu muzycznego Zachoodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. II dzień obrad otworzył nietypowy referat prof. Ryszarda Sikory Doktora Honoris Causa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. Tytuł referatu sformułowano w formie pytania Czy Pochodne ułamkowe unieważniły prawa Maxwella? Autor kwestionuje możliwość wykorzystania pochodnych ułamkowych w teorii pola elektromagnetycznego i obwodów elektrycznych. ŚLĄSKIE WIADOMOŚCI ELEKTRYCZNE Rok XXIII Nr 6 2016 (129) 27
Bronisław Sochor z Politechniki Łódzkiej. Podkreślono aktywność międzynarodową Polskiego Komitetu Elektrotermii SEP, w tym udział w pracach Międzynarodowej Unii Zastosowań Elektrotechniki UIE. Zwrócono uwagę na organizację w Polsce dwóch kongresów UIE w roku 1972 w Warszawie oraz w roku 2008 w Krakowie. Pierwsza część referatu dotycząca genezy powstania i pierwszego dziesięciolecia działalności została zamieszczona w niniejszym numerze Śląskich Wiadomości Elektrycznych. Fot. 4. Mgr inż. Andrzej Boroń podczas prezentacji referatu Fot. 7. Prezentacja referatu pt. Krótka historia Polskiego Komitetu Elektrotermii SEP Fot. 5. Występ zespołu muzycznego Zachoodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego Fot. 8. Referat wygłasza prof. Zbigniew Porada Fot. 6. Referat wygłasza prof. Ryszard Sikora W innej sesji tego dnia obrad autor niniejszego komunikatu zaprezentował referat pt. Krótka historia Polskiego Komitetu Elektrotermii SEP. Współautorami artykułu są prof. Mieczysław Hering z Politechniki Warszawskiej oraz prof. Jerzy Zgraja z Politechniki Łódzkiej. Przedstawiono genezę powstania Komitetu w 1957 roku i rolę jaką odegrał prof. Podczas konferencji zaprezentowano także historię oddziałów SEP (Szczecin, Wrocław) i innych jednostek organizacyjnych stowarzyszenia. O historii swego Oddziału obchodzącego w dniu 20 października 2015 roku swój jubileusz 60-lecia mówił prezes Oddziału Rzeszowskiego SEP mgr inż. Bolesław Pałac. Wprawdzie tekst tego referatu nie został opublikowany, jednak z tej uroczystej okazji została wydana monografia 60 lat Rzeszowskiego Oddziału Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Suplement do 50-lecia, lata 2006-2016. 28 SILESIAN ELECTRICAL JOURNAL Year XXIII No 6 2016 (129)
Fot. 9. Okładka monografii 60 lat Rzeszowskiego Oddziału Stowarzyszenia Elektryków Polskich Z drugiej strony niektóre referaty opublikowane w Zeszytach Problemowych Maszyny Elektryczne lub Przeglądzie Zachodniopomorskim nie znalazły się w programie konferencji i nie zostały wygłoszone. Warto zajrzeć do Zeszytów Problemowych, gdzie na stronach 213-222 można znaleźć artykuł prof. Zdobysława Flisowskiego z Politechniki Warszawskiej i prof. Grzegorza Masłowskiego z Politechniki Rzeszowskiej na temat działalności Polskiego Komitetu Ochrony Odgromowej SEP. Miłym uzupełnieniem II dnia konferencji był konferencji był koncert w słynnej Filharmonii Szczecińskiej im. Karłowicza. Śląskim akcentem był gościnny występ na scenie Filharmonii tyskiej orkiestry symfonicznej AUKSO. Fot. 11. Delegacja OZW SEP podczas uroczystej kolacji Pobyt w Szczecinie był okazją do odwiedzenia Wydziału Elektrycznego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. Na skwerze przed budynkiem Wydzialu znajduje się obelisk upamiętniający Michała Doliwo-Dobrowolskiego. Fot. 12. Przy obelisku upamiętniającym Michała Doliwo-Dobrowolskiego Fot. 10. Filharmonia Szczecińska w oczekiwaniu na koncert Oddział Zagłębia Węglowego SEP reprezentowała czteroosobowa delegacja w składzie: Teresa Machoń, Teresa Skowrońska, Marian Kwiatkowski i autor niniejszego komunikatu. Fot. 13. Zabytkowy żyrandol w budynku Wydziału Elektrycznego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego ŚLĄSKIE WIADOMOŚCI ELEKTRYCZNE Rok XXIII Nr 6 2016 (129) 29
Wchodząc do budynku można podziwiać zabytkowy żyrandol ufundowany między innymi przez Oddział Szczeciński SEP. Na poziomie piwnicznym można obejrzeć wystawę starych przyrządów pomiarowych. Pobyt na Wydziale zakończył się spotkaniem z prezesem SEP w jego pełnym książek gabinecie. Dwa lata temu w Szczecinie odbył się Walny Zjazd Delegatów SEP. Z tej okazji delegaci ufundowali relikwiarz znajdujący się obecnie w zakrystii Katedry św. Jakuba w Szczecinie. Fot. 15. Relikwiarz ufundowany przez delegatów XXXVI Walnego Zjazdu Delegatów SEP Fot. 14. W gabinecie prezesa SEP, od lewej: Teresa Machoń, Jerzy Barglik, Piotr Szymczak i Teresa Skowrońska Kolejne III Seminarium Historyczne już za rok we Wrocławiu. Wkrótce także III Seminarium Historyczne OZW SEP tym razem poświęcone przybliżeniu postaci członka honorowego SEP Prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Oddział Zagłębia Węglowego Stowarzyszenia Elektryków Polskich Organizujemy: seminaria, warsztaty, konferencje w naszej siedzibie (według planu) lub na zlecenia firm, kursy przygotowawcze do egzaminów kwalifikacyjnych w naszej siedzibie lub u Zleceniodawców. Ponad to prowadzimy poradnię energetyczną, szkolenia i egzaminy. Zgłoszenia przyjmujemy: pocztą na adres: OZW SEP, ul. Podgórna 4, 40-026 Katowice faxem: (32) 255-25-03 e-mailem: biuro@sep.katowice.pl Więcej informacji na stronie internetowej: www.sep.katowice.pl 30 SILESIAN ELECTRICAL JOURNAL Year XXIII No 6 2016 (129)