fot. Marek Tischner
TEMAT PRZEWODNI 15. DNI TISCHNEROWSKICH Dni Tischnerowskie rodziły się z wielkiej potrzeby zachowania i przekazania dalej dziedzictwa duchowego księdza profesora Józefa Tischnera. Z inicjatywy Wydawnictwa Znak 4 listopada 2000 roku spotkali się w Łopusznej przedstawiciele różnych środowisk, z którymi związany był ksiądz profesor Józef Tischner. To spotkanie dało początek Dniom Tischnerowskim organizowanym co roku w Krakowie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Społeczny Instytut Wydawniczy ZNAK, Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. L. Solskiego, Uniwersytet Jagielloński oraz Instytut Myśli Józefa Tischnera. Dni Tischnerowskie to jedno z niewielu wydarzeń promujących tematykę filozoficzną, zarówno w wydaniu popularnym, jak i uniwersyteckim. Temat jubileuszowych 15. Dni Tischnerowskich brzmi: Spór o człowieka. Jak rozumieć te słowa? Czy chodzi o dzisiejsze dyskusje o takich czy innych aspektach ludzkiej rzeczywistości? Czy raczej o spór bardziej zasadniczy, o to, z jakiej perspektywy na człowieka patrzeć, by jak najwięcej zobaczyć i by w ogóle widzieć cokolwiek? W ostatnich dziesięcioleciach ogłaszano już różne śmierci, w tym także śmierć człowieka. Niewątpliwie żyjemy w czasach, w których naszej wiedzy i naszych wyobrażeń na temat człowieka nie spaja już jedna antropologia, lecz raczej konkurujące ze sobą wizje. Czasem przedstawia się ów spór o człowieka jako spór między nauką a religią. Niekiedy, przeciwnie, religię i naukę ustawia się w roli sojuszników, a jako ich oponenta sytuuje się ekonomię, politykę lub kulturę popularną. Te wszystkie napięcia przenikają także do filozofii, w której krzyżują się różne koncepcje natury ludzkiej i zderzają z koncepcjami człowieka bez natury. Czy filozofowie są w stanie powiedzieć dziś o człowieku coś pewnego, czego inni filozofowie natychmiast by nie zakwestionowali? Ks. Józef Tischner zwracał uwagę, że ten współczesny spór o człowieka toczy się w kontekście dwudziestowiecznych totalitaryzmów, symbolizowanych przez Oświęcim i Kołymę. Pod koniec wieku pisał w 1996 roku wydaje się dominować pesymizm. Człowiek przegrał swe człowieczeństwo. Czy jednak nastrój pesymizmu jest w pełni uzasadniony? Cokolwiek by powiedzieć o okrucieństwie wieku, to jednak człowiek to okrucieństwo przezwyciężył. Klęska systemów totalitarnych nie spadła z nieba. Była owocem ludzkiej wolności i ludzkiego heroizmu. ( ) Z tym dziedzictwem wchodzimy w nowy wiek. Głównym organizatorem 15. Dni Tischnerowskich jest Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim, Państwową Wyższą Szkołą Teatralną, Instytutem Myśli Józefa Tischnera oraz Społecznym Instytutem Wydawniczym Znak. Przysłuchując się dyskusjom filozofów, warto pamiętać o słowach Tischnera. Jego optymizm był ostrożny, nie pozbawiony zastrzeżeń, niemniej był prawdziwym optymizmem. Ten optymizm jest dla nas wyzwaniem. Łatwo zamienić dyskusję o człowieku w sąd nad człowiekiem. Proroków nieszczęścia, jak pisał Tischner, nie brakuje. Kontakt: Monika Wiertek Rzecznik UPJPII rzecznik@upjp2.edu.pl Jolanta Kogut Koordynator Projektu jolanta.kogut@gmail.com Zapraszając na 15. Dni Tischnerowskie, proponujemy podróż przez różne filozoficzne koncepcje człowieka i jednocześnie wyprawę do źródeł optymizmu. Bo, parafrazując słowa Patrona, nawet jeżeli człowiek umarł, to znaczy, że istniał, a skoro istniał, zawsze może się narodzić na nowo
OMÓWIENIE PROGRAMU ŚRODA / 22 KWIETNIA 2015 godz. 17.00 kolegiata św. Anny, ul. św. Anny 11 MSZA ŚWIĘTA W INTENCJI KSIĘDZA PROFESORA JÓZEFA TISCHNERA Przewodniczy bp prof. Grzegorz Ryś godz. 18.30 Scena im. St. Wyspiańskiego PWST, ul. Straszewskiego 22 SPOTKANIE Z LAUREATAMI NAGRODY ZNAKU I HESTII IM. KS. JÓZEFA TISCHNERA Jackiem Filkiem, Antonim Krohem i Janem Młynarczykiem Prowadzenie: ks. Adam Boniecki i Henryk Woźniakowski Oprawa muzyczna: Kwartet DAFO W środę wieczorem, na scenie Stanisława Wyspiańskiego w PWST, zostaną wręczone laureatom statuetki autorstwa Mariana Gromady, oprawę muzyczną zapewni znakomity Kwartet DAFO w składzie: Justyna Duda-Krane, Danuta Augustyn, Aneta Dumanowska, Marcin Mączyński. Rozmowę z laureatami poprowadzą ks. Adam Boniecki i Henryk Woźniakowski. KILKA SŁÓW O NAGRODZIE Nagroda Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera jest przyznawana w trzech kategoriach: 1. Pisarstwa religijnego i filozoficznego stanowiącego kontynuację Tischnerowskiego myślenia według wartości. 2. Publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować nieszczęsny dar wolności. 3. Inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących polski kształt dialogu Kościoła i świata. W skład Kapituły Nagrody wchodzą: ks. Adam Boniecki (przewodniczący), bp Grzegorz Ryś, Władysław Stróżewski, Piotr Maria Śliwicki, Łukasz Tischner (sekretarz), Karolina Wigura i Henryk Woźniakowski. Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się m.in.: s. Małgorzata Chmielewska, Janina Ochojska, Barbara Skarga, ks. Michał Heller, o. Wacław Hryniewicz, Wojciech Jagielski, Jan Nowak Jeziorański, Jerzy Szacki i Paweł Śpiewak. Laureatami Nagrody bywały też osoby, których działalność społeczna nie jest szeroko znana, jak siostry Maria i Teresa Sawickie czy ks. Manfred Deselaers, a także młodzi uczeni, dopiero rozpoczynający naukową karierę, jak teologowie Piotr Sikora i ks. Robert J. Woźniak czy socjologowie Karolina Wigura i Michał Łuczewski. FUNDATORZY NAGRODY Fundatorem Nagrody jest Grupa Ergo Hestia, każdy z laureatów otrzymuje nagrodę pieniężną w wysokości 33.000 zł oraz statuetkę autorstwa Mariana Gromady. fot. Klaudyna Schubert Henryk Woźniakowski, ks. biskup Grzegorz Ryś, Karol Modzelewski, ks. Jacek Ponikowski, Łukasz Tischner, Spotkanie z laureatami Nagrody im. ks. J. Tischnera, 14. Dni Tischnerowskie.
Prestiżowe wyróżnienie dla wybitnych intelektualistów, publicystów i działaczy społecznych zostało przyznane już po raz piętnasty. Od 2001 roku nagroda promuje w Polsce styl myślenia i postawy, łączące intelektualną rzetelność, odwagę i wrażliwość na drugiego człowieka. To wartości patrona księdza Józefa Tischnera. O tegorocznych Laureatach można powiedzieć, że łączy ich głęboka wrażliwość na twarz drugiego mówi Łukasz Tischner, sekretarz Nagrody. Brzmi to patetycznie, ale nie ma w tym żadnej przesady. To oczywiste w przypadku Jacka Filka, który w swojej świetnie napisanej i mądrej (a nie jedynie uczonej!) książce dowodzi, że etyka jest sztuką otwierania się na drugiego człowieka, że jest w niej coś paradoksalnego i tajemniczego, co wynika z dialogicznego, ale i najgłębiej osobistego charakteru zobowiązania etycznego. To także w pełni uzasadnione w przypadku Jana Młynarczyka, który swoim życiem i wytrwałą pracą odpowiada na cierpienie ludzi niepełnosprawnych umysłowo. Ale nie byłoby przecież tych wspaniałych książek Antoniego Kroha o kulturze ludowej i Podhalu, gdyby ich autor nie posiadał tej nadzwyczajnej umiejętności spotykania ludzi, odkrywania skarbów sztuki ludowej w jej naturalnym krajobrazie i u źródeł. Jacek Filek skutecznie wyprowadza etykę z uniwersyteckich murów i pokazuje, że w etyce chodzi o moje i twoje dobro, które każe zadawać podstawowe pytanie: jak żyć?. Czyni to z odwagą, ale i filozoficznym wyrafinowaniem, a jego książka świetnie wpisuje się w tradycję myślenia według wartości. Antoni Kroh, którego książką Sklep potrzeb kulturalnych zaczytywał się ksiądz Tischner w chorobie, jest wyjątkowym znawcą i dobrym duchem kultury ludowej Karpat. Jego oszałamiająca wiedza, trzeźwy krytycyzm, a ponad wszystko dowcip uczą przyjmować dar wolności, nie niwecząc prawdziwych skarbów tradycji. Jan Młynarczyk z kolei imponuje nadzwyczajną wrażliwością i wyobraźnią, które jako gruntownie wykształcony fizyk potrafi spożytkować w działaniu przynoszącym pionierską, ale podstawową pomoc dla osób intelektualnie niepełnosprawnych. Jan Młynarczyk otwiera nowe perspektywy dla polskiego kształtu dialogu Kościoła i świata. fot. Grażyna Makara/TP SYLWETKI LAUREATÓW Nagrodę w kategorii pisarstwa religijnego lub filozoficznego, stanowiącego kontynuację myślenia według wartości otrzymał Jacek Filek. Wyróżniony za książkę Etyka. Reinterpretacja, w której nie boi twierdzić, że etyka nie jest nauką i powrócić do pytania: Jak żyć?. Jego przejrzyste i wszechstronne analizy pokazują, że podstawowym sposobem doświadczenia dobra jest odkrycie wezwania do odpowiedzialności. Dlatego postuluje, by pierwszym słowem zreinterpretowanej etyki uczynić Ty, a nie Ja. Jacek Filek, filozof, ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim (1978), gdzie następnie doktoryzował się (1986) i habilitował (1997), i gdzie jako profesor tytularny nadal pracuje. Prowadzi dwa seminaria: etyczno-antropologiczne i z filozofii dialogu oraz wykłady z etyki. Wykładał też gościnnie w Wyższej Szkole Europejskiej im. Księdza Józefa Tischnera, w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie oraz w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej (w tych dwóch ostatnich zastępował ks. prof. Józefa Tischnera). Wydał m.in.: Z badań nad istotą wartości etycznych (1995), Ontologizację odpowiedzialności (1996), Filozofię jako etykę (2001) nominowaną do Nagrody Jana Długosza dla najlepszej książki roku w dziedzinie humanistyki, monografię Filozofia odpowiedzialności XX wieku (2003) nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, antologię Filozofia odpowiedzialności XX wieku. Teksty źródłowe (2004), Życie, etyka, inni. Scherza i eseje filozoficzno-etyczne (2010) oraz Etykę. Reinterpretację (2014). Opublikował ponad 100 rozpraw i artykułów w czasopismach i periodykach naukowych oraz kilka tłumaczeń (m.in. Heideggera, Hartmanna i Husserla). Jego teksty systematycznie ukazywały się m.in. w Tygodniku Powszechnym i Znaku. Publikował też we Francji oraz w Niemczech. Głównym przedmiotem jego zainteresowań są filozofia odpowiedzialności i filozofia dialogu. Członek Rady Programowej Instytutu Myśli Józefa Tischnera. Notka z nagrodzonej książki (Etyka. Reinterpretacja, wydawnictwo Homini): Współczesna filozofia zmarginalizowała etykę. Tymczasem nie da się postawić radykalnie kwestii etycznej, abstrahując od takich problemów metafizycznych i ontologicznych, jak problem wolności, problem skończoności i nieskończoności, problem czasu czy problem sposobów istnienia. Dotyczy to również problemu prawdy. Etykę traktuje się incydentalnie. Służy temu ekscytowanie publiczności szokującymi problemami etycznymi, z którymi zdecydowana większość nie zmaga się bezpośrednio w swym życiu. Jeżeli jednak etyka miałaby być podstawową dziedziną filozofii, to co ją konstytuuje jako odrębną dziedzinę, co stanowi o jej specyfice? Przedmiot, metoda czy jeszcze coś innego? I co to znaczy, że etyka jest filozofią praktyczną? Na te pytania stara się odpowiedzieć autor, podpierając się swoimi wielkimi, historycznymi i współczesnymi poprzednikami, a niekiedy z nimi polemizując.
Nagrodę w kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować nieszczęsny dar wolności otrzymał Antoni Kroh. Wyróżniony za całokształt twórczości, ze szczególnym uwzględnieniem ostatniej książki Wesołego Alleluja, Polsko Ludowa, czyli o pogmatwanych dziejach chłopskiej kultury plastycznej na ziemiach polskich, której z humorem i czułością kreśli sylwetki swoich ukochanych twórców, ale przypomina też o propagandowym uwikłaniu «sztuki ludowej». Antoni Kroh jest najbardziej elokwentnym i wiarygodnym kronikarzem tego odchodzącego świata. Potrafi ze swej gawędy stworzyć przypowieść o najczystszych źródłach kultury ludowej, tym samym przedłużając jej życie. Antoni Kroh to postać legenda. Autor fantastycznej gawędy o powojennym Podhalu Sklep Potrzeb Kulturalnych (w 2013 uzupełnionej, z podtytułem: po remoncie ), którą zaczytywał się w chorobie Józef Tischner, ale też najlepszego przewodnika po Pradze, nowego przekładu Szwejka i imponujących wspomnień rodzinnych Starorzecza (2010), które zamieniają się w esej historyczno-etnograficzny o XX-wiecznej Polsce. Jego ostatnia książka Wesołego Alleluja, Polsko Ludowa z humorem i czułością wskrzesza świat twórców ludowych. Autor pokazuje propagandowe uwikłania sztuki ludowej, ale przede wszystkim siłę i autentyzm artystycznego przekazu jego ukochanych twórców. Kroh jest najbardziej elokwentnym i wiarygodnym kronikarzem tego odchodzącego świata. Potrafi ze swej mikrohistorii stworzyć przypowieść o najczystszych źródłach kultury ludowej. Notka z nagrodzonej książki (Wesołego Alleluja, Polsko Ludowa, wydawnictwo ISKRY): Dzieje polskiej sztuki ludowej opowiedziane przez wybitnego etnografa, znawcę i zbieracza twórczości artystów chłopskich, wnikliwego obserwatora ewolucji polskich gustów artystycznych, tłumacza i pisarza. Barwnie przedstawione sylwetki twórców, mecenasów ich działań, kolekcjonerów i pasjonatów twórczości artystów ludowych pozwalają zrozumieć fenomen, jakim było powszechne zainteresowanie, kupowanie i promowanie prac malarzy, rzeźbiarzy i rzemieślników chłopskich. Pełna humoru, ale i goryczy z powodu gwałtownej zmiany artystycznych upodobań, relacja dla jednych będzie dokumentem historycznym, wielu czytelnikom przypomni także ich żywe zainteresowanie sztuką chłopską, a z pewnością będzie ciekawą lekturą o czasach niedawnych, bezpowrotnie minionych. Nagrodę w kategorii inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących polski kształt dialogu Kościoła i świata otrzymał Jan Młynarczyk za pracę w Fundacji na Rzecz Osób Niepełnosprawnych ARKADIA z Torunia. Jego niespożyta kreatywność i głęboka empatia pozwalają mu dostrzegać nowe wyzwania i szanse. Jest on pionierem i bardzo skutecznym promotorem działań, które służą usamodzielnieniu się osób niepełnosprawnych czy to poprzez tzw. zatrudnienie wspomagane (tworzenie specjalnych miejsc pracy), czy tzw. mieszkalnictwo treningowe (aktywizujący pięciomiesięczny kurs samodzielnego życia w wynajętym mieszkaniu). Jan Młynarczyk, prezes Fundacji na rzecz osób niepełnosprawnych ARKADIA z Torunia jest absolutnym pionierem i jednocześnie bardzo aktywnym promotorem tzw. zatrudnienia wspomaganego (tworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie, którym towarzyszą asystenci). Kolejnym nowatorskim działaniem jest wprowadzone pilotażowo w 2014 r. mieszkalnictwo treningowe. Osoby wybrane przez Fundację spośród osób aktywnych zawodowo mają możliwość odbyć trwający 5 miesięcy trening mieszkaniowy w wynajętym przez Fundację domu na terenie Torunia. Pod okiem trenerów mieszkaniowych uczą się samodzielności i odpowiedzialności, które przydają się im później po powrocie do domów rodzinnych. Jan Młynarczyk wcześniej zajmował się m.in. pomocą finansową dla małych przedsiębiorców (Fundusz Mikro). Wraz z żoną Kasią adoptował troje dzieci, najmłodsze to dziewczynka z zespołem Downa. Fundacja na rzecz osób niepełnosprawnych ARKADIA z Torunia adres: 87-100 Toruń, ul. Młyńska 2/4, strona internetowa: www.arkadia.torun.pl Łukasz Tischner sekretarz Nagrody: Jan Młynarczyk imponuje nadzwyczajną wrażliwością i wyobraźnią, które (jako gruntownie wykształcony fizyk) potrafi spożytkować w działaniu przynoszącym pionierską, ale i podstawową pomoc dla osób intelektualnie niepełnosprawnych. Wszystko zaczęło się w domu, gdy dla swej adoptowanej córeczki z zespołem Downa konstruował specjalnie przystosowane prototypy rowerów. A później w ramach Fundacji ARKADIA, skierował całą swą energię i pomysłowość w to, by budzić w niepełnosprawnych poczucie samodzielności i kreatywności. Dzięki jego precyzyjnie przemyślanej edukacji zdobyło stałe zatrudnienie ponad trzydziestu niepełnosprawnych. Wielu korzysta ze specjalnego wielomiesięcznego treningu, który uczy samodzielności w warunkach domowego zamieszkania. Jan Młynarczyk otwiera nowe perspektywy dla polskiego kształtu dialogu Kościoła i świata.
CZWARTEK / 23 KWIETNIA godz. 9.00 Aula Collegium Novum UJ, ul. Gołębia 24 MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA: Co się stało z naturą ludzką? tłumaczenie symultaniczne SESJA I: 9.15 9.45 9.50 10.20 10.25 10.55 11.15 11.45 11.50 12.50 SESJA II: WSPÓŁCZESNE KONCEPCJE NATURY LUDZKIEJ Prowadzenie sesji ks. dr Miłosz Hołda (UPJPII, Kraków) Mieć naturę a być naturą. Refleksja antropologiczna prof. dr Ugo Perone (Humboldt Universität, Berlin, Niemcy) Człowiek między naturą a łaską ks. dr hab. Robert Woźniak (UPJPII, Kraków) Historyczność natury ludzkiej rozpoznania G. Böhmego prof. dr hab. Stanisław Czerniak (PAN, Warszawa) Kim jesteśmy? Metamorfozy antropologii filozoficznej ks. prof. dr Jean Greisch (L Institut Catholique, Paryż, Francja) DYSKUSJA prowadzenie: ks. dr Miłosz Hołda (UPJPII, Kraków) HISTORYCZNE UWARUNKOWANIA WSPÓŁCZESNYCH KONCEPCJI NATURY LUDZKIEJ Prowadzenie sesji dr Paweł Rojek (UPJPII, Kraków) 14.30 15.00 Spory o naturę człowieczą w filozofii starożytnej prof. dr hab. Janina Gajda-Krynicka (UW, Wrocław) 15.05 15.35 Uwagi na temat znaczenia myśli średniowiecznej dla rozwoju chrześcijańskiego rozumienia natury ludzkiej prof. dr Markus Enders (UF, Freiburg/Br., Niemcy) 15.40 16.10 Reforma filozofii człowieka Kartezjusz, Spinoza dr hab. Przemysław Gut (KUL, Lublin) 16.30 17.00 Rozumność istotą człowieka, czyli niespełniona nadzieja oświecenia prof. dr hab. Aleksander Bobko (URz, Rzeszów) 17.05 17.35 Zmiana paradygmatu myślenia o naturze ludzkiej: Dilthey, Heidegger ks. dr hab. Jarosław Jagiełło (UPJPII, Kraków). 17.40 18.40 DYSKUSJA prowadzenie: dr Paweł Rojek (UPJPII, Kraków) Uczestnicy konferencji nawiążą do myśli patrona projektu, poszukując odpowiedzi na pytanie: czym jest człowiek i w jaki sposób on istnieje? Przysłuchując się uważnie dyskusjom filozofów, będziemy pamiętać o słowach Tischnera: Łatwo zamienić dyskusję o człowieku w sąd nad człowiekiem. Proroków nieszczęścia nie brakuje. Swój udział w konferencji potwierdzili goście z zagranicy m.in.: KS. PROF. DR JEAN GREISCH filozof, emerytowany profesor Uniwersytetu Katolickiego w Paryżu (Institut Catholique de Paris), specjalista w dziedzinie ontologii, metafizyki, filozofii religii, fenomenologii i hermeneutyki, PROF. DR UGO PERONE filozof i polityk, profesor uniwersytetów w Turynie, Rzymie i w prowincji Piemontu Wschodniego, obecnie Uniwersytetu Humboldta w Berlinie. Jego główne dziedziny badawcze to filozofia religii, antropologia filozoficzna, etyka, PROF. DR MARKUS ENDERS filozof i teolog, dziekan Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim, specjalista w zakresie metafizyki, filozofii antycznej, a w szczególności filozofii średniowiecznej, KS. PROF. DR GEORG ESSEN teolog i filozof, obecnie kierownik Katedry Dogmatów i Historii Dogmatów na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu w Bochum, prodziekan tego Wydziału, wieloletni profesor na słynnym Radboud Universiteit Nijmegen (Holandia), gdzie przez wiele lat był równocześnie kierownikiem naukowym międzynarodowego, interdyscyplinarnego programu badawczego Theology Humanities Science, KS. PROF. DR CHRISTOPH BÖTTIGHEIMER teolog, kierownik Katedry Teologii Fundamentalnej na Katolickim Uniwersytecie EichstättIngolstadt, jeden z czołowych współczesnych teologów fundamentalnych o zamiłowaniu do uprawiania filozofii. Nad przebiegiem konferencji czuwa KS. DR HAB. JAROSŁAW JAGIEŁŁO dr hab. filozofii, kierownik Katedry Filozofii Człowieka na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie i wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach, były asystent ks. J. Tischnera, członek Rady Programowej Instytutu Myśli Józefa Tischnera. Publikuje w Kieleckich Studiach Teologicznych, Logosie i Ethosie, Obecnych, Współczesnej Ambonie, Znaku. Dwudniowa międzynarodowa konferencja naukowa Co się stało z naturą ludzką? z udziałem wybitnych autorytetów naukowych dedykowana jest ks. prof. Józefowi Tischnerowi w 15. rocznicę śmierci. Sesja naukowa, 14. Dni Tischnerowskie, fot. Klaudyna Schubert
godz. 19.00 Scena im. St. Wyspiańskiego PWST, ul. Straszewskiego 22 CZYTAMY TISCHNERA Głośna lektura fragmentu książki Józefa Tischnera pt. Spór o istnienie człowieka w interpretacji Piotra Cyrwusa oraz dyskusja z udziałem publiczności. Moderatorzy: Wojciech Bonowicz i Łukasz Tischner W cieszącym się dużym powodzeniem cyklu Czytamy Tischnera tym razem wysłuchamy fragmentów jednego z najważniejszych dzieł filozoficznych, jakie pozostawił Sporu o istnienie człowieka. Wybraliśmy fragment, w którym Autor przedstawia zasadniczy problem, z jakim postanowił zmierzyć się w tej książce. Filozofowie ogłosili, że człowiek umarł. Ale co to znaczy? pyta Tischner. Czy jedyna usprawiedliwiona refleksja o człowieku to ta, która zajmuje się jak nauki szczegółowe konkretnymi aspektami jego istnienia? Czy możliwa jest jeszcze jakakolwiek scalająca wizja człowieczeństwa? I dlaczego właściwie człowiek umarł? Skąd to filozoficzne zwątpienie? Kryzys myślenia o człowieku Tischner wiąże z dwudziestowiecznym doświadczeniem zła. Zło przerosło człowieka, brzemię odpowiedzialności okazało się zbyt silne. Nawiązując do Ślubu Witolda Gombrowicza, Tischner pokazuje, jak człowiek współczesny przemienił się w gracza. Gracz nie czuje się za nic odpowiedzialny. Czy można ten proces odwrócić? Czy można uczynić z gracza człowieka?, zastanawia się filozof. Ten znakomity, a przy tym bardzo barwny tekst przeczyta Piotr Cyrwus absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, a obecnie aktor Teatru Polskiego w Warszawie. Po lekturze tekstu przewidziano dyskusję z widzami. Spór o istnienie człowieka PIĄTEK / 24 KWIETNIA godz. 9.00 Aula Collegium Novum UJ, ul. Gołębia 24 MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA: Co się stało z naturą ludzką? tłumaczenie symultaniczne SESJA III: DROGI WYJŚCIA Z IMPASU SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ Prowadzenie sesji o. dr Grzegorz Chrzanowski OP (UPJPII, Kraków) 9.15 9.45 Czy homo religiosus jest prawdziwym człowiekiem? o. prof. Jan Andrzej Kłoczowski OP (UPJPII, Kraków) 9.50 10.00 Dialogiczne koncepcje natury ludzkiej. J. Tischner prof. dr hab. Karol Tarnowski (UPJPII, Kraków) 10.25 10.55 Natura Człowieka - nauki szczegółowe i filozofia resp. teologia chrześcijańska w dyskusji ks. prof. dr Georg Essen (Universität Bochum, Bochum, Niemcy) 11.15 11.45 O otwartości istoty ludzkiej i jej konsekwencjach dla uprawiania antropologii filozoficznej. Z rozważań O.F. Bollnowa prof. dr hab. Elżbieta Paczkowska-Łagowska (UJ, Kraków) 11.50 12.20 Natura człowieka znaczenie antropologii biblijnej dla dzisiejszego rozumienia człowieka ks. prof. dr Christoph Böttigheimer (Katholische Universität Eichstätt, Eichstätt, Niemcy) 12.30-13.30 DYSKUSJA prowadzenie: o. dr Grzegorz Chrzanowski OP godz. 17.00 Aula Auditorium Maximum UJ, ul. Krupnicza 33 COLLOQUIA TISCHNERIANA CZŁOWIEK SCENY, CZŁOWIEK DRAMATU wykład ks. prof. dr. hab. Michała Hellera godz. 18.00 Aula Auditorium Maximum UJ, ul. Krupnicza 33 JASKINIA FILOZOFÓW SPÓR O CZŁOWIEKA W debacie udział wezmą: ks. Christoph Böttigheimer, ks. Michał Heller, Zbigniew Stawrowski Prowadzenie: Inga Mizdrak i Mateusz Hohol Aleksander Fabisiak, Czytamy Tischnera, 14. Dni Tischnerowskie, fot. Klaudyna Schubert
fot. Adam Walanus Najważniejszym wykładem podczas Dni Tischnerowskich są Colloquia Tischneriana, do wygłoszenia którego zapraszani są najwybitniejsi współcześni myśliciele. Byli wśród nich m.in: prof. Chantal Delsol, prof. Władysław Stróżewski, prof. Joseph Weiler, prof. Charles Taylor. W roku 2015 wykład Colloquia Tischneriana pt. Człowiek sceny, człowiek dramatu wygłosi ks. prof. Michał Heller pracownik Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, członek Papieskiej Akademii Nauk i Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, jedyny Polak, który został laureatem Nagrody Templetona (2008) przyznawanej za pokonywanie barier między nauką a religią. Całą sumę (około 1,6 mln dolarów) przeznaczył na stworzenie w Krakowie Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych afiliowanego przy Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Jest również laureatem Nagrody Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera w kategorii pisarstwa religijnego lub filozoficznego stanowiącego kontynuację myślenia według wartości ; wyróżniony został za całokształt twórczości, a w szczególności za to, że od lat przekonująco pokazuje, że religia i nauka nie muszą pozostawać w konflikcie. Prof. Michał Heller weźmie również udział w debacie Jaskinia filozofów pt. Spór o człowieka w drugiej części do dyskusji zapraszana jest publiczność. SOBOTA / 25 KWIETNIA godz. 10.00 Scena im. St. Wyspiańskiego PWST, ul. Straszewskiego 22 SPOTKANIE FILOZOFICZNE MŁODYCH W programie m.in.: występy artystyczne, przedstawienie laureatów konkursów inspirowanych twórczością księdza profesora Tischnera oraz warsztaty filozoficzne. Organizator spotkania: Stowarzyszenie Drogami Tischnera Stowarzyszenie Drogami Tischnera zaprasza na SPOTKANIE FILOZOFICZNE MŁODYCH, W PROGRAMIE: prezentacje prac plastycznych i literackich laureatów konkursu Rozwiń myśl realizowanego w ramach projektu: Czytam, więc jestem! Czytamy Polskich Filozofów - Józef Tischner patronat nad konkursem objęła Pani Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska prezentacje artystyczne m.in.: - spektakle teatralne uczniów szkół tischnerowskich z Łopusznej i Ratułowa - występy muzyczne laureatów konkursów inspirowanych twórczością ks. Józefa Tischnera - Zawodowcy z Bachledówki wyjątkowy spektakl uczniów Szkoły Specjalnej w Czerwiennem Fragmenty tekstów księdza profesora Tischnera przeczyta Andrzej Róg. godz. 18.00 Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, ul. Filipa 25 SPEKTAKL TEATRALNY W WYKONANIU GRUPY NI PIES, NI WYDRA... Kuku na Muniu wariacje Mickiewiczowskie reż. Stanisław Świder Projekt teatralny Kuku na Muniu wariacje Mickiewiczowskie jest efektem wielomiesięcznych warsztatów aktorskich, jakie prowadzone były ze studentami Wyższej Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Bazą literacką, na której została oparta adaptacja sceniczna, są teksty Adama Mickiewicza: Dziady oraz Ballady i romanse. Spektakl jest rodzajem psychodramy, w której biorą udział aktorzy oraz widzowie. Powstał, aby uczcić patrona WSE ks. prof. Józefa Tischnera. Chantal Delsol, Colloquia Tischneriana, 14. Dni Tischnerowskie, fot. Klaudyna Schubert
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE STREFA TISCHNERA W RADIU KRAKÓW ZAPRASZAMY DO MYŚLENIA 9.04 /czwartek godz. 18.00, De Revolutionibus. Books&Cafe, ul. Bracka 14 KSIĄDZ TISCHNER I SIOSTRA FAUSTYNA Refleksje ks. Józefa Tischnera o istocie Bożego Miłosierdzia. Rozmowę wokół książki Józefa Tischnera Drogi i bezdroża miłosierdzia z udziałem Wojciecha Bonowicza, o. Jana Andrzeja Kłoczowskiego i Pawła Taranczewskiego poprowadzi Joanna Podsadecka. Ks. Józef Tischner DROGI I BEZDROŻA MIŁOSIERDZIA wydanie drugie, rozszerzone Znak, Kraków 2015 Na przełomie 1998 i 1999 roku na łamach Tygodnika Powszechnego pojawiły się dwa teksty księdza Józefa Tischnera, które wywołały wśród czytelników niemałe poruszenie. Były to obszerne eseje zatytułowane Robespierre i siostra Faustyna oraz Siostra Faustyna i Fryderyk Nietzsche. Zaskoczeniem były zarówno zaproponowane zestawienia, jak i sposób ujęcia problematyki miłosierdzia, ale chyba przede wszystkim sam fakt, że autor znany filozof poświęcił tyle uwagi Dzienniczkowi siostry Faustyny. Jak to się zatem stało, że siostra Faustyna wtargnęła do świata ks. Józefa Tischnera i zajęła w nim tak ważne miejsce? Teksty powstały w pewnym sensie na zamówienie. Tischner w tym czasie zmagał się z chorobą nowotworową. Któregoś dnia w szpitalu na Skawińskiej odwiedzili go dwaj duchowni: biskup Kazimierz Nycz i ksiądz Marian Rapacz, obaj związani z Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach. W rozmowie pojawił się wątek siostry Faustyny i jej Dzienniczka. Przybyli księża mówili o tym, że warto byłoby, aby ktoś obdarzony tak dużym autorytetem jak Tischner w przystępny sposób napisał tekst na temat znaczenia tego religijnego fenomenu. Tischner się zgodził. W nowym wydaniu dodano jeszcze jeden tekst Tischnera poświęcony Faustynie Maleńkość i jej Mocarz. Całość uzupełnia posłowie Wojciecha Bonowicza opowiadające o losach tej niezwykłej książeczki i o perspektywach, jakie otwiera. 12.04 /niedziela godz. 13.00, foyer Radia Kraków POFILOZOFUJ_MY spotkanie dla dzieci Zapraszamy do myślenia dzieci w wieku od 6 do 10 lat. Wspólnie poszukamy odpowiedzi na pytanie: Czym jest sprawiedliwość?. Będziemy bawić się w detektywów filozofów, którzy mając tylko poszlaki, muszą odkryć prawdę o świecie. Zapraszają: Jolanta Kogut i Adam Workowski 14.04 / wtorek godz. 18.00, Studio im. Romany Bobrowskiej TISCHNER-RÚFUS. ŻYWOTY RÓWNOLEGŁE Milan Rúfus był jednym z najwybitniejszych słowackich poetów, który swym intymnym, ściszonym głosem wypowiadał prawdę o pięknie i dramacie ludzkiego życia. Inicjatorką spotkania jest Soňa Barániová z muzeum Milana Rúfusa (Dom Milana Rúfusa, Závažná Poruba), która w twórczości i życiu Józefa Tischnera i Milana Rúfusa, górali z dwóch stron Tatr, znalazła wiele zaskakujących zbieżności. Spotkanie pozwoli odkryć kulturę Słowacji od strony tego, co najcenniejsze, ale i najbardziej źródłowe. W rozmowie wezmą udział znawcy kultury słowackiej i twórczości obu bohaterów: Jacek Baluch, Soňa Barániová i Aleksandra Hudymač. Dodatkowo zagrają muzycy z drugiej strony Tatr, a teksty Rufusa i Tischnera przedstawi Andrzej Róg. Spotkanie poprowadzi Łukasz Tischner. 16.04 /czwartek godz. 18.00, Studio im. Romany Bobrowskiej JÓZEF TISCHNER DZIENNIK 1944 1949 Dziennik nastoletniego Józefa Tischnera to lektura niezwykła z wielu powodów: przynosi obraz niespokojnych powojennych czasów i zapis dojrzewania przyszłego duszpasterza i filozofa. W rozmowie o zapiskach młodego Tischnera udział wezmą przedstawiciele jego rodziny i szkolni koledzy. Wieczór poświęcony Dziennikowi odbędzie się w Studiu im. Romany Bobrowskiej, która (jako młodzieńcza sympatia Tischnera) jest jedną z bohaterek książki. Rozmowę z udziałem Władysławy Niemczyk, Józefa Klamerusa oraz Mariana Tischnera poprowadzi Wojciech Bonowicz.
LEKCJE CZYTANIA Z TYGODNIKIEM POWSZECHNYM 15.04 / środa godz.11.00, Studio im. Romany Bobrowskiej Lekcja czytania z Adamem Workowskim czytamy Sztuka etyki Józefa Tischnera KS. JÓZEF TISCHNER (1931 2000) Choć z dzisiejszej perspektywy może trudno w to uwierzyć, jego książki nie najłatwiejsze przecież w lekturze były w latach 90. ubiegłego wieku bestsellerami, a programy telewizyjne z jego udziałem gromadziły przed ekranami kilkumilionową publiczność. Na wykłady i spotkania autorskie Tischnera przychodziły tłumy, zapełniały się też kościoły, w których głosił homilie. Choć wzbudzał rozmaite emocje i nie wszystkim było w smak to, co pisał, był postacią wyrazistą, że nie sposób było jej zignorować. A przy tym co może najważniejsze był chodząca nadzieją, człowiekiem, który wnosił między ludzi dobrą aurę, mobilizował do działania, budował mosty. Urodził się w 1931 roku w Starym Sączu, skąd wywodzi się rodzina jego ojca. Matka pochodziła z kolei z góralskiego rodu Chowańców. Tischnerowie jako nauczyciele zamieszkali w Łopusznej koło Nowego Targu, gdzie ojciec przyszłego filozofa został dyrektorem szkoły powszechnej. Mały Józek wychowywał się więc w dwóch światach żył życiem wiejskiego dziecka, a zarazem był Józkiem szkolnym, pochodzącym z rodziny inteligenckiej. Do końca życia zachował szacunek dla tych dwóch światów, czasem z przekorą przeciwstawiając pierwszy z nich drugiemu. Tak m.in. narodziło się jego słynne powiedzenie, że w filozofii tylko to cosi worce, co da sie przełożyć na góralski. Adam Workowski, Lekcja czytania, 14. Dni Tischnerowskie, fot. Klaudyna Schubert 21.04 /wtorek godz. 11.00, Studio im. Romany Bobrowskiej Lekcja czytania z Wojciechem Bonowiczem czytamy Demokracja jest przeciwna naturze Leszka Kołakowskiego Maturę zdał w 1949 roku w Nowym Targu. Przez rok na prośbę rodziców studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim prawo, a w 1950 przeniósł się na teologię, bo już przed maturą zdecydował, że zostanie księdzem. Studiował w seminarium krakowskim w trudnych dla Kościoła czasach. Po święceniach w 1955 roku kontynuował studia filozoficzne na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, a następnie na UJ (pod kierunkiem Romana Ingardena). Obronił doktorat, napisał habilitację, został wykładowcą Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie (na bazie którego powstała później Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, obecny Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie). Specjalizował się w filozofii współczesnej, inspirując się m.in. twórczością Martina Heideggera, Gabriela Marcela i Emmanuela Levinasa. Z czasem stworzył własną koncepcję filozoficzną, którą nazwał filozofią dramatu. Równolegle z działalnością naukową zajmował się duszpasterstwem. Jako duszpasterz inteligencji co niedzielę odprawiał mszę w kościele św. Anny w Krakowie. W latach 70. podjął się też odprawiania specjalnych mszy dla przedszkolaków w kościele św. Marka. Był kapelanem Związku Podhalan. Ceniony jako rekolekcjonista, stał się powszechnie rozpoznawaną osobą po publikacji w 1981 roku Etyki solidarności zbioru szkiców, które opisywały etyczne konsekwencje Sierpnia`80 i powstania niezależnych związków zawodowych. Książka zdobyła popularność nie tylko w Polsce, ale doczekała się też przekładów na kilkanaście języków obcych. Wojciech Bonowicz, Lekcja czytania, 14. Dni Tischnerowskie, fot. Klaudyna Schubert Na początku lat 80. wspólnie z Krzysztofem Michalskim stworzył Instytut Nauk o Człowieku w Wiedniu. Dziełu temu patronował papież Jan Paweł II, ale miało ono charakter niezależnej placówki naukowej, stwarzającej platformę spotkania
intelektualistom Wschodu i Zachodu. Instytut organizował co dwa lata kolokwia w letniej rezydencji papieskiej w Castel Gandolfo, dzięki czemu Jan Paweł II mógł osobiście poznać światową czołówkę intelektualną, m.in. Hansa-Georga Gadamera, Paula Ricoeura, Leszka Kołakowskiego i Charlesa Taylora. W młodości pragnął być pisarzem, nic też dziwnego, że po zdobyciu tytułów naukowych Tischner coraz więcej publikował, współpracując przede wszystkim z Tygodnikiem Powszechnym i Znakiem. Jest autorem kilkudziesięciu książek. W jego dorobku są dzieła stricte filozoficzne (jak Filozofia dramatu i Spór o istnienie człowieka) i eseje popularyzujące filozoficzną problematykę (Świat ludzkiej nadziei); są zbiory artykułów na temat życia społecznego i Kościoła (Nieszczęsny dar wolności, Ksiądz na manowcach) i książki-rozmowy (Między panem a plebanem, Tischner czyta Katechizm, Przekonać Pana Boga); wreszcie są tam pozycje adresowane przede wszystkim do czytelników zainteresowanych tematyką religijną (Drogi i bezdroża miłosierdzia) i tom gawęd pisanych stylizowaną góralską gwarą, który do dziś pozostaje najpopularniejszą książką Tischnera (Historia filozofii po góralsku). Z tekstów, które Tischner pozostawił, wydano po śmierci kilkanaście nowych książek; ostatnio ukazał się jego Dziennik 1944 1949 prowadzony w latach licealnych. W 1997 zachorował na raka krtani. Okres choroby był dlań okresem bardzo intensywnej pracy. Dużo pisał i publikował, planował jeszcze kolejne książki. Zmarł 28 czerwca 2000 roku. Spoczął w ukochanej Łopusznej. W Polsce jest dziś 38 szkół noszących imię Józefa Tischnera, w tym jedna szkoła wyższa (większość skupiona jest w Stowarzyszeniu Drogami Tischnera ). Od 15 lat odbywają się w Krakowie Dni Tischnerowskie, od dwunastu Rekolekcje Tischnerowskie w Ludźmierzu, od dziesięciu Wypominki Tischnerowskie w Łopusznej, od dziewięciu Dni Księdza Józefa Tischnera w Starym Sączu. W Warszawie organizowane są Debaty Tischnerowskie zainicjowane przez filozofów Krzysztofa Michalskiego i Marcina Króla. W Krakowie działa Hospicjum dla Dzieci im. ks. Józefa Tischnera. Wreszcie od piętnastu lat, przy okazji Dni Tischnerowskich, wręczana jest Nagroda Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. Inicjatyw, którym patronuje ks. Tischner, jest wiele. Jego sympatycy mówią, że to jego pomnik. Tischner żyje w ludziach, którzy działają zainspirowani jego myślą. Więcej informacji o ks. Tischnerze i wspomnianych inicjatywach można znaleźć na stronie www.tischner.pl. Wojciech Bonowicz W TYM ROKU MIJA 15 LAT OD ŚMIERCI JÓZEFA TISCHNERA WYBITNEGO DUSZPASTERZA, FILOZOFA I PUBLICYSTY fot. Marek Tischner
PROGRAM 15. DNI TISCHNEROWSKICH ŚRODA / 22 KWIETNIA godz. 17.00 Kolegiata Św. Anny, ul. Św. Anny 11 MSZA ŚWIĘTA W INTENCJI KSIĘDZA PROFESORA JÓZEFA TISCHNERA godz. 18.30 Scena im. St. Wyspiańskiego PWST, ul. Straszewskiego 22 SPOTKANIE Z LAUREATAMI NAGRODY ZNAKU I HESTII IM. KS. JÓZEFA TISCHNERA Jackiem Filkiem, Antonim Krohem i Janem Młynarczykiem Prowadzenie: ks. Adam Boniecki i Henryk Woźniakowski Oprawa muzyczna: Kwartet DAFO CZWARTEK / 23 KWIETNIA godz. 9.00 Aula Collegium Novum UJ, ul. Gołębia 24 MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA: Co się stało z naturą ludzką? tłumaczenie symultaniczne SESJA I: 9.15 9.45 9.50 10.20 10.25 10.55 11.15 11.45 11.50 12.50 WSPÓŁCZESNE KONCEPCJE NATURY LUDZKIEJ Prowadzenie sesji ks. dr Miłosz Hołda (UPJPII, Kraków) Mieć naturę a być naturą. Refleksja antropologiczna prof. dr Ugo Perone (Humboldt Universität, Berlin, Niemcy) Człowiek między naturą a łaską, ks. dr hab. Robert Woźniak (UPJPII, Kraków) Historyczność natury ludzkiej rozpoznania G. Böhmego prof. dr hab. Stanisław Czerniak (PAN, Warszawa) Kim jesteśmy? Metamorfozy antropologii filozoficznej ks. prof. dr Jean Greisch (L Institut Catholique, Paryż, Francja) DYSKUSJA, prowadzenie: ks. dr Miłosz Hołda (UPJPII, Kraków) SESJA II: HISTORYCZNE UWARUNKOWANIA WSPÓŁCZESNYCH KONCEPCJI NATURY LUDZKIEJ Prowadzenie sesji dr Paweł Rojek (UPJPII, Kraków) 14.30 15.00 Spory o naturę człowieczą w filozofii starożytnej prof. dr hab. Janina Gajda-Krynicka (UWr, Wrocław) 15.05 15.35 Uwagi na temat znaczenia myśli średniowiecznej dla rozwoju chrześcijańskiego rozumienia natury ludzkiej prof. dr Markus Enders (Universität Freiburg, Freiburg/Br., Niemcy) 15.40 16.10 Reforma filozofii człowieka Kartezjusz, Spinoza dr hab. Przemysław Gut (KUL, Lublin) 16.30 17.00 Rozumność istotą człowieka, czyli niespełniona nadzieja oświecenia prof. dr hab. Aleksander Bobko (URz, Rzeszów) 17.05 17.35 Zmiana paradygmatu myślenia o naturze ludzkiej: Dilthey, Heidegger ks. dr hab. Jarosław Jagiełło (UPJPII, Kraków) 17.40 18.40 DYSKUSJA, prowadzenie: dr Paweł Rojek (UPJPII, Kraków) godz. 19.00 Scena im. St. Wyspiańskiego PWST, ul. Straszewskiego 22 CZYTAMY TISCHNERA Głośna lektura fragmentu książki Józefa Tischnera pt. Spór o istnienie człowieka w interpretacji Piotra Cyrwusa oraz dyskusja z udziałem publiczności. Moderatorzy: Wojciech Bonowicz i Łukasz Tischner PIĄTEK / 24 KWIETNIA godz. 9.00 Aula Collegium Novum UJ, ul. Gołębia 24 MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA: Co się stało z naturą ludzką? tłumaczenie symultaniczne SESJA III: DROGI WYJŚCIA Z IMPASU SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ Prowadzenie sesji o. dr Grzegorz Chrzanowski OP (UPJPII, Kraków) 9.15 9.45 Czy homo religiosus jest prawdziwym człowiekiem? o. prof. dr hab. Jan Andrzej Kłoczowski OP (UPJPII, Kraków) 9.50 10.00 Dialogiczne koncepcje natury ludzkiej. J. Tischner prof. dr hab. Karol Tarnowski (UPJPII, Kraków) 10.25 10.55 Natura Człowieka - nauki szczegółowe i filozofia resp. teologia chrześcijańska w dyskusji, ks. prof. dr Georg Essen (UB, Bochum, Niemcy) 11.15 11.45 O otwartości istoty ludzkiej i jej konsekwencjach dla uprawiania antropologii filozoficznej. Z rozważań O.F. Bollnowa prof. dr hab. Elżbieta Paczkowska-Łagowska (UJ, Kraków) 11.50 12.20 Natura człowieka znaczenie antropologii biblijnej dla dzisiejszego rozumienia człowieka, ks. prof. dr Christoph Böttigheimer (KU Eichstätt, Eichstätt, Niemcy) 12.30-13.30 DYSKUSJA, prowadzenie: o. dr Grzegorz Chrzanowski OP (UPJPII, Kraków) godz. 17.00 Aula Auditorium Maximum UJ, ul. Krupnicza 33 COLLOQUIA TISCHNERIANA CZŁOWIEK SCENY, CZŁOWIEK DRAMATU wykład ks. prof. dr. hab. Michała Hellera godz. 18.00 Aula Auditorium Maximum UJ, ul. Krupnicza 33 JASKINIA FILOZOFÓW SPÓR O CZŁOWIEKA W debacie udział wezmą: ks. Christoph Böttigheimer, ks. Michał Heller, Zbigniew Stawrowski Prowadzenie: Inga Mizdrak i Mateusz Hohol SOBOTA / 25 KWIETNIA godz. 10.00 Scena im. St. Wyspiańskiego PWST, ul. Straszewskiego 22 SPOTKANIE FILOZOFICZNE MŁODYCH W programie m.in.: warsztaty filozoficzne, występy artystyczne oraz przedstawienie laureatów konkursów inspirowanych twórczością księdza profesora Tischnera. Organizator spotkania: Stowarzyszenie Drogami Tischnera godz. 18.00 Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, ul. Filipa 25 SPEKTAKL TEATRALNY W WYKONANIU GRUPY NI PIES, NI WYDRA... Kuku na Muniu wariacje Mickiewiczowskie reż. Stanisław Świder