PRAWA I UPRAWNIENIA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI ORAZ POMOC I WSPARCIE, KTÓRE MOŻNA UZYSKAĆ W OBSZARZE POWIATU PRUDNICKIEGO Zdrowie psychiczne jest jednym z najważniejszych zasobów współczesnego społeczeństwa. Przemiany społeczno-gospodarcze, które dokonały się w Polsce w ostatnich latach negatywnie odbiły się na kondycji zdrowotnej społeczeństwa, bowiem coraz więcej osób cierpi na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne. Pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi wymaga współpracy interdyscyplinarnej. Przy czym, istotne oprócz działań sensu stricto medycznych, jest również wsparcie środowiskowe umożliwiające osobom z zaburzeniami psychicznymi funkcjonowanie w środowisku. Dlatego też przygotowaliśmy dla Państwa kompendium informacji o przysługujących prawach, uprawnieniach oraz instytucjach, w których osoby z zaburzeniami psychicznymi znajdą wsparcie, a także pomocną dłoń. Osoba z zaburzeniami psychicznymi ma prawo do: Bezpłatnej, wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Wyrażenia zgody na badanie lekarskie, przyjęcie do szpitala psychiatrycznego i zabiegi diagnostyczno-lecznicze. Ochrony swoich dóbr osobistych (w tym tajemnicy). Otrzymywania informacji o celu przyjęcia jej, stanie zdrowia, proponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz o dających się przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechania. Porozumiewania się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami (korespondencja takiej osoby nie podlega kontroli). Złożenia, w dowolnej formie, wniosku o nakazanie wypisania jej ze szpitala. Uczestniczenia w postępowaniu w sprawach dotyczących przyjęcia tej osoby do szpitala psychiatrycznego oraz wypisania jej z takiego szpitala. Prawo do kuratora (wyznaczonego przez sąd), jeśli potrzebuje pomocy do prowadzenia swoich spraw albo spraw określonego rodzaju. Ponadto, osoby z zaburzeniami psychicznymi mają prawo do specjalistycznych usług opiekuńczych, które w szczególności mogą obejmować: - uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym zwłaszcza: uczenia umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, w tym funkcjonowania społecznego, motywowania do aktywności, prowadzenia treningów samoobsługi i umiejętności społecznych,
wspierania w formie asystowania w codziennych czynnościach życiowych (utrzymywanie kontaktów z domownikami, rówieśnikami w miejscu nauki i pracy, organizowanie i spędzanie czasu wolnego, korzystanie z usług różnych instytucji); - interwencje i pomoc w życiu w rodzinie, w tym: poradnictwo specjalistyczne, wsparcie psychologiczne, ułatwienie dostępu do edukacji i kultury, koordynacja działań innych służb na rzecz rodziny podopiecznego, współpraca z jego rodziną; - pomoc w załatwianiu spraw urzędowych (uzyskanie świadczeń, wypełnianie dokumentów); - wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia (szukanie informacji o pracy, pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą, rozwiązywanie problemów psychicznych wynikających z pracy lub jej braku); - pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi (nauka planowania budżetu, asystowanie przy ponoszeniu wydatków, usamodzielnianie finansowe); - usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu (zgodnie z zaleceniami lekarskimi, współpraca ze specjalistami w zakresie wspierania psychologiczno-pedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego); - pomoc mieszkaniową (w uzyskaniu mieszkania, organizowaniu drobnych remontów, napraw, kształtowanie właściwych relacji z sąsiadami); - zapewnienie dzieciom i młodzieży z głębokim upośledzeniem dostępu do zajęć rewalidacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, jeżeli nie mają ich zapewnionych. FORMY USLUG Z KTÓRYCH MOŻE SKORZYSTAĆ OSOBA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Opieka w domu Część osób z zaburzeniami psychicznymi, choć nie wymaga pobytu w szpitalu albo domu pomocy społecznej, ma kłopoty z radzeniem sobie z codziennymi czynnościami. W takim przypadku warto zapytać o specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Taką pomoc dla osób z zaburzeniami psychicznymi i niepełnosprawnych umysłowo organizują ośrodki pomocy społecznej w porozumieniu z poradniami zdrowia psychicznego lub innymi specjalistycznymi placówkami terapeutycznymi. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi (ale także usługi specjalistyczne dla pozostałych grup) są świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu: m.in. psychologa, pedagoga, logopedy, pracownika socjalnego, terapeuty zajęciowego, asystenta osoby niepełnosprawnej lub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć te usługi. Dodatkowo, specjaliści świadczący usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi muszą posiadać co najmniej półroczny staż: m.in. w szpitalu psychiatrycznym, w środowiskowym domu samopomocy, domu pomocy społecznej dla osób z upośledzeniem umysłowym, placówce terapii lub placówce oświatowej, do której uczęszczają dzieci z zaburzeniami
rozwoju lub upośledzeniem umysłowym. Usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi mogą także świadczyć osoby, które nabyły doświadczenie pracując już w ramach tego rodzaju usług. Wniosek o przyznanie takiej pomocy składa się w ośrodku pomocy społecznej właściwym dla miejsca zamieszkania. Po złożeniu wniosku w ośrodku należy spodziewać się wizyty pracownika socjalnego, który przeprowadzi wywiad środowiskowy. Od chwili złożenia przez chorego wniosku ośrodek ma miesiąc na wydanie decyzji. Jeśli jest ona niekorzystna, można się odwołać do samorządowego kolegium odwoławczego. Zasady odpłatności za korzystanie z usług opiekuńczych w przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi ustala Minister Polityki Społecznej. Inną formą opieki w domu jest długoterminowa opieka pielęgniarska. Trzeba jednak pamiętać o tym, że taka pomoc nie przysługuje w momencie ostrej fazy choroby psychicznej. Podstawą przyznania pielęgniarskiej opieki długoterminowej jest wniosek lekarza. Do zadań takiej pielęgniarki należy m.in. profilaktyka przeciwodleżynowa czy zakładanie kroplówek. Na terenie powiatu prudnickiego właściwym Ośrodkiem zajmującym się pomocą w organizowaniu powyższych usług jest: Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Jagiellońska 3 E-mail: ops@opsprudnik.pl Tel. 077 406 70 38 Kolejną instytucjonalną formą wsparcia na terenie naszego powiatu jest Środowiskowy Dom Samopomocy (ŚDS). Jest to placówka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Celem jej działalności jest podtrzymywanie dobrej kondycji psychofizycznej osób chorujących psychicznie. Jak również rehabilitacja, aktywizacja i pomoc w integracji społecznej. Ważnym elementem pracy jest także, rozwijanie umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie oraz przygotowanie do możliwie jak najbardziej samodzielnego życia pomimo choroby. W Środowiskowym Domu Samopomocy organizowane są różne zajęcia grupowe, warsztaty terapii zajęciowej oraz treningi umiejętności społecznych z wielu sfer życia potrzebnych do samodzielnego funkcjonowania. Odbywają się również dodatkowe aktywności sportowe i kulturalne. 1. Uczestnikiem Środowiskowego Domu Samopomocy może być: osoba przewlekle chora psychicznie, osoba upośledzona umysłowo w stopniu znacznym lub umiarkowanym oraz osoba z lekkim upośledzeniem umysłowym, gdy jednocześnie występują inne sprzężone zaburzenia, zwłaszcza neurologiczne, osoba wykazująca inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, z wyłączeniem osób uzależnionych od środków psychoaktywnych. 2. Okresowy całodobowy pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy jest odpłatny.
Oto adres placówki funkcjonującej na terenie Powiatu Prudnickiego Środowiskowy Dom Samopomocy ul. Parkowa 6 48-200 Prudnik woj. opolskie tel.: tel. fax 0-77 436 71 27 e-mail : sds_prudnik@op.pl Inną formą, również o instytucjonalnym spektrum świadczonej pomocy jest Dom Pomocy Społecznej (DPS), który świadczy całodobowe usługi bytowe (zapewnia miejsce zamieszkania, wyżywienie, utrzymanie czystości), opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających. W Domach Pomocy Społecznej respektuje się zasadę podmiotowego i partnerskiego traktowania mieszkańców, poszanowania ich wolności, godności, niezależności i intymności. Mieszkańcy mają możliwość udziału w zajęciach terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Domy pomocy społecznej, w zależności od tego dla kogo są przeznaczone, dzielą się na domy dla: osób w podeszłym wieku osób przewlekle somatycznie chorych osób przewlekle psychicznie chorych dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie osób niepełnosprawnych fizycznie Kierowanie do Domu Pomocy Społecznej: 1. Prawo do umieszczenia w Domu Pomocy Społecznej przysługuje osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, która nie może samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. 2. Do Domu Pomocy Społecznej kieruje się na podstawie pisemnego wniosku osoby ubiegającej się o skierowanie, złożonego do Ośrodka Pomocy Społecznej oraz na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej. 3. Do wniosku dołącza się: decyzję o przyznaniu osobie ubiegającej się zasiłku stałego oraz pisemną zgodę na ponoszenie opłaty za pobyt w domu, a także pisemną zgodę na jej potrącanie przez osobę ubiegającą się lub przedstawiciela ustawowego; decyzję organu emerytalno-rentowego ustalającego wysokość emerytury lub renty oraz pisemną zgodę na ponoszenie opłaty i na jej potrącanie przez właściwy organ emerytalnorentowy; oświadczenie o stanie majątkowym;
kserokopię dowodu tożsamości; zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia oraz badania (morfologia, mocz, OWA, rtg klatki piersiowej); orzeczenie o niepełnosprawności. 4. Okresowy całodobowy pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny. Wysokość odpłatności uzależniona jest od dochodu osoby/rodziny i określona w ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. z późniejszymi zmianami. Na terenie Powiatu Prudnickiego funkcjonują trzy placówki świadczące tego typu usługi, w tym jedna z nich jest skierowana stricto do osób z zaburzeniami psychicznymi. Oto adresy: Ośrodek Rehabilitacji i Opieki Psychiatrycznej w Racławicach Śląskich ulica Zwycięstwa 34 48-250 Głogówek - Racławice Śląskie Telefon - (077)437-65-03 woj. Opolskie e-mail - oriop2@poczta.onet.pl Dom Pomocy Społecznej w Prudniku ul. Młyńska 11 48-200 Prudnik, tel.: (0-77) 436 21 53 lub (0-77) 436 28 58, fax: (0-77) 436 28 58 (wew. 14) Adres e-mail: Dps9@wp.pl Strona WWW: www.dpsprudnik.pl Dom Pomocy Społecznej dla Dorosłych Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety 48-210 Biała, Grabina 72 tel. 77 437 60 05, fax 77 437 60 48 e-mail: dpsgrabina@domypomocy.pl www.dpsgrabina.domypomocy.pl Równie cenne wsparcie oraz fachową pomoc w zakresie usług wspierających osoby z zaburzeniami psychicznymi, uzyskacie Państwo w Powiatowym Ośrodku Interwencji Kryzysowej oraz Stowarzyszeniu Aktywnej Pomocy Rodzinie S.A.P.R.A. w Prudniku. Oba podmioty posiadają bogatą ofertę świadczonych usług oraz wachlarz wsparcia kierowanego nie tylko do osób z zaburzeniami psychicznymi, ale także do ich rodzin. Jedną z niniejszych form jest Projekt NOWE HORYZONTY- warsztaty artystycznego wyrazu i ekspresji połączone z treningiem umiejętności społecznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin działanie to jest finansowane ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Prudniku i Stowarzyszenia S.A.P.R.A.
Więcej informacji na powyższy temat zaczerpniecie Państwo pod adresem www.nowehoryzonty.org, a także udając się bezpośrednio do placówki. Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej ul. Kościuszki 55 a tel. 077 436 47 00 48-200 Prudnik oraz Stowarzyszenie Aktywnej Pomocy Rodzinie "Alternatywa" - S.A.P.R.A ul. Kościuszki 55 a 48-200 Prudnik Tel.: 77 436 47 00 www.sapra.pl e-mail biuro.sapra@gmail.com Formą udzielającą wsparcia w zakresie medycznym oraz farmakologicznym jest Poradnia Zdrowia Psychicznego (PZP), która to jest zazwyczaj pierwszym miejscem kontaktu osoby chorującej psychicznie z lekarzem psychiatrą lub psychologiem. Podczas konsultacji, wstępnie rozpoznawane jest schorzenie pacjenta i ustalane są ewentualne kroki konieczne do podjęcia w celu powrotu do zdrowia. Psychiatra może wydać pacjentowi skierowanie na psychoterapię indywidualną lub grupową lub, gdy zachodzi konieczność leczenia skierowanie do szpitala psychiatrycznego, oddziału odwykowego czy detoksykacyjnego. W Poradni Zdrowia Psychicznego, która realizuje świadczenia w ramach NFZ, konsultacja ze specjalistą jest bezpłatna. W ramach leczenia ambulatoryjnego realizowane są: Usługi lekarskie: diagnostyka psychiatryczna poradnictwo farmakoterapia psychoedukacja psychoterapia indywidualna wsparcie psychospołeczne dla rodzin i opiekunów osoby chorej psychicznie Usługi psychologiczne: diagnoza psychologiczna pomoc terapeutyczna poradnictwo psychoterapia indywidualna W przypadku braku ubezpieczenia zdrowotnego, będąc w sytuacji kryzysowej, można skorzystać z pomocy ośrodka interwencji kryzysowej, który oferuje krótkoterminową pomoc w sytuacji trudnej, traumatycznej. Głównym celem jest zredukowanie lęku pacjenta i udzielenie
pierwszego wsparcia potrzebnego do tego, aby nie doszło do dezorganizacji psychologicznej. W ramach pomocy, terapeuci kryzysowi pomagają pacjentom uspokoić się, zapewniają poczucie bezpieczeństwa oraz wskazują możliwości pomocy. Niektóre ośrodki zapewniają również pomoc doradczą, prawną i pedagogiczną. Na podkreślenie zasługuje fakt, że by skorzystać z pomocy lekarza psychiatry nie potrzebujemy skierowania od lekarza pierwszego kontaktu. Wystarczy znaleźć poradnię zdrowia psychicznego, która ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. W ramach NFZ chorzy mogą korzystać także z indywidualnej oraz grupowej psychoterapii. Aby móc skorzystać z tej formy wsparcia wymagane jest skierowanie od lekarza psychiatry bądź lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Gdy wymaga tego sytuacja, osoba z zaburzeniami psychicznymi może zostać skierowana na przymusowe leczenie psychiatryczne w szpitalu. Dzieje się tak wtedy, jeżeli jej stan zagraża jej zdrowiu i życiu bądź innych ludzi. W nagłych sytuacjach nie trzeba pytać takiej osoby o zgodę, a w przypadku osób całkowicie ubezwłasnowolnionych nie trzeba pytać ich wyznaczonych przez sąd opiekunów. To samo dotyczy poddaniu chorego badaniu psychiatrycznemu w nagłych sytuacjach. Przesłanką do przymusowego leczenia psychiatrycznego w szpitalu może być np. nieudana próba samobójcza. Warto pamiętać o tym, że zaburzenia psychiczne są przeciwwskazaniem do leczenia sanatoryjnego. W Prudniku w zakresie w/w usług funkcjonuje: Poradnia Zdrowia Psychicznego ul. Kościuszki 55a 48-200 Prudnik tel. (77) 436 47 25 Osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne nie rzadko mogą też skorzystać z przysługującego im prawa do Renty. Tak jak każda inna choroba, zaburzenie psychiczne może stać się podstawą do starania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Trzeba jednak pamiętać o tym, że taka renta przysługuje tylko ubezpieczonym (czyli z ich wynagrodzenia muszą być odprowadzane składki do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). ZUS musi uznać taką osobę za niezdolną do pracy. Trzeba też mieć wymaganą przepisami odpowiednią liczbę tzw. okresów składkowych i nieskładkowych, a niezdolność do pracy musi powstać w określonym przepisami czasie. Należy zacząć od zgromadzenia wszystkich dokumentów poświadczających zarobki i staż pracy, m.in. świadectwa pracy i książeczki ubezpieczeniowe z adnotacją o wysokości zarobków. Potrzebna też będzie dokumentacja medyczna oraz czytelnie wypełniony wniosek na druku ZUS Rp-1 (przez osobę zainteresowaną albo jej opiekuna wyznaczonego przez sąd). Potem pozostaje czekać na wezwanie do stawienia się przed lekarzem orzecznikiem. To lekarz przyznawany losowo, nie można go sobie wybrać tak, jak np. robimy to w przypadku lekarza pierwszego kontaktu. Od decyzji orzecznika można się odwołać do komisji ZUS, a jeżeli ona także podejmie niekorzystną dla nas decyzję, pozostaje odwołanie się do sądu.
Pamiętajmy! Świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej udzielane przez Zakład Opieki Zdrowotnej, który zawarł stosowną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, są nieodpłatne. Już czas abyśmy wszyscy mogli się cieszyć życiem społecznym, abyśmy mogli tworzyć, rozwijać się, kreować nasz świat. Wyjdź z domu!! Dołącz do nas!! Zbyt Długo byłeś samotny!!