Nowogródek Pomorski gmina: Nowogródek Pomorski, powiat: myśliborski INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE Nowogródek Pomorski to niegdyś miasto, obecnie duża wieś w północno-zachodniej Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Nowogródek Pomorski. Miejscowość jest siedzibą gminy Nowogródek Pomorski. Jest to duża wieś gminna na Pojezierzu Myśliborskim. Najbliższy duży zbiornik wodny (jezioro Karskie Wielkie) położony jest 4 km na wschód od wsi, w otulinie Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. Miejscowość umiejscowiona jest obok lokalnej drogi łączącej Myślibórz z Barlinkiem. Położona jest w pobliżu drogi ekspresowej S3. Odległość z Nowogródka Pomorskiego do Karska wynosi 4 km, a do stolicy powiatu, Myśliborza 14 km, do stolicy województwa, Szczecina 84 km. Ponadto wieś położona jest 24 km na północny zachód od Gorzowa Wielkopolskiego, 42 od Dębna, 18 km od Barlinka. DATA UTWORZENIA 24.11.2015 LICZBA MIESZKAŃCÓW 560 (31.12.2002) KODY POCZTOWE 74-304 PRAWA GMINY TAK SYSTEM IDENTYFIKATORÓW I NAZW MIEJSCOWOŚCI (SIMC) 185123 Nawiguj Pokaż na mapie Dodaj do planu podróży Transport lokalny pomiędzy sąsiednimi miejscowościami zapewniony jest przez lokalnych przewoźników bus oraz PKS Myślibórz. Nie zachowały się przekazy dokumentujące powstanie nazwy wsi Nowogródek Pomorski. Jedna z legend głosi, że nazwę swą zawdzięcza Templariuszom, którzy na przekór staremu grodowi (powstałemu jeszcze w okresie kultury łużyckiej), wznieśli na Wzgórzu Klasztornym nowy zamek, czyli Nowogródek. Badania archeologiczne potwierdzają istnienie w tym miejscu osady z okresu kultury łużyckiej. W okresie X XIV w. również istniał tu gród. W 1232 r. okoliczne tereny zostały nadane
przez Władysława Odonicza zakonowi templariuszy, którzy w 1261 r. zrzekli się ich na rzecz margrabiów brandenburskich. Nie jest znana data nadania praw miejskich Nowogródkowi. Istnieją hipotezy, iż w 1298 r. wieś była opuszczona. Całkowite wyludnienie miejscowości mogło być spowodowane niszczycielską wyprawą Bolesława Pobożnego na Myślibórz. Jednakże w II połowie XIII w. powstał w miejscowości solidny murowany kościół. Fakt ten może jednak świadczyć o tym, iż Nowogródek był wówczas dużym i zasobnym miasteczkiem i 1298 r. mógł otrzymać prawa miejskie. Dodać należy, iż od tego momentu w Nowogródku funkcjonowały majątki rycerskie, m.in. rodzina von Liebenthal miała tu dobra do XVII w. Miasteczko nie posiadało obwarowań i miało charakter otwarty. Budżet miejski opierał się głównie na korzyściach finansowych wynikłych z umiejscowienia na trakcie handlowym z Mironic do Szczecina. W 1608 r. w miasteczku mieszkało dwóch szlachciców: Fritz von Selstranchk i Adam von Liebenthal. Ta ostatnia rodzina, wymieniana od XIV w. jeszcze w 1644 r. składała hołd elektorowi z lenna w Nowogródku. W 1718 r. właścicielem majątku rycerskiego był urząd domeny królewskiej w Karsku. W 1809 r. należała do niego wieś i folwark rządowy. Kres społeczno-gospodarczego rozkwitu miasta położyła wojna trzydziestoletnia (1618 1648), z której Nowogródek wyszedł bardzo zniszczony. Odbudowa ciągnęła się bardzo długo, sam kościół został ponownie wzniesiony dopiero w 100 lat po pokoju westfalskim. Na początku XIX w. wieś liczyła 70 domów, powstała cegielnia i dwa wiatraki. W Nowogródku zamieszkiwali wówczas karczmarz, kołodziej oraz 3 kowali. W I połowie XIX w. powstała tutaj cegielnia z 5 piecami. Cegielnia czynna była jeszcze w okresie międzywojennym. W XIX w. powstały też 2 wiatraki. Już w 1910 r. we wsi powołano ochotniczą straż pożarną. Przed wojną urządzono też plac sportowy. W I połowie XX w. wieś miała charakter rolniczy, hodowano bydło, trzodę chlewną i konie, największe gospodarstwo posiadał Hans Grap. Wieś została zajęta 1 lutego 1945 r. przez oddziały Armii
Czerwonej. W Nowogródku Pomorskim znajduje się Gminne Centrum Informacji, szkoła podstawowa, boisko sportowe, ośrodek zdrowia, lecznica zwierząt, sklepy spożywczo przemysłowe, sala wiejska, posterunek policji, remiza strażacka, parafia, cmentarz i przystanek PKS. W gminie czynne są 2 urzędy pocztowe: Nowogródek Pomorski (nr 74-304) i Karsko (nr 74-305). Za życie kulturalne miejscowości odpowiada m.in. Biblioteka Publiczna w Nowogródku Pomorskim (filia Biblioteki Publicznej w Karsku). Dzieci i młodzież mogą rozwijać swoje zdolności w zespołach artystycznych, kołach zainteresowań, a także instytucja ta organizuje imprezy propagujące czytelnictwo, konkursy, zajęcia plastyczne, wystawy oraz spotkania autorskie. Wśród uroczystości organizowanych w bibliotece są spotkania Dyskusyjnego Klubu Książki. Ponadto we wsi funkcjonuje Wiejski Ośrodek Kultury. Spośród organizowanych stałych zajęć należy wymienić: zajęcia taneczne, zajęcia wokalno-muzyczne, naukę gry na instrumentach, koło plastyczne i muzyczne. Miejscowość posiada zachowane rozplanowanie średniowiecznego miasteczka z rynkiem w centrum (obecnie zajętego przez basen przeciw pożarowy) i okrężnie biegnącymi wokół niego ulicami. Przy rynku domki mieszczańskie z przedprożami. Przy bocznych ulicach domy wąskofrontowe, ceglane, czasem tynkowane. Największą atrakcją turystyczną Nowogródka jest kościół wczesnogotycki z II połowy XIII w. wzniesiony z ciosów granitowych. Świątynia została spalona w czasie wojny trzydziestoletniej (1618 1648), a odbudowana dopiero w 1752 r. Z tego okresu pochodzi też wieża wybudowana obok kościoła o konstrukcji ryglowej, z ośmioboczną nadbudową drewnianą i barokowym hełmem. Po reformacji, a także po odbudowie zachowano parafialny status kościoła z filiami w Karsku i Giżynie. Po wojnie Kościół Katolicki utrzymał w zasadzie tę strukturę, dołączając doń kościół filialny w Ławach. Wewnątrz świątyni można podziwiać ciekawą polichromię z XVIII w. i neobarokowy ołtarz z XIX w. oraz organy w stylu neobarokowym z
przełomu XIX i XX w. (odrestaurowane w 2007 r.). W 1947 r. przystosowano go do potrzeb katolików, od 1948 r. funkcjonuje tu samodzielna parafia. Świątynia nosi dziś wezwanie MB Królowej Polski. Będąc w Nowogródku koniecznie należy wybrać się do parku wiejskiego. Posiada on bardzo ciekawy drzewostan (aleje grabowa i kasztanowców, ponadto klon zwyczajny, jawor, wiąz szypułkowy, jesion wyniosły, lipa, buk, dąb, topola czarna). Miłośnicy przyrody powinni również udać się na rozległe torfowiska umiejscowione 1,5 km od Nowogródka Pomorskiego. Po obu stronach drogi z Nowogródka Pomorskiego do Barlinka można oglądać całe szeregi niezwykle urokliwych torfianek. Ich niezaprzeczalne piękno doceniły władze gminy, tworząc w tym miejscu Użytek Ekologiczny Torfianki przy Sumiaku. Ustanowiono go 31 marca 2006 r. celem ochrony cennego pod względem przyrodniczym terenu. Torfianki to niewielkie, zalane wodą wyrobiska potorfowe, czyli zbiorniki wodne powstałe w wyniku wydobywania torfu. Jeśli pozyskiwanie odbywało się planowo, zbiorniki te mają wtedy dość regularne, geometryczne kształty. Wypełniająca je woda przesycona jest związkami organicznymi wchodzącymi w skład próchnicy glebowej. Lubią je zasiedlać karasie, liny i piskorze. Z kolei przy drodze do Karska można zobaczyć ruinę wiatraka holenderskiego z XIX w. Co ciekawe leżący na południe od wsi wśród bagnistych łąk mocno zniwelowany pagórek być może jest resztkami grodziska. Obok w 1969 r. odkryto osadę z X XIV w. (ceramika, przęślik). W pobliżu znaleziono też naczynia kultury łużyckiej. Dodatkową atrakcją turystyczną Nowogródka jest Jezioro Karskie Wielkie. Akwen położony jest ok. 4 km na północny wschód od Nowogródka Pomorskiego, obok drogi do Barlinka. Jezioro otaczają pola i łąki, a także lasy i kępy drzew. Woda jest czysta (II klasa) i przejrzysta. Przy drodze do Barlinka znajduje się plaża i pole namiotowe. Obok małej wysepki widoczne są w wodzie olbrzymie głazy. Jezioro ma dwa odpływy, w części południowej Kłodawkę odprowadzającą wody do
Warty i niewielki odpływ północny do zlewni rzeki Myśli. Chcąc odkryć jeszcze więcej tajemnic historycznych i krajobrazów przyrody regionu można wyruszyć na wędrówkę. Aktywni turyści mogą wybrać trasę Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych wokół Myśliborza. Wiedzie ona ze schroniska PTSM z Choszczna, przez Pełczyce, Barlinek (schronisko PTSM), Karsko, Nowogródek Pomorski, Ławy, Myślibórz (schronisko PTSM), Wierzbnica, Dalsze, Pszczelnik, Dolsk, Ostrowiec, Barnówko, Dębno (schronisko PTSM). Trasa przebiega przez wszystkie większe miejscowości zlokalizowane wokół Myśliborza. Innym szlakiem, który można wybrać jest przejazd rowerem (ewentualnie samochodem, długość szlaku 39 km) przez następujące miejscowości: Giżyn, Nowogródek Pomorski, Jezioro Karskie Wielkie, Nowe Kinice, Karsko, Ławin, jezioro Ciche, Parzeńsko (Jezioro Parzeńskie), Trzciniec, Sołacz, Rataje, Trzcinna, Świątki. Jest to trasa ciekawa, o urozmaiconym charakterze: miejscowości, pola, lasy, jeziora (kąpieliska) ciekawy krajobraz, wartościowe zabytki, intrygująca historia regionu. Baza lokalowa jest niewielka. We wsi najlepiej zatrzymać się u prywatnych właścicieli oferujących wynajmowanie turystom prywatnych kwater. Działa również kilka gospodarstw agroturystycznych. Również zaplecze gastronomiczne jest skromne i głównie opiera się na posiłkach serwowanych przez prywatnych gospodarzy. Autor: Marek Jedynak Wydarzenia w miejscowości 1 Festiwal Pierniczków w Nowogródku Pomorskim 2016 14.12.2016 12.12-16.12.2016 2 Festyn Pierników 2016 w Nowogródku Pomorskim 14.12.2016 Media
Lokalizacja + Dane mapy OpenStreetMap CC BY-SA, WODGIK Szczecin KOMENTARZE Zaloguj się, aby dodać komentarz. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013.