PROCEDURA POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZAISTNIENIA WYPADKU UCZNIA w Zespole Szkół Mechanicznych w Rzeszowie Zatwierdzam: Dyrektor mgr Mariusz Kapica Rzeszów, czerwiec 2009 I. Podstawa prawna 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.). II. Definicja Wypadek ucznia nagłe zdarzenie powodujące uraz, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w czasie pozostawania ucznia pod opieką szkoły, na terenie szkoły lub poza terenem szkoły w trakcie np. wycieczki lub zbiorowego wyjścia pod opieką nauczycieli. III. Cele i Zakres procedury 1. Zapewnienie profesjonalnych działań nauczycieli, pracowników i uczniów Zespołu Szkół Mechanicznych, gwarantujących poszkodowanemu uczniowi należytą opiekę i niezbędną pomoc. 1 / 18
2. Procedura reguluje działania dyrekcji, nauczycieli i pracowników niepedagogicznych w sytuacji zaistnienia wypadku ucznia. IV. Osoby odpowiedzialne 1. Dyrektor, Wicedyrektor 2. Nauczyciele 3. Pracownicy niepedagogiczni V. Opis działań Postanowienia ogólne: 1. Nauczyciel lub pracownik szkoły, który powziął wiadomość o wypadku ucznia: a). niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy (Ogólne zasady postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach - załącznik nr 1) b). nie dopuszcza do zajęć lub przerywa je wyprowadzając uczniów z miejsca zagrożenia, jeżeli miejsce, w którym są lub będą prowadzone zajęcia może stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa uczniów, c). niezwłocznie powiadamia wicedyrektora lub dyrektora oraz inspektora ds. bhp (Zgłoszenie wypadku w szkole załącznik nr 2). 2. Jeśli nauczyciel ma w tym czasie zajęcia z klasą prosi o nadzór nad swoimi uczniami nauczyciela uczącego w najbliższej sali. Postanowienia szczegółowe: 1. O każdym wypadku dyrektor szkoły powiadamia rodziców (opiekunów prawnych) poszkodowanego ucznia. Fakt powiadomienia dokumentuje wpisem w dzienniku lekcyjnym podając datę i godzinę powiadomienia. 2. Przy lekkich przypadkach (brak wyraźnych obrażeń np. widoczne tylko lekkie zaczerwienienie, zadrapanie, lekkie skaleczenie), po udzieleniu pierwszej pomocy poszkodowanemu uczniowi, nauczyciel, wicedyrektor lub dyrektor powiadamiając rodzica o zdarzeniu ustala z nim: a). potrzebę wezwania pogotowia, 2 / 18
b). c). potrzebę wcześniejszego przyjścia rodzica, godzinę odbioru dziecka ze szkoły w dniu zdarzenia. 3. Informację o powyższych ustaleniach powiadamiający zamieszcza również w dzienniku lekcyjnym. 4. W każdym trudniejszym przypadku (widoczne obrażenia, urazy, niepokojące objawy) wicedyrektor lub dyrektor kieruje poszkodowanego do higienistki szkolnej, która udziela pomocy, a w razie potrzeby wzywa pogotowie ratunkowe. 5. O każdym wypadku dyrektor zawiadamia niezwłocznie organ prowadzący. 6. O wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym dyrektor zawiadamia niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty. 7. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, dyrektor zawiadamia niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego. 8. Jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną pomieszczenia lub urządzeń, miejsce wypadku pozostawia się nienaruszone. Dyrektor zabezpiecza je do czasu dokonania oględzin lub wykonania szkicu przez zespół powypadkowy. 9. Jeżeli wypadek zdarzył się w czasie wyjścia, imprezy organizowanej poza terenem szkoły, wszystkie stosowne decyzje podejmuje opiekun grupy/kierownik wycieczki i odpowiada za nie. 10. Dyrektor Szkoły powołuje członków zespołu powypadkowego w skład zespołu wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zakładowy społeczny inspektor pracy. Przewodniczącym zespołu jest pracownik służby bhp. W pracach zespołu może uczestniczyć przedstawiciel organu prowadzącego, kuratora oświaty. Postępowanie zespołu powypadkowego 1. Zespół przeprowadza postępowanie powypadkowe i sporządza dokumentację powypadkową: a). przesłuchuje poszkodowanego ucznia (w obecności rodzica lub wychowawcy/pedagoga szkolnego) i sporządza protokół przesłuchania Zapis wyjaśnień poszkodowanego - Załącznik nr 3 b). przesłuchuje świadków wypadku i sporządza protokoły przesłuchania - Zapis informacji uzyskanych od świadka wypadku - Załącznik nr 4 ; jeżeli świadkami są uczniowie przesłuchanie odbywa się w obecności wychowawcy lub pedagoga szkolnego, a protokół przesłuchania odczytuje się w obecności ucznia świadka i jego rodziców lub wychowawcy/pedagoga szkolnego, 3 / 18
c). sporządza szkic lub fotografię miejsca wypadku (dotyczy sytuacji określonej w pkt 8 Postanowienia szczegółowe), d). uzyskuje oświadczenie nauczyciela, pod opieką którego uczeń przebywał w czasie, gdy zdarzył się wypadek, e). uzyskuje opinię lekarską z opisem doznanych obrażeń i określeniem rodzaju wypadku, f). sporządza Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku ucznia - załącznik nr 5. 2. Protokół powypadkowy podpisują członkowie zespołu oraz dyrektor szkoły. 3. W sprawach spornych rozstrzygające jest stanowisko przewodniczącego zespołu; członek zespołu, który nie zgadza się ze stanowiskiem przewodniczącego, może złożyć zdanie odrębne, które odnotowuje się w protokole powypadkowym. 4. Przewodniczący zespołu ustnie poucza poszkodowanego i/lub rodziców (opiekunów prawnych) o przysługujących im prawach w toku postępowania powypadkowego. 5. Z treścią protokołu powypadkowego i innymi materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się poszkodowanego i/lub rodziców (opiekunów prawnych), którzy potwierdzają ten fakt podpisem w protokole. 6. Protokół doręcza się poszkodowanemu i/lub rodzicom (opiekunom prawnym), którzy potwierdzają to podpisem w protokole. 7. Organowi prowadzącemu i kuratorowi oświaty protokół powypadkowy doręcza się na ich wniosek. 8. Jeden egzemplarz protokołu powypadkowego jest przechowywany u przewodniczącego zespołu powypadkowego. 9. W ciągu 7 dni od dnia doręczenia protokołu powypadkowego osoby, którym doręczono protokół, mogą złożyć zastrzeżenia do ustaleń protokołu (są o tym informowani przy odbieraniu protokołu). 10. Zastrzeżenia składa się na piśmie przewodniczącemu zespołu. 11. Zastrzeżenia mogą dotyczyć w szczególności: a). niewykorzystania wszystkich środków dowodowych niezbędnych dla ustalenia stanu faktycznego, 4 / 18
b). sprzeczności istotnych ustaleń protokołu z zebranym materiałem dowodowym. 12. Zastrzeżenia rozpatruje organ prowadzący szkołę. 13. Po rozpatrzeniu zastrzeżeń organ prowadzący może: a). zlecić dotychczasowemu zespołowi wyjaśnienie ustaleń protokołu lub przeprowadzenie określonych czynności dowodowych, b). powołać nowy zespół celem ponownego przeprowadzenia postępowania powypadkowego. Uwaga: przesłuchanie ucznia-poszkodowanego i ucznia świadka w obecności rodzica (prawnego opiekuna) lub wychowawcy/pedagoga szkolnego obowiązuje w przypadku, gdy osoby te są niepełnoletnie. Postanowienia końcowe 1. Rejestr wypadków wg wzoru określonego w rozporządzeniu MENiS z dnia 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach prowadzi przewodniczący zespołu. 2. Dyrektor Szkoły omawia z pracownikami szkoły okoliczności i przyczyny wypadków oraz ustala środki niezbędne do zapobieżenia im. VI. Techniki i narzędzia monitorowania 1. Kontrola stanu obiektów szkolnych (sale, urządzenia i wyposażenia budynku) i terenu szkoły (infrastruktura zewnętrzna) pod kątem bezpiecznego korzystania. 2. Analiza dokumentacji (Rejestr wypadków, protokoły powypadkowe). VII. Sposoby gromadzenia danych 1. Rejestr wypadków. 2. Dokumentacja powypadkowa. 3. Protokoły pokontrolne dyrektora Szkoły i instytucji zewnętrznych uprawnionych do kontroli. VIII. Ewaluacja Sformułowanie oceny przydatności i skuteczności podejmowanych działań w odniesieniu do celów, ewentualna modyfikacja procedury. IX. Sposób prezentacji wyników Przekazywanie uogólnionych wniosków z monitorowania i ewaluacji podczas analitycznych posiedzeń rady pedagogicznej dyrektor szkoły. 5 / 18
Procedurę opracował: mgr Janusz Pasterz starszy inspektor ds. bezpieczeństwa i higieny pracy. Procedura pozytywnie zaopiniowana przez Radę Rodziców na posiedzeniu w dniu 30 września 2009 r. Procedura pozytywnie zaopiniowana i przyjęta do stosowania w Zespole Szkół Mechanicznych w Rzeszowie na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 13 października 2009 r. Załącznik nr 1 do Procedury postępowania w sytuacji zaistnienia wypadku ucznia OGÓLNE ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY UDZIELANIU PIERWSZEJ POMOCY POSZKODOWANYM W WYPADKACH Należy pamiętać, że udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach jest prawnym obowiązkiem każdego (art. 162 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny(dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r. nr 88 poz. 553). Zas ady ogólne. 1. Zachować spokój i krótko zastanowić się przed podjęciem działania. 2. Usunąć poszkodowanego z rejonu zagrożenia i zabezpieczyć przed czynnikami zagrażającymi życiu (woda, pożar, dym, pracujące maszyny, pojazdy, prąd elektryczny itp.). 3. Dokonać kwalifikacji rozmiarów wypadku (liczba ofiar) oraz rodzaju obrażeń. 4. Wezwać pomoc, możliwie bez opuszczania miejsca wypadku: a). Pogotowie Ratunkowe (tel. 999)- należy określić miejsce zdarzenia, liczbę ofiar, rodzaj obrażeń, b). Straż Pożarna (tel. 998) w wypadkach wymagających ratownictwa technicznego. 5. Rozpocząć ratowanie poszkodowanych znajdujących się w stanie zagrażającym życiu (zatrzymanie oddychania lub krążenia, krwotok, wstrząs). 6 / 18
Postępowanie z poszkodowanymi. 1. Sprawdzić stan poszkodowanego: a). czy jest przytomny (poruszanie się, reagowanie na nasz głos, na ból) w razie nieprzytomności: ułożyć w pozycji bezpiecznej (na boku, ze zgiętą dolną nogą, głową odchyloną do tyłu, dolną ręką wysuniętą za plecy, górną ręką ułożoną pod twarz, b). czy oddycha: przystawić ucho do ust i nosa, obserwować ruchy klatki piersiowej i brzucha w razie braku oddechu: odchylić głowę do tyłu, unieść żuchwę, usunąć obce ciała z jamy ustnej, rozpocząć sztuczne oddychanie, c). czy ma zachowane krążenie krwi w razie braku krążenia wykonać masaż pośredni serca: w pozycji leżącej na plecach, na twardym, równym podłożu; rytmicznie uciskać (60-100 razy/min.) klatkę piersiową na dolnej połowie mostka (uchylenie 3 5 cm), po każdych 15 uciśnięciach 2 oddechy zastępcze. Stosować do powrotu własnej czynności serca lub przyjazdu Pogotowia Ratunkowego. 2. Zaopatrzyć krwawiące rany: a). kończyny: ucisnąć czystą gazą lub materiałem z ubrania oraz ułożyć ranną kończynę powyżej poziomu ciała, b). głowa: ułożyć poszkodowanego w pozycji półsiedzącej, delikatne osłonić rany opatrunkiem, c). klatka piersiowa: założyć opatrunek, uszczelnić folią i plastrem (zabezpiecza przed powstaniem odmy opłucnowej), d). oparzenia: schłodzić zimną wodą, przykryć jałowym opatrunkiem (przy oparzeniach substancją chemiczną reagującą z wodą, najpierw usunąć mechanicznie nadmiar substancji). 3. Zapewnić poszkodowanemu komfort oczekiwania ma pomoc medyczną zabezpieczyć przed utratą ciepła (folia metalizowana termoizolacyjna NRC), kontrolować funkcje życiowe. 4. Zabezpieczyć przed wstrząsem pourazowym: zapewnić spokój, ograniczyć ból.... Rzeszów, dnia.... r. (Imię i nazwisko poszkodowanego, klasa) (data)... Załącznik nr 2 do Procedury postępowania 7 / 18
w sytuacji zaistnienia wypadku ucznia (data i miejsce urodzenia)... (adres zamieszkania) ZGŁOSZENIE WYPADKU W SZKOLE In formuję, że w dniu... r., o godz.... uległem/am wypadkowi w szkole. Wypadek nastąpił w następujących okolicznościach:..................... (należy opisać zdarzenie, podać miejsce wypadku, rodzaj zajęć, dane prowadzącego zajęcia, czynności wykonywane w chwili wypadku) W związku z wypadkiem zostałem poszkodowany w następujący sposób:............ (należy opisać następstwa wypadku i udzieloną pomoc, np. przez higienistkę, pogotowie ratunkowe, poradnię, itp.) Świadkami mojego wypadku byli: 1....... 2....... 3....... 8 / 18
(Imię i nazwisko, adres zamieszkania, klasa) Potwierdzeniem doznanych przeze mnie uszkodzeń ciała jest następująca dokumentacja medyczna: 1.... 2.... 3....... (podpis poszkodowanego) Załącznik nr 3 do Procedury postępowania w sytuacji zaistnienia wypadku ucznia ZAPIS WYJAŚNIEŃ poszkodowanego będącego pod opieką szkoły sporządzony dnia zespół powypadkowy w składzie: w Zespole Szkół Mechanicznych w Rzeszowie przez 1.... st. inspektor ds. bhp 2.... zakładowy społeczny inspektor pracy 9 / 18
w sprawie wypadku I. III. (podać okoliczności wypadku) któremu uległ w dniu o godz. uczeń (data) (godzina) (imię i nazwisko, klasa) spisany w obecności świadka (imię i nazwisko, klasa, adres zamieszkania) Poszkodowany: (imię i nazwisko, imię ojca, adres zamieszkania) Poszkodowany wyjaśnił co następuje: Po odczytaniu powyższego zapisu potwierdzam, że jest on zgodny z moimi wyjaśnieniami, co 10 / 18
potwierdzam własnoręcznym podpisem (podstawa prawna: 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy Dz. U. nr 115, poz. 744 z późn. zm.). Do sposobu przesłuchania zastrzeżeń nie wnoszę....... (podpisy członków zespołu) (podpis poszkodowanego) ZAPIS INFORMACJI uzyskanych od świadka wypadku Załącznik nr 4 do Procedury postępowania w sytuacji zaistnienia wypadku ucznia sporządzony dnia w Zespole Szkół Mechanicznych w Rzeszowie przez zespół powypadkowy w składzie: 1.... st. inspektor ds. bhp 2.... zakładowy społeczny inspektor pracy w sprawie wypadku V. VII. (podać okoliczności wypadku) któremu uległ w dniu o godz. uczeń (data) (godzina) (imię i nazwisko, klasa, adres zamieszkania) 11 / 18
spisany w obecności świadka (imię i nazwisko, klasa, adres zamieszkania) Poszkodowany: (imię i nazwisko, imię ojca, adres zamieszkania) Świadek wyjaśnił co następuje: Po odczytaniu powyższego zapisu potwierdzam, że jest on zgodny z moimi wyjaśnieniami, co potwierdzam własnoręcznym podpisem (podstawa prawna: 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy Dz. U. nr 115, poz. 744 z późn. zm.). Do sposobu przesłuchania zastrzeżeń nie wnoszę....... (podpisy członków zespołu) (podpis świadka) PROTOKÓŁ NR 12 / 18
Załącznik nr 5 do Procedury postępowania w sytuacji zaistnienia wypadku ucznia ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków ucznia. 1. Zespół powypadkowy w składzie : dokonał w dniach: przyczyn wypadku, ustaleń dotyczących okoliczności, jakiemu w dniu: o godz.: uległ (a) kl. (imię i nazwisko) w Zespole Szkół Mechanicznych w Rzeszowie, ul. 13 / 18
Hetmańska 45 A, (należy wskazać nazwę szkoły urodzony (a) zamieszkały (a) (dokładny adres) 2. Rodzaj wypadku (śmiertelny, zbiorowy, ciężki): 3. Rodzaj uszkodzenia ciała: 4. Miejsce uszkodzenia ciała: 14 / 18
5. Udzielona pomoc: 6. Miejsce wypadku: 7. Rodzaj zajęć: 8. Opis wypadku z podaniem jego przyczyn: 9. Imię i nazwisko oraz funkcja osoby sprawującej nadzór nad poszkodowanym w chwili wypadku: 10. Czy osoba sprawująca bezpośrednią pieczę nad poszkodowanym była obecna w chwili wypadku w miejscu, w którym zdarzył się wypadek (jeżeli nie podać, z jakiej przyczyny): 15 / 18
11. Świadkowie wypadku: (imię i nazwisko, miejsce zamieszkania) 12. Środki zapobiegawcze: 13. Poszkodowanego, jego rodziców (prawnych opiekunów) pouczono o możliwości, sposobie i terminie złożenia zastrzeżeń. 1).... 2).... Podpisy pouczonych: 14. 16 / 18
Wykaz załączników do protokołu, w tym ewentualnych zastrzeżeń, jeżeli złożono je na piśmie: 15. Data podpisania protokołu: 1).... 2).... Podpisy członków zespołu: pieczęć szkoły lub placówki Protokół zatwierdzam:... Podpis dyrektora Potwierdzenie przez osoby uprawnione : 1) zaznajomienia się z protokołem i innymi materiałami postępowania powypadkowego: 2) złożenia zastrzeżeń na piśmie: 17 / 18
3) otrzymania protokołu: 18 / 18