MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ ODDZIAŁ ZAMIEJSCOWY Nowy Sącz 33-300 Nowy Sącz, ul. Jagiellońska 52 PS.XI.AB.RF-0931-14-05 Protokół z kontroli w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Sękowej przeprowadzonej w ramach kontroli kompleksowej Gminy Sękowa przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego na podstawie upoważnienia nr PS.XI.RF.0939-30-05 z dnia 2 listopada 2005 roku wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej: - P. Annę Lenart inspektora, w zakresie prowadzenia i zapewnienia miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych oraz tworzenia gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną (art. 17 ust.1 pkt 12 i 13 ustawy o pomocy społecznej), - P. Annę Bodziony starszego operatora urządzeń przygotowania danych, w zakresie struktury organizacyjnej Ośrodka, kwalifikacji kadry, realizacji zadań z zakresu administracji rządowej i zadań własnych gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej, analizy opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz realizacji zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych, - P. Renatę Fecko starszego inspektora, w zakresie struktury organizacyjnej Ośrodka, kwalifikacji kadry, realizacji zadań z zakresu administracji rządowej i zadań własnych gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej, analizy opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz realizacji zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych. Kontrolę przeprowadzono w dniach: 17, 18, 22, 23 i 24 listopada 2005 r. Temat kontroli: Struktura organizacyjna Ośrodka, kwalifikacje kadry, realizacja zadań z zakresu administracji rządowej i zadań własnych gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej, analiza opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz realizacji zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych. Kontrolą objęto zadania za okres od 1.05.2004 do 30.06.2005 roku wynikające z ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.) i ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228 z 2003 r., poz. 2255 z późn. zm.). Protokół zawiera ustalenia dokonane w oparciu o sprawdzoną dokumentację prowadzoną w Ośrodku oraz o wyjaśnienia Kierownika i pracowników. W okresie trwania kontroli Władzę Gminy reprezentowali: Wójt - Piotr Zieliński Sekretarz - Małgorzata Małuch Skarbnik - Joanna Drypczak
Ustalenia kontroli: Kierownikiem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sękowej jest Pani Zofia Rowińska. Pani Kierownik ma wykształcenie wyższe (licencjat): Akademia Pedagogiczna w Krakowie, Wydział Pedagogiki, specjalność pedagogika społeczno-opiekuńcza. Posiada specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej uzyskaną w Szkole Policealnej Pracowników Służb Społecznych w Krakowie (1999 rok). Zatrudniona na podstawie umowy o pracę w Urzędzie Gminy od 1 lipca 1976 r., a powołana na stanowisko Kierownika GOPS z dniem 23 lipca 1990 roku. Staż pracy w pomocy społecznej - 15 lat. Gmina Sękowa znajduje się na terenie Powiatu Gorlickiego, zajmuje powierzchnię 195 km kw. W skład gminy wchodzi 12 wsi: Sękowa, Siary, Owczary, Męcina Mała, Męcina Wielka, Wapienne, Ropica Górna, Bodaki, Bartne, Małastów, Krzywa, Wołowiec. Gminę zamieszkuje ogółem 4.902 osoby, w tym 602 osoby są bezrobotne (bez prawa do zasiłku 533 osób). Na terenie Gminy znajduje się: 5 szkół podstawowych, 2 gimnazja, 2 przedszkola. Na terenie Gminy działa Niepubliczny Ośrodek Zdrowia w Sękowej. Do najistotniejszych problemów kwalifikujących do przyznania pomocy przez Ośrodek Pomocy Społecznej należą: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego (wielodzietność, alkoholizm, rodziny niepełne). Struktura organizacyjna: Ośrodek Pomocy Społecznej w Sękowej został powołany Uchwałą Nr IX/40/90 Gminnej Rady Narodowej w Sękowej z dnia 26 lutego 1990 roku. Zarządzeniem Nr 4/90 Naczelnika Gminy Sękowa z dniem 10 maja 1990 roku utworzono Ośrodek Pomocy Społecznej w Sękowej i nadano mu statut stanowiący załącznik do cyt. wyżej zarządzenia. Aktualnie Ośrodek działa na podstawie statutu przyjętego Uchwałą Nr XVI/109/2004 Rady Gminy Sękowa z dnia 27 września 2004 roku, który uwzględnia zadania wynikające z ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r., poz. 593 z późn. zm.). Ponadto Ośrodkowi powierzono wykonywanie zadań wynikających z realizacji ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, a Uchwałą Nr XXIV/177/2005Rady Gminy Sękowa z dnia 28 października 2005 roku wprowadzono zmiany w statucie Ośrodka wynikające z realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 roku o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych (Dz. U. Nr 86, poz. 732). Kierownik GOPS posiada upoważnienia Wójta z dnia: - 5 maja 2004 roku do prowadzenia postępowań i wydawania decyzji administracyjnych w sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy, - 10 maja 2004 roku w zakresie prowadzenia spraw dot. świadczeń rodzinnych, w tym wydawania decyzji administracyjnych, - 30 września 2005 do prowadzenia spraw z zakresu postępowania wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczek alimentacyjnych. Wójt Gminy Sękowa dnia 8 grudnia 2003 roku udzielił Kierownikowi Pełnomocnictwa do podejmowania wszelkich czynności dot. zwykłego zarządu. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sękowej jest samodzielną jednostką organizacyjną. 2
Zarządzeniem Nr 65/2004 Wójta Gminy Sękowa z dnia 12 października 2004 roku Wójt Gminy zatwierdził Regulamin Organizacyjny Ośrodka, który określa strukturę organizacyjną Ośrodka oraz zasady jego funkcjonowania. Obsada kadrowa: W Ośrodku zatrudniony jest Kierownik i 8 pracowników w ramach 7 etatów. Wszyscy zatrudnieni posiadają zakresy czynności i odpowiedzialności. Dwóch pracowników socjalnych do pracy w terenie korzystało z samochodu służbowego Gminy. Wykaz osób zatrudnionych przedstawia załącznik Nr 1 do protokołu. Dodatkowo Ośrodek zatrudnia 1 stażystę. Podział zadań: Kierownik koordynuje całokształtem pracy Ośrodka. Prowadzi rejestr wpływającej korespondencji. Rozpatruje wnioski i podejmuje decyzje w sprawach świadczeń. Uczestniczy w naradach organizowanych przez przełożonych. Przedstawia Radzie Gminy i Wójtowi sprawozdania i informacje z zakresu działalności GOPS. Ponadto wydaje decyzje dot. świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych. Sporządza sprawozdania z zakresu pomocy społecznej. Prowadzi akta osobowe pracowników. Do pracy w terenie zatrudnionych jest 2 pracowników socjalnych obsługujących 2 rejony opiekuńcze. Pracownicy socjalni rozpoznają i diagnozują potrzeby socjalne mieszkańców, przeprowadzają wywiady środowiskowe i kompletują dokumentację niezbędną do przyznania świadczeń, wnioskują pomoc, prowadzą akta osobowe klientów oraz wykonują pracę socjalną w środowisku. Prowadzona praca socjalna udokumentowana jest odpowiednimi wpisami w kartach pracy socjalnej, prowadzonych dla poszczególnych klientów, oraz zeszytach pracy socjalnej, w których odnotowywane są informacje na temat udzielanego wsparcia w danym dniu miesiąca. Ponadto sporządzają listy wypłat świadczeń z pomocy społecznej. Na jednego pracownika socjalnego zatrudnionego do pracy w terenie przypada 2.451 mieszkańców, co jest przekroczeniem normy określonej w art. 110 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. z 2004r. Nr 64, poz. 593 z późn. zm). Cztery opiekunki zabezpieczają usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi na terenie gminy. Referent ds. świadczeń rodzinnych, zajmuje się sprawami związanymi z prowadzeniem postępowań w sprawie świadczeń rodzinnych i zaliczki alimentacyjnej, sporządzaniem sprawozdawczości z tego zakresu oraz list wypłat tych świadczeń. Główny Księgowy zajmuje się obsługą finansowo-księgową Ośrodka. Warunki lokalowe: Ośrodek mieści się na parterze budynku Urzędu Gminy w Sękowej. Zajmuje 3 pokoje wyposażone w podstawowy sprzęt biurowy, 5 stanowisk komputerowych, telefon, fax i ksero. Warunki lokalowe nie są w pełni zadawalające, gdyż nie zapewniają indywidualnego kontaktu klienta z pracownikiem socjalnym, a schody wejściowe do budynku stanowią przeszkodę dla osób niepełnosprawnych. 3
Wypłata świadczeń: Ośrodek sporządza miesięczne listy wypłat wszystkich świadczeń. Parafowane są one przez pracownika sporządzającego listę i podpisywane przez Kierownika Ośrodka, a zatwierdzane do wypłaty przez Głównego Księgowego. Świadczenia z pomocy społecznej wypłacane 10 i 20 każdego miesiąca są w Kasie Urzędu Gminy w pokoju obok siedziby Ośrodka. Natomiast świadczenia rodzinne wypłacane są 25 każdego miesiąca w Kasie Urzędu lub przelewane na imienne konta bankowe świadczeniobiorców. Sprawdzono wyrywkowo listy wypłat za miesiąc kwiecień bieżącego roku: zasiłków celowych, okresowych i zasiłków stałych oraz z tytułu świadczeń rodzinnych. Listy w kasie podpisywane są przez świadczeniobiorców lub osoby przez nich upoważnione. Dokumentacja: W Ośrodku prowadzony jest rejestr wpływającej korespondencji. Dokumentacja dotycząca przyznanych świadczeń rejestrowana jest w spisach spraw w podziale na poszczególne formy pomocy. Prowadzony jest rejestr rodzin, który uwzględnia jakie były prowadzone postępowania administracyjne w stosunku do tych rodzin. Ośrodek prowadzi karty wypłat poszczególnych świadczeń w podziale na miesiące. Symbole i hasła klasyfikacyjne są nadane zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1999 roku w sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów gmin i związków międzygminnych (Dz. U. Nr 112, poz. 1319) Akta świadczeniobiorców prowadzone są w teczkach rodzin, z wyjątkiem usług opiekuńczych i zasiłków celowych specjalnych. Świadczenia przyznawane były na podstawie wniosku osoby, wywiadów środowiskowych, do których kompletowano niezbędną dokumentację obrazującą sytuację danej osoby, czy rodziny. Ośrodek opracował wnioski pomocnicze do poszczególnych rodzajów świadczeń, uwzględniające informacje niezbędne do ustalenia wysokości dochodu jak również obliczania wysokości świadczenia. W toku kontroli stwierdzono, że wywiady pełne i aktualizacyjne przeprowadzane były w obowiązujących terminach i zawierały opisaną sytuację rodzinną, zdrowotną, zawodową i finansową. Dla każdej teczki prowadzone są karty świadczeń. W toku kontroli stwierdzono, że przy ustalaniu dochodu rodziny nie odliczano składek na Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Decyzje zawierają: oznaczenie organu, datę wydania, powołanie podstawy prawnej, uzasadnienie prawne, uzasadnienie faktyczne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydawania decyzji - zgodnie z art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 tj. z późn. zm.). Ocena merytoryczna skontrolowanej dokumentacji. Realizacja zadań wynikających z art. 17 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej: Opracowanie i realizacja gminnej strategii. 4
W ramach realizacji zapisu art.17 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64 poz. 593 z późn. zm.) opracowano Strategię Gminy Sękowa w zakresie Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2005-2010, która została zatwierdzona Uchwałą Nr XXIV/183/2005 z dnia 28 października 2005 roku. Dokument ten powstał w oparciu o zgromadzone analityczne materiały źródłowe, będące podstawą do przedstawienia charakterystyki gminy i opracowania diagnozy sytuacji społecznych występujących na jej terenie. Wypracowano kierunki strategiczne działań, będące odniesieniem do rzeczywistych problemów społeczności lokalnej oraz wskazano kierunki działań w celu ich rozwiązania. Wyznaczono główne działania w zakresie organizacji wsparcia dla osób podlegających wykluczeniu społecznemu. Cel nadrzędny : Zmniejszenie marginalizacji społecznej oraz zapewnienie godnego życia osobom niepełnosprawnym. Cel strategiczny: 1. Wyrównanie szans życiowych osób niepełnosprawnych. 2. Doskonalenie systemu pomocy społecznej na rzecz osób niepełnosprawnych. 3. Integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem. Kierunki działania: 1. Likwidacja barier architektonicznych użyteczności publicznej: Urząd Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej, Ośrodek Zdrowia, Ośrodek Kultury. 2. Poprawa i rozwój usług świadczonych na rzecz osób niepełnosprawnych poprzez objęcie szkoleniem osób wykonujących usługi opiekuńcze jak również zatrudnienie wykwalifikowanej kadry (pielęgniarki i rehabilitanta). Osoby te świadczyłyby w domu chorego specjalistyczne usługi oraz wdrażały nowe formy usług, jak i rehabilitację leczniczą, psychologiczną, społeczną i zawodową poprzez rekonstrukcję usprawnienie uszkodzonych lub ograniczonych w wyniku błędu genetycznego - chorób lub funkcji intelektualnych oraz ról społecznych. 3. Utworzenie placówek wspierających osoby niepełnosprawne z terenu gminy. 4. Utworzenie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego. 5. Wyrównywanie szans życiowych i edukacyjnych, możliwości dostępu do kultury i sportu dzieci niepełnosprawnych poprzez stworzenie w każdej szkole klas integracyjnych. II. Poprawa jakości życia ludzi starszych, możliwość ich udziału w kulturze i życiu społecznym oraz prowadzenia aktywnego, niezależnego życia. Celami nadrzędnymi jest jak najdłuższe utrzymanie zdolności seniora do egzystencji w swoim naturalnym środowisku i zapewnienie wsparcia osobom starszym, niezdolnym do samodzielnej egzystencji, poprzez: 1. Pomoc w utrzymaniu kontaktów społecznych. 2. Rozwój środowiskowej pomocy społecznej w zakresie zapewnienia usług ochrony, zdrowia, profilaktyki oraz pielęgnacji osób niepełnosprawnych. III. Działania na rzecz rodzin ze szczególnym uwzględnieniem rodzin wielodzietnych, niepełnych i zagrożonych patologią. Cel nadrzędny: 5
1. Zapewnienie dzieciom, młodzieży rodzinie kompleksowego wsparcia poprzez udzielanie pomocy w różnych formach. 2. Pomoc w rozwiązaniu problemów wynikających ze stosowania przemocy w rodzinie. 3. System wsparcia dla ofiar przemocy system pomocy prawno-socjalnej i psychologicznej. Utworzenie punktu informacyjnego, konsultacyjnego i zatrudnienie w nim psychologa, pracownika socjalnego i prawnika, który świadczyć będzie: - pomoc psychologiczną poprzez wspieranie, edukację, terapię, - pomoc prawną poradnictwo prawne - informacje o możliwościach prawnego rozwiązania problemu, pomocy w załatwianiu spraw urzędowych, - pracę socjalną informacje o możliwościach wszechstronnej pomocy zabezpieczenia miejsca noclegowego, występowania o pomoc materialną, Planowane jest także zorganizowanie grup wsparcia dla kobiet ofiar przemocy których celem będzie motywacja do zmiany sytuacji, uzyskania wsparcia, zwiększenia wiedzy o zjawisku przemocy. IV. Działania i wsparcie na rzecz osób i rodzin z problemami alkoholowymi. W toku analizy tego opracowania należy zaznaczyć, że prawidłowo zdiagnozowano problemy występujące na terenie Gminy i adekwatnie do nich zaplanowano działania. Do powyższej strategii należy opracować harmonogram wdrażania poszczególnych działań. Ponadto do działań dotyczących problematyki przemocy w rodzinie winna być włączona policja. Sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej. Bilans ten sporządzany jest przez Kierownika GOPS zarówno w zakresie zadań własnych, jak też zleconych i obejmuje przewidywane wykonanie na rok następny, uwzględniające potrzeby mieszkańców gminy na podstawie rozeznanych potrzeb przez pracowników socjalnych w zakresie: - ilości wypłacanych świadczeń i ich kwot, jak również - środków koniecznych do funkcjonowania Ośrodka. Bilans sporządzany jest w II etapach: - pierwszy to przygotowanie projektu budżetu w ramach zadań zleconych, - drugi to ogólny budżet Ośrodka Pomocy Społecznej zaplanowany na dany rok. Przygotowany przez Kierownika projekt budżetowy omawiany jest na komisjach Rady Gminy, a następnie uchwalany na Sesji Rady Gminy, jako jedna z pozycji budżetu gminy. Realizacja zadań wynikających z art. 17, ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej tj. udzielenie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym. Zgodnie z pisemnymi wyjaśnieniami dotyczące udzielania pomocy w formie schronienia osobie lub rodzinie jeżeli jest tego pozbawiona GOPS w ramach opracowanego w 2000 roku Programu Poprawy Sytuacji Osób Bezdomnych na terenie gminy Sękowa uruchomił noclegownię z możliwością zamieszkania dla 5-ciu osób. Powodem powstania tej idei był problem bezdomnej młodej kobiety z dwójką małych dzieci, która początkowo tam 6
zamieszkiwała. Obecnie pomieszczenia te służą jako awaryjne lokale w sytuacji zagrożenia bezdomnością czy wypadków losowych. Przyznawanie zasiłków okresowych. Zasiłek okresowy zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość otrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Zasiłek okresowy ustala się: 1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym, że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie; 2. w przypadku rodziny do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. Zgodnie z art. 147 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej w 2004 r. minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi : 1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej 20% różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby, 2. w przypadku rodziny 15% różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny. Natomiast w 2005 roku minimalna wysokość tego zasiłku zgodnie z z art. 147 ust. 2 cyt. wyżej ustawy wynosi: 3. w przypadku osoby samotnie gospodarującej 30% różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby, 4. w przypadku rodziny 20% różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny. W okresie objętym kontrolą udzielono 63 tego typu świadczenia. Sprawdzono dokumentację do następujących decyzji: GOPS.8123-: 73, 93, 78, 70, 64/ 04 i 8123-: 38, 25, 28, 42, 21/05. Skontrolowane akta zawierały niezbędne dokumenty potwierdzające opisaną w wywiadach sytuację rodzinną, zawodową, zdrowotną i materialną klienta oraz osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Na podstawie badanych akt stwierdzono, że kwalifikacja świadczeń jest właściwa - we wszystkich przypadkach świadczenie przyznawano z powodu spełnienia przez świadczeniobiorcę kryterium dochodowego oraz spełnienia przesłanek określonych art. 38 ww. ustawy, a głównym powodem było występowanie bezrobocia. Zasiłki okresowe specjalne. W okresie objętym kontrolą nie udzielono tego typu pomocy Przyznawanie zasiłków celowych i specjalnych celowych. W okresie kontroli pomocą w formie zasiłku celowego objęto 450 osób, w tym 15 osobom przyznano zasiłek specjalny celowy na mocy ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.). Skontrolowano w tym zakresie dokumentację osób otrzymujących zasiłki celowe i celowe specjalne o sygnaturze akt 8121 i 7
numerach decyzji: 38, 336, 232, 236, 49, 65, 327, 167, 5, 96, 59, 243, 274, 283, 372. Zasiłki celowe i specjalne celowe przyznawane były na mocy decyzji zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami oraz na podstawie informacji zawartych w wywiadzie środowiskowym oraz stosownych zaświadczeń przedstawionych przez świadczeniobiorcę. Akta zawierały - w przypadku niepełnosprawności - orzeczenia o stopniu niepełnosprawności klienta wraz z dokumentami obrazującymi wzrost kosztów z tym związany, natomiast w przypadku długotrwałej choroby - zaświadczenia lekarskie, rachunki za leki i karty informacyjne leczenia szpitalnego, w przypadku bezrobocia zaświadczenia z PUP o pobieraniu lub nie pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych, ponadto zaświadczenia o kontynuowaniu nauki w szkole ponadgimnazjalnej, potwierdzenia z Urzędu Gminy o wielkości gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych oraz oświadczenia o stanie majątkowym. Główną przyczyną przyznawania zasiłków było bezrobocie, długotrwała choroba, niepełnosprawność. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego. W okresie kontroli pomocą w formie zasiłku celowego objęto 15 rodzin z uwagi na straty spowodowane zdarzeniem losowym wichurą. Pomoc tą przyznano zgodnie z art. 40 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.). Do oszacowania poniesionych strat Zarządzeniem Nr 66/A/04 Wójta Gminy Sękowa z dnia 24 listopada 2004 r. powołano Komisję do ustalenia rozmiaru szkód spowodowanych wichurą w dniu 19 listopada 2004 roku w indywidualnych gospodarstwach domowych. Skontrolowano w tym zakresie dokumentację osób otrzymujących zasiłki celowe o sygnaturze akt 8121- i numerach decyzji: 361, 362, 363, 364, 365, 366, 367, 369. Zasiłki celowe przyznawane były na mocy decyzji zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami oraz na podstawie informacji zawartych w wywiadzie środowiskowym oraz stosownych zaświadczeń przedstawionych przez świadczeniobiorcę. Przydzielone świadczenie na pokrycie poniesionych strat były zgodne z protokołem z wizji lokalnej przeprowadzonej przez ww. komisję. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. W okresie objętym kontrolą nie udzielano tego typu pomocy. Zasiłek celowy w formie biletu kredytowego. W okresie objętym kontrolą nie udzielano tego typu pomocy. Organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Na podstawie art. 17 ust.1 pkt. 11 oraz art. 50 ust. 1, 2, 3, 5 i 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64 poz. 593 z późn. zm.) świadczeniem z pomocy społecznej w formie usługi opiekuńczej przyznano 15 osobom. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza 8
pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Ośrodek Pomocy Społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia jak również wysokość odpłatności, która została ustalona uchwałą Nr XVII/125/04 Rady Gminy Sękowa z dnia 26 listopada 2004 r. Usługi opiekuńcze przyznawane były na mocy decyzji na podstawie informacji zawartych w wywiadzie środowiskowym oraz stosownych zaświadczeń przedstawionych przez świadczeniobiorcę. Akta zawierały ponadto - orzeczenia o stopniu niepełnosprawności klienta, decyzje organu rentowego przyznającego świadczenia emerytalno-rentowe. Skontrolowano teczki świadczeniobiorców o sygnaturze akt 8130-2 i numerach decyzji: 3, 7, 13, 5, 11, 17. Prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych oraz tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną. (art. 17 ust. 1 pkt 12 i 13 ustawy o pomocy społecznej). W trakcie kontroli ustalono, że w 2004 r. i I połowie 2005 r. na terenie Gminy Sękowa nie funkcjonowały placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego, o których mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Gmina nie zapewniała również miejsc w mieszkaniach chronionych. W sporządzonej na prośbę kontrolującej Notatce służbowej Pani Zofia Rowińska - Kierownik GOPS w Sękowej wskazała, że powodem braku realizacji ww. zadania były cyt. ograniczone środki finansowe w budżecie gminy. Na terenie Gminy funkcjonują natomiast 3 świetlice, w tym : - przy Szkole Podstawowej w Krzywej która prowadzona jest przez Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Krzywej w oparciu o porozumienie zawarte pomiędzy Stowarzyszeniem a Wydziałem Edukacji Urzędu Gminy w Sękowej. Świetlica otacza opieką ok. 12 dzieci, organizuje dla nich zajęcia muzyczne (taniec, rytmika), informatyczne, sportowe. - przy Szkole Podstawowej w Sękowej oraz przy Zespole Szkół w Siarach które organizują dla dzieci zajęcia rekreacyjno-sportowe oraz zapewniają pomoc w nauce. Biorąc pod uwagę, że Gmina Sękowa posiada już bazę w postaci funkcjonujących świetlic, realizacja zadania określonego w art. 17 ust. 1 pkt 12 ww. ustawy jest możliwa m.in. poprzez zlecenie przez Gminę - zgodnie z art. 25 ww. ustawy - prowadzenia placówki opiekuńczo-wychowawczej wsparcia dziennego jednej z działających na terenie Gminy organizacji pozarządowej. Utworzona placówka na mocy umowy zawartej pomiędzy Gminą a wyłonioną w drodze konkursu ofert organizacją powinna spełniać wszystkie wymogi i realizować zadania określone w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych. W I połowie 2005 r. Gmina Sękowa w celu realizacji zadania określonego w art. 17 ust. 1 pkt. 13 ustawy o pomocy społecznej opracowała projekt Programu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną w Gminie Sękowa na lata 2005 2008. W ww. Programie wyznaczono następujące cele ogólne: - pomoc rodzinom wielodzietnym i niepełnym samotnym matkom, - pomoc na rzecz osób i rodzin z osobą niepełnosprawną, - pomoc osobom i rodzinom bezrobotnym, 9
- pomoc i wsparcie rodziny i osób uzależnionych od alkoholu, - udzielanie pomocy osobom odbywającym karę pozbawienia wolności oraz ich rodzinom, a w dalszej kolejności w odniesieniu do ww. celów wskazano cele i zadania szczegółowe, realizatorów (współpracowników) oraz termin realizacji. Generalnie, projekt Programu opracowany jest prawidłowo, należy zatem podjąć działania zmierzające do zatwierdzenia tego dokumentu przez władze Gminy, a następnie wdrożenia jego założeń. Dożywianie dzieci W 2004 roku dożywianiem objęto 304 uczniów. Koszt dożywiania wyniósł ogółem 53.574 zł. z tego środki własne gminy 41.074 zł., dotacja z rezerwy budżetowej 12.500 zł., a w I półroczu 2005 roku dożywianiem objęto 293 uczniów. Koszt dożywiania wyniósł ogółem 53.610 zł. z tego środki własne gminy 16.386 zł., dotacja z rezerwy budżetowej 37.224 zł Rada Gminy podjęła Uchwałę Nr XVI/108/04 z dnia 27 września 2004 roku w sprawie zasad wykonywania zadań własnych Gminy Sękowa z zakresu pomocy społecznej. Pomoc tę otrzymywali uczniowie nieodpłatnie, jeśli dochód rodziny kształtował się poniżej 150 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie określonego zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Żywieniem objęto dzieci z rodzin biednych, niepełnych, wielodzietnych i patologicznych. Podczas kontroli sprawdzono wyrywkowo dokumentację tej formy pomocy dla 14 rodzin. Na podstawie skontrolowanych akt stwierdzono, że pomoc finansową przyznawano decyzją na wniosek osoby uprawnionej, szkoły lub pracownika socjalnego. Świadczenia przyznawane były na podstawie wywiadów środowiskowych i niezbędnych zaświadczeń. Na podstawie wyjaśnień Kierownika GOPS procedura związana z dożywianiem dzieci w szkole przedstawiała się następująco: 1. Zgłoszenie przez rodzica, opiekuna prawnego lub nauczyciela czy dyrektora potrzeby objęcia dziecka tą formą pomocy. 2. Wywiad środowiskowy przeprowadzony z jednym z rodziców dziecka wraz z kompletowaniem stosownych dokumentów. 3. Wydanie decyzji o przyznaniu pomocy w formie posiłku. 4. Przekazanie informacji do szkoły, w której uczy się dane dziecko o przyznaniu pomocy w formie posiłku. 5. Rozliczenie dokonywane było za pośrednictwem Gminnego Zespołu Obsługi Szkół w Sękowej. Dyrektor danej szkoły przedkładał rachunki obciążające GOPS ze stosowną kwotą wynikającą z ilości wydanych i sporządzonych posiłków. Następnie Kierownik Ośrodka przekazał środki finansowe na konto ZAS zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy dyrektorami szkół, a Kierownikiem Ośrodka. Sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym. Na podstawie art. 17 ust.1 pkt. 15 oraz art. 96 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64 poz. 593 z późn. zm.) świadczenie z pomocy społecznej w postaci zasiłku celowego dot. zwrotu kosztów pogrzebu przyznano 1 osobie. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej na podstawie aktu zgonu oraz zebranych rachunków za zakup trumny, przewóz zwłok i pochówek ustalił zwrot wydatków na pokrycie kosztów pogrzebu w wysokości zgodnej z Uchwałą Nr XVI/108/04 Rady Gminy w Sękowej z dnia 27 września 2004 r. 10
Kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu. W okresie objętym kontrolą GOPS Sękowa umieścił, na podstawie decyzji oraz wymaganych dokumentów, 2 osoby w Domu Pomocy Społecznej w Sękowej. Jest to wyodrębniona jednostka gminy, o zasięgu lokalnym, nie figurująca w rejestrze domów pomocy społecznej Wojewody Małopolskiego. Dom Pomocy Społecznej w Sękowej został utworzony Uchwałą Nr XX/123/93 Rady Gminy Sękowa z dnia 17 marca 1993 roku. Działalność Domu finansowana jest ze środków własnych gminy. Zgodnie z wyjaśnieniami Wójta Gminy Kierownik Domu Pomocy Społecznej podjęła działania w celu zgromadzenia dokumentacji niezbędnej do uzyskania cyt. wyżej pozwolenia. Aktualnie w jednostce tej przebywa 11 osób, w wieku 67-80 lat. Przyznawanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze. W okresie objętym kontrolą nie udzielano tego typu pomocy. Prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki. W okresie objętym kontrolą nie było potrzeby udzielenia tego typu pomocy. Współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach. Zgodnie z wyjaśnieniami Kierownika współpraca z ww. instytucją polegała głównie na przekazywaniu comiesięcznych danych o osobach bezrobotnych pobierających świadczenia z pomocy społecznej, zgodnie z przesłanym wykazem przez PUP. Ponadto uchwalono Program Reintegracji Społecznej i Zawodowej Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym dla gminy Sękowa, wystąpiono do Powiatowego Urzędu Pracy w Gorlicach z 5 wnioskami o prace interwencyjne, publiczne i staże, z czego jeden wniosek został pozytywnie załatwiony w ramach współpracy z Wojewódzkim Urzędem Pracy w ramach Programu Konserwator zabytków, kolejny wniosek pozytywnie załatwiony na odbycie stażu w OPS i 3 następne na roboty publiczne w Urzędzie Gminy. W związku z art.9 ust.1 pkt.12 ustawy z dnia 12 kwietnia 2005 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Nr 99, poz. 1001. z późn. zm.) nawiązano współpracę z PUP w Gorlicach w zakresie upowszechniania ofert pracy. Współpraca ta polega na tym, że drogą elektroniczną tut. Ośrodek Pomocy Społecznej informowany jest na bieżąco o ofertach pracy, którymi PUP dysponuje w danej chwili. Pozwala to na wykorzystanie tych informacji w pracy z klientami pomocy społecznej. Realizacja zadań wynikających z art. 18 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej: Zasiłki stałe. Zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; pełnoletniej osobie pozostającej w 11
rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Zasiłek stały ustala się w wysokości: - w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie; - w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej zasiłek stały nie przysługuje. W okresie objętym kontrolą pomoc taką przyznano 24 świadczeniobiorcom. Kontroli poddano dokumentację osób objętych tą formą pomocy na mocy decyzji nr: OPS.8122: 3, 1/2, 1/7, 4 /04 i OPS.8122-:1-42, 25, 28, 1-39, 33-05 Osobom nie posiadającym uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, Ośrodek Pomocy Społecznej przyznawał świadczenie w formie składki na ubezpieczenie zdrowotne, w wysokości zgodnej z zapisem ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz.391 z późn. zm.). Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne W okresie od 01 maja do końca czerwca 2005 roku Ośrodek odprowadził składki na ubezpieczenie zdrowotne dla 7 osób otrzymujących zasiłki stałe. Składki na ubezpieczenia zdrowotne odprowadzano do ZUS w terminach miesięcznych w formie elektronicznej. Organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi W okresie objętym kontrolą udzielono pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania 2 osobom z zaburzeniami psychicznymi. Pomoc tą przyznano na podstawie art. 50 pkt. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.) oraz zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1996 roku (Dz. U. z 1997 r. Nr 2, poz.12) w sprawie rodzajów specjalistycznych usług opiekuńczych oraz kwalifikacji osób świadczących takie usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zasad i trybu ustalania i pobierania opłat za te usługi, jak również warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat. Ośrodek Pomocy Społecznej, przyznając usługi specjalistyczne, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia oraz wysokość odpłatności. Odpłatność ustalano zgodnie Uchwałą Nr XVII/125/04 Rady Gminy Sękowa z dnia 26 listopada 2004 r. Świadczenia te przyznawane były na mocy decyzji na podstawie informacji zawartych w wywiadzie środowiskowym oraz stosownych zaświadczeń potwierdzających sytuację materialną i bytową. Akta zawierały ponadto - orzeczenia o stopniu niepełnosprawności klienta, oświadczenia o stanie majątkowym i wnioski lekarza zlecającego tego typu usługi. Prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi W okresie objętym kontrolą nie udzielano tego typu pomocy. 12
Realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. Wyprawka szkolna. Celem Rządowego programu wyrównania startu szkolnego Wyprawka Szkolna było wyrównanie szans edukacyjnych uczniów rozpoczynających naukę szkolną w 2004 r. z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego określonego art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 z późn. zm.). Do pomocy tej zakwalifikowano dzieci na podstawie art. 33 ust. 2 ww. ustawy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu udzielania pomocy uczniom podejmującym naukę w klasach pierwszych szkół podstawowych w roku szkolnym 2004/2005 (Dz. U. Nr 47, poz. 446). Pomocą w formie rzeczowej objętych było 38 uczniów. W skład wyprawki wchodziły podręczniki szkolne o wartości do 100 zł. Postępowanie dotyczące przyznania wyprawki szkolnej w 2004 r. a) uzyskanie listy uczniów programowo objętych nauczaniem i podejmujących naukę w klasach I szkoły podstawowej w roku szkolnym 2004/2005, b) dokonanie szacunkowego zakwalifikowania uczniów przez pracowników ośrodka, c) składanie podań, wniosków o objęcie dziecka pomocą w formie wyprawki w którym zawierają się: opisy sytuacji rodziny, struktura rodziny, sytuacja dochodowa, zaświadczenia o dochodach, d) na podstawie zebranej dokumentacji ośrodek dokonał kwalifikacji do objęcia pomocą w formie wyprawki danego dziecka uwzględniając zapisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lutego 2004 r., e) sporządzenie i przekazanie ogólnej listy uczniów zakwalifikowanych do ww. pomocy do Gminnego Zespołu Obsługi Szkół w Sękowej, który dokonał zakupu podręczników w poszczególnych wydawnictwach i przekazał je uczniom. Pomoc dla kombatantów W okresie objętym kontrolą nie udzielano tego typu pomocy. Świadczenia rodzinne - W okresie od maja 2004 r. do 31 czerwca 2005 roku zgodnie z Ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228 poz. 2255 z późn. zm.) Ośrodek przyjął 508 wniosków. Sprawy wpływające rejestrowane były w spisie spraw. Akta prowadzone były indywidualnie dla świadczeniobiorców. Skontrolowano w tym zakresie dokumentację osób otrzymujących zasiłki rodzinne, dodatki do zasiłków rodzinnych, zasiłki pielęgnacyjne, świadczenia pielęgnacyjne i świadczenia opiekuńcze o sygnaturze akt SR.8127/1/ i numerach: 156, 160, 162, 191, 195, 199, 214, 8, 14, 16, 20, 46, 42, 234, 238, 71, 237, 73, 78, 84. Zasiłki rodzinne przyznawane były na mocy decyzji zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami oraz na podstawie wymaganych zaświadczeń przedstawionych przez świadczeniobiorcę. Dochód rodziny liczony był prawidłowo, a wysokość świadczeń przyznawana była w odpowiedniej wysokości. Ilość przyznanych świadczeń w tym okresie przedstawia się następująco: 2004 r. 2005 r. 13
1. Zasiłki rodzinne 4 638 3 745 2. Dodatki do zasiłków rodzinnych 2 484 1 774 w tym z tytułu: - urodzenia dziecka 11 13 - opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego 149 116 - samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania 18 12 - samotnego wychowywania dziecka 1 097 800 - kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego 173 137 - rozpoczęcia roku szkolnego 420 - - podjęcie przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania 616 696 3. Zasiłki pielęgnacyjne 210 160 4. Świadczenia pielęgnacyjne 44 36 W okresie objętym kontrolą GOPS odprowadził 80 składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz 36 składek na ubezpieczenia zdrowotne. Na tym protokół zakończono. Fakt przeprowadzenia kontroli odnotowano w książce kontroli. Do protokołu nie wniesiono zastrzeżeń. Pouczono Kierownika o prawie i terminie zgłoszenia zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole kontroli oraz o prawie odmowy podpisania protokołu zgodnie z 16 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 roku w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543). Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Egzemplarze otrzymują: 1. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sękowej, 2. aa. Po zapoznaniu się z treścią niniejszy protokół podpisano, zaparafowano każdą stronę i przekazano jeden egzemplarz Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sękowej w dniu 20 grudnia 2005 roku. Nowy Sącz, dnia 20 grudnia 2005 r. Podpis osoby kontrolowanej: KIEROWNIK Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (-) Zofia Rowińska Podpisy osób kontrolujących: (-) Anna Bodziony (-) Renata Fecko (-) Anna Lenard 14