PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI. Straszęcin NA LATA 2009-2016

Załącznik Do Uchwały Nr XXII/223 Rady Gminy w Żyrakowie Z dnia 26 lutego 2009 roku PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI Straszęcin NA LATA 2009-2016 Luty 2009

PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI STRASZĘCIN A. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 1. POŁOŻENIE Straszęcin to wieś usytuowana 3 km od Dębicy nad rzeką Grabinianką (kiedyś Czarny Potok, obecnie również nazywana Czarną). Zajmuje powierzchnię około 832 ha i liczy około 2 tyś. mieszkańców. Charakterem zabudowy przypomina małe miasteczko. Nazwa wsi pochodzi od słowa "straszyć". Z przekazu ustnego dowiadujemy się, że ludziom ukazywały się na tych terenach dziwne zjawy i stwory. Na rozstajach dróg stawiano nawet krzyże, które miały chronić przed złymi mocami. Załączniki map na ostatniej stronie Planu. 2.RYS HISTORYCZNY Straszęcin powstał najprawdopodobniej w XI wieku. Na początku był to gród, z licznymi budowami obronnymi. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1239 roku i znajduje się w dyplomie wdowy po Marku, wojewodzie krakowskim. Dokument zawierał informację, że Straszęcin należał wcześniej do wojewody krakowskiego Teodora Gryfity. Następnie wieś została przekazana klasztorowi Cystersów w Ludźmierzu, a później stała się własnością wdowy po Marku, bracie Teodora Gryfity i jej dwóch synów Klemensa i Andrzeja. W zamian za Straszęcin wdowa przekazała klasztorowi wieś Droginię koło Dobczyc. Z dyplomu wiadomo również, że płynąca przez wieś rzeka nazywana była Czarnym Potokiem, a droga z Głowaczowej do Straszęcina już istniała. W XV wieku właścicielem tej miejscowości był pochodzący z rodziny Bąków, herbu Zadora Henryk Emeryk Rozpierski. W 1460 roku przekazał Straszęcin wraz z innymi wsiami w zastaw bratu Zbigniewowi z Góry. Trzy lata później wykupił je za 300 grzywien od Jakuba Trzecieskiego i po raz drugi przekazał bratu. Następnie odzyskał Straszęcin wraz z innymi wsiami, a w 1470 roku sprzedał je ponownie Jakubowi z Gorzkowic. Dwadzieścia lat później, po śmierci stryja Henryka Rozpierskiego Zbigniew Bąk, syn Jakuba z Gorzkowic walczył o swój majątek z Aleksandrem Trzecieskim z Dębicy, który najechał na Straszęcin. Najeźdźca zabrał 100 woluminów (rękopisy lub teksty oprawne w grubą księgę) z biblioteki. Majątek został jednak w rękach Zbigniewa Bąka, który po zawarciu ugody i spłaceniu spadkobierców Henryka znacznie powiększył swoje dobra. W 1508 roku był właścicielem Góry Motycznej, Straszęcina i terenów w okolicach Dębicy. Rodzina zrzekła się swoich części wsi, a także prawa patronatu kościoła w Straszęcinie. Bąk

zapłacił im za to 900 florenów. Wśród kolejnych właścicieli wsi pojawiają się znane rody m.in. Radziwiłłowie i Raczyńscy. Straszęcin pojawił się w dokumentach w 1581 roku. Dzielił się wtedy na trzy części. Należały do Waleriana, Jana i Andrzeja Bąków. Było tu 4 kmieci, 10 zagród, 5 komorników i rzemieślnik. We wsi istniał tez klasztor księży Marianów i szpital. W XVIII wieku Straszęcin był jednym ze znanych ośrodków tkackich w regionie. 3. KIERUNKI ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI Ze względu na swoje położenie, walory turystyczno rekreacyjne, przemysłowe oraz możliwość wykorzystania posiadanego zaplecza istniejącego praktycznie w każdej z dziedzin życia, Straszęcin jest miejscowością o niezwykle szerokim wachlarzu możliwości i rozwoju. W celu realizacji planów i założeń należałoby podjąć następujące działania : a) zaadaptować część budynku remizy strażackiej na Wiejskie Centrum Informacyjne; wykonać termomodernizację budynku, zagospodarować teren wokół budynku remizy wraz z miejscami parkingowymi b) zagospodarować teren wokół szkoły poprzez budowę boiska przyszkolnego i plac zabaw dla dzieci oraz miasteczka rowerowego. c) dokończyć wymianę okien i termomodernizację budynku szkoły w Straszęcinie. d) utworzyć ogródek (placu zabaw) dla najmłodszych mieszkańców miejscowości e) zmodernizować istniejące boisko wiejskie, które służyć będzie rozwojowi sportu i zagospodarowaniu czasu wolnego oraz organizacji imprez f) stworzyć park przemysłowy, który stanowić będzie część Mieleckiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Obecnie trwają prace nad planem zagospodarowania przestrzennego obszaru przeznaczonego na ten cel.

WIZJA ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI STRASZĘCIN PROGRAM ROZWOJU NA LATA 2009-2016 Priorytet I - Modernizacja remizy OSP na Wiejskie Centrum Informacyjne - ocieplenie i wykonanie elewacji budynku, - zagospodarowanie terenu wokół budynku - wykonanie miejsc parkingowych - wymiana drzwi wejściowych - malowanie dachu - podłączenie sieci internetowej i telewizji kablowej stworzenie wiejskiego centrum informacji, - wyposażenia świetlicy. Priorytet II - Rozwój sportu i turystyki - budowa i wyposażenie placu zabaw dla dzieci w sprzęt sportowy. - ogrodzenie terenu placu zabaw, - modernizacja boiska sportowego, - ogrodzenie terenu boiska - budowa ścieżki rowerowej Priorytet III - Rozwijanie działalności kulturalnej, oświatowej - wymiana okien i termomodernizacja pozostałej części budynku szkoły - zagospodarowanie terenu wokół szkoły - budowa placu zabaw przy przedszkolu w Straszęcinie - budowa boiska przyszkolnego - budowa miejsc parkingownych

Priorytet IV - Stworzenie Parku Przemysłowego - obszar planowanego parku to 65,96 ha, stanowić ma on część Mieleckiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, - wykonaniu planu zagospodarowania terenu Priorytet V - Modernizacja infrastruktury drogowej - modernizacja wewnętrznych dróg gminnych - budowa chodników B.INWENTARYZACJA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI; 1. NA TERENIE MIEJSCOWOŚCI ZNAJDUJĄ SIĘ: - Zespół Szkól Publicznych wraz z Przedszkolem Publicznym - Hala sportowa o wymiarach 16 x 36 m (między innymi cztery boiska do badmintona), odnowiona w bieżącym roku. - Schronisko Młodzieżowe wraz z zapleczem kuchennym i noclegowym - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej - Gabinety Rehabilitacji - Urząd Pocztowy - Apteka - Pałac z XVIII wieku, dzierżawiony przez Firmę Dexpol - Ośrodek Przygotowań Piłkarskich im. Kazimierza Górskiego - Oddziały Psychiatryczne w Straszęcinie Zespołu Opieki Zdrowotnej w Dębicy - Kościół Parafialny po wezwaniem Wszystkich Świętych - remiza strażacka - Gospodarstwo agroturystyczne U Danusi

- sieć: wodociągowa, telefoniczna, energetyczna, kanalizacyjna - duża ilość dobrze prosperujących firm produkcyjnych - gospodarstwa rolne, - sklepy spożywczy i pawilony handlowe 2. ORGANIZACJE DZIAŁAJĄCE NA TERENIE MIEJSCOWOŚCI Koło Gospodyń Wiejskich w Straszęcinie Według kroniki, wspomnień najstarszych członkiń oraz mieszkańców sołectwa kobiety na terenie tej wsi zrzeszyły się już w 1931 roku. Na początku pracą Koła kierowała księżna Helena Jabłonowska. Organizowała pogadanki na temat pielęgnowania, żywienia i wychowywania dzieci oraz prowadzenia gospodarstwa domowego. Po wojnie, w 1952 roku Koło wznowiło swoją działalność. Kobiety organizowały okolicznościowe imprezy kuturalno-oświatowe, dożynki i zabawy. Pracowały społecznie przy budowie drogi i Domu Strażaka. Uczestniczyły w pogadankach, szkoleniach i kursach. Wyjeżdżały na organizowane przez siebie wycieczki. W 1981 roku z powodu wprowadzenia stanu wojennego i problemów zdrowotnych Celiny Dydeńskiej, pełniącej wtedy funkcję przewodniczącej, Koło ograniczyło swoją działalność. W 1985 roku przewodnicząca Koła została Elżbieta Barnaś, która nawiązała współpracę z Gospodarstwem Rolnym Igloopol. W listopadzie 1998 r. kobiety, zgodnie z tradycją, chlebem i solą witały gości przybyłych na otwarcie linii trolejbusowej. W latach 90-tych działalność Koła, z powodu upadku SKR-ów i Igloopolu, została zaprzestana. W 2005 roku reaktywowano Koło Gospodyń Wiejskich w Straszęcinie. Kobiety zaczęły brać udział w konferencjach i przeglądach. Od kilku lat uczestniczą także w wielu konkursach, podczas których prezentują m.in. wykonane przez siebie kompozycje kwiatowe i potrawy, przygotowane według tradycyjnych przepisów. Członkinie Koła biorą także udział w pogadankach dotyczących zdrowia i profilaktyki oraz pokazach kosmetyków, zdrowej pościeli i rękodzieła ludowego. Kobiety z Koła Gospodyń Wiejskich w Straszęcinie pielęgnując tradycję m.in. przygotowują wieńce dożynkowe, uczestniczą w gminnych i powiatowych dożynkach. Biorą także udział w przeglądach wojewódzkich, na których prezentują pieśni i przyśpiewki okolicznościowe. Przewodniczącą KGW w Straszęcinie jest Elżbieta Barnaś, zastępcą Danuta Krawiec.

OSP Początki Ochotniczej Straży Pożarnej w Straszęcinie sięgają 1925 roku. W tym czasie większość domów zbudowana była z drewna i dlatego bardzo często we wsi wybuchały pożary. W 1926 roku - dzięki składkom mieszkańców i pieniądzom zebranym podczas festynu i loterii fantowych strażacy otrzymali sikawkę ręczną. W 1930 roku w Straszęcinie rozpoczęła się budowa Domu Ludowego, który dwa lata później pełnił służbę remizy strażackiej. Sprzęt przetrzymywano w szopach, użyczanych przez mieszkańców. W latach 30-tych strażacy otrzymali swoje pierwsze mundury. We wrześniu 1939 roku OSP ze Straszęcina skierowana została do Gawrzyłowej, aby tam służyć pomocą w razie pożaru. Podczas okupacji hitlerowskiej jednostką Ochotniczej Straży Pożarnej w Straszęcinie zarządzała policja. Jedynym zadaniem strażaków było wtedy pełnienie cotygodniowych wart przeciwpożarowych. Drużyna ogniowa ze Straszęcina w tym czasie liczyła 25 osób w wieku 17 35 lat. Pod koniec lat pięćdziesiątych rozpoczęto starania o budowę nowej remizy strażackiej, którą oddano do użytku w 1967 roku. Nowo wybudowany Dom Strażaka służył nie tylko OSP, był również miejscem wiejskich zabaw i dożynek. Czasem gościło tu także kino objazdowe. Z czasem dzięki staraniom Edwarda Kuśnierza, komendanta powiatowego Straży Pożarnej - strażacy ze Straszęcina otrzymali motopompę i samochód pożarniczy. W 1975 roku remiza strażacka przeszła pierwszy gruntowny remont. W 2001 roku powołano nowy zarząd, na czele którego stoi prezes Władysław Radzik. Naczelnikiem jest Jacek Ortyl, sekretarzem Czesław Woźniak, skarbnikiem Drąg Wiesław, a gospodarzem Marcin Świerk. W 2005 roku w 80 rocznicę założenia Ochotniczej Straży Pożarnej w Straszęcinie odbyło się uroczyste nadanie sztandaru tej jednostce. UKS Orbitek Dumą gminy jest Uczniowski Klub Sportowy Orbitek Straszęcin, odnoszący znaczące sukcesy w skali kraju, a którego koronną dyscypliną jest badminton. Obecnie Orbitek, należący do rzeszowskiego okręgu badmintona występuje w II lidze krajowej. Ludowy Klub Sportowy Ludowy Klub Sportowy w Straszęcinie to najstarszy klub w gminie Żyraków. Powstał jeszcze przez II wojną światową, w 1935 r. Od początku z LKS w Straszęcinie związani byli: Karol Zaborowski i Jan Siwula. Na początku zawodnicy na mecze jeździli konnymi zaprzęgami, rowerami, a później również samochodami strażackimi. Mecze w Straszęcinie rozgrywano na boisku, które powstało we wsi po wykarczowaniu części lasu. Znajdowało się ono na terenie dzisiejszego Ośrodka Przygotowań Piłkarskich im. Kazimierza Górskiego. Po wybuchu II wojny światowej działalność klubu zawieszono. Po wojnie klub w Straszęcinie reaktywowano.

Obecnie do drużyny seniorów LKS Borowiec-Straszęcin należy ponad 20 zawodników, drużyny młodzieżowe tworzy ok. 50 chłopców do 16 roku życia. Prezesem klubu jest Wiesław Krzyżak. Drużyna prowadzi rozgrywki w klasie a seniorskiej. Stowarzyszenie Mój Straszęcin Pod koniec roku 2008 powstało Stowarzyszenie Mój Straszęcin, którego Prezesem jest Pani Agnieszka Boro, a Wiceprezesem Pani Stanisława Dentko. Głównym celem stowarzyszenie jest integracja społeczeństwa straszęcińskiego, zagospodarowanie wolnego czasu dzieci i młodzieży, pomoc osobom potrzebującym. Sołtys i Rada Sołecka C.OCENA MOCNYCH I SŁABYCH 1. MOCNE STRONY MIEJSCOWOŚCI - aktywność społeczności lokalnej oraz jej zdolność do angażowania się w rozwój sołectwa - licznie i aktywnie działające stowarzyszenia - dobre położenie, blisko aglomeracji miejskiej - dobra infrastruktura ( sieć energetyczna, wodociągowa, telefonia, kanalizacja ) - potencjał ludzki - atrakcyjne warunku sprzyjające uprawianiu turystyki i rekreacji - duże, dobrze prosperujące firmy przemysłowe - dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna, wyremontowana droga powiatowa przez wieś wraz z chodnikami i oświetleniem ulicznym 2. SŁABE STRONY MIEJSCOWOŚCI - brak miejsca do spotkań mieszkańców wsi, - brak placu zabaw

D. OPIS PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ W MIEJSCOWOŚCI Straszęcin. 1.Utworzenie Wiejskiego Centrum Informacyjnego Plan Rozwoju Miejscowości Straszęcin opracowany przez mieszkańców wsi zakłada realizację działań ze sfer życia: społeczno-kulturalnego i gospodarczego. W celu zapewnienia realizacji planowanych działań niezbędna jest adaptacja budynku remizy OSP i utworzenie na jego bazie Wiejskiego Centrum Informacyjnego. Dzięki funkcjonowaniu Centrum mieszkańcy wsi będą mogli spotykać się na imprezach kulturalnych, integrujących społeczność wiejską. Centrum ma być miejscem organizacji czasu wolnego. Wyposażone w sprzęt komputerowy Centrum umożliwi mieszkańcom wsi dostęp do informacji poprzez Internet, przez co ułatwi m.in. poszukiwanie pracy. Oprogramowanie multimedialne pozwoli na np. naukę języków obcych itp. Ma również zapoczątkować realizację wspólnych przedsięwzięć na rzecz poprawy warunków i jakości życia na wsi. Wraz z remontem i modernizacją należy wyposażyć Centrum w niezbędne do jego działalności elementy. Obecnie stan techniczny budynku i jego najbliższe otoczenie jest na tyle niezadowalający, że wymaga natychmiastowych zmian, niezbędnych remontów. W uzasadnieniu powyższego przedsięwzięcia należy zauważyć, że rozwój kulturalny, choć nie przynosi bezpośrednich korzyści materialnych, wpływa na każdą dziedzinę życia. Jest katalizatorem przemian społecznych. Będzie to miało bezpośrednie przełożenie na inne dziedziny życia mieszkańców wsi. Wyremontowany lokal ma również przyczynić się do oczekiwanego rozwoju turystyki stanowiąc bazę kontaktową oraz dodatkową atrakcję turystyczną umożliwiającą spędzenie czasu wolnego. 2. Oczekiwane rezultaty. Realizacja zadań w ramach Planu Odnowy Miejscowości Straszęcin przyczyni się do polepszenia wizerunku miejscowości, podniesienia poziomu życia lokalnej społeczności, rozwoju społeczno-kulturowego oraz pobudzenia aktywności sportoworekreacyjnej. Ma służyć głównie integracji społeczności lokalnej i wzrostowi lokalnego patriotyzmu, rozwojowi organizacji społecznych, jak i zmniejszeniu problemów w sferze patologii społecznych. I. Utworzenie Wiejskiego Centrum Informacyjnego w lokalu remizy strażackiej (remont) - poprawa stanu bezpieczeństwa, - poprawa warunków życia i pracy, - zaspokojenie potrzeb społeczeństwa.

Budowa miejsc parkingowych przy budynku Centrum - poprawa stanu bezpieczeństwa - poprawa warunków życia i pracy, - zaspokojenie potrzeb społeczeństwa Budowa placu zabaw i zagospodarowanie terenu - poprawa stanu bezpieczeństwa dzieci, -poprawa warunków życia i pracy, -zaspokojenie potrzeb społeczeństw II. Modernizacja boiska sportowego - wzrost zainteresowania młodzieży sportem - zaspokojenie potrzeb społeczeństwa. III. Zagospodarowanie terenu wokół szkoły - zmiana estetyki wsi, - zaspokojenie potrzeb społeczeństwa IV. Stworzenie Parku Przemysłowego - rozwój przemysłu na terenie sołectwa - zmniejszenie bezrobocia - intensywniejszy rozwój miejscowości V. Poprawa stanu dróg i budowa chodników - poprawa stanu bezpieczeństwa, - poprawa warunków życia i pracy, - zaspokojenie potrzeb społeczeństwa.

3. Koszty realizacji; Rodzaj zadania Łączny koszt Źródła finansowania Utworzenie Wiejskiego Centrum Informacyjnego w lokalu remizy strażackiej (remont) 140.000 zł 75% PROW 25% budżet gminy Budowa miejsc parkingowych przy budynku Centrum Budowa placu zabaw i zagospodarowanie terenu Modernizacja boiska sportowego Zagospodarowanie terenu wokół szkoły Stworzenie Parku Przemysłowego Poprawa stanu dróg gminnych, budowa chodników Budżet gminny, fundusze zewnętrzne Budżet gminny, fundusze zewnętrzne Budżet gminny, fundusze zewnętrzne Budżet gminny, fundusze zewnętrzne 4.Harmonogram realizacji projektów. Rodzaj zadania Utworzenie Wiejskiego Centrum Informacyjnego w lokalu remizy strażackiej (remont) Budowa miejsc parkingowych przy budynku Centrum Czas realizacji 2009 2009 Budowa placu zabaw i zagospodarowanie terenu 2009 Modernizacja boiska sportowego 2010-2012 Zagospodarowanie terenu wokół szkoły 2010-2011 Poprawa stanu dróg i budowa chodników 2012-2015 Stworzenie Parku Przemysłowego 2009-2015 5. Podsumowanie. Opracowany Plan Odnowy Miejscowości zakłada w przeciągu 7 najbliższych lat realizację kilku zadań. Istotą tych zadań jest pobudzenie aktywności środowisk lokalnych oraz stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju i promocji wartości

związanych z miejscową specyfiką społeczną i kulturową. Istotną sprawą jest współpraca i integracja mieszkańców sołectwa.