Folder dofinansowany ze środków Urzędu Miasta w Skarszewach w ramach programu: Chrońmy naszą tradycję Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Skarszewach ul.kościerska 11a, 83-250 Skarszewy, e-mail: psouu_skarszewy@tlen.pl http://psouu-skarszewy.pl Przekaż nam 1% podatku - KRS 0000307870 Miejsca Pamięci w gminie Skarszewy
Mapa Gminy Skarszewy Nowy Wiec Boże Pole Królewskie Kamierowskie Piece Mirowo Szczodrowo Wolny Dwór Kamierowo Demlin Godziszewo Na terenie gminy Skarszewy podobnie jak w innych regionach kraju znajdują się liczne mogiły z czasów II wojny światowej. Idąc ich szlakiem możemy cofnąć się do tamtych czasów odnajdując znaki ludzkiego cierpienia, sprzeciwu czy heroicznej walki z najeźdźcą. Szlaki te znaczą dziś porośnięte mchem mogiły, omszałe krzyże i pomniki. Pamięć o poległych na naszej ziemi jest ciągle żywa w opowieściach, sercach rodzin i przyjaciół. Aby ślady tamtych tragicznych wydarzeń nie zostały zatarte chrońmy te miejsca, jako dziejowe dziedzictwo narodu. Pamiętamy o zwyczajnych ludziach, mieszkańcach Skarszew i okolicznych wsi, którzy oddali swoje życie za wolność naszej ojczyzny. Niech te miejsca pamięci nie będą przez nas zapomniane 2 Koźmin Pogódki Junkrowy Malary Jaroszewy Więckowy Czarnocin Bolesławowo Bączek Wykaz miejsc pamięci na terenie gminy Skarszewy: Obozin Skarszewy -mogiła zbiorowa - las nad J. Borówno w kierunku Starogardu Gd. Skarszewy -mogiła zbiorowa- las probowski w kierunku Kościerzyny Skarszewy - pomnik - skrzyżowanie ulic Sikorskiego i Młyńskiej Skarszewy - płyta upamiętniająca - skrzyżowanie ulic Kościuszki i Rzecznej Skarszewy - pomnik - skrzyżowanie ulic Dworcowej i Młyńskiej Skarszewy - tablica - ulica Dworcowa budynek PSP Pogódki -cmentarz Pogódki - mogiła - las w kierunku Kobyla Jaroszewy - pomnik z tablicą - las Nowy Wiec - cmentarz Bożepole Królewskie - mogiła[w szczerym polu] Więckowy - mogiła zbiorowa - droga wojewódzka nr 224 w kierunku Więckowy Czarnocin - pomnik - las na trasie Czarnocin - Bączek 11
Lokalizacja - ul. Dworcowa budynek PSP w Skarszewach Rodzaj obiektu - tablica Tu pracowali i zginęli z rąk hitlerowców w II wojnie światowej nauczyciele Leonard Chyliński i Maksymilian Jeszke Lokalizacja - położony w lesie nad j. Borówno Wielkie w kierunku Starogardu Gd. Rodzaj obiektu - mogiła zbiorowa Grób masowy Nr 1 Część i pamięć bohaterom zamordowanym przez hitlerowskich najeźdźców w 1939 roku 10 Lokalizacja - obiekt w lesie na trasie Czarnocin Bączek Rodzaj obiektu - pomnik Zginęli z rąk hitlerowców w 1939 roku Lokalizacja - położony w lesie probowskim w kierunku Kościerzyny Rodzaj obiektu - mogiła zbiorowa ( pochowanych 200 osób) Grób masowy Nr 3 Część i pamięć bohaterom zamordowanym w 1939 roku 3
Lokalizacja - skrzyżowanie ul. Sikorskiego i Młyńskiej Rodzaj obiektu - pomnik z tablicą pamiątkową Cześć pamięci poległym bohaterom miasta Skarszew i okolic od 1939-1945 Treść tablicy upamiętniającej: Lokalizacja - Bożepole [w szczerym polu] Rodzaj obiektu - mogiła Witold Budziewicz strażnik graniczny, urodzony 25.09.1902 zgonął - 20.07.1939. Zginął w Bożympolu na granicy państwa polskiego 4 1939 Polacy pomordowani w Skarszewach 1. Ks. dr Maksymilian Dunajski 2. Ks. Sitkowski Bronisław 3. Leonard Chyliński 4. Maksymilian Jeszke 5. Jan Edmund Froelke 6. Eryk Wiktor Luckner 7. Feliks Stosik 8. Wacław Jarzemski 9. Maksymilian Giżewski 10. Wincenty Brzoskowski 11. Helena Dąbrowska 12. Franciszek Gołuński 13. Franciszek Gusek 14. Alfons Kośmiński 15. Antoni Kłos 16. Edwin Klinkosz 17. Walenty Kamiński 18. Waldemar Jakusz Gostomski 19. Franciszek Niemczyk 20. Jan Byczkowski 21. Dr Dtefan Przeworski 22. Witold Przeworski 23. Bolesław Strachanowski 24. Karol Strachanowski 25. Emil Przybielski 26. Jan Świenty 27. Józef Szarmach 28. Alfons Sulewski 29. Leon Tysler 30.... Karol 31. Emil Wiecki 32. Bolesław Kraczanowski 33. Józef Sagajewski 34. Aleksander Zielke 35. Paweł Treder 36. Franciszek Średnicki 37. Wiktor Flisikowski 38. Józef Sobieski 39. Bruno Krakowski 40. August Bucholc Lokalizacja - droga wojewódzka nr 224 w kierunku Więckowy Rodzaj obiektu - płyta Grób masowy nr 2. Cześć i pamięć bohaterom zamordowanym przez hitlerowskich najeźdźców w 1939 roku. 9
Lokalizacja - Nowy Wiec Rodzaj obiektu - cmentarz [64 mogiły] Oddali życie za ojczyznę: 1. ks. prob. Elterman Jan 2. Banaszak Piotr 3. Brylowski Bronisław 4. Bukowski Władysław 5. Ciecholewski 6. Kamiński Aleksander 7. ks. Kamiński 8. Keiser Jan 9. Krakowski Stefan 10. ks. prob. Kwiatkowski Alfons 11. Michnowski Benedykt 12. Pałubicki Leon 13. Polewski Jan 14. Pstrąg Jan 15. Rozgowski Izydor 16. Skrzyński Bernard 17. Sobczak Jan 18. Sobczak Stanisław 19. Sobczak Stanisław 20. ks. Spica Walter 21. Teca Józef 22. Żywicki Augustyn 23. Żurawski Filip 24. Flisikowski Wiktor 25. Sobiecki Józef 26. Wiecki Emil 27. Zawilski Władysław Lokalizacja - skrzyżowanie ulic Kościuszki i Rzecznej w Skarszewach Rodzaj obiektu - Płyta upamiętaniająca Tym, którzy ginęli za ojczyznę 1939-1945 Społeczeństwo Skarszew Lokalizacja - skrzyżowanie ul.dworcowej i Młyńskiej w Skarszewach Rodzaj obiektu - pomnik Wieczna chwała poległym o wyzwolenie Skarszew 8 5
Lokalizacja - cmentarz Pogódki Rodzaj obiektu - pomnik z tablicą pamiątkową Pomordowani za Wiarę, Kościół i Ojczyznę Ojcowie i Bracia Treść tablicy upamiętniającej: Lokalizacja - Las Pogódki w kierunku Kobyla Rodzaj obiektu - mogiła [Gwiazda Dawida] Ofiary marszu śmierci 6 Zamordowani mieszkańcy Jaroszew w lesie Mestwino 25 X 1939: 1. Brzeski Bernard 2. Brzeski Leon 3. Cichosz Włądysław 4. Czaplewski Feliks 5. Dysarz Teofil 6. Gdaniec Edward 7. Gdaniec Klemens 8. Gross Leonard 9. Guziński Brunon 10. Guziński Józef 11. Justka Leon 12. Kamiński Albin 13. Kamiński Augustyn 14. Kasprzycki Stanisław 15. Kaszubowski Antoni 16. Kaszubowski Benedykt 17. Kordowski Jan 18. Krefta Brunon 19. Lange Paweł 20. Małachowski Franciszek 21. Małachowski Stanisław 22. Mania Józef 23. Marchewicz Klemens 24. Marek Franciszek 25. Meloch Józef 26. Milewski Ksawery 27. Nagórski Jan 28. Nosel Józef 29. Nurek Franciszek 30. Onasz Bernard 31. Pawelec Franciszek 32. Pawelec Ignacy 33. Piórkowski Władysław 34. Porazik Piotr 35. Rogaczewski Franciszek 36. Rogaczewski Władysław 37. Szachta Wiktor 38. Tuszkowski Józef 39. Wysiecki Robert 40. Żur Czesław Lokalizacja - Jaroszewy - las Rodzaj obiektu - pomnik z tablicą Tu zostali zamordowani z rąk hitlerowców w II wojnie światowej - 1939 niżej wymienieni:[nazwiska takie jak na tablicy na cmentarzu w Pogódkach] 7