jan Wybrała i opracowała Aleksandra Iwanowska Wydanie drugie zmienione 3
4
NA POCZĄTEK O aniołach nie piszę jako teolog, ale jako ten, który po prostu modli się do nich od dzieciństwa i doznaje ich opieki. Sam Święty Tomasz z Akwinu powiedział, że Bóg postawił przy każdym z nas Anioła Stróża, okazującego mu potęgę, mądrość, łaskawość i miłosierdzie. Modlę się do aniołów, tych, którzy cieszą się z jednego grzesznika czyniącego pokutę, wyprowadzili Lota spośród grzeszników z Sodomy i Gomory, wchodzili do nieba i schodzili na ziemię po drabinie Jakuba, służyli Jezusowi na pustyni po odejściu szatana, ponieśli Łazarza na łono Abrahama, towarzyszą nam przy śmierci, zaczną trąbić przy końcu świata. Tylu aniołów ma swoje niewidzialne oblicze. Można ich odróżnić i nawet wielu spośród nich nazwać po imieniu: Archanioła Michała, walczącego ze smokiem, opiekuna synagogi żydowskiej i narodu wybranego, mówiącego: Któż jest jak Bóg? ; Archanioła 5
Gabriela, męża Bożego, zwiastującego moc Boga, Archanioła Rafała, zwanego Uzdrowieniem Bożym. Wzruszają nas aniołowie Bożego Narodzenia, ci, którzy budzili pasterzy śpiewami Gloria, śnili się Józefowi, ostrzegając przed Herodem, śnili się trzem mędrcom ze Wschodu aniołowie z jawy i snu, aniołowie Zmartwychwstania Pańskiego, którzy głosili: Nie bójcie się!, anioł uwalniający Świętego Piotra z więzienia. Czytamy w Piśmie Świętym, że Abraham, Lot, Mojżesz, Jozue i inni kłaniali się, padali na twarz przed aniołami. Tak czynili święci Pańscy. Święty Jan Apostoł mówił o sobie: I upadłem przed jego stopami, by oddać mu pokłon (Ap 19,10). Święty Grzegorz z Nazjanu, opuszczając Kościół w Konstantynopolu, oddawał pokłon Bogu, a potem aniołom tego Kościoła. Obawiam się, że dzisiaj często z anioła robimy malowankę dla dziecka, naiwny obrazek, przedstawiamy go jako pannę ze skrzydłami. Tymczasem anioł jest niewidzialną potęgą Boga, Jego wysłannikiem, źródłem mocy nie tylko dla dziecka. Anioł Stróż nie tylko chroni przed przepaścią, często zrzuca w przepaść; przeprowadza przez najtrudniejsze doświadczenia. Nic dziwnego, że anioł powraca w wierszach poetów, przemawia do ich wyobraźni, towarzyszy pisaniu. Słowacki nawet powie- 6
dział, że aniołowie są podobni do poetów, bo tak jak oni mają pióra. Sam modlił się do Archanioła Michała, zwłaszcza przed śmiercią, co zapisał Norwid w Czarnych kwiatach i Białych kwiatach. Do aniołów nie wypada tylko modlić się, prosząc o pomoc aniołów trzeba czcić jako wysłanników Boga. Oto Ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi i doprowadził cię do miejsca, które ci wyznaczyłem. Szanuj go i bądź uważny na jego słowa. Nie sprzeciwiaj się mu w niczym, gdyż nie przebaczy waszych przewinień, bo imię moje jest w nim (Wj 23,20-21). 7
CHÓRY ANIELSKIE Dionizy Areopagita, mistyk, oraz niektórzy ojcowie Kościoła ustalili porządek aniołów: dziewięć chórów anielskich i trzy hierarchie tych chórów. Pierwsza hierarchia: cherubini, serafini i trony. Serafini to aniołowie najbliżsi Pana Boga. Wpatrują się w Niego i widzą Jego jasność. Świętego Franciszka z Asyżu nazwano Serafickim i dano mu tym samym najpiękniejsze odznaczenie. Cherubini Starego Testamentu. Bóg postawił cherubina na straży raju. Cherubin wskazywał mieczem drogę prawdy, drogę powołania, drogę, jaką ma iść człowiek. Dwa złote cherubiny były na Arce Przymierza. Cherubini i serafini są aniołami Najświętszego Serca Pana Jezusa. Świętej Małgorzacie Marii Alacoque, wizytce, w czasie objawień ukazało się Serce Jezusa, jak słońce, w otoczeniu cherubinów i serafinów. Śpiewali oni: Miłość zwycięża, miłość za- 8
chwyca, wdzięcznym weselem serce zachwyca i wzywali siostrę Małgorzatę, by razem z nimi wielbiła Najświętsze Serce. Są oni również aniołami Najświętszego Sakramentu. Ich postacie często rzeźbi się na drzwiczkach tabernakulum. Trony. Pismo Święte mówi, że Bóg spoczywa na tronach, to jest aniołach zwanych tronami. Są to istoty najczystsze, tak uległe, że całkowicie Bogu oddane. Jeden z mistyków mówi, że aniołowie z chóru tronów stale śpiewają: Bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi albo wypowiadają słowo Amen. Do tronów modlimy się o cnotę posłuszeństwa. Do cherubinów o cnotę wiedzy, poznanie prawd wiary, poznanie drogi naszego powołania. Do serafinów o ogień miłości w naszym sercu. * Druga hierarchia: chór panowań, chór mocarstw i chór potęg albo władz. Chór panowań. Według Świętego Dionizego śpiewają oni nieustannie: Przyjdź królestwo Twoje. Są to żarliwe duchy, które modlą się o panowanie Boga w duszach ludzkich na świecie. Chór aniołów zwanych mocarstwami. Osłaniają oni ludzi od niebezpieczeństw. Jeden z takich aniołów wyswobodził Świętego Piotra z więzienia. 9
Chór potęg albo władz. Jest to chór aniołów, którzy potęgą cichości, potęgą słodyczy jak mówią mistycy opanowują złość piekielną. * Trzecia hierarchia: książęta, archaniołowie, aniołowie. Książęta są aniołami papieży, biskupów, a więc książąt Kościoła. Mówią nawet, że każdy ksiądz oprócz Anioła Stróża ma jeszcze anioła z chóru książąt. Archaniołowie to posłańcy, którzy zwiastują ludziom wielkie sprawy. To aniołowie powołań ludzkich, wysłani na ziemię przez Boga. Archanioł Michał został posłany, aby pokonać smoka zło, jakie zagnieździło się na świecie. Archanioł Rafał posłany Tobiaszowi, który grzebał biednych i opuszczonych zmarłych. Archanioł Rafał zaopiekował się jego synem w podróży. Archanioł Gabriel posłany do Zachariasza i do Matki Najświętszej. Wreszcie aniołowie najbliżsi człowiekowi, którzy jemu służą. Są oni najpokorniejsi, bo chociaż stoją w hierarchii najniżej, mają nad sobą archaniołów, książęta, chór panowań, chór mocarstw, chór potęg, tronów, cherubinów i serafinów, nikomu nie zazdroszczą. 10