VIII Posiedzenie Zarządu Głównego XVII Kadencji Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego (PTE) W dniu 3 marca 2004 w Hotelu Marriott w Warszawie odbyło się pierwsze w tym nowym roku posiedzenie Zarządu Głównego PTE. W posiedzeniu rozszerzonego Zarządu Głównego, poza członkami Zarządu, uczestniczyła przewodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej, przewodniczący 11 terenowych oddziałów PTE, przewodniczący 11 sekcji naukowych oraz zaproszeni goście: prof. Alina Warenik-Szymankiewicz z Poznania, prof. Roman Lorenc z Warszawy i prof. Richard Santen z Charlottesville (Virginia), przedstawiciel Endocrine Society (USA). Prof. Richard Santen, stojąc, odpowiada na toast powitalny Prezesa Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego. Ogólny widok sali posiedzeń z centralnie umieszczonym ekranem, na którym przedstawiono wykresy i załączniki do sprawozdań oraz propozycje uchwał Zarządu Głównego PTE. Prof. Santen przedstawia zasady działania International Scholars Program of the Endocrine Society (USA). Sekretarz Zarządu Głównego, dr Piotr Zdunowski i skarbnik, dr Magdalena Kochman przedstawiają sprawozdanie z działalności Zarządu Głównego i raport finansowy z 11 oddziałów terenowych PTE. Zarząd Główny po wyczerpującej dyskusji z udziałem zaproszonych gości podjął uchwały o powołaniu dwóch dodatkowych sekcji naukowych PTE: Sekcji Endokrynologii Ginekologicznej i Sekcji Chorób Metabolicznych Kości i Osteoporozy. Zgodnie z 39 Statutu na przewodniczącą Sekcji Endokrynologii Ginekologicznej wybrano prof. Alinę Warenik-Szymankiewicz, a na przewodniczącego Sekcji Chorób Metabolicznych Kości i Osteoporozy wybrano prof. Romana Lorenca. Rozszerzony Zarząd Główny, zgodnie z 27, p. 2 Statutu dokonał wyboru głównych tematów XVIII Zjazdu PTE, który odbędzie się w roku 2005 w Krakowie. 222
Endokrynologia Polska / Polish Journal of Endocrinology 2004; 2 (55) Jako główne tematy Zjazdu przyjęto: 1. Endokrynologia starzenia 2. Patofizjologia, etiologia, rozpoznawanie i leczenie zaburzeń endokrynnych 2.1. Endokrynologia doświadczalna 2.2. Układ podwzgórzowo-przysadkowy 2.3. Tarczyca 2.4. Przytarczyce i metabolizm kostny (osteoporoza) 2.5. Trzustka 2.6. Nadnercza 2.7. Gonady (menopauza i andropauza) 2.8. Inne Rozszerzony Zarząd Główny, zgodnie ze swoimi kompetencjami ( 27 Statutu) powołał też komitet naukowy XVIII Zjazdu PTE. W skład komitetu naukowego, którego przewodniczącym wybrano prezesa PTE, weszli: Prof. Stefan Zgliczyński (przewodniczący) Doc. Janusz Krassowski (sekretarz) Prof. Ewa Bar-Andziak Prof. Barbara Czarnocka Prof. Romuald Dębski Prof. Maciej Gembicki Prof. Marek Grzywa Prof. Barbara Jarząb Prof. Roman Junik Prof. Michał Karasek Prof. Anna Kasperlik-Załuska Prof. Ida Kinalska Prof. Jan Komorowski Prof. Eugeniusz Korman Prof. Jerzy Kosowicz Prof. Józef Krzysiek Prof. Jolanta Kunert-Radek Prof. Krzysztof Kuzdak Prof. Andrzej Lewiński Doc. Katarzyna Łącka Prof. Ludwik Malendowicz Prof. Ewa Małecka-Tendera Prof. Gabriela Mełeń-Mucha Prof. Andrzej Milewicz Prof. Andrzej Nowakowski Prof. Marek Pawlikowski Prof. Tomasz Pertyński Prof. Krystyna Pilarska Prof. Jan Podgórski Prof. Tomasz Romer Prof. Maria Rybakowa Prof. Ewa Sewerynek Prof. Jacek Sieradzki Prof. Jadwiga Słowińska-Srzednicka Prof. Jerzy Sowiński Prof. Henryk Stępień Doc. Anhelli Syrenicz Prof. Małgorzata Szelachowska Prof. Tadeusz Tołłoczko Doc. Mieczysław Walczak Prof. Alina Warenik-Szymankiewicz Doc. Wiesław Zarzycki dr Piotr Zdunowski Sekretarz PTE Sympozjum naukowe Hormonalne Leczenie Zastępcze (HLZ) a rak piersi W dniu 3 marca 2004 w Hotelu Marriott w Warszawie odbyło się sympozjum naukowe organizowane przez Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne (PTE) przy współudziale Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) i Polskiej Unii Onkologii (PUO). Dzięki niezwykłej życzliwości prof. Cezarego Szczylika Sympozjum to uzyskało poparcie Polskiej Fundacji Onkologii Doświadczalnej i Klinicznej. Program naukowy sympozjum obejmował: Prof. Richard Santen - Estrogen receptors α and its transport to the cell membrane through use of the IGF-I receptor Progestins in breast cancer risk from Hormonal Replacement Therapy (HRT) Prof. Włodzimierz Baranowski - Endokrynne uwarunkowania zmian w gruczole piersiowym Prof. Janusz Jaśkiewicz - Hormonalne leczenie zastępcze (HLZ) a rak piersi w świetle własnych badań Przewodniczący Sympozjum: Prezes PTG prof. Marek Spaczyński i prezes PTE prof. Stefan Zgliczyński 223
Uczestnicy Sympozjum. Pierwszy od prawej prof. Richard Santen Sympozjum, w którym wzięło udział ponad 150 lekarzy specjalistów, członków Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, sympatyków i wspierających Polską Unię Onkologii i Polską Fundację Onkologii Doświadczalnej i Klinicznej odbiło się szerokim echem na terenie całego kraju. Wygłoszone tam wykłady i merytoryczna dyskusja uzyskały niezwykle wysoką ocenę obecnej na Sympozjum opiniotwórczej reprezentacji towarzystw naukowych. Ponadto spotkanie to przyczyniło się do stworzenia bardzo pozytywnej opinii o naszym środowisku w oczach oficjalnego przedstawiciela Endocrine Society prof. Richarda Santena, który należy do największych znawców endokrynologii onkologicznej w USA. Prof. Stefan Zgliczyński Prof. dr hab. Maciej Gembicki Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego został Doktorem Honoris Causa Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. W dniu 5 marca 2004 roku w pięknej Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego odbyła się uroczystość nadania tytułu Doktora Honoris Causa Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Prof. dr hab. Maciejowi Gembickiemu. Uroczystość ta miała głęboko akademicki charakter bowiem łączyła się ona z promocją Doktorów Nauk Medycznych, Doktorów Nauk Farmaceutycznych oraz nadaniem dyplomów absolwentom polskofrancuskich studiów podyplomowych. Dziekan Wydziału Lekarskiego Kształcenia Podyplomowego prof. dr hab. Rajmund Adamiec, w wypełnionej do ostatniego miejsca Auli, przedstawił sylwetkę prof. dr hab. med. mgr praw Macieja Gembickiego. Powiedział on, co następuje: Maciej Gembicki urodził się 1 lutego 1928 r. w Jadowie, na Mazowszu. Dyplom mgr praw uzyskał w 1950 r., dyplom lekarza w 1952 r. oba w Poznaniu. W 1952 r. został wcielony do Wojska Polskiego, gdzie do 1954 r. był starszym lekarzem pułku; po zdemobilizowaniu podjął pracę w II Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych AM w Poznaniu. Pod kierownictwem wybitnego internisty prof. dr Jana Roguskiego zdobył stopień naukowy doktora w 1960 r. oraz doktora habilitowanego w 1966 r. W 1970 r. zorganizował Klinikę Endokrynologii, którą kierował do czasu przejścia na emeryturę w 1998 r. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1972 r., a zwyczajnego w 1980 r. Główne zainteresowania naukowe Profesora dotyczą endokrynologii klinicznej, w szczególności chorób tarczycy, oraz stosowania izotopów promieniotwórczych 224
Endokrynologia Polska / Polish Journal of Endocrinology 2004; 2 (55) w diagnostyce i terapii gruczołów wydzielania wewnętrznego. Jako pierwszy w Polsce wprowadził już w 1956 r. izotopy promieniotwórcze do badań klinicznych i leczenia. Prof. Gembicki odbył staże naukowe w Anglii, Szwecji, Włoszech, Danii i Czechosłowacji. Jako visiting professor przebywał we Francji, Austrii i Finlandii. W USA prowadził programy badawcze wspólnie z Narodowym Instytutem Zdrowia. Przez 10 lat pracował w agendach ONZ. Obecnie jest dyrektorem Centrum Współpracy z WHO do Spraw Niedoboru Jodu. Profesor Maciej Gembicki jest autorem lub współautorem ponad 220 oryginalnych publikacji w zagranicznych i krajowych czasopismach naukowych, 8 rozdziałów w podręcznikach. Profesor był promotorem 28 rozpraw doktorskich oraz opiekunem 9 habilitacji. Pełnił wiele funkcji akademickich. Był prodziekanem, dziekanem, prorektorem, przewodniczącym komisji senackich, członkiem Rady Naukowej Instytutu Endokrynologicznego w Łodzi, Rady Naukowej Państwowej Agencji Atomistyki, Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych, sekretarzem Komitetu Nauk Klinicznych Niezabiegowych PAN oraz przewodniczącym Komisji Endokrynologii i Fizyki Medycznej Wydziału VI PAN. Jest członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia. Uczestniczy w pracach zespołów redakcyjnych krajowych i zagranicznych czasopism naukowych. Był redaktorem naczelnym Endokrynologii Polskiej, Prezesem Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Vice-Prezesem Europejskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej. Konferencja Rektorów Uczelni Medycznych powierzyła Profesorowi zorganizowanie Komisji ds. Oceny i Akredytacji programów nauczania na kierunkach medycznych oraz powołała na jej przewodniczącego. Profesor Maciej Gembicki został wyróżniony nagrodami Ministra Zdrowia, Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, Rektora AM w Poznaniu i wielu innymi. Jest członkiem honorowym Czeskiego Towarzystwa Lekarskiego, Niemieckiego Towarzystwa Endokrynologicznego oraz Polskich Towarzystw: Endokrynologicznego i Towarzystwa Medycyny Nuklearnej. Został odznaczony licznymi orderami i medalami, wśród których najbardziej ceni sobie Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski oraz Medal Gloria Medicinae nadany przez Polskie Towarzystwo Lekarskie. Profesor jest żonaty, ma troje dzieci i ośmioro wnuków. W swym przemówieniu z okazji opisanej uroczystości prof. dr hab. Maciej Gembicki podziękował Rektorowi, Senatowi, Promotorowi i Recenzentom oraz całej społeczności Akademii Medycznej we Wrocławiu za przyznanie mu godności Doktora Honoris Causa. Wygłosił też krótki wykład o marzeniach, nadziejach i szczęściu, które leżały u podstaw jego życiowej filozofii i kształtowały zachowania. Wykład ten zebrani przyjęli z wielkim zainteresowaniem i owacją na stojąco. Uroczystość zakończyło spotkanie towarzyskie w pięknej sali Oratorium Marinum. Profesor Maciej Gembicki jest moim serdecznym Przyjacielem. Prof. Stefan Zgliczyński Konferencja Europejskiej Organizacji Guzów Neuroendokrynnych W dniach 25-27 marca 2004 odbyła się Szkoleniowa Konferencja na temat Aktualnego stanu diagnostyki i terapii wrodzonych i sporadycznych guzów neuroendokrynnych układu żołądkowojelitowo-trzustkowego ( Current Status of the Diagnosis and Treatment of Hereditary and Sporadic Neuroendocrine Tumors of the Gastroenteropancreatic System ). W Konferencji sponsorowanej przez NOVARTIS wzięło udział blisko 400 lekarzy specjalistów z Europy, obu Ameryk, z Indii i innych krajów Dalekiego Wschodu. Celem Konferencji była popularyzacji nowoczesnych metod rozpoznawania i leczenia guzów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego. Przewodniczący Naukowego Komitetu Organizacyjnego Konferencji Prof. B. Wiedenmann z Berlina przedstawił cele, którymi kieruje się Grupa polskich uczestników Konferencji Europejskiej Organizacji Guzów Neuroendokrynnych (European Neuroendocrine Tumor Network), Budapeszt 25-27 marzec 2004 225
Europejska Organizacja Guzów Neuroendokrynnych przekształcająca się obecnie w Europejskie Towarzystwo Guzów Neuroendokrynnych. Zarówno wykłady jak i merytoryczna dyskusja oraz spotkania z ekspertami (Meet the Experts) stały na bardzo wysokim poziomie. Uzyskały one niezwykle wysoką ocenę zarówno organizatorów jak i uczestników Konferencji. Stronę polską na Konferencji reprezentowała grupa 26 lekarzy różnych specjalności pod przewodnictwem prof. Stefana Zgliczyńskiego, prezesa Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego. Udział polskiej delegacji zakończył się pełnym sukcesem. Nawiązano szereg interesujących kontaktów, które już w dniach 3-5 czerwca br. powinny zaowocować wspólnymi spotkaniami w Juracie na Sympozjum Szkoleniowym Postępy Endokrynologii w sesji poświęconej Rozpoznawaniu i Leczeniu Guzów Neuroendokrynnych. Należy też zwrócić uwagę, że następną Konferencję Naukową nowo powstałego Europejskiego Towarzystwa Guzów Neuroendokrynnych planujemy zorganizować wspólnie z PTE w Krakowie w marcu 2005 r. M. Szott-Emus Szpital Kliniczny Charite Uniwersytetu Medycznego w Berlinie Prof. J. Kunert-Radek (przewodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej PTE) w towarzystwie prof. B. Halasza, Honorowego Prezesa Węgierskiego Towarzystwa Endokrynologicznego i Honorowego Członka PTE Informacja o Polskiej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (PKKZNJ) 1. Polska Komisja ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (PKKZNJ) została powołana w roku 1991 przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego w uzgodnieniu z Ministerstwem Zdrowia w wyniku podpisania przez Polskę na Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w roku 1990 w Nowym Yorku zobowiązania o rozwiązaniu problemu niedoboru jodu w Polsce do roku 2000. 2. Przewodniczącym PKKZNJ został ówczesny Kierownik Kliniki Endokrynologii AM w Krakowie (siedziba Komisji) prof. dr med. Zbigniew Szybiński, a w skład Komisji weszli czołowi endokrynolodzy, eksperci ds. technologii jodowania soli kuchennej i pasz zwierzęcych, przedstawiciele instytutów resortowych Ministerstwa Zdrowia realizujących Program Eliminacji Niedoboru Jodu: Instytutu Żywności i Żywienia i Narodowego Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, jak równie Polskiego Komitetu UNICEF i Federacji Konsumentów. W ten sposób Komisja jako grupa ekspertów z różnych dziedzin istotnych dla realizacji tak złożonego Programu stała się ciałem doradczym Ministra Zdrowia w problematyce niedoboru jodu i profilaktyki jodowej w Polsce. 3. PKKZN jest członkiem Europejskiego Zespołu d/s Niedoboru Jodu (Przewodniczący Prof. Aldo Pinchera - Klinika Endokrynologii Uniwersytetu w Pizie, Włochy) w ramach struktur Międzynarodowej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (ICCIDD). Prof. Zbigniew Szybiński jest ekspertem ICCIDD i reprezentantem Polski w w/w Zespole. PKKZNJ realizuje strategiczne kierunki działania rekomendowane przez WHO, ICCIDD oraz UNICEF i ponosi odpowiedzialność w zakresie swoich kompetencji za stan niedoboru jodu w Polsce, podobnie jak Ministerstwo Zdrowia również w zakresie właściwych kompetencji. 4. Dotychczasowa współpraca z Ministerstwem Zdrowia dała wyniki uznane przez WHO, ICCIDD, UNICEF za wzorcowe w Europie. Wprowadzenie aktualnego modelu profilaktyki jodowej opracowanego przez Komisję pozwoliło na zakwalifikowanie Polski do nielicznej grupy krajów Europy (35%), które osiągnęły wymagany poziom podaży jodu na poziomie populacyjnym. Jest to szczególnie ważne w sytuacji gdzie w roku 1980 dopuszczono do nieodpowiedzialnego przerwania profilaktyki 226
Endokrynologia Polska / Polish Journal of Endocrinology 2004; 2 (55) jodowej z poważnymi konsekwencjami w grupach największego ryzyka: u kobiet w ciąży i dzieci. Polska wywiązała się ze zobowiązań podjętych w roku 1990 odnośnie rozwiązania problemu logistycznego profilaktyki jodowej. Nie oznacza to zakończenia Programu, gdyż zgodnie z rekomendacjami WHO, ICIDD oraz UNICEF program wszedł w fazę monitoringu i niezbędnych korekt. Nie może on ulec przerwaniu, gdyż zgodnie z doświadczeniami wszystkich krajów świata groziłoby to zaprzepaszczeniem osiągniętych wyników. Obecnie PKKZNJ czeka poważne zadanie opracowania korekty Programu w kierunku jodowania pasz zwierząt hodowlanych. Wynika to obecnie z ograniczenia spożycia soli kuchennej, jak również konieczności utrzymania na odpowiednim poziomie monitoringu technologicznego i biologicznego. Prof. Stefan Zgliczyński Prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Warszawa, 13.04.2004 Dr Leszek Sikorski Minister Zdrowia Warszawa, ul. Miodowa 15 Szanowny Panie Ministrze. Zwracam się z usilną prośbą o zmianę decyzji Departamentu Polityki Zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia z dnia 8 marca 2004 (Nr PZP-0/11/3389/04/MW) o wyłączeniu z listy programów prewencyjnych Zdrowia Publicznego Narodowego Programu Eliminacji Niedoboru Jodu, fi nansowanego przez Ministerstwo Zdrowia w latach 1998-2003. Konieczność kontynuacji Narodowego Programu Eliminacji Niedoboru Jodu wynika z odpowiednich rekomendacji WHO, Międzynarodowej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (ICCIDD), UNICEF oraz ekspertów Polskiej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (PKKZNJ). Prof. Stefan Zgliczyński Prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego 227
Odpowiedź Ministra Zdrowia 228
Endokrynologia Polska / Polish Journal of Endocrinology 2004; 2 (55) 229
W dniach 24-27 kwietnia 2004 roku w Sorrento koło Neapolu odbyło się spotkanie neuroendokrynologów - 11 th Meeting of the European Neuroendocrine Association (ENEA 2004). Na Zjeździe zaprezentowano ok. 300 prac. Odbyło się kilka sesji plakatowych, z podziałem na czternaście grup tematycznych. Dużym sukcesem dla polskiej neuroendokrynologii była nagroda dla Kol. Anny Gruszki za najlepszą prezentację posterową (Fot. 1). Dr n. med. Anna Gruszka po ukończeniu studiów doktoranckich pod kierunkiem Profesora Marka Pawlikowskiego pracuje aktualnie w Instytucie Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Nagrodzona praca pt. The effect of selective sst1, sst2, sst5 somatostatin receptors agonists and a somatostatin/dopamine (SST/DA) chimera on the clinically non-functioning pituitary adenomas in vitro autorów: Anna Gruszka, Jolanta Kunert-Radek, Andrzej Radek, Hanna Pisarek, Michael D. Culler, Marek Pawlikowski, powstała w Instytucie Endokrynologii i Klinice Neurochirurgii i Chirurgii Nerwów Obwodowych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, we współpracy z IPSEN w Milford, MA, USA. List do Redakcji Fot. 2 Dr Anna Gruszka przy nagrodzonym plakacie Praca została wykonana na hodowlach komórkowych 8 pobranych śródoperacyjnie gruczolaków przysadki klinicznie nieczynnych hormonalnie. Badane guzy inkubowano z selektywnymi agonistami receptorów somatostatynowych: sst1, sst2 i sst5 oraz chimerą SST/DA i bromokryptyną, uzyskując w większości hodowli efekt hamujacy wzrost komórkowy. Wyniki przeprowadzonych hodowli wskazują na możliwość potencjalnego zastosowania badanych związków w leczeniu farmakologicznym guzów przysadki klinicznie nieczynnych. Prof. dr hab. n. med. Jolanta Kunert-Radek Klinika Endokrynologii Instytutu Endokrynologii UM w Łodzi Fot. 1 230