Jan Paweł II przyjaciel każdego CEL: pomaganie innym oraz zapoznanie z kulturami i religiami całego świata. Przygotował hm. Krzysztof Wiśnioch Temat: Szlakiem esperanto i wielu kultur Forma: Gra terenowa Cele: - zapoznanie uczestników z Białymstokiem miastem wielu kultur, - nauczenie współpracy w grupie, - przedstawienie Jana Pawła II jako przyjaciela wszystkich kultur i religii. Zamierzenia: Po zajęciach harcerze będą: - znali charakterystyczne miejsca Białegostoku i ich historię, - wiedzieli dlaczego Jana Pawła II nazywamy papieżem dialogu ekumenicznego, - potrafili współdziałać w grupie. Materiały: mapa, aparaty, słownik esperanto, kartki, długopisy, karty patrolowe, nagrody Jan Paweł II był podróżnikiem. Podczas swojej posługi Papieża odwiedził wiele miejsc, poznał wiele kultur. Również będąc kapłanem organizował wiele wyjazdów dla młodzieży. Jego miłość do podróży, a przede wszystkim do poznawania świata powinna być dla nas harcerzy przykładem. Poznajmy kultury jakie tworzą, tworzyły nasz Białystok. Na punkcie znajduję się punktowy przebrany za reprezentanta danej kultury (Ksiądz, Rabin, Pop, Ludwik Zamenhoff, Szumel Cytron, Jan Kucz, dawni mieszkańcy Białegostoku). Jego zadaniem jest przybliżenie historii miejsca. Patrol na punkcie wykonuje zadanie, zadane przez punktowego. W przypadku braku punktowego potwierdzeniem odwiedzenia punktu jest zdjęcie obiektu. 1. Skwer Malmeda i ul. Białowny Start
Miejsce startowe biegu. Harcerze spotykają się przy pomniku jednego z najsłynniejszych białostoczan. Człowieka, który stworzył uniwersalny język dla wielu kultur jakie mieszkały w Białymstoku. Uważał, że właśnie bariery językowe są przyczyną wielu nieporozumień i sporów. Jeden wspólny język miał być rozwiązaniem. Patrole otrzymują mapę Białegostoku z punktami, które muszą odwiedzić. Kolejność odwiedzanych miejsc jest dowolna. Punktowy Startowy Jan Kucz prezentuje swoje dzieło - popiersie Zamenhofa wykonane w 1973r. Na froncie kolumny umieszczono tekst Ludwik Łazasz Zamenhof 1859 1917, na rewersie wygrawerowano motto Esperanto zbliża ludzi. Ważne miejsce dla społeczności Esperantystów. Tutaj co roku w rocznicę urodzin i śmierci Zamenhofa spotykają się dla uczczenia jego pamięci.
2. Ul. Zamenhofa 26 Punktowy Ludwik Zamenhof Ludwik wita serdecznie w swoim rodzinnym domu. Kiedyś ul. Zielona 6 dziś ul. Zamenhofa 26. W tym miejscu 15 grudnia 1859r. urodził się Ludwik Zamenhof. W latach 30 tych XX wieku drewniany domek został zburzony. Aby upamiętnić miejsce narodzin twórcy esperanto Andrzej Muszyński w 208r. namalował mural. Oprócz niego znajduje się dwujęzyczna tablica z 1959r. Zadanie: Ze słownika esperanto partol w ciągu minuty ma za zadanie znalezienie jak najwięcej słów w języku esperanto, które można wykorzystać na zbiórce harcerskiej. 3. Ul. Rynek Kościuszki Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - Fara Punktowy Ksiądz Ważna ze względu na pełnioną dziś rolę bazyliki katedralnej arcybiskupa białostockiego, a także z uwagi na historię jej powstania. Katedra składa się ze Starego Kościoła Farnego oraz Bazyliki Mniejszej, która teoretycznie wg. postanowień władz carskich z końca XIX w. miała być przybudówką do Kościoła Farnego. Zadanie: Dowiedzcie się co, patrząc na Katedrę z lotu ptaka, ona przypomina? Odp. Krzyż 4. Ul. Kilińskiego 6. Punktowa Izabela Branicka Barokowa rezydencja zbudowana w 1771 r. przez Hetmana Branickiego dla żony Izabeli. Często również nocowali tutaj liczni goście Hetmana. W latach 1913 1918 znajdowała się tutaj wytworna restauracja Renaissance, w latach 20-tych XX wieku organizowano kursy gry kinematograficznej, znajdowała się
również kawiarnia Savoy, a po wojnie Muzeum Ruchu Rewolucyjnego, przekształcone w Muzeum Wojska. Zadanie: Dowiedzcie się, co dzisiaj mieści się w pałacyku. Odp. Pałac Ślubów, Urząd Stanu Cywilnego, pełni również reprezentacyjne funkcje służąc Prezydentowi Miasta Białystok. 5. Ul. Warszawska 15 Centrum im. Ludwika Zamenhofa otwarte w 2009r. ma na celu popularyzację wiedzy o postaci L. Zamenhofa. Popularyzacji myśli i osoby twórcy esperanto służy przede wszystkim wystawa stała Białystok młodego Zamenhofa. Jest to multimedialna ekspozycja, wspomagana archiwalnymi fotografiami, przedstawiająca ulice Białegostoku z czasów nastoletniego Ludwika. Zadanie / propozycja :Warto zwiedzić muzeum. 6. ul. Warszawska 8 Dawne Gimnazjum Realne, obecnie VI LO. Szkoła, w której się uczył Ludwik Zamenhof. Zadanie: Z którego roku jest tablica pamiątkowa poświęcona Ludwikowi Zamenhof? 1987r. 7. Ul. Warszawska 3 Punktowy Szumel Cytron Niegdyś posiadłość fabrykanta Szumela Cytrona, dziś siedziba Muzeum Historycznego. W muzeum znajduje się jedyna w Polsce kolekcja pamiątek związanych z osadnictwem tatarskim na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim oraz liczne zbiory związane z historią Białegostoku. Zadanie: Zróbcie zdjęcie miejsca gdzie teraz znajduje się nasz hufiec z makiety XIII wiecznego Białegostoku.
8. Ul. Suraska Ważne świadectwo historii miasta. Pomnik, w dawnej dzielnicy żydowskiej Szulhof, upamiętniający Wielką Synagogę oraz tragedię ok. 700 osób pochodzenia żydowskiego, które w dniu wkroczenia wojsk nazistowskich do Białegostoku, 27 czerwca 1941r. zostały w niej zamknięte i podpalone przez Niemców. Razem z synagogą spłonęła większość dzielnicy. 9. Ul. Piękna 3 - Synagoga Piaskower Punktowy Dawny mieszkaniec Białegostoku pochodzenia żydowskiego. Zbudowana w 1891r, zdewastowana przez Niemców podczas II wojny światowej. Po wojnie mieścił się tutaj ośrodek gminy żydowskiej, później Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce, kino, teatr i dom kultury. Po pożarze w 1989r. został wyremontowany i jest dzisiaj siedzibą m.in. Białostockiego Towarzystwa Esperantystów i Fundacji Zamenhofa. Tutaj można kupić podręczniki do esperanto, zapisać się na kurs esperanto oraz zobaczyć wystawę. Zadanie: Dowiedzcie się czemu zawdzięczała swoją nazwę Synagoga Piaskower. Odp. Położeniu w dawnej dzielnicy Białegostoku Piaski 10. Rynek Sienny Punktowy Dawny mieszkaniec Białegostoku kupiec Dawne targowisko żydowskiej dzielnicy Chanajki. Od połowy XIX wieku do 1967r. w każdy czwartek przyjeżdżali tu wozami gospodarze z okolic Białegostoku. Można było zatem kupić wszystko czym wieś podlaska bogata. Późnej zakazano wjazdów konnych i przeniesiono
targowisko. Dzisiaj Rynek Sienny wraca do życia. Organizowany jest tutaj Targ Smaków Podlasia, Kiermasz Wielkanocny, Jarmark Bożonarodzeniowy. Zadanie: Ile to sztuk? Tuzin 12, kopa 60, gros (tuzin tuzinów) 144 11. Ul. Lipowa 41 D Szkoła Żydowska Tarbut Punktowy - Dawny dyrektor szkoły (musi trochę podpowiadać przy zagadce) Dawna szkoła hebrajska, prowadzona przez organizację propagującą odrodzenie kultury hebrajskiej Trabut. Budynek wzniesiony w stylu charakterystycznym dla tzw. białostockiej szkoły muratorskiej. Styl ukształtowany wpływami pruskimi i budownictwa industrialnego z początki XIX w., wykorzystywał w architekturze czerwoną i żółtą cegłę. Dziś znajduje się tutaj Szkoła Rzemieślnicza. Zadanie: co po hebrajsku oznacza Trabut? odp. Kultura 12. Al. Ks. Abramowicza 1 Punktowy Ksiądz Białystok miał tylko jedną parafię, gdyż władze carskie nie pozwalały na utworzenie następnych, a miasto się rozwijało. Sprawa budowy kościoła na wzgórzu św. Rocha, gdzie znajdowała się kaplica pod tym wezwaniem, zbudowana przez Jana Klemensa Branickiego w 1750 r. pojawiała się już w zamiarach białostoczan od połowy XIX w. Sprawa nowej parafii i budowy kościoła nabrała konkretnych kształtów w 1925 r. Świątynia jest pomnikiem wdzięczności Opatrzności Bożej za odzyskanie niepodległości w 1918r. i ocalenie przed najazdem bolszewików. Kościół zbudowano na planie gwiazdy, co miało symbolizować Gwiazdę Zaranną - jutrzenkę Niepodległości Polski. 18 VIII 1946r. Kościół uroczyście konsekrowano. Zadanie: Kto był pierwszym proboszczem Kościoła św. Rocha?
13. Ul. Lipowa 35 Pałacyk Nowika. Punktowy wojskowy Okazała siedziba jednego z wielkich rodów fabrykanckich Białegostoku. Nowikowie produkowali sukno i kapelusze. Na okazałej posesji liczącej 7000 m 2 przy głównej ulicy w mieście, Lipowej, Chaim Nowik wzniósł swój pałac otaczając go okazałym ogrodem i trzema zabudowaniami gospodarczymi. Do początku II wojny światowej pałacyk należał do rodziny Nowików. We wrześniu 1939r. zorganizowano w nim dowództwo obrony Białegostoku. Później mieścił się tu szpital wojskowy. Zadanie: Ponieważ obecnie jest to punkt poborowy do Wojska, przebiegnijcie wyznaczoną trasę przez punktowego w jak najszybszym czasie. Czasy każdego z was są dodawane. 14. Ul. Lipowa 31/33 Kamienica, w której przez 20 lat mieszkał Jakub Szapiro, propagator idei esperanto oraz założyciel Białostockiego Towarzystwa Esperantystów im. L. Zamenhofa. Organizował wiele imprez esperanckich, uczył esperanto w Białymstoku i okolicznych miasteczkach. W 1941r. w Pietraszach został rozstrzelany przez Niemców. 15. Ul. Lipowa 15 Cerkiew św. Mikołaja Punktowy Pop Głowna świątynia prawosławnego Białegostoku i jednocześnie siedziba prawosławnego Biskupa Diecezji Białostocko-Gdańskiej. Szczególnie atrakcyjne są wnętrza o charakterze
bizantyjskim oraz polichromie. Pierwsze roboty (wykopy pod fundament) ruszyły 16 kwietnia 1843 roku. Kamień węgielny położono jeszcze tego samego miesiąca - 21 kwietnia. Białostocką cerkiew św. Mikołaja konsekrowano w 1846 roku. Punktem końcowym Rajdu jest Las Pietrasze. Przy ognisku zostanie wręczona nagroda najlepszemu patrolowi. W konspekcie wykorzystano materiały ze strony: http://odkryj.bialystok.pl/szlak_esperanto_i_wielu_kultur/