Księgi metrykalne parafii św. Lamberta w Radomsku

Tomasz Nowak Księgi metrykalne parafii św. Lamberta w Radomsku Cz. I: Księga zawartych małżeństw z lat 1735-1796 2012 Wersja z poprawkami

Radomszczańska Biblioteczka Regionalna III Recenzent ks. prof. zw. dr hab. Związek Nazwa i adres wydawcy Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Radomsku ul. Narutowicza 1, 97-500 www.pthradomsko.org Muzeum Regionalne im. Stanisława Sankowskiego w Radomsku ul. Narutowicza 1, 97-500 www.muzeum.radomsko.pl Druk i oprawa Studio Poligraficzne Soldruk 97-500, ul Klonowa 7 tel. 501495595 Wydanie I Nakład 200 egzemplarzy Copyright by: Tomasz Nowak Copyright by: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Radomsku Copyright by: Muzeum Regionalne im. S. Sankowskiego w Radomsku ISBN 978-83-926865-3-8

Spis treści Wstęp... 5 Wykaz zawartych małżeństw w parafii św. Lamberta w Radomsku w latach 1735-1796...21

Wstęp Księgi metrykalne nakazano duchownym prowadzić w drugiej połowie XVI w. Dekretem papieskim z 11 listopada 1563 r. postanowiono, że małżeństwo uznaje się za ważne i nierozerwalne, gdy dwoje ludzi nie mających przeszkód wyrazi wzajemną zgodę na ślub przed duchownym w obecności przynajmniej dwóch lub trzech świadków. Ponadto w parafii powinna być prowadzona księga, w której rejestrowano udzielone śluby. Na poprawny zapis metrykalny powinny składać się następujące dane: personalia narzeczonych i świadków oraz data i miejsce ślubu. Ogłaszając w 1614 r. Rytuał Rzymski oparto się na tych przepisach, dodając jednak kilka nowych wymogów. Chodziło o imiona rodziców oraz personalia duchownego udzielającego sakramentu. W akcie należało też podać przynależność parafialną wszystkich osób widniejących w zapisie, a w przypadku narzeczonych poinformować o ewentualnych wcześniejszych związkach małżeńskich. Ponadto należało podać daty zapowiedzi przedślubnych, wieku narzeczonych i wymienić ewentualne przeszkody małżeńskie, o ile takie zaistniały. W sytuacji gdy pominięto np. zapowiedzi lub udzielenie ślubu poprzedzone zostało dyspensą, należało zastosować formułę dodatkową zapisu metrykalnego. W Polsce przepisy w tym względzie opracowywano i wprowadzano stopniowo w poszczególnych diecezjach od końca XVI w., a zakończono wprowadzeniem Rytuału Piotrkowskiego w 1631 r. 1. Na terenie powiatu radomszczańskiego istnieją parafie, dla których metryki zachowały się nawet z przełomu XVI i XVII w. W przypadku Radomska zasoby te nie są tak obfite i rozpoczynają się dopiero od 1735 r. 2 Duża część zasobu archiwalnego uległa zniszczeniu podczas licznych pożarów miasta. Bardzo destrukcyjny wpływ w tym względzie miał pożar z 1624 r. Z tego więc powodu metryki radomszczańskiej parafii zachowały się dopiero od I połowy XVIII stulecia. W czasie II wojny światowej zaginęły również radomszczańskie księgi miejskie i ziemskie. Tym sposobem zachowane akta metrykalne są, poza nielicznymi i rozproszonymi źródłami innego charakteru, jedynymi zwartymi materiałami źródłowymi mówiącymi o mieszkańcach miasta Radomska i parafii w okresie staropolskim. Publikacja źródeł metrykalnych wydaje mi się ważna, gdyż informacje w nich zawarte posiadają różnorakie walory, wykorzystywane w badaniach historycznych, w demografii historycznej, dziejach religij- 1 J. Związek, Zbiór łacińskich ksiąg metrykalnych w Archiwum Diecezjalnym w Częstochowie, Częstochowskie Studia Teologiczne, t. III, 1975, s. 115-119; tenże, Stan badań nad księgami metrykalnymi w Diecezji Częstochowskiej, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria: Zeszyty Historyczne, z. 1, 1993, s. 55; T. Moskal, Historia ksiąg metrykalnych kościoła katolickiego na ziemiach polskich, Archiwariusz. Biuletyn Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu 2005, nr 1, s. 60-62, 65; R. Kotecki, Rejestracja metrykalna wiernych w świetle potrydenckiego ustawodawstwa Kościoła katolickiego (ze szczególnym uwzględnieniem prawodawstwa diecezji Chełmińskiej, Gnieźnieńskiej, Płockiej i Włocławskiej, Nasza Przeszłość, nr 112, 2009, s. 7-8, 10, 17-18; - C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009, s. 91-93, 99-102, 122-129. 2 Sama parafia w powstała stosunkowo wcześnie, historycy przypuszczają, że mogło to nastąpić w XI-XII w. J. Związek, Dzieje instytucji kościelnych w Radomsku, [w:] Z dziejów Polski XIX i XX wieku. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Ryszardowi Szwedowi, pod redakcją Tadeusza Dubickiego i Tadeusza Paneckiego, Częstochowa 2004, s. 165-166; tenże, ośrodkiem życia religijnego, Zeszyty Radomszczańskie, t. I, pod redakcją Tomasza A. Nowaka, 2007, s. 29-31; S. M. Zajączkowski, Sieć parafialna na terenie przedrozbiorowego powiatu radomszczańskiego w początkach XVI w., Zeszyty Radomszczańskie, t. III, pod redakcją Tomasza A. Nowaka, 2009, s. 118. 5

ności, obyczajowości i wreszcie w samej genealogii 3. Do celów typowo badawczych mógłbym się ograniczyć tylko do zaprezentowania pozyskanych wniosków. Opublikowanie zawartości całej księgi poszerzy, w moim przekonaniu, grono czytelników o osoby zainteresowane genealogią. Nie dla wszystkich bowiem istnienie tych źródeł jest oczywiste 4. Niniejszą publikacją mam nadzieję rozpocząć całą serię wydawniczą, która przybliży zawartość radomszczańskich ksiąg metrykalnych szerszemu gronu zainteresowanych. Prezentowana tu księga rozpoczyna się 22 stycznia 1735 r. i kończy 27 stycznia 1796 r. Oryginał to oprawna księga o wymiarach 32x19,5 cm, mająca 164 karty zapisane po łacinie i nosząca tytuł Syllabus neosponsos rite ac legitime contrahentes inscribende&inscriptos demostrans juxta antiquum in Ecclesia Dei ordinem in usum ecclesiae Radomscensis porrectus. Regente hanc ecclesiam Illustrissimo & Reverendissimo Josepho in Trzciana Trzciński episcopo Juliopolitano sufraganeo Gnesnensi, decano Loviciensi, praeposito Radomscensi ab anno salutis MDCCXXXV, primis januarii. Oryginał przechowywany jest w archiwum parafialnym kościoła św. Lamberta w Radomsku, natomiast wersja zdigitalizowana znajduje się w Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza w Częstochowie 5. Jak już wyżej pisałem obowiązujące zalecenia władz kościelnych nakazywały umieszczanie w aktach szeregu informacji, które dziś byłyby kopalnią wiedzy. Niestety, duchowni sporządzający księgi metrykalne nie do wszystkich zaleceń się stosowali, stąd zasób informacji w poszczególnych księgach metrykalnych bywa różny. W omawianej tu księdze sporadycznie podawano imię ojca narzeczonych. Podobnie brak jest informacji o wykonywanej profesji (niekiedy pojawiają się organiści, medyk, karczmarz i od 1793 r. żołnierze w służbie pruskiej 6 ). Duchowni wprowadzający dane pomijali wiek narzeczonych (z wyjątkiem kilku przypadków w ostatnich latach prowadzenia księgi). Te nieliczne zapiski podają, że kobiety ślub brały w wieku 15, 16, 18, 20, 22 lat a mężczyźni mając 20, 25, 26, 28, 30 lat. Kościół zezwalał na zawarcie ślubu mężczyznom po ukończeniu 14, a kobietom 12 lat 7. W kilku przypadkach wiadomo, w jakim wieku wchodzono w powtórny związek. Pewien wdowiec mając 34 lata ożenił się z 22-letnią panną, inny miał lat 30 a jego żoną została 15-letnia kobieta. Dwie wdowy wyszły za kawalerów. Jedna z kobiet miała 40 lat i wyszła za 3 O przydatności metryk w badaniach historycznych pisano już wiele, ograniczę się tu tylko do wymienienia najnowszej literatury, np. J. Związek, Stan badań..., s. 51-53; T. M. Florczak, Księgi metrykalne jako źródło historyczne na przykładzie parafii skalmierzyckiej, Archiwariusz. Biuletyn Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu 2005, nr 1, s. 105-131; R. Kotecki, Rejestracja metrykalna..., s. 35-75; G. Liczbińska, Księgi parafialne jako źródło informacji o populacjach historycznych, Przegląd Historyczny, t. CII, 2011, z. 2, s. 267-282; C. Kuklo, Staropolska rejestracja metrykalna ślubów, chrztów i pogrzebów w warsztacie badawczym historyka, [w:] Człowiek w teatrze świata. Studia o historii i kulturze dedykowane Profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu z okazji osiemdziesiątych urodzin, pod redakcją Bożeny Popiołek, Kraków 2010, s. 38-52. 4 Z. Machura, Saga rodu Półrolów, -Słupsk 2008, s. 10-11. 5 W. P. Wlaźlak, Katalog mikrofilmów najstarszych ksiąg metrykalnych z terenu diecezji częstochowskiej, Kraków 2008, s. 364, nr 2246; tenże, Inwentarz ksiąg metrykalnych Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza w Częstochowie, Rocznik Towarzystwa Genealogicznego Ziemi Częstochowskiej, t. I, pod redakcją W. P. Wlaźlaka, Częstochowa 2011, s. 416, nr 3585. 6 Z. Włodarczyk, w okresie tzw. Prus Południowych 1793-1806 (cz. 2), Zeszyty Radomszczańskie, t. III, pod redakcją Tomasza A. Nowaka, 2009, s. 61; G. Mieczyński, w prasie końca XVIII w. oraz w XIX w. Wypisy, Zeszyty Radomszczańskie, t. VI, pod redakcją Roberta Majznera, 2012, s. 301 (w druku). 7 S. Zabraniak, Stan duchowieństwa a religijność w archidiakonatach: kaliskim, uniejowskim i wieluńskim (1660-1763), Rzeszów 2012, s. 268. 6

kawalera mającego 25 lat, kolejna 25-letnia wzięła ślub z kawalerem mającym 23 lata. Innym razem 24- letnia wdowa poślubiła 40-letniego wdowca. Na podstawie tych nielicznych przykładów nie można budować szerszych wniosków. Rzuca się natomiast w oczy fakt, że małżeństwa nie trwały długo, skoro pojawiają się owdowiali mający po dwadzieścia kilka lat. Warto odnotować, że raz ślubu udzielono nieletniemu (adolescens), ale trudno ustalić, ile mógł mieć on lat. Niekiedy narzeczonych określano mianem młodych (iuvenes). W tabeli nie używam tego określenia, dopisując przy nazwiskach słowa: kawaler bądź panna. Wiele wpisów posiada wzmiankę o stanie cywilnym tylko u jednej osoby. Łącznie ślubów mieszanych było 438 (22%), z tego wdowy wychodziły za kawalerów 161 razy (37%), wdowcy żenili się z pannami 202 razy (46%) i owdowiali 75 razy (17%) 8. Niekiedy narzeczeni musieli posiadać dyspensę na ślub, ale nie wiadomo, jakich przeszkód dotyczyły. Informację o tym podaję przy konkretnym akcie. Nie wywiązywano się też z obowiązku podawania dat zapowiedzi przedślubnych. Niekiedy ograniczano się tylko do podania informacji, że 3 zapowiedzi miały miejsce. Niedopełnienie obowiązku głoszenia zapowiedzi było ścigane przez oficjałów 9. Świadkami ślubu bywali wyłącznie mężczyźni. Przeważnie było ich 2 lub 3, rzadziej jedna osoba. Czasami jako świadków wymieniano mieszkańców danej miejscowości. Zdarzały się też przypadki, że po nazwiskach świadków dodawano i inni. Takie przypadki w zestawieniach tabelarycznych pomijam, ograniczając się do konkretnych nazwisk. Zapewne w dużej części świadkami bywała rodzina (można o tym wnioskować po tym samym nazwisku świadka i jednego z narzeczonych). W jednym przypadku obaj świadkowie byli miejscowymi duchownymi. W parafii św. Lamberta udzielono w tych latach łącznie 2023 ślubów, choć aktów jest nieco więcej. Dwa razy ślub uznano za nieważny, ale powodów tego nigdy nie podawano. Jeden raz duchowny zaczął pisać akt już raz zapisany. Oto jak ilości zawartych ślubów przedstawiają się w poszczególnych latach: 1735-34, 1736-39, 1737-44, 1738-30, 1739-26, 1740-27, 1741-3, 1742-17, 1743-20, 1744-27, 1745-25, 1746-28, 1747-30, 1748-36, 1749-25, 1750-27, 1751-34, 1752-35, 1753-35, 1754-28, 1755-32, 1756-36, 1757-32, 1758-28, 1759-39, 1760-40,1761-34, 1762-33, 1763-26, 1764-39, 1765-25, 1766-25, 1767-32, 1768-29, 1769-27, 1770-21, 1771-22, 1772-24, 1773-44, 1774-10, 1775-35, 1776-39, 1777-26, 1778-42, 1779-39, 1780-29, 1781-45, 1782-30, 1783-45, 1784-49, 1785-32, 1786-44, 1787-37, 1788-38, 1789-43, 1790-40, 1791-34, 1792-45, 1793-51, 1794-54, 1795-40, 1796-19. Średnia roczna liczba zawartych związków to 32,8 ślubów. Na przestrzeni tych lat obserwuje się ogromne dysproporcje między najmniejszą i największą liczbą udzielonych ślubów rocznie. Z niejasnych przyczyn w 1741 r. odnotowano tylko 3 śluby. Na taką małą liczbę nie miał wpływu jakiś kataklizm, zaraza czy pożar (taki miał miejsce 25 sierpnia 1742 r. 10 ). 8 W Dobryszycach prawie co czwarty ślub (21%) zawierał współmałżonek wcześniej owdowiały. Z tego grona najczęściej wdowcy żenili się z pannami (50%), wdowy z kawalerami (25%) i owdowiali między sobą (25%) - T. A. Nowak, Obraz społeczności parafii Dobryszyce w XVII i pierwszej połowie XVIII w., Zeszyty Radomszczańskie, t. VII, pod redakcją Jacka Kapuścińskiego (w druku). 9 S. Zabraniak, Stan duchowieństwa, s. 267. 10 R. Hube, Kościół parafialny Stary i Nowy w Radomsku, 1993, s. 4; S. Sankowski, Z dziejów miasta Radomska (do 1939 roku), 1995, s. 123,158. 7

Analogicznie prowadzona księga ochrzczonych w tym roku nie odbiega pod tym względem od innych. Najwięcej natomiast ślubów udzielono w 1794 r., kiedy było ich 54. Wpływ na wybór daty ślubu przez narzeczonych miał kalendarz kościelny. Prawodawstwo kościelne zakazywało udzielania ślubów w czasie wielkiego postu oraz adwentu. Na wzrost liczby zawieranych ślubów w miesiące jesienne miało z kolei wpływ zakończenie prac polowych (a dużą część parafian stanowili chłopi) i poprawa sytuacji materialnej po zbiorach 11. Ślubów najczęściej udzielano w miesiące zimowe, w lutym (34%) i styczniu (31,7%), w dalszej kolejności w październiku (6,6%), listopadzie (6%), wrześniu (5,2%), maju (5%), czerwcu (4,3%), lipcu (3%), sierpniu (2,3%). W przeciągu tych lat tylko 2 śluby zdarzyły się w grudniu oraz 11 w marcu i 12 w kwietniu (w każdym z tych przypadków daje to poniżej 1%). Najczęściej wybieranym dniem na ślub była niedziela (30,6%), wtorek (18,6%), poniedziałek (17,7%), sobota (13,4%), środa (7,5%) i najrzadziej piątek (5,9%). Piątek nie cieszył się popularnością, bo był to dzień Męki Pańskiej i postu 12. Nigdy nie podano w jakich godzinach udzielano ślubów, ale zalecenia kościelne wskazywały, by miało to miejsce w godzinach popołudniowych. Opis samej ceremonii ślubnej wyglądał następująco. Kapłan ubrany w komżę lub albę i stułę wraz z ministrantem wychodził do narzeczonych, którym towarzyszyło dwóch lub trzech świadków, w tym przynajmniej jedna kobieta. Tego zalecenia w Radomsku nie przestrzegano, gdyż wśród świadków widzimy samych mężczyzn. Po krótkiej homilii o godności i owocach sakramentu ksiądz stawiał narzeczonych na przeciwko siebie, mężczyznę po swojej prawej, a kobietę po lewej stronie i pytał ich, czy dobrowolnie chcą zawrzeć związek małżeński i czy wcześniej nikomu już nie ślubowali. Kolejnym elementem było poświęcenie pierścionków ślubnych, placków ofiarnych lub wianków. Następnie duchowny wiązał stułą na krzyż prawe dłonie narzeczonych, którzy składali przysięgę małżeńską: miłości, uczciwości, wierności i wspólnego życia aż do śmierci. Celebrans wzywał też obecnych, by w razie konieczności zaświadczyli o udzielonym ślubie. Potem następowały modlitwy, msza św. w intencji nowożeńców lub odmawiano psalm 127 i ksiądz udzielał błogosławieństwa małżonkom. Jego treść była uzależniona od tego, czy kobieta była panną czy wdową oraz od okresu liturgicznego 13. Ślub poprzedzały zapowiedzi, za które należało zapłacić 14. Tylko raz zanotowano, że na ten cel zapłacono 1,14 zł. Wiele niejasności istnieje też w kwestii opłat za śluby. Te informacje notowano w przeważającej większości wpisów (brak ich w latach 1740-1748, 1754-1758, 1791-1796). Opłaty były bardzo różnej wielkości i nie wiadomo co miało wpływ na dysproporcje. Najmniejsze kwoty sięgały 15 11 K. Korenda, Rejestracja metrykalna parafii Pszczew z XVII wieku, Przeszłość Demograficzna Polski, t. 24, pod redakcją Marka Górnego, Poznań-Wrocław 2003, s. 60; M. Żmijewska, Ludność parafii tyskiej od 1749 roku do połowy XIX wieku w świetle ksiąg metrykalnych. Studium demograficzno-społeczne, Katowice 2007, s. 60-62 praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Antoniego Barciaka. Pozycja ta przytacza obfitą literaturę na temat badań nad księgami metrykalnymi. Rozprawa jest dostępna na stronach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej. 12 K. Korenda, Rejestracja..., s. 62; M. Żmijewska, Ludność parafii..., s. 65-66. 13 S. Zabraniak, Stan duchowieństwa, s. 268-269, 288-291. Na temat zwyczajów związanych ze ślubem zob. B. Baranowski, Kultura ludowa XVII i XVIII w. na ziemiach Polski Środkowej, Łódź 1971, s. 317-335, tenże, Życie codzienne małego miasteczka w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1975, s. 137-140; Z. Kuchowicz, Obyczaje staropolskie XVII-XVIII wieku, Łódź 1975, s. 245-250. 14 Kwestię opłat za posługi religijne podejmuje T. Wiślicz, Zarobić na duszne zbawienie. Religijność chłopów małopolskich od połowy XVI do końca XVIII wieku, Warszawa 2001, s. 104-115. 8

groszy, a największe 22 zł. Być może uzależnione były od zamożności, bowiem największą z wymienionych tu kwot pobrano od szlachty. Łącznie należności za ślub podano w zapisach z 43 lat, co daje średnią 3,9 zł za ślub. Niektórzy nie płacili, ale i tu kryteria przeważnie są niejasne. Na pewno ze względu na pracę dla kościoła zwolnienie uzyskał organista, inne przypadki trudno wyjaśnić. Duchowni pieniądze te dzielili między siebie po równo. Wpisy informujące o tym pojawiają się pomiędzy aktami. Do podziału pieniędzy dochodziło kilka razy w roku, przeważnie mniej więcej co kwartał, czasami co miesiąc. Niekiedy pojawiała się informacja, że niektórzy z duchownych pobrali pieniądze, a wpis o tym znajduje się w księdze zmarłych. W ostatnich latach prowadzenia księgi brak jest informacji o rozdysponowaniu tych sum. Parafia swym zasięgiem obejmowała nie tylko miasto, ale też okoliczne wsie. W pocztach XVI w. poza samym miastem w skład parafii wchodziły: Świerznica,, Szlacheckie (Pańskie), Wierzbica, Rożny, Zdania, Golanki, Bogwidzowy, Młodzowy, Bartodzieje, Okrajszów, Płoszów, Piaszczyce, Kietlin, Orzechów, Orzechówek,, Zakrzówek [Szlachecki], Szczepocice,, Ładzice, Strzałkowiec (Saniki) 15. Nie zawsze przestrzegano przynależności parafialnej. W XVII w. mieszkańcy Zdani, Golanek, Rożnów korzystali z posługi duszpasterza w Dobryszycach 16. W XVIII stuleciu mieszkańców tych wsi znowu widzimy w radomszczańskich księgach parafialnych. Poza tym w okolicach Radomska istniały liczne osady i przysiółki: Ostoja, Dąbrówka, Wieźny, Wrony, Folwarki, Bobry, Kamionka, Cerkawizna, Sucha Wieś, Wygoda, Brodowe, Brylisko, Grzebień, oraz osady młyńskie: Klekowiec, Secówko, Rospąd, Borowa. W parafii mamy więc do czynienia ze wszystkimi stanami ówczesnej Rzeczpospolitej: chłopami, mieszczanami i szlachtą oraz naturalnie duchowieństwem. W niektórych wpisach duchowny wymieniał stan społeczny narzeczonych oraz ich świadków. Chłopów określano mianem pracowity (laboriosus), szlachtę szlachetny (nobilis, generosus), natomiast mieszczan uczciwy (honestus) lub sławetny (famatus). Tym drugim mianem określano np. członków władz miejskich, czyli elitę. Podwójciego Sebastiana Korzeniowskiego określono raz mianem sławetny i dostojny (famatus ac spectabilis). Podkreślić należy, że wśród mieszkańców miasta pojawiała się szlachta i chłopi, a na wsi mieszkali uczciwi i sławetni. Jeśli narzeczeni i świadkowie byli tego samego stanu, to ich przynależność społeczną określano przeważnie raz przy pierwszej z osób. Zdarzały się czasami przypadki z zapisem przy każdym nazwisku, ale te w tabeli pomijam ograniczając się do oznaczenia stanu społecznego przy pierwszym nazwisku. Zapis przyjmował formę przymiotnika w pełnym brzmieniu lub skrótu (np. L lub Lab.- laboriosus, F bądź Fam. famatus). Czasami stosowne określenie podawano w liczbie mnogiej (np. laboriosi, famati lub skrótem LL, FF) Wyjątek robiono dla szlachty, gdzie przy obu nazwiskach zaznaczano przynależność do stanu szlacheckiego. Rzadko zdarzały się małżeństwa osób z różnych stanów społecznych. Z takim przypadkiem spotykamy się w 1758 r., kiedy wdowiec sł. Kacper Grabarski poślubił pannę szl. Rozalię Zdzichowską z Ładzic. W większości na współmałżonka wybierano osobę z tej samej miejscowości (71%). Blisko 25% wszystkich ślubów zawarli radomszczanie między sobą. Mężczyźni w 50 przypadkach mieli małżonkę spoza Radomska. Natomiast 27 radomszczanek wzięło ślub z mężczyznami z innych miejscowości. W kilku przy- 15 R. Hube, Kościół parafialny..., s. 31. 16 T. A. Nowak, Obraz społeczności... 9

padkach były to miasta (Brzeźnica, Widawa, Piotrków, Częstochowa), pozostałe to okoliczne wsie z terenu parafii i spoza niej (, Bogwidzowy, Brodowe, młyn Klekowiec, młyn Rospąd, Folwarki, Kruszyna, Kobiele, Karkoszki, Kodrąb, Dobryszyce). Generalnie mobilność parafian w tym względzie nie była wielka. Za osoby obce można uznać żołnierzy, którzy brali ślub z radomszczankami. W jednym przypadku odnotowano również ślub z obcokrajowcem, który przybył tu zapewne wraz z administracją pruską. Zaznaczyć koniecznie trzeba, że kilka razy w radomszczańskim kościele udzielono ślubu podróżnym. Pod tym określeniem być może ukrywali się zbiegowie 17. Miejscem udzielania sakramentu był kościół w Radomsku oraz świątynie w Strzałkowie (18 ślubów), w Stobiecku Miejskim (3 śluby) i w Dobryszycach (1 ślub). W kościele św. Rocha w Stobiecku Miejskim po raz pierwszy ślubu udzielono w 1780 r. W Strzałkowie był osobny duchowny związany z tamtejszym kościołem. Natomiast żaden duchowny nie był przypisany do kościoła św. Rocha w Stobiecku Miejskim. Wybór więc tej świątyni spowodowany był zapewne osobistą prośbą narzeczonych. Nieco miejsca należy też poświęcić duchownym, którzy udzielali ślubów. Przedstawię zestawienie duchownych pojawiających się na kartach omawianej tu księgi zaślubionych. Przy każdym nazwisku podam skrajne daty występowania w źródle oraz pełnione funkcje. W tym ostatnim przypadku niekiedy udało się też ustalić konkretną datę pojawienia się na danym stanowisku. Analiza kolejnej księgi metrykalnej z analogicznego okresu z pewnością pozwoli w przyszłości uściślić podane poniżej dane. Na przestrzeni 60 lat sakramentu małżeństwa udzielało 57 duchownych. Byli to zarówno księża związani z parafią, jak i przybywający tylko doraźnie, w celu udzielenia sakramentu konkretnym osobom. Opierając się na datach poszczególnych aktów można ustalić w przybliżeniu czas objęcia stanowiska w parafii i jego zakończenia. Informacje na temat miejscowego duchowieństwa uzupełniają prace ks. Mieczysława Różańskiego oraz ks. Sławomira Zabraniaka. Probostwo radomszczańskie piastowali duchowni łączący to stanowisko z innymi, z tego powodu nie rezydowali w Radomsku. Zastępowali ich komendarze (będący formalnie rządcami parafii) i wikariusze (zatrudniani przez plebanów), łączący te funkcje z opieką nad poszczególnymi altariami 18. Przy nazwiskach duchownych podawano także ich funkcje, stąd wiemy o istniejących wówczas altariach i bractwach religijnych 19. Ślubów udzielali więc prebendarze kościoła św. Marii Magdaleny 20, prepozyci szpitala pod wezwaniem św. Ducha, kościoła w Strzałkowie oraz zakonnicy z klasztoru franciszkanów. Miejscowe duchowieństwo nie sprawowało ważniejszych funkcji w hierarchii kościelnej. Wyjątkiem są tu proboszczowie: archidiakon gnieźnieński, proboszcz w Gnieźnie Trzciński (1729-1738) 21, doktor obojga praw kanonik gnieźnieński, archidiakon uniejowski Mlicki (w Radomsku probostwo objął przed 1745 r. i pozostawał tu do 1766 r.) 22, bp Ignacy Augustyn Kozierowski 17 Na ten temat zob. G. Adamczewska, Echa wspomnień o dawnym zbiegostwie chłopów w pieśniach ludowych z terenu województwa łódzkiego, Łódzkie Studia Etnograficzne, t. III, 1965, s. 137-146. 18 M. Różański, Duchowieństwo parafialne archidiakonatu uniejowskiego w XVIII wieku. Studium propozograficzne, Łódź 2010, s. 47-48, 51-52,75,79. 19 R. Hube, Kościół parafialny..., s. 7-9. 20 Na temat tej świątyni zob. T. A. Nowak, Najstarsze dzieje kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Radomsku, Zeszyty Radomszczańskie, t. III, pod redakcją Tomasza A. Nowaka, 2009, s. 17-37. 21 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 330. 22 Tamże, s. 134,330. 10

(pleban od 1766 r., w parafii poświadczony: 16.02.1776-1789, zm. 1791), prepozyt w Mstowie (1747-1791), pleban w Brzeźnicy (1742-1762?), Kobielach (1747-1787) 23, Grzegorz Rzewuski (pleban 1790-1810?), kanonik smoleński, dziekan kurzelowski oraz pleban w Ręcznie (1790-1810, w parafii poświadczony: 15.02.1792-10.01.1796) 24. Komendarzami w Radomsku byli: Kazimierz Minecki (święcenia kapłańskie przyjął 25 marca 1690 r., wikariusz od 1690-1728 r., w parafii poświadczony do 10.02.1738) 25, Maciej Zdrowski (święcenia kapłańskie przyjął 28 marca 1734 r. 26, komendarz w latach 1735-1740, od 1739 r. pisarz w konsystorzu radomszczańskim, bywał w zastępstwie w parafii Chełmo w 1738 r. 27 ), Mikołaj (Narcyz) Poradowski (święcenia kapłańskie przyjął 17 grudnia 1740 r. 28, w parafii poświadczony: 28.12.1741-01.05 1749), także wikariusz (1749), promotor Najświętszego Szkaplerza Błogosławionej Maryi, altarzysta Bożego Ciała (1747), Marian Komornicki (3.05.1761), Franciszek Moszyński (w parafii od 3.06.1769 do 23.02.1772), od 1768 r. pleban w Pławnie 29, Ignacy Domański (8.10.1772-22.05.1773), będący też prebendarzem św. Anny (1773) 30, kaznodzieja Wincenty Stobiecki (w parafii poświadczony: 1.08.1774-25.09.1776, w pozostający tu do 1777 r., potem do 1783 r. pleban w Dmeninie 31 ),, altarzysta Bożego Ciała (święcenia kapłańskie przyjął 21 listopada 1776 r. 32, w parafii poświadczony: 28.01. 1777-1811?). Najliczniejsze grono stanowili wikariusze, którzy stanowisko to łączyli z poszczególnymi prebendami, zarówno w kościele farnym, jak i w kościołach na terenie miasta. W kościele radomszczańskim było 8 altarii (stan na 1779 r.): Bożego Ciała, św. Krzysztofa, św. a i św. Wacława (pierwotnie były to osobne zapisy, z czasem połączone), św. Mikołaja, św. Katarzyny, Małgorzaty, Doroty i a Apostoła (także połączone), do której dołączona była konfraternia Imienia Najświętszej Maryi Panny, Najświętszej Maryi Panny Szkaplerznej, św. Anny, Jedenastu Tysięcy Dziewic Męczennic wraz z promotorią bractwa św. Aniołów Stróżów 33. Wikariuszami i altarzystami byli: Fraszyński (w parafii poświadczony: 30.01.1735-5.06.1740), promotor bractw: św. Anny, Najświętszego Szkaplerza Błogosławionej Maryi (1729-1746, insty- 23 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 40, 105 (przyp. 32), s. 264 (przyp. 165), 306, 311,328,330. Urodził się w 1728 r. jako syn szl. Zbigniewa Kozierowskiego i Salomei Boguckiej. 24 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 331. R. Hube, Kościół parafialny stary..., s. 29-30. W dniu 11 stycznia 1791 r. akt wystawił ks. Rzewuski, prepozyt radomszczański, ale najprawdopodobniej chodzi tu o Grzegorza Rzewuskiego. Nieścisłość ta mogła być wynikiem pomyłki przy wpisywaniu aktów z raptularza do czystopisu. 25 Był też plebanem w Lgocie w latach 1703-1720 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 39, 54, 220,310,331. 26 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 222. 27 T. A. Nowak, Duchowieństwo parafii Chełmo na przestrzeni wieków, Częstochowskie Studia Teologiczne, t. XXXII, 2004, s. 113; M. Różański, Duchowieństwo..., s. 331; S. Zabraniak, Stan duchowieństwa..., s. 54. 28 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 221,331. 29 Tamże, s. 106 (przyp. 33), 331. 30 Tamże, s. 113 (przyp. 59), 191 (przyp. 80), 243, 331. Urodził się 16 lipca 1749 r., święcenia diakonatu otrzymał 18 kwietnia 1772 r. Od 1779 do przynajmniej 1790 r. był plebanem w parafii Niewiesz, od 1793 do ok. 1811 r. plebanem w Lutomiersku. 31 Tamże, s. 244,325. 32 Tamże, s. 220,332. 33 Tamże, s. 79. 11

gator radomszczański od ok. 1712 do 1739 r. 34 ), Antoni Bernacki (święcenia kapłańskie przyjął 20 grudnia 1733 r. 35, w parafii poświadczony do 23.03.1768), prebendarz Marii Magdaleny (od 20 grudnia 1733 r.) promotor bractwa św. Aniołów Stróżów (1747), wikariusz i kaznodzieja (1756), Kacper Kępski, wikariusz, prebendarz (01.1735-10.03.1737), instygator konsystorza radomszczańskiego (1734-?) 36, Stanisław (święcenia kapłańskie przyjął 27 grudnia 1740 r. 37, w parafii poświadczony: 21.01.1742-23.03.1768), altarzysta św. Lamberta, św. a i Wawrzyńca (1747), kaznodzieja (1750), Kalinowski (2.02.1743-24.01.1745, później pleban w Gidlach w latach 1745-1761? 38 ), (pochodzenia mieszczańskiego, święcenia kapłańskie przyjął 3 kwietnia 1746 r. 39, w parafii poświadczony: 25.01.1747-8.10. 1781), wikariusz (1748-1753), altarzysta św. Mikołaja (1753), Jarząbek, wikariusz, altarzysta, promotor Najświętszego Szkaplerza Błogosławionej Maryi (31.11.1748-12.02.1771) 40,, prebendarz Bożego Ciała (święcenia kapłańskie przyjął 21 maja 1750 r. 41, w parafii poświadczony: 25.10.1750-1779) 42, Kozubczyński (święcenia kapłańskie przyjął 26 lutego 1752 r. 43, w parafii poświadczony: 25.11.1752-1769), Lindinowski (?) (22.01.1758-1765?), Maciej Kisielewicz (święcenia kapłańskie przyjął 21 października 1764 r., w parafii poświadczony: 21.04.1765-15.08.1767) 44, paulin Romuald Karkoszyński (27.07.1794-27.01.1796). Poza nimi także posługę sprawowali: Goczyński, prepozyt szpitala św. Ducha (prepozyt od 1707 r., w parafii poświadczony: 1.02.1735-12.01.1737) 45, Tomasz Świtkiewicz (święcenia kapłańskie przyjął 26 maja 1736 r. 46, w parafii poświadczony: 9.10.1736-13.05 1753), zakrystian, altarzysta św. Katarzyny, prepozyt szpitala św. Ducha (1741-1773?) 47, Jakub Bartecki, gracjalista (2.08.1737-15.09.1737), Filip Multański, altarzysta Najświętszego Szkaplerza Błogosławionej Maryi, św. Anny, św. Mikołaja i św. Katarzyny (17.09.1781-1798) 48,, prepozyt szpitala św. Ducha (15.08.1791-17.05.1795), Maksymilian Lisowski, prebendarz św. Marii Magdaleny (9.08.1790-14.02.1798) 49. 34 S. Zabraniak, Stan duchowieństwa..., s. 57. M. Różański, Duchowieństwo..., s. 244, 325,331 nadaje mu nazwisko Traszczyński, w latach 1721-1722 był komendarzem w Dobryszycach, a w latach 1729-1746 miał być plebanem w Radomsku. 35 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 218,230,331. 36 Tamże, s. 331; S. Zabraniak, Stan duchowieństwa..., s. 57. 37 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 221,331. 38 Tamże, s. 218,239,331. 39 Tamże, s. 221,235,331. 40 Tamże, s. 331. 41 Tamże, s. 222. 42 Tamże, s. 331. 43 Tamże, s. 220. 44 Tamże, s. 220,331. 45 Tamże, s. 221, 331. 46 Tamże, s. 221. 47 Tamże, s. 82,331. 48 Tamże, s. 332. 49 Tamże, s. 332. 12

Z kościołem w Strzałkowie związani byli: Langwałt, kapelan strzałkowski i prepozyt szpitala w Radomsku (1743-1780?) 50, Antoni Żylinicki, kapelan i kaznodzieja (19.02.1781), Adamski (święcenia przyjął w 1771 lub 1772 r., w parafii poświadczony: 5.06.1785-1801). Z parafią nie byli związani, ale udzielali tu ślubów: Michał Strzałkowski, prepozyt pławieński (1733-1743) 51, kanonik liwoński (18.07.1737), Zygmunt Oraczewski, kanonik krakowski, curatus beneficiatus w Chełmie (14.10.1738), Sebastian Bocimowski, wikariusz w Wiewcu i pisarz konsystorza radomszczańskiego (11.02.1749, 1759 52 ), Hendrikawicz, oficjał radomszczański (21.02.1753), Nepomucen Linowski, proboszcz w Kodrębie (1738-1781) 53, dziekan radomszczański (20.01.1756-16.09.1767), Piotr Rogala, curatus w Dobryszycach (21.11.1756-1762), Kajetan Kaczkowski, prepozyt w Borownie (23.01.1758-1761), Adam Niczkowski, prepozyt w Sulmierzycach (21.01.1768), Stanisław Kajkowski, curatus w Dmenienie (13.01.1765), Cygankiewicz, komendarz chęciński (28.01.1766), Linowski, dziekan radomszczański (7.02.1774), Kacper Moczyński (11.05.1783), Melchior Zdulski, kanonik gnieźnieński (2.03.1778). Bez podania funkcji występowali: Siemieński (14.02.1740), Banaziewicz (6. 11.1740), Marcin sch (26.12.1741-09.1742), Szymon Pieszczeński (10.09. 1773). Stosunkowo dużą grupę duchowieństwa stanowili miejscowi franciszkanie: Aleksy Markowski (2.02.1739), kaznodzieja Franciszek Chamalski (23.01.1780), Fortunat Biedroński (30.01.1781-3.03.1781), kustosz Wiktor Uniejowski (13.01. 1782), Elsearius Mozik (27.01.1782), gwardian Marszołt (28.01.1783), Aleksander Ostowski? (30.09.1784), Franciszek Lewandowski (5.10.1785). Zakon paulinów reprezentował Brzuchowski, przeor z Wielgomłyn (8.02.1751). Wpisy o rozliczeniach finansowych duchowieństwa nie są jedynymi adnotacjami nie metrykalnymi w tej księdze. Na przestrzeni omawianych tu lat pojawiają się informuje o kontroli ksiąg przeprowadzonych przez: a Luboczyńskiego: 7 listopada 1741 r., 18 maja 1744 r., 29 listopada 1744 r. (w Kodrębie); Bonawenturę Turskiego, archidiakona, kanonika katedry krakowskiej i wizytatora generalnego: 2 marca 1748 r.; a Linowskiego: 10 lutego i 1 września 1756 r., 5 listopada 1759 r. (w Radomsku), 24 maja 1762 r. (w Borzykowej), 24 maja 1764 r., 23 maja 1765 r., 24 stycznia i 8 marca 1767 r., 24 maja 1773 r. (w Pławnie), 14 stycznia 1778 r.; Ignacego Kozierowskiego, biskupa adriateńskiego i oficjała radomszczańskiego: 1 sierpnia 1765 r.; Domańskiego: grudzień 1772 r.; a Grochowalskiego 54 : 17 kwietnia 1779 r.; a Nowinę Borkowskiego, plebana w Pławnie, dziekana radomszczańskiego: 14 maja 1782 r. (w Kamieńsku), 30 października 1783 r. (w Kobielach Wielkich), 25 września 1786 r., 21 maja 1787 r. (w Kłomnicach); a Morawickiego, dziekana i zarządcę parafii w Kłomnicach: 6 maja 1788 r., 30 września 1788 r. (w Dobryszycach), 29 października 1789 r. (w Kamieńsku), 10 maja 1790 r. (w Dmeninie), 14 października 1790 r. (w Kodrębie), 2 czerwca 1794 r. (w Kłomnicach), 2 maja 1795 r. (w Kłomnicach); a Ne- 50 Tamże, s. 227,331. 51 Tamże, s. 227,330, 332. 52 S. Zabraniak, Stan duchowieństwa..., s. 54. 53 M. Różański, Duchowieństwo..., s. 121 (przyp. 93), 329. 54 Urodził się w 1722 r., święcenia kapłańskie przyjął 25 lipca 1750 r. Był doktorem obojga praw, scholastykiem i koadiutorem katedry płockiej i kolegiaty wolborskiej, oficjałem radomszczańskim, proboszczem w Chełmie od 1770 r. Zmarł 5 sierpnia 1780 r. T. A. Nowak, Chełmo. Zarys dziejów do 1945 roku, 2005, s. 214. 13

pomucena Adamskiego, pisarza dziekańskiego: 8 czerwca (w Kobielach Wielkich), 27 października 1791 r. (w Żytnie); Marcina Kamockiego, wicedziekana: 24 maja 1792 r. Niezmiernie cenne są też informacje mówiące o ówczesnych władzach miejskich. W kilku przypadkach podano, że dany człowiek był członkiem radomszczańskich władz miejskich. Dzięki temu można odtworzyć fragmentarycznie dla kilkunastu lat obsadę urzędniczą Radomska. Prezentowany tu materiał pozwolił poznać 8 burmistrzów, którzy łącznie sprawowali 12 kadencji: Marcin Bąblowski (1738), Tomasz Wawrzynowicz (1740), Szybiński (1748), Kozłowski (1750), Wolski (1754), Szymański (1758-1759, 1765-1767), Kazimierz Iwankowicz (1763), Sebastian Piotrowski (1769). Tyle samo rajców i kadencji: Kacper Plutecki (1737), Błażej Podolski (1738), Adam Marczyk (1747), Wolski (1748, 1752, 1753) Kozłowski (1753, 1773), Szymański (1769), Kazimierz Oleśkiewicz (1773), Kazimierz Walaszczyk (1792-1793). Odnotowano też 5 wójtów/podwójcich: Sebastian Korzonek (1737), prawdopodobnie tożsamy z podwójcim Sebastianem Korzeniowskim (1740, 1752-1754), Kozłowski (1747, 1750, 1759 podwójci), Sebastian Piotrowski podwójci (1765-1766), Szymański podwójci (1767-1768). Nieco więcej można ustalić miejscowych ławników: Kacper Wolski (1736, określony jako ławnik stobiecki), Marcin Kuliś (1747, ławnik stobiecki), Sebastian Korzeniowski ławnik starszy (1747), Wolski ławnik młodszy (1747), Tomasz Węgrzynowicz (1747), Jakub Bielicz (1752, 1767), Maciej Szymański (1767, 1773). Urząd pisarza sprawowali: Szybiński (1747), Kacper Mlinecki (1747), Grzegorz Kopczyński (1759), Choróbski (1763), Adam Mirowski (1764, 1767). W 1752 r. występuje Kazimierz Kurowski sekretarz JKM oraz radomszczańskiego wójtostwa (1752). Wspomniano też szl. Antoniego Komornickiego (1738), będącego dzierżawcą dóbr wchodzących w skład miejscowego starostwa. Natomiast w 1766 r. wymieniono ekonoma w Dobryszycach, które też były częścią starostwa radomszczańskiego. Informacje o członkach władz miejskich pozwalają rzucić nieco światła na ustrój miasta. Wpisy wymieniające urzędników pojawiają się przede wszystkim w styczniu. Stąd wniosek, że do wyboru władz miejskich dochodziło najprawdopodobniej w pierwszych dniach nowego roku (przed 14 stycznia). W skład ławy wchodzili ławnicy starsi i młodsi. Prawdopodobnie jeden z ławników zawsze pochodził ze Stobiecka go. Wymienione powyżej nazwiska pokazują, że niektóre osoby osiągały różne stanowiska w miejscowej hierarchii urzędniczej. Można więc wysnuć przypuszczenie, że miejscową elitę urzędniczą i zapewne finansową stanowiło grono kilku bądź kilkunastu rodzin. Publikując niniejszą pracę zrezygnowałem z oryginalnego tytułu księgi, nadając jej bardziej ogólne brzmienie, informujące jedynie o charakterze księgi metrykalnej. Zaniechałem również dosłownego przytaczania poszczególnych aktów w oryginalnym łacińskim brzmieniu. Z braku miejsca postanowiłem dokonać swoistego abstraktu i przedstawić najważniejsze informacje ujmując je w formę tabeli. Zawiera ona liczbę porządkową, datę udzielenia ślubu, imiona i nazwiska narzeczonych wraz z ich stanem społecznym i cywilnym oraz sporadycznie wiekiem i imieniem ojca, miejsce pochodzenia, nazwiska i miejsce zamieszkania świadków, nazwisko duchownego udzielającego sakramentu (bez podania funkcji, gdyż te omówiłem we wstępie), wniesione opłaty w złotych, groszach i szelągach (w przypadkach, gdy opłat nie notowano kolumny tej nie prowadzę) oraz numer strony z oryginału księgi. 14

W przypadku niemożności odczytania słowa miejsce takie oznaczam jako: [...]. Gdy nie jestem pewny odczytanego imienia bądź nazwiska zaznaczam to znakiem zapytania w nawiasie: (?). Najpierw zamieszczam imię i nazwisko narzeczonego a potem narzeczonej. Odpowiednio w kolumnie z miejscem zamieszkania pierwsza miejscowość odnosi się do mężczyzny a kolejna do kobiety. Podanie tylko jednej miejscowości oznacza, że oboje narzeczeni pochodzili z tej samej miejscowości. Ta zasada odnosi się również do świadków ślubu. W tabelach oznaczenia stanowe zaznaczam skrótami: pracowity (pr.), szlachetny (szl.), uczciwy (ucz.) i sławetny (sł.). Na koniec chciałbym złożyć podziękowania ks. prof. owi Związkowi za poczynione uwagi, które pozwoliły uniknąć błędów. Wyrazy wdzięczności za decyzję o sfinansowaniu książki kieruję w stronę Pana Krzysztofa Zygmy, dyrektora Muzeum Regionalnego im. Stanisława Sankowskiego w Radomsku oraz Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Radomsku. Nie mogę też zapomnieć o pomocy ze strony Agnieszki Podolskiej oraz życzliwej postawie ks. dr Jacka Kapuścińskiego, dyrektora Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza w Częstochowie, która niezmiernie ułatwiła mi pracę. Przede wszystkim jednak dziękuję za cierpliwość i wyrozumiałość żonie Małgosi i córce Zosi. Sprostowania W wersji cyfrowej dodano pominiętą pierwotnie pozycję 34a. Poprawiono pozycję 943 - szl. Stanisław Bielowski, brat Felicji Iwankowiczowej. 15

Strona tytułowa księgi 16

Strona 28 księgi, zawiera wpisy z 1740 r. 17

Wykaz zawartych małżeństw w parafii pod wezwaniem św. Lamberta w Radomsku w latach 1735-1796

1735 21 Lp. Data Imię i nazwisko Miejscowość Świadkowie Duchowny Opłaty Strona 1 22.01 Tomasz Klekowski Klekotowe Kuźnik Antoni Bernacki 3,22 1 Elżbieta Domagalanka Bobry Kępa 2 22.01 Kazimierz Krakowczak Elżbieta [bez nazwiska] panna 3 24.01 Łukasz Urbanek Jadwiga Ruskowa wdowa 4 22.01 Szymonczyn Dorota Leskowa 5 23.01 Stanisław Rabiczka Marianna Koczwinowska 6 23.01 Antoni Kozakiewicz Gertruda Kliszowska 7 30.01 Sebastian Bruski Agnieszka Lipieczanka 8 31.01 Tomasz Szczepanik Jadwiga Szczepoczanka 9 30.01 Stefan Wolski Marianna Śliwowszczanka 10 30.01 Trybulak Agnieszka Jurudzianka 11 5.02 Antoni Szablewski Marianna Królikowiczowka 12 5.02 Krystek Zofia [ bez nazwiska] 13 5.02 Jakub Wieruszek Agnieszka Gajewska Orzechów Szczepocice Zdania Tomasz Cygan z Radomska Łukasz Martella Lambert i Katarzyna Węgrzyńscy ze Strzałkowa Rzepa Tomasz Cygan Hudkowicz Krzysztof Szułkowic Sebastian Kłoda Maria Szklarz Kępa i Katarzyna Kuźnik Czerkiewski Karol Choróbski Benedykt Bryll Makarowski Piotr Koskowski Sebastian Korzeniewski Kuźnik Makarowski Stanisław Błozyk Marcin Stelmaczyk Sebastian Korzeniewski Kuźnik Sękowski z Radomska Sebastian Minoga ze Stobiecka Sebastian Korzonek Kuźnik Fraszczyński Kazimierz 4 1 Minecki Antoni Bernacki 2,16 1v Antoni Bernacki 3,24 1v Antoni Bernacki 2,28 1v Maciej Zdrowski 1 2,28, 2 1v Kacper Kępski 1v-2 Maciej Zdrowski Fraszczyński Maciej Zdrowski Maciej Zdrowski Maciej Zdrowski 8 2 2 2 2v 2,16 2v 2,3 2v

22 14 6..02 Sebastian Maskowski Agnieszka Szczepanikowka Kuźnik Makarowski Maciej Zdrowski zapłaci 3 15 6.02 Benedykt Koćfin Szczepocice Paweł Maciej 3 Marianna Kłodowka Jakub Wieczorek Zdrowski 16 6.02 Siewiorek Okrajszów Paweł Maciej 4 3 Marianna Kowalczykowka Jakub Wieczorek Zdrowski 17 13.02 sł. Marcin Jędrysek Płoszów Kacper Kępski 3,11, 2 3 Apolonia Ostojska Ostoja 18 19.02 Marek i Marianna [bez Ciupa Antoni Bernacki 3 3-3v nazwiska] Boruta 19 21.02 Błażej Bartnicki Paweł Maciej 3,1 3v Marianna Miedzieńska Hiacynt Błędny Zdrowski 20 8.05 Krzysztof Brzuchanka Brzuchanek Maciej 2 3v Marianna Cyganowka Łukasz Woźny Zdrowski 21 21.05 Kulisiak Marcin Kuliś ze Stobiecka 2,28 4 Marianna Szczepanikowa Kuźnik z Radomska Fraszczyński 22 21.05 Jakub Słowikowic Sebastian Korzonek Maciej 2,28,2 4 Klementyna [...] wdowa Kacper Plutecki Zdrowski 23 10.07 Wolski Czerkawski 4 Gertruda Brelowna Gajewski Bartłomiej Gedek Fraszczyński 24 24.07 Łukasz Kochan Kuźnik Maciej 2,3 4v Elżbieta Ziarenka Makarowski Zdrowski 25 29.08 Tomasz Wstępnik Kietlin Bartłomiej spod Kuchar Maciej - 4v Marianna ikowa Łukasz propinator z Kietlina Zdrowski 26 17.10 szl. Adam Zagórowski Golanki szl. Samuel Kobielski Maciej 5 szl. Marianna Gnojeńska Ostrowski Zdrowski 27 23.10 sł.jakub Stolczyk Borowno Kacper Kowalik Maciej 3 5 Zofia Damosiewna Maciej Starostka Zdrowski 28 6.10 ucz.tomasz Gawlaczek Sebastian Gawła Maciej 2,16 5 Gertruda Ciupianka Woźny Zdrowski 29 6.11 ucz.paweł Brzuchanka Kuliś 2,16 5 Marianna Dryjowna Jakub Mucha 30 18.11 Maciej Misierczyk Bogwidzowy Suchosek Kacper Kępski 3 5-5v Katarzyna Jagulaczka Kazimierz Dańczyk 31 13.11 Łukasz Wojnakowski Szklarczyk Maciej 5 5v

Gertruda Gozdowska Grzegorz Ciupka Zdrowski 32 20.11 Więcek Katarzyna Kaczkowka Sebastian Dziułajowski Michał z Pokraki Maciej Zdrowski 33 24.11 Szymon Staszek Kietlin Benedykt Gernicki Maciej Marianna Pospiechówna Baltazar Buchaj Zdrowski 34 24.11 pr. Wawrzyniec Piaszczyce Lambert Ostojski Agnieszka Drostkowska Łukasz Jura Fraszczyński 34a 26.11 Ruskowski Tomasz Węgrzynowicz, Maciej Agnieszka Ciupina Kozłowski Zdrowski 1,8 5v 3,24 6 5,2 6 4,19 6 1736 23 Lp. Data Imię i nazwisko Miejscowość Świadkowie Duchowny Opłaty Strona 35 8.01 sł. Hymowski Stanisław Dziegiecki 4,19 6 Marianna Papierniczka Maciej Starostka Wawrzyniec Śmiechowski Fraszczyński 36 10.01 sł.jakub Korzeniowski Gajewski Maciej 6,22 6v Marianna Ościkowka Kuźnik Zdrowski 37 15.01 Tomasz Węgrzynowicz Jakub Awoński Kazimierz 7,18 6v Rozalia Pawłowska Leonard Wilkoszewski Minacki 38 17.01 Krzysztof Kuźnikowicz Kuźnik Kacper Kępski 6,10 6v Apolonia Kołodziejka wdowa Maciej i Zofia [bez nazwisk] 39 18.01 Grzegorz Ciupiński sł.kozłowski Maciej 8 6v-7 Ewa Zielińska sł.dziułajowski [bez imion] Zdrowski 40 18.01 Krzysztof Królik Kacper Wolski ławnik stobiecki Antoni Bernacki - 7 Ewa Papierniaczka Marczyk 41 18.01 Sebastian Kukla Kuźnik Kazimierz - 7 Marianna Ruskowka Stolarczyk Minecki 42 22.01 Przybyło Brzuchański Maciej 2,16 7 Zofia Falkowiczowka Marcin Kosek Zdrowski 43 23.01 Mateusz Jachowicz Zakrzewek Purgar Maciej 3 7v Marianna Marszałowa Bogwidzowy Aleksy Suchoszek Zdrowski 44 23.01 Piotr Kowalik Okrajszów Roszkowski Kacper Kępski 1,25 7v Marianna Błaszkowka 45 24.01 Piotr Wąsikiewicz Katarzyna Ościkowka Maciej Łęski Stanisław Kuśnierz 2,30 7v

24 46 24.01 Szymon Klimek Anna Koszturowa 47 28.01 Adam Bednarski Jadwiga Ludzczanka 48 29.01 Rusek Katarzyna Reklowszczanka 49 29.01 Maciej Karkoszka Marianna Ostrowszczanka 50 30.01 Piotr Ościk Elżbieta Borkowska 51 30.01 Piotr Muszka Barbara Kalecianka 52 30.01 Stanisław Patlik Barbara Mikucianka 53 5.02 Bartłomiej Staszkowicz Zofia Skrazowna (?) 54 5.02 Marcin Adamczyk Agnieszka Brodzianka 55 5.02 Bogucki Małgorzata Zawodzianka Antoni Bernacki - 7v Maciej Łęski Stanisław Grzegorzkowicz Maciej Zdrowski 5,22 7v Ładzice Tomasz Tkaczyk Maciej 2,16 8 Mikołaj Mroziak Zdrowski Trawiński (?) Maciej 8 8 Paweł Karkoszka Zdrowski Stanisław Borek Maciej 2 8 Piotr Klekot Zdrowski Stanisław Dziegiecki Maciej 4 8 Hiacynt Wymoklik Zdrowski Rożny Kacper Woźniak Maciej 1,8 8 Zdrowski Gieleda Maciej 3 8v Maciej karczmarz Zdrowski Orzechów Kacper Kępski 2 8v Wiewiórka Franciszek Zabierowski Słomka (?) Tomasz Gołek Marcin Kowalczyk Stanisław Olczyk Więcek Fraszczyński - 8v 56 5.02 Szymanszczak Ewa Papierniaczka Fraszczyński 1,8 8v 57 5.02 Owczarczyk Zdania Maciej 2,3 8v Zofia Sołtysowna Zdrowski 58 6.02 Stefan Wieźnicki 2 9 Marianna Iwankiewiczowa Fraszczyński 59 7.02 pr. Zając Zakrzówek Maciej Zieleński Maciej - 9 Marianna Jóźwikowka Jóźnik Zdrowski 60 1.02 sł.maciej Bąbel Maciej Łęski Maciej - 9 Ewa Masiakowka Stanisław Grzegorzkowicz Zdrowski 61 12.02 Kuliński Dąbrówka Kuliński - 9 Dorota Muszanka Piotr Młynarz Fraszczyński 62 6.05 sł.błażej Ladka Ciupa 2,3 9v Helena Staroszczanka Stanisław Kałużowicz Fraszczyński 63 12.06 Marcin Bąblowski sł.kacper Plutecki Maciej - 9v

25 Jadwiga Popiołkowka Krzysztof Bilic Zdrowski 64 1.07 Błażej Danczak Błażej Gawlak Kazimierz - 9v Agnieszka Dryjanka Szymon Kuliński Minecki 65 25.07 i Jadwiga [bez Szczepocice Krzysztof Gzik Kacper Kępski 2 9v nazwisk] JakubWieczorek 66 1.09 ucz.lambert Wolski Sebastian Korzeniowski Maciej - 9v- 10 Agnieszka Nokciowka Kozłowski Zdrowski 67 30.09 ucz. i Zofia Pańskie Mikołaj Koper Kazimierz 2 10 Szychowscy Franciszek Prusiak Minecki 68 9.10 ucz. Michał Michalewicz Płoszów Łukasz Durka Tomasz 2,3 10 Regina Wójtowna Błażej Robak Świtkiewicz 69 10.10 Michał Bartnicki Klekowiec Maciej Łęski Maciej 3 10v Katarzyna Gniadkowska Tomasz Klekowski Zdrowski 70 21.10 pr. Nowak Pańskie Mikołaj Koper Maciej 2 10v Marianna Majowka Stanisaw Szychowski Zdrowski 71 23.10 Hiacynt Kozak sł. Maciej Łęski Kacper Kępski 4 10v Rozalia Kaczmarczykowna Wacław Urbanek 72 23.10 ucz. Stanisław Borek Marcin Kuli (?) 2 10v Ewa Florkowka Fraszczyński 73 24.10 Walaszczyk Marianna Gaszowka Piotr Gawła Błażej Włodarczyk Maciej Zdrowski 2,3 10v 1737 Lp. Data Imię i nazwisko Miejscowość Świadkowie Duchowny Opłaty Strona 74 12.01 ucz. Marcin Pleska sł. Kozłowski 2 11 Teresa Gawlanka Krzysztof Bielic Goczyński 75 13.01 Ostojski Ostoja pr. Łukasz Jura i jego brat Tomasz 6,20 11 Marianna Robakowna Świtkiewicz 76 20.01 Franciszek Piwowarczyk Płoszów Łukasz Jura Antoni Bernacki 2,3 11 Marianna Ostojska Antoni Michalczyk 77 22.01 ucz. Kowalczyk Ciupa Maciej 2,28 11 Agnieszka Kulczanka Aleksy Purgał Zdrowski 78 27.01 Maciej i Konstancja Płoszów Łukasz Jura Maciej 2,16 11v Potoczeńscy Jurka Zdrowski 79 27.01 Sebastian Bartecki Płoszów Stolarczyk Tomasz 2,16 11v

26 Róża Ostrojska Łukasz Jura Świtkiewicz 80 6.02 Ciupa Tomasz Kipigroch 4 11v Agnieszka Borkowska Urbanek Fraszczyński 81 10.02 Błażej Adrianczyk Wawrzyniec Stępień 1 12 Katarzyna Śmieszkiewiczowna Maciej Łęski Fraszczyński 82 10.02 ucz. Błażej Pielecki Bartodzieje Antoni Pawlik 1,8 12 Marianna Kłychowka Bartłomiej Pawlik Fraszczyński 83 10.02 Michał Jackowicz Puchorek Antoni Bernacki 4 12 Agata Śmieszkowiczowna 84 8.02 Maciej Pawlicki Urbanek Kacper Kepski 2,3 12 Ewa Kuźnikowka Sebastian Kępski 85 8.02 Marcin Śmieszkiewicz sł. Sebastian Korzeniowski Kazimierz - 12 Katarzyna Kozłowska 86 22.02 szl. Leonard Wilkoszewski szl. Ewa Więckowska Dąbrówka Tomasz Węgrzynowicz szl. Antoni Komornicki z Ładzic Antoni Zygler dzierżawca Zakrzówka Minecki Maciej Zdrowski - 12-12v 87 2.03 ucz. Sebastian Pietrzyk Bogwidzowy Wieruszowski Tomasz 2 12v Łucja Cichuianka Marczyk Świtkiewicz 88 3.03 Błażej Koćfin Paweł Antoni Bernacki 2,16 12v Jadwiga Pawłowka Piotr Cieślik 89 2.06 ucz. Stanisław Suchoszczyk Bogwidzowy 2,3,1 13 Marianna Stachowka Ładzice Fraszczyński 90 5.06 prac. Stanisław Suchoszczyk Dobryszyce 13 Marianna Stachowka Ładzice Fraszczyński 91 5.06 Purolka Bogwidzowy mieszkańcy Bogwidzowów 13 Franciszka Batutowka Fraszczyński 92 24.06 Dziekcik mieszkańcy Stobiecka go Antoni Bernacki 1,20 13v Barbara Markowka 93 24.06 ucz. Zbrojka mieszkańcy z obu wsi Antoni Bernacki 1,20 13v Anna Szklarzowka Szczepocice 94 24.06 prac. Sebastian Kenczak Płoszów mieszkańcy Płoszowa Antoni Bernacki 1,20 13v Zofia Juszyna 95 18.07 szl. Tomasz Strzałkowski szl. Niemczewski Michał 13v Anna Wojucka szl. Leonard Wilkoszewski Strzałkowski 96 2.08 prac. Mikołaj Jędrzejczyk Młodzowy mieszkancy Młodzowów Jakub Bartecki 13v

27 Agnieszka Bałutowna 97 25.08 szl. Szybilski Agata Gruszczyna 98 7.09 Wolski Rozalia Muszanka 99 10.09 Ciapida Zofia Kurzanka 100 14.09 ucz. Szymon Kuros Marianna Kowalewka 101 15.09 Stanisław Owczarek Ewa Owczarzowa 102 15.09 ucz. Antoni Olberski Katarzyna Poteralanka 103 28.09 ucz. Antoni Trąbski Zofia Wrzeszniawszczanka 104 10.10 szl. Jackowski Felicja Krosnianka 105 13.10 ucz. Maciej Domagała Urszula Grąszczanka 106 20.10 prac. Sebastian Poterałka Gertruda Kubikowa 107 28.10 Wędzonka Agnieszka Roszkowska 108 28.10 Kowalczyk Magdalena Zatorszczanka 109 28.10 pr. Marcin Olberski Zofia Woźniakowka 110 28.10 Kępski Katarzyna Cichucina 111 3.11 pr. Krzysztof Pieszczak Agnieszka Wojtkowska 112 17.11 Kacper Koćfin Elżbieta Zatoniowska 113 17.11 Marcin Bernacik Jadwiga Piechówka i Bartodziej Sebastian Korzeniowski Maciej 14 Kozłowski Zdrowski Sebastian Plutecki Kacper Wolski 2,16 14 Szymczak z Radziechowic Fraszczyński Płoszów Skrzypek 2,16 14-14v Robak młynarz Fraszczyński Antoni Bernacki 4 14v Maciej Karczmarz Bartnicki Jakub Bartecki 1,8 14v Płoszów Wawrzyniec Stępień Jakub Bartecki 1 14v Marcin Olberski Kacper Plutecki rajca Maciej 4 14v Sebastian Korzonek wójt sądowy Zdrowski Golański szl. Wawrzyniec Pytowski Maciej 15 Zdrowski sł. Kacper Plutecki Maciej 2 15 sł. Sebastian Korzonek Zdrowski Piaszczyce Łukasz Leśny Maciej 2,13,1 15 Łukasz Lewiarek Zdrowski Dobryszyce Kurkowy Jakub Bartecki 2,3,1 15 Zdania Paweł Szewczyk Okrajszów Tomasz 3,20,2 15v Świtkiewicz Płoszów mieszkańcy Płoszowa Maciej 1,8 15v Zdrowski sł.sebastian Korzeniowski Tomasz 15v sł.kacper Plutecki Świtkiewicz Królik Tomasz 3 15v-16 Szlacheckie Świtkiewicz Szczepocice Franciszek Zatończyk Maciej 2 16 Michał z Folwarków Zdrowski Młodzowy Jakub Bałut Maciej - 16 Adam Jędzrzejczyk Zdrowski

114 17.11 Marek Ciupa Anna Krolowka 115 25.11 Sebastian Woźniak Anastazja Chojowianka 116 28.11 ucz. Krzysztof Kuźnik Magdalena Purolina 117 30.11 Mara Ewa Kukołczanka Ciupa Stanisław Popiołek Maciej Zdrowski Piaszczyce Grzegorz Czarnecki Tomasz Maciej Więcławski Świtkiewicz sł. Sebastian Korzeniowski Maciej Bogwidzowy Woźniakowicz Zdrowski Maciej Łęski Tomasz Świtkiewicz 1738 3 16 1,20 16 10 16v 1,8 16v 28 Lp. Data Imię i nazwisko Miejscowość Świadkowie Duchowny Opłaty Strona 118 22.01 szl. Ojrzanowski Golanki Maciej - 16v szl. Pągowska [bez imion] Zdrowski 119 12.01 Orlik Młodzowy Mikołaj Jędrzejczyk Maciej 1,8 17 Marianna Jędrzejczykowa Adam Jędrzejczyk Zdrowski 120 12.01 Marcin Martelka Karol Chorubski Maciej 5,20 17 Marianna Plucianka Maciej Łęski Zdrowski 121 12.01 ucz. Maciej Brodczak Młodzowy Patek Antoni Bernacki 2,3,1 17 Katarzyna Malcowka Kazimierz Ostrowicz 122 22.01 Wawrzyniec Marczyk Bogwidzowy sł.maciej Łęski Tomasz 2 17v Elżbieta Wieźnacka Wieźny sł. Adam Bednarski Świtkiewicz 123 20.01 pr.sebastian Wojtyczak Sobieraj Tomasz 17v Marianna Myśliwcowa Hiacynt Błędny Świtkiewicz 124 25.01 Krzystof Piotrownik Sebastian Korzonek Kazimierz 2,3,1 17v-18 Marianna Kosmalina Kozłowski Minecki 125 25.01 Sebastian Gzik Szczepocice Kacper Szorbik 1 18 Konstancja Aleksandrowka Fraszczyński 126 26.01 Marcin Szczepocki Tomasz 2 18 Marianna Pawłowszczanka Świtkiewicz 127 26.01 Karol Skorczak Wiewiórów Parola Tomasz 1,15 18 Jadwiga Barolokowka Bogwidzów Kazimierz Danczyk Świtkiewicz 128 9.02 Michał erka Orzechówek Maciej Brodczak Maciej 1,20 18v Jadwiga Gajowka Franciszek Poprawa Zdrowski 129 9.02 Franciszek Bednarczyk Marianna Adamkowska Bartodzieje Młodzowy Antoni Szwed Stanisław Tera Maciej Zdrowski 2 18v