PIELĘGNIARSTWO I ZDROWIE PUBLICZNE NURSING AND PUBLIC HEALTH KWARTALNIK/QUARTERLY 2013, vol. 3, nr 1 (styczeń marzec) Wydawca/Publisher Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Redaktor Naczelny/Editor-in-Chief Dominik Krzyżanowski Zastępca Redaktora Naczelnego/Vice-Editor-in-Chief Monika Wójta-Kempa Sekretariat Redakcji/Editorial Secretariat Mirosław Chybicki, Arkadiusz Drukier, Janina Kapłunowska, Ewelina Trościanko Przewodniczący Rady Naukowej/Chairman of the Scientific Council Andrzej M. Fal Rada Naukowa/Scientific Council Zbigniew Bartuzi (Bydgoszcz), Dariusz Białas (Wrocław), Józef Binnebesel (Łódź), Jarosław Błeszyński (Toruń), Alicja Chybicka (Wrocław), Grażyna Dębska (Kraków), Anna Felińczak (Wrocław), Irene Higginson (Londyn, Wielka Brytania), Hanna Ignatowicz (Augusta, USA), Ewa Jassem (Gdańsk), Helena Kadučáková (Ružomberok, Słowacja), Mirosław Kalinowski (Lublin), Krzysztof Kassolik (Wrocław), Edyta Kędra (Legnica), Andrzej Kierzek (Wrocław), Stanisław Kowalik (Poznań), Elżbieta Krajewska-Kułak (Białystok), Piotr Krakowiak (Gdańsk), Sylwia Krzemińska (Wrocław), Ewa Kuriata (Wrocław), Krystyna Misiak (Wrocław), Małgorzata Pasek (Kraków), Malcolm Payne (Londyn, Wielka Brytania), Krystyna Piskorz-Ogórek (Olsztyn), Zbigniew Rudkowski (Wrocław), Mariola Seń (Wrocław), Lucyna Sochocka (Opole), Maria Szewczyk (Bydgoszcz), Izabella Uchmanowicz (Wrocław), Marcin Wiśniewski (Bydgoszcz), Zbigniew Żylicz (Hull, Wielka Brytania) Redaktorzy tematyczni/thematic Editors Józef Binnebesel pedagogika, tanatopedagogika; Alicja Chybicka onkologia dziecięca, pediatria; Sylwia Krzemińska pielęgniarstwo anestezjologiczne i w intensywnej opiece; Ewa Kuriata zarządzanie w pielęgniarstwie, organizacja pracy w pielęgniarstwie; Dariusz Białas promocja zdrowia; Lucyna Sochocka pielęgniarstwo pediatryczne; Monika Wójta- -Kempa socjologia medycyny; Andrzej Fal zdrowie publiczne; Grażyna Dębska pielęgniarstwo środowiska nauczania i wychowania; Piotr Krakowiak pomoc społeczna; Elżbieta Krajewska- -Kułak dermatologia; Helena Kadučáková pielęgniarstwo rodzinne; Izabella Uchmanowicz pielęgniarstwo kardiologiczne, Maria Szewczyk pielęgniarstwo chirurgiczne; Agnieszka Sieńko prawo medyczne i w ochronie zdrowia; Monika Przestrzelska położnictwo Redaktor statystyczny/statistical Editor Anna Felińczak
Redakcja językowa i techniczna/technical Editorship Anna Gemza, Aleksandra Raczkowska, Ewa Śnieżyk-Milczyńska Native-speaker artykułów w języku angielskim/english Language Copy Editor Marcin Tereszewski Adres Redakcji/Address of Editorial Office Zakład Medycznych Nauk Społecznych Katedra Zdrowia Publicznego Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu ul. K. Bartla 5 51-618 Wrocław tel.: +48 71 784 18 17, 608 585 295 e-mail: redakcja.pizp@gmail.com Adres Wydawcy/Address of Publisher ul. T. Chałubińskiego 6a 50-368 Wrocław tel.: +48 71 784 11 34 faks: +48 71 784 00 32 e-mail: anna.gemza@umed.wroc.pl Warunki prenumeraty Zamówienia na prenumeratę należy składać pod adresem: Zofia Gacek ul. T. Chałubińskiego 6a 50-368 Wrocław tel.: +48 71 784 11 35 e-mail: zofia.gacek@umed.wroc.pl numer konta: 35 1500 1793 1217 9000 9997 0000 cena zeszytu: 21 PLN, roczna prenumerata: 84 PLN Copyright by Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław 2013 Wersja papierowa jest wersją pierwotną www.umed.wroc.pl, www.pzp.am.wroc.pl Redakcja nie odpowiada za treść reklam Opracowanie typograficzne i projekt okładki: Maciej Szłapka Skład i łamanie: Pracownia Składu Komputerowego TYPO-GRAF Druk i oprawa: ARGI Nakład: 180 egz.
Spis treści Członkowie Rady Naukowej... 5 prace oryginalne Józef Binnebesel: Śmierć i umieranie w doświadczeniu nauczycieli i uczniów... 7 Zofia Foryś, Grażyna Cepuch, Grażyna Dębska, Małgorzata Franczak: Funkcjonowanie społeczne pacjentów dziennego oddziału rehabilitacyjnego chorych na schizofrenię... 17 Piotr Karniej: Zarządzanie kompetencjami pozamedycznymi lekarzy, pielęgniarek i położnych... 23 Marcela Ižová, Oľga Kelčíková: Problem nikotynizmu wśród pielęgniarek... 31 Karolina Zakrzewska: Zjawisko prezenteizmu w miejscu pracy badanie pilotażowe............... 37 prace poglądowe Alicja Rybakiewicz: Znaczenie choroby w życiu człowieka (aspekt etiologiczny, epistemologiczny i aksjologiczny)... 45 prace historyczne Andrzej Kierzek, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Jadwiga Kuciel-Lewandowska, Andrzej Pozowski: Związki Walerego Bujakowskiego (1857 1919) z Druskiennikami... 55 Andrzej Kierzek, Jadwiga Kuciel-Lewandowska, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Andrzej Pozowski: Otorynolaryngologia w Druskiennikach... 61 VARIA I Forum Jakości i Bezpieczeństwa w Ochronie Zdrowia... 65 Zagadnienia prawne Agnieszka Sieńko: Wdzięczność, łapówka, serdeczność czy brak etyki?... 71 Agnieszka Sieńko, Andrzej Budzis: Podmiotowość pacjenta w przebiegu zabiegu operacyjnego... 75 Nowości wydawnicze... 79
Contents Members of Scientific Council... 5 original papers Józef Binnebesel: Death and Dying Experienced by Teachers and Pupils... 7 Zofia Foryś, Grażyna Cepuch, Grażyna Dębska, Małgorzata Franczak: Social Functioning of Schizophrenic Patients Attending Day Rehabilitation Unit... 17 Piotr Karniej: Management of Non-Medical Skills of Doctors, Nurses and Midwifes... 23 Marcela Ižová, Oľga Kelčíková: The Problem With Nicotinism Among Nurses... 31 Karolina Zakrzewska: Presenteeism in the Workplace Pilot Survey... 37 reviews Alicja Rybakiewicz: The Meaning of Disease Condition in Human Life (Etiology, Epistemology and Axiology Aspect)... 45 Historical papers Andrzej Kierzek, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Jadwiga Kuciel-Lewandowska, Andrzej Pozowski: The Walery Bujakowski s (1857 1919) Connexions with Druskininkai... 55 Andrzej Kierzek, Jadwiga Kuciel-Lewandowska, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Andrzej Pozowski: The Otorhinolaryngology in Druskininkai... 61 VARIA I Forum for Quality and Safety in Health Care... 65 Legal Issues Agnieszka Sieńko: Gratitude, Bribe, Affection or Lach of Ethics... 71 Agnieszka Sieńko, Andrzej Budzis: The Subjectivity of the Patient in the Course of Surgery... 75 new books... 79
Członkowie Rady Naukowej Members of Scientific Council Prof. dr hab. n. med. Andrzej Kierzek, specjalista otorynolaryngolog, specjalista fizjoterapeuta i balneoklimatolog. Absolwent Centralnego Zaocznego Studium Prawnego dla Lekarzy. Były kierownik, a obecnie pracownik naukowy Zakładu Klinicznych Podstaw Fizjoterapii Katedry Fizjoterapii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Autor 308 publikacji w czasopismach naukowych polskich i zagranicznych, autor 5 książek, ponad 100 prac popularno-naukowych i publicystycznych. Promotor 3 prac doktorskich. Członek honorowy Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi, Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny i Farmacji, Stowarzyszenia Lekarzy Dolnośląskich i Wychowanków Medycyny Wrocławskiej, członek Universala Medicina Esperanto Asocio. Członek Zespołu Ekspertów Ministra Zdrowia ds. akredytacji w otorynolaryngologii dziecięcej. Przewodniczący Sekcji Historycznej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi. Zastępca redaktora naczelnego Materiałów Naukowych Sekcji Historycznej Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi. Członek komitetów redakcyjnych czasopism: Medicina Internacia Revuo, Acta Medicorum Polonorum, Alter ego, Archiwum Historii i Filozofii Medycyny. Członek Rady Naukowej Stowarzyszenia Muzeum Medycyny w Warszawie. Trzykrotny wiceprzewodniczący Naczelnej Komisji Rewizyjnej Naczelnej Izby Lekarskiej. Dr hab. Jacek Jarosław Błeszyński, prof. nadzw. w Katedrze Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Z wykształcenia pedagog wczesnoszkolny, logopeda dyplomowany, oligofrenopedagog, zajmujący się problematyką autyzmu i głębokich deficytów w rozwoju. Od sześciu lat jest kierownikiem Pracowni Badań nad Niepełnosprawnością Złożoną. Współzałożyciel oddziałów Karkowego Towarzystwa Autyzmu w Słupsku i Toruniu oraz dyrektor Katolickiego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Kwidzynie (1997 1999). Założyciel Diecezjalnego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Toruniu. Jest autorem publikacji zawiązanych z problematyką wspomagania dziecka i rodziny z dzieckiem chorym na autyzm i głębokimi deficytami w rozwoju: Podstawy diagnozy dziecka z autyzmem (1996), Mowa i język dzieci z autyzmem. Wybrane zagadnienia (1998, 1999), Wspomaganie rozwoju osób z autyzmem. Teoria metodyka przykłady (2004, 2006, 1008, 2011), Terapie wspomagające rozwój osób z autyzmem (2005). Zajmował się także funkcjonowaniem rodzin zastępczych, a w szczególności adopcyjnych, co przyczyniło się do napisania książki: Kluczowe zagadnienia przysposobienia i funkcjonowania rodzin adopcyjnych (2003, 2005, 2010). Jest współautorem popularnego podręcznika Alternatywne i wspomagające metody komunikacji (2006, 2008, 2010) oraz publikacji Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną (2008) i Terapia ruchowa a rozwój komunikacji osób autystycznych (2006). Najnowsze publikacje to: Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych. Zarys problemu (2010), Autyzm a niepełnosprawność intelektualna. Skala Nasilenia Zaburzeń Autystycznych (2011) oraz wydane w 2012 r. Medycyna w logopedii. Terapia, wspomaganie, wsparcie trzy drogi, jeden cel. Tom I, Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością (wspólnie z Katarzyną Kaczorowską-Bray) i Rozwój społeczny osób z niepełnosprawnością intelektualną. Ograniczenia i możliwości w zakresie kompetencji społecznych (razem z Dittą Baczałą).