MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KRAKOWIE WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ WP-III.431.8.6.2014 Protokół z kontroli kompleksowej Nazwa kontrolowanej jednostki: Adres: Imię i nazwisko kierownika jednostki kontrolowanej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie ul. Bł. Ks. P. Dańkowskiego 10, 34-240 Jordanów Marek Stachurski 1. 2. 3. 4. Podstawa prawna kontroli art. 28 ust.1 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206 z późn. zm.), art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz.182 z późn. zm.), art. 175 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 885 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) Data rozpoczęcia i zakończenia czynności kontrolnych w jednostce Termin rozpoczęcia: 2 czerwca 2014 roku Termin zakończenia: 5 czerwca 2014 roku Skład zespołu kontrolującego Kierujący zespołem: imię i nazwisko, stanowisko, nr i data upoważnienia Członek zespołu: imię i nazwisko, stanowisko, nr i data upoważnienia Magdalena Hołyst Inspektor wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, na podstawie upoważnienia do kontroli z 20 maja 2014 roku, wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Małgorzata Stachnik - Skóra Inspektor wojewódzki Wydział Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, na podstawie upoważnienia do kontroli z 20 maja 2014 roku, wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Zakres kontroli: organizacja Ośrodka oraz kwalifikacje kadry, realizacja zadań z zakresu administracji rządowej i zadań 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 * tel. 12 39 21 591 * fax 12 39 21 424 http://www.malopolska.uw.gov.pl
Okres objęty kontrolą: własnych gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej, realizacja programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania oraz wykorzystanie dotacji na ten cel, praca socjalna z klientem Ośrodka. 2013 rok Tabela nr 1. Zestawienie kwot dotacji wynikający z planu po zmianach. Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE PRZEZNACZENIA DOTACJI KLASYFIKACJA KWOTA BUDŻETOWA DOTACJI W ZŁ 1. Dodatki dla pracowników socjalnych w wysokości 250 zł 85219 2030 9 294,00 2. Zasiłki okresowe 85214 2030 50 000,00 3. Zasiłki okresowe wypłacane w ramach Programu 85214, 2039 0,00 Operacyjnego Kapitał Ludzki 4. Zasiłki stałe 85216 2030 259 790,00 5. Składka zdrowotna od zasiłku stałego 85213 2030 20 000, 00 6. Realizacja programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania 85295 2030 153 000,00 7. Dofinansowanie pomocy w formie dożywiania (umowa 0,00 85295, 2030 art. 115) 8. Zasiłki celowy z tyt. klęski żywiołowej 85278 2010 0,00 9. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami 0,00 85228 2010 psychicznymi 10. Wynagrodzenie za sprawowanie opieki 85219 2010 0.00 11. Pomoc dla cudzoziemców 85231 2010 0,00 12. Polepszenie warunków lokalowych OPS 85219 2030 0,00 Ilekroć w niniejszym protokole użyto następujących skrótów, oznaczają one: Ośrodek lub GOPS Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie; ustawa o pomocy społecznej - ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2013 r., poz.182 z późn. zm.); Kodeks postępowania administracyjnego lub k.p.a. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 267); Program dożywiania lub Program - ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Dz. U. Nr 267, poz.2259 z późn. zm.); Urząd Pracy lub PUP Powiatowy Urząd Pracy w Suchej Beskidzkiej. Ustalenia kontroli: 1. Organizacja Ośrodka. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie jest wyodrębnioną jednostką budżetową, powołaną Uchwałą Nr III/18/92 Rady Gminy w Jordanowie z dnia 26 marca 1992 roku. Działania GOPS obejmują teren 5 Sołectw liczących łącznie 10949 mieszkańców. Siedzibą Ośrodka jest budynek położony w miejscowości Jordanów. Poza GOPS, w budynku na parterze mieści się sklep, który posiada odrębne wejście. Warunki lokalowe Ośrodka są trudne. GOPS zajmuje na poddaszu budynku trzy pomieszczenia, w których rozlokowano dziesięciu pracowników. W Ośrodku brakuje dodatkowego pomieszczenia tj. pokoju do indywidualnego poradnictwa, w razie konieczności Kierownik udostępnia swój pokój. W budynku również występują bariery architektoniczne, które utrudniają dostęp 2
do Ośrodka osobom niepełnosprawnym ruchowo. Kierownik Ośrodka wyjaśnił, iż W dniu 2 listopada 2009r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie podpisał umowę w sprawie wynajęcia lokalu na pomieszczenia biurowe Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie. Umowę zawarto na czas określony do 31 grudnia 2019r. Lokal o łącznej pow.97m2 podzielony jest na 3 pomieszczenia (Kierownik + Główny Księgowy, Świadczenia Rodzinne, Pomoc Społeczna) i łazienka. Na terenie miasta Jordanowa brak jest lokali, które zarówno pod względem lokalowym jak i finansowym nadawałby się na siedzibę Ośrodka. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie prowadzi negocjacje z właścicielem obecnego lokalu aby dostosować wejście po schodach na potrzeby niepełnosprawnych. Należy również zaznaczyć, iż Urząd Gminy w Jordanowie zakupił nowy budynek na swoją siedzibę i niewykluczone jest że po pracach remontowo adaptacyjnych siedziba Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej zostanie przeniesiona do tego budynku. Ośrodek w Jordanowie działa w oparciu o: Statut, przyjęty Uchwałą Nr XXXII/274/2010 Rady Gminy Jordanów z dnia 26 stycznia 2010 roku. Statut obowiązywał w okresie objętym kontrolą. Uchwałą Nr XXVII/231/2013 Rady Gminy Jordanów z dnia 30 grudnia 2013 roku. Regulamin Organizacyjny, wprowadzony Zarządzeniem Kierownika Gminnego Ośrodka w Jordanowie z dnia 27 stycznia 2010 roku. [Dowód: akta kontroli, str. 35-52,118-134] Kierownik Ośrodka wydaje decyzje administracyjne, zgodnie z kompetencjami. W roku objętym kontrolą obowiązywało upoważnienie wprowadzone zarządzeniem Nr 10/2004 Wójta Gminy Jordanów z dnia19 kwietnia 2004 roku w sprawie upoważnienia Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie do prowadzenia postępowania w sprawie świadczeń rodzinnych oraz wydawania decyzji administracyjnych z zakresu pomocy społecznej. W Regulaminie Organizacyjnym Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie wprowadzonym Zarządzeniem z dnia 27 stycznia 2010 roku w 7 widnieje zapis Działalnością Ośrodka podczas nieobecności Kierownika kieruje Główny Księgowy Ośrodka lub wyznaczony przez Kierownika pracownik. Jednak nie są oni upoważnieni do wydawania decyzji. Podczas nieobecności Kierownika GOPS decyzje podejmuje i podpisuje Wójt Gminy Jordanów. Na dzień kontroli oraz w okresie objętym kontrolą obowiązywały następujące Uchwały Rady Gminy w Jordanowie, dotyczące realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej: Uchwała Nr XXIV/197/2009 z dnia 19 marca 2009 roku w sprawie określenia zasad i trybu zwrotu całości lub części zasiłków pomocy społecznej przeznaczonych na usługi opiekuńcze. Powyższa uchwała została zmieniona uchwałą Nr XXII/168/2013 z dnia 26 marca 2013 roku, uchwałą Nr XXIV/198/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku oraz uchwałą Nr XXVIII/229/2013 z dnia 30 grudnia 2013 roku. Uchwała Nr XI/91/2012 z dnia 15 marca 2012 roku w sprawie określenia zasad zwrotu koszów pogrzebu z pomocy społecznej. Uchwała Nr XXXII/219/2006 z 15 lutego 2006 roku w sprawie określenia zasad odpłatności za dożywianie. [Dowód: akta kontroli, str. 5,73-85] Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1456) W przypadku upoważnienia kierownika ośrodka pomocy społecznej, w ośrodku tym tworzy się komórkę organizacyjną do realizacji świadczeń rodzinnych. Realizacja świadczeń rodzinnych nie może powodować 3
nieprawidłowości w wykonywaniu zadań pomocy społecznej, a także nie może naruszać norm zatrudnienia pracowników socjalnych określonych w przepisach o pomocy społecznej. Z zapisów 10 Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka wynika, że w ramach organizacji wewnętrznej Ośrodka tworzy się samodzielne stanowiska pracy oraz zatrudnia pracowników obsługi: Samodzielny referent ds. świadczeń rodzinnych i Funduszu Alimentacyjnego. Z wyjaśnień wynika, że strukturę organizacyjną Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie określają dwa dokumenty: Statut Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie i Regulamin Organizacyjny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie. Na ich podstawie funkcjonują samodzielne stanowiska pracy: 1. Kierownik ośrodka 2. Samodzielny referent ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego - 3 pracowników 3. Główna księgowa 4. Pracownicy socjalni 5 pracowników Pracownicy są bezpośrednio odpowiedzialni przed Kierownikiem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie za wykonanie zadań określonych dla poszczególnych stanowisk, a powierzonych indywidualnie w zakresach obowiązków i czynności. [Dowód: akta kontroli, str. 53-61] Kwestie dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków, jak wynika z listy kontrolnej i dokumentacji jednostki, nie zostały formalnie uregulowane. Brak zapisu dotyczącego przyjmowania skarg i wniosków przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie w Regulaminie Organizacyjnym. Z wyjaśnień wynika, iż: Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie nie wyznaczył formalnie dni ani godzin, w których przyjmuje skargi i wnioski. Z uwagi na charakter pracy jak i trudne problemy, z którymi zwracają się mieszkańcy, Kierownik przyjmuje strony w godzinach pracy Ośrodka to jest od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.30 do 15.30. W 2013r. formalnych skarg nie odnotowano. W trakcie kontroli wywieszono na tablicy ogłoszeń informację na temat dni i godzin przyjmowania skarg i wniosków przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie. Zgodnie ze stanowiskiem Archiwum Państwowego w Krakowie, ośrodki pomocy społecznej, jak i wszystkie samorządowe jednostki organizacyjne, powinny posiadać własne przepisy kancelaryjne i archiwalne, wprowadzone przez kierownika jednostki po ich uprzednim uzgodnieniu z dyrektorem właściwego miejscowo archiwum państwowego. Jak ustalono w trakcie kontroli, Ośrodek posiada własną instrukcję kancelaryjną oraz jednolity rzeczowy wykaz akt (uzgodniony z Archiwum Państwowym), wprowadzony Zarządzeniem nr 1/05 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie z dnia 10 stycznia 2005 r. w sprawie stosowania jednolitego rzeczowego wykazu akt. Instrukcja kancelaryjna nie została uzgodniona z Archiwum Państwowym. Zgodnie z Ustawa z 14 lipca 1983 roku o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach ( Dz. U. z 2011 r. Nr 123, poz. 698) ośrodki pomocy społecznej powinny posiadać własne przepisy kancelaryjne i archiwalne uzgodnione z Archiwum Państwowym. 2. Zasoby kadrowe i kwalifikacje pracowników. [Dowód: akta kontroli, str. 27-61] Od 1997 roku, funkcję Kierownika GOPS, pełni Pan Marek Stachurski, posiadający wykształcenie wyższe oraz specjalizację w zakresie organizacji pomocy społecznej 4
i siedemnastoletni staż pracy w pomocy społecznej. Jako Kierownik Ośrodka spełnia zatem wymogi określone w art. 122 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi o kwalifikacjach osób kierujących jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. W trakcie bieżącej kontroli w Ośrodku było zatrudnionych w sumie 12 osób, w tym 5 pracowników socjalnych (5 etatów) na 10949 mieszkańców Gminy. Na dzień kontroli Ośrodek nie spełniał zatem wymogu, o którym mowa w art. 110 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej. W trakcie kontroli ustalono, że wszyscy pracownicy socjalni zatrudnieni obecnie w GOPS posiadają kwalifikacje wymagane na ww. stanowisku pracy. Pracownicy socjalni posiadają również legitymacje służbowe, każdy z pracowników socjalnych w zakresie czynności ma zapis dotyczący przeprowadzania wywiadów środowiskowych w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc. 3. Realizacja zadań własnych gminy. [Dowód: akta kontroli, str. 6-7] Z treści informacji udzielonej przez Kierownika Ośrodka oraz przekazywanych sprawozdań wynika, że w 2013 roku nie realizowano następujących zadań: przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego; opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem; prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych; przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze; podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych. Opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Strategia została przyjęta Uchwałą Nr VIII/47/2007 Rady Gminy w Jordanowie z dnia 26 kwietnia 2007 roku w sprawie uchwalenia "Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Jordanów do roku 2013" wraz ze zmianami podjętymi na mocy Uchwały Nr XXXIII/280/2010 z dnia 26 marca 2010 roku. W treści Strategii nie uwzględniono jednak wszystkich elementów, o których mowa w art. 16b ustawy o pomocy społecznej, tj. ram finansowych i wskaźników realizacji działań, a także nie przeprowadzono ewaluacji. Zostały natomiast zawarte następujące cele strategiczne; 1. Zminimalizowanie zagrożeń patologiami społecznymi, 2. Zbudowanie systemu działań wspomagających funkcjonowanie rodzin z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, 5
3. Stworzenie osobom z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym warunków do udziału w różnych formach życia społecznego, 4. Zapewnienie warunków umożliwiających realizacje celów Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. W okresie objętym kontrolą udało się zrealizować następujące cele Strategii: 1. Zminimalizowanie zagrożeń patologiami społecznymi, 2. Zbudowanie systemu działań wspomagających funkcjonowanie rodzin z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, 3. Stworzenie osobom z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym warunków do udziału w różnych formach życia społecznego, 4. Zapewnienie warunków umożliwiających realizacje celów Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. Strategia obowiązywała do końca 2013 roku, pod koniec 2013 roku została opracowana nowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014-2020. W treści Strategii zostały zawarte ramy finansowe oraz wskaźniki początkowe realizacji zadania. [Dowód: akta kontroli, str. 7,63-65] Sporządzanie oceny zasobów pomocy społecznej Jak wynika z informacji i dokumentów, przedłożonych kontrolującym, ocena zasobów pomocy społecznej została przyjęta Uchwałą NR XXIII/183/2013 Rady Gminy Jordanów z dnia 30 kwietnia 2013 roku w sprawie przyjęcia oceny zasobów pomocy społecznej w Gminie Jordanów. [Dowód: akta kontroli, str.7, 66] Udzielanie schronienia, oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym Zgodnie z zapisem art. 17 ust. 1 pkt. 3 ustawy o pomocy społecznej udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym;, należy do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym. Ww. potrzeby stanowią absolutne minimum ludzkiego bytowania, a Gmina jest zobowiązana zapewnić je każdej osobie tego pozbawionej. Udzielono schronienia jednej osobie. Nie stwierdzono nieprawidłowości w skontrolowanym zakresie. Dożywianie dzieci i dorosłych [Dowód: akta kontroli, str. 7] Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie realizuje rządowy program Pomoc państwa w zakresie dożywiania zgodnie z ustawą z dnia 29 grudnia 2005 roku o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania. W ramach Programu udzielano pomocy w formie obiadu dwudaniowego dla dzieci i młodzieży uczącej się w szkołach oraz całodziennego wyżywienia dla dzieci przebywających w przedszkolach. Ponadto, przyznawano świadczenia pieniężne na zakup żywności. Ośrodek nie prowadził dożywiania w formie gorącego posiłku dla osób dorosłych. Dla tej grupy klientów przyznawano świadczenia pieniężne w formie zasiłku celowego na zakup posiłku w ramach Programu (objęto 88 osób). Jak podano w liście kontrolnej: Nie przyznano pomocy na dożywianie, ze środków własnych (poza Programem). Według 6
wyjaśnienia Kierownika GOPS: W Gminie Jordanów funkcjonują tylko i wyłącznie stołówki przy Zespołach Szkół i Przedszkolach, w których dożywiani są tylko uczniowie tych szkół. Nie funkcjonują stołówki ani jadłodajnie dla osób dorosłych. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie, dla osób dorosłych, spełniających wymogi Ustawy o pomocy społecznej, udziela wsparcia w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku. [Dowód: akta kontroli, str. 8,25] Tabela nr 2. Podmioty realizujące dożywianie na terenie Gminy i spoza terenu Gminy Lp. Nazwa placówki Koszt posiłku Rodzaj posiłku Liczba osób 6a Art. 1. Zespół Szkół w Wysokiej 2,40 zł Pełny obiad 46 11 2. Zespół Szkół i Przedszkole w Naprawie 2,40 zł Pełny obiad 65 19 3. Zespół Szkół w Łętowni 1,80 zł Jedno danie gorące 91 23 4. Zespół Szkół w Toporzysku 2,40 zł Pełny obiad 81 18 5. Zespół Szkół w Osielcu 2,80 zł Jedno danie gorące 55 11 6. Przedszkole w Łetowni 3,00 zł Pełny obiad 19 2 7. Przedszkole w Osielcu 3,00 zł Pełny obiad 15 4 8. Przedszkole Bajkowa Akademia w Toporzysku 9. Przedszkole Leśna Kraina w Osielcu 3,00 zł Pełny obiad 4 1 2,40 zł Pełny obiad 8 0 Podmioty realizujące dożywianie z poza terenu gminy 1. Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy w Nowym Targu 2. Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy w Myślenicach 4,50 zł Pełny obiad 3 0 4,50 zł Pełny obiad 1 0 3. Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy w Makowie Podhalańskim 10,00 zł Całodzienne wyżywienie 7 0 4. Stołówka Szkolna przy SP w Jordanowie 5. Stowarzyszenie Pomocy Nasza Szkoła w Jordanowie 6. Zespół Szkół im. Bł. Ks. P. Dańkowskiego w Jordanowie 3,00 zł Pełny obiad 17 4 6,00 zł Pełny obiad 3 0 6,00 zł Pełny obiad 12 2 7
7. Zespół Szkół w Białce 5,50 zł Pełny obiad 1 0 8. Zespół Szkół im. W. Witosa w Suchej Beskidzkiej 9. Liceum Ogólnokształcące w Nowym Targu 8,00 zł Pełny obiad 9 1 5,00 zł Pełny Obiad 2 0 10. Zespół Szkół w Tymbarku 3,60 zł Pełny obiad 1 0 11. Zespół Szkół w Skomielnej Białej 4,60 zł Pełny obiad 4 0 12. Bursa w Krakowie 5,00 zł Pełny obiad 1 0 13. Szkoła Podstawowa Nr 3 w Spytkowicach 14. Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Zawichoście 5,90 zł Pełny obiad 2 0 5,00 zł Pełny obiad 1 0 15. Szkoła Podstawowa w Wieprzcu 6,00 zł Pełny obiad 2 0 16. Przedszkole Miejskie w Jordanowie 2,50 zł Pełny obiad 2 0 17. Zespół Szkół w Mszanie Dolnej 5,50 zł Pełny obiad 1 0 18. Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy w Krakowie 11,00 zł Całodzienne wyżywienie 1 0 19. Zespół Szkół w Żywcu 7,00 zł Pełny obiad 1 0 Średni koszt posiłku ze wszystkich placówek oświatowych prowadzących dożywianie w ramach Programu 4,70 zł [Dowód: akta kontroli, str. 17-18] Z ww. placówkami oświatowymi zawarto stosowne porozumienia, w których zapisano, iż: Placówka oświatowa zobowiązuję się do: ( ) przygotowania posiłków zawierających zapotrzebowanie na dzienną liczbę kalorii ( ). Według zapisu w porozumieniu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie zastrzegł sobie prawa do okresowej kontroli i oceny realizacji programu przez placówkę oświatową, w szczególności co do prawidłowości naliczania wysokości opłat jak i kaloryczności posiłków. W ocenie kontrolujących celowym działaniem byłoby zawarcie w porozumieniach m.in. wymogów dotyczących jakości posiłków (posiłki winny być urozmaicone, o odpowiedniej wartości odżywczej oraz przygotowane zgodnie z zasadami żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży). Ośrodek w 2013 roku nie monitorował sposobu realizacji zawieranych porozumień. Z informacji uzyskanej od Kierownika wynika, iż Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie w 2013r nie przeprowadził kontroli stołówek. Kontrole zostały przeprowadzone w 2014r. Protokoły zostały przekazane Zespołowi Kontrolnemu do wglądu. Skontrolowano dokumentację, regulaminy stołówek, jadłospisy jak i warunki sanitarne. Szkoły przedstawiły do wglądu protokoły kontroli Sanepidu, które z uwagi na prawidłowe funkcjonowanie nie wydały żadnych zaleceń. 8
Dokumentacja kontroli potwierdza, iż jadłospisy tygodniowe zawierają informację o wielkości oraz kaloryczności potraw. [Dowód: akta kontroli, str. 8,86-117] W Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Jordanów na lata 2007-2013, zostały zamieszczone zmiany przyjęte Uchwałą Nr XXXIII/280/2010 z dnia 26 marca 2010 roku dotyczyły one zapisu Działania: Realizacja programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Dz. U Nr 267, poz.2259 z 2005 r. z późn. zmian.) Termin realizacji: lata 2010-2013. Pomocą w formie posiłków obejmowano również uczniów wytypowanych przez dyrektorów szkół, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 6a ustawy z dnia 29 grudnia 2005r. o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania. Podczas kontroli ustalono, że nie była udzielana pomoc dla dzieci w okresie wakacyjnym, które otrzymywały posiłek w szkole w ciągu roku szkolnego. Według listy kontrolnej w okresie wakacji tylko jedenaście dzieci objęto dożywianiem w przedszkolu. Jak wyjaśniono:,,w okresie wakacyjnym prowadzone jest dożywianie dzieci w dwóch przedszkolach: Bajkowej Akademii w Toporzysku i Leśnej Krainie w Osielcu. Łącznie 11 dzieci. Specyfika wiejskiej gminy, jaką jest Gmina Jordanów, powoduje to iż dzieci, które w okresie wakacyjnym nie muszą przychodzić do szkoły, nie przychodzą również do stołówek, które się w nich mieszczą. Powodem są z reguły pomoc przy pracach polowych, duże odległości do szkoły jak i wyjazdy z rodzinnych miejscowości. Z tego powodu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie w okresie wakacyjnym główny nacisk położył na przyznawanie zasiłków celowych na posiłek. Z informacji Kierownika wynika, że dzieci, które w okresie szkolnym korzystały z pomocy w formie gorącego posiłku, w okresie wakacji przyznawano zasiłek celowy na zakup posiłku. [Dowód: akta kontroli, str.123] Ze sprawozdania z realizacji programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania wynika, iż pomocą w ramach programu objęto 656 osób/rodzin (rzeczywista liczba osób), w tym w trybie art. 6a ww. ustawy na wniosek dyrektorów szkół objęto 96 dzieci. Z 656 osób/rodzin: - 455 korzystało z pomocy w formie posiłku, - 287 osób/rodzin korzystało z pomocy w formie zasiłku celowego, w tym 153 osób dorosłych, - 0 osób skorzystała z pomocy w formie świadczenia rzeczowego. Na realizację programu wydatkowano w 2013 r. 241 863 zł, w tym 145 117 zł z dotacji (60 %), z tego: - na pomoc w formie posiłku wydatkowano 211 960 zł, w tym 127 176 zł z dotacji (60 %), - na pomoc w formie zasiłku celowego - 29 903 zł, w tym 17 941 zł z dotacji (59,99 %), - na pomoc w formie świadczenia rzeczowego - 0 zł. Rozliczenia dotacji, przeznaczonej na realizację zadania wynikającego z ustawy z dnia 29 grudnia 2005 o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania, dokonano zgodnie z porozumieniem, zawartym 23 stycznia 2013 roku pomiędzy Gminą Jordanów, a Wojewodą Małopolskim (aneks nr 2 z 28 października 2013 roku). W związku z realizacją Programu, Ośrodek nie podejmował współpracy z organizacjami pozarządowymi. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie w roku 2013 nie współpracował z organizacjami pozarządowymi w zakresie programu Pomoc 9
państwa w zakresie dożywiania. Program był realizowany w oparciu o zasoby Gminy Jordanów i dotację celową Wojewody Małopolskiego. Skontrolowano akta osobowe 11 rodzin, które w okresie objętym kontrolą korzystały z pomocy w formie dożywiania w ramach Programu. W toku kontroli stwierdzono, iż decyzją GOPS-5024/19/13 z 18 marca 2013 roku klientce przyznano świadczenie pieniężne na zakup posiłku z programu pomoc państwa w zakresie dożywiania od 1 marca 2013 roku do 31 marca 2013 roku, a we wniosku klientki z 14 marca 2013 roku dołączonym do akt wpisano cyt. Proszę na cel zakupu opatrunków i bandaży oraz zapłacenie leków dla dzieci. Ośrodek przyznał klientce świadczenie pieniężne niezgodnie ze złożonym wnioskiem. Decyzją GOPS-5012/45/ł/13 z 18 kwietnia 2013 roku stronie przyznano świadczenie pieniężne w formie zasiłku celowego na zakup żywności. Z dołączonego do akt wniosku strony z 17 kwietnia 2013 roku wynika, że wnioskował o zakup obuwia dla dzieci. Przyznane przez Ośrodek świadczenie pieniężne jest niezgodne z tym co strona wnioskowała. Ze złożonych wyjaśnieni przez kierownika wynika, że W dniu 14.03.2013r. Pani ( ) złożyła wniosek na zakup opatrunków, bandaży i leków dla dzieci. Strona nie przedstawiła jednak żadnego zaświadczenia lekarskiego ani też faktur za zakupione leki i środki opatrunkowe, wobec czego uzgodniono ze stroną słownie że zostanie przyznane świadczenie pieniężne na zakup żywności. Decyzja została wydana w dniu 18.03.2013r. Pani ( ) potwierdziła odbiór własnoręcznym podpisem. W dniu 17.04.2013r. złożyła ponowny wniosek na zakup obuwia dla dzieci. W dniu 18.04.2013r. przeprowadzono wywiad środowiskowy podczas którego uzgodniono ze stroną, że zostanie przyznany zasiłek celowy na zakup żywności. Wydana decyzja została podpisana przez stronę. Aby pomóc osobie w jakikolwiek sposób zawnioskowano pomoc w formie zasiłku celowego na zakup żywności, co nie zostało odnotowane w wywiadzie środowiskowym. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych [Dowód: akta kontroli str.380-451] Zasiłki okresowe przyznawane były i wypłacane zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, w kwotach określonych w art. 38. Zasiłek okresowy przyznawano osobom lub rodzinom o dochodach niższych niż ustawowe kryterium oraz o zasobach niewystarczających na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych. W okresie podjętym kontrolą przyznano ww. pomoc 51 osobom/rodzinom. Łącznie wydatkowano kwotę 53 290 zł, w tym 49 914 zł z dotacji, a 3 376 zł ze środków własnych gminy. Skontrolowano akta osobowe 8 osób/rodzin, które w okresie objętym kontrolą korzystały z pomocy w formie zasiłku okresowego. Nie wniesiono zastrzeżeń do zasadności przyznawania świadczenia. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i celowych specjalnych [Dowód: akta kontroli str.362-379] Z otrzymanej informacji wynika, iż w 2013 roku pomoc w formie zasiłku celowego otrzymało 248 osób, natomiast zasiłku celowego specjalnego (art. 41 ustawy o pomocy społecznej) 110 osób. W trakcie kontroli sprawdzono dokumentację 15 osób/rodzin, które w okresie objętym kontrolą otrzymały pomoc w formie zasiłku celowego lub specjalnego zasiłku celowego. Zasiłki przyznawano głównie na zakup opału, leków i żywności. Zasiłki przyznawane zasadnie. W skontrolowanych aktach nie stwierdzono nieprawidłowości. 10
Według wyjaśnienia Kierownika: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie udziela świadczeń niepieniężnych w postaci pomocy rzeczowej. Pomoc rzeczowa to najczęściej zakup opału na zimę, odzieży, lekarstw, pościeli. Procedura przyznawania pomocy rzeczowej oparta jest na przepisach Ustawy o pomocy społecznej. [Dowód: akta kontroli str.118, 328-361] Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o pomocy zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego.. Zasiłek ten, w wyjątkowych przypadkach, mogą otrzymać osoby lub rodziny przekraczające wymienione w ww. ustawie kryteria dochodowe, jeżeli poniosły one stratę w wyniku zdarzenia losowego. Świadczenie to jest niezależne od dochodów poszkodowanych osób i rodzin i może być przyznane bezzwrotnie. W roku 2013 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie nie udzielał pomocy w powyższym zakresie. Organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Art. 50 ust.1 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. W roku 2013 pomocą w formie usług opiekuńczych objęto 8 osób, nie udzielano natomiast pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych. Zgodnie z udzieloną informacją Ośrodek świadczy usługi opiekuńcze: Osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są ich pozbawione, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie przyznaje pomoc w postaci usług opiekuńczych. Ilość godzin usług przyznaje się na podstawie zaświadczenia lekarskiego, w którym lekarz dokładnie określa ilość godzin potrzebnych do skutecznej opieki nad daną osobą. Zasady odpłatności za usługi opiekuńcze reguluje Uchwała nr XXVIII/229/2013 Rady Gminy w Jordanowie z dnia 30 grudnia 2013r. w sprawie zasad i trybu zwrotu całości lub części zasiłków pomocy społecznej przeznaczonych na usługi opiekuńcze. Skontrolowano akta osobowe 4 osób, które w okresie objętym kontrolą korzystały z pomocy w ww. formie. W skontrolowanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych [Dowód: akta kontroli, str.119, 147-171] Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, do zadań własnych Gminy o charakterze obowiązkowym należy m.in. prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych. Zgodnie z art. 53 ust. 3 ww. ustawy mieszkanie tego typu może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub organizację pożytku publicznego. Należy dodać, że ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 251, poz. 1844 z późn. zm.) umożliwia udzielanie finansowego wsparcia gminie, powiatowi albo organizacji pożytku publicznego, jeżeli pozyskane w ten sposób lokale mieszkalne będą służyć wykonywaniu zadań z zakresu pomocy społecznej w formie mieszkań 11
chronionych. W przypadku trudności z utworzeniem mieszkania chronionego, można rozważyć podjęcie realizacji zadania wspólnie z sąsiednią gminą. Jak wynika z przygotowanej informacji, Gmina nie dysponuje mieszkaniem chronionym. Kierownik Ośrodka wyjaśnił, iż Od 2011r. Rada Gminy w Jordanowie podejmuje uchwały w sprawie udzielenia pomocy finansowej Powiatowi Suskiemu na dofinansowanie działalności Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Suchej Beskidzkiej. Na podstawie tych uchwał zawierane zostają stosowne umowy między Powiatem Suskim a Gminą Jordanów, które zobowiązują Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Suchej Beskidzkiej do zapewnienia, w razie sytuacji kryzysowej, mieszkańcom Gminy Jordanów schronienia w hostelu (& 3 pkt. e umowy z dnia 07.04.2014r.). Ze względu na wiejski charakter Gminy jak i brak środków finansowych, Gmina nie dysponuje na swoim terenie mieszkaniem chronionym. [Dowód: akta kontroli, str.86-89, 124] Sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym Zgodnie z normą zawartą w art. 44 ustawy o pomocy społecznej: Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego. W roku 2013, zgodnie z aktami i sprawozdaniem MPiPS-03, gmina Jordanów sfinansowała koszty pogrzebu jednej osoby, wydatkując na ten cel kwotę 1 800 zł. W trakcie kontroli sprawdzono dokumentację dotyczącą sprawienia pogrzebu dla tej osoby. Gmina sfinansowała pogrzeb dla osoby, która była mieszkańcem Domu Pomocy Społecznej w Łętowni, w związku tym Kierownik wyjaśnił, że Dnia 08.07.2013r. Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Łętowni poinformował o zgonie mieszkańca DPS, który pobierał zasiłek stały. Ze względu na brak osób bliskich zobowiązanych do sprawienia pogrzebu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie, na podstawie art.17 ust. 1, pkt. 15 Ustawy o pomocy społecznej, pokrył koszty pogrzebu na kwotę 1800 zł. Wydatek związany z pogrzebem zostały udokumentowany stosowną fakturą dołączoną do akt. Zespół kontrolny poinformował Kierownika, że dom pomocy społecznej w myśl zapisu 6 ust. 1 pkt 10 lit. g rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej z 23 sierpnia 2012 roku (Dz. U. 2012 poz. 964) w zakresie usług opiekuńczych i wspomagających zapewnia się mieszkańcom domu: sprawienie pogrzebu, zgodnie z wyznaniem zmarłego mieszkańca domu. [Dowód: akta kontroli, str.9, 125] Kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu Wg ustawy o pomocy społecznej, osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. W Domach Pomocy Społecznej w 2013 roku przebywały 3 osoby. Skontrolowano akta wszystkich 3 osób przebywających w Domu Pomocy Społecznej, pod kątem prawidłowości udzielanych skierowań i ustalania odpłatności za pobyt w ww. placówkach. Zgłoszono następujące zastrzeżenia do dokumentacji: 1. Decyzją nr GOPS 5026/6/13 z 3 lipca 2013 roku ustalono opłatę za pobyt w DPS klientowi od 1 lipca 2013 roku. W sentencji decyzji określono: ustalam odpłatę za pobyt w Domu Pomocy Społecznej dla osób w podeszłym wieku w Łętowni w następujący sposób: 5. Panu ( ) odpłatność w wysokości po 981,01 zł miesięcznie. 12
6. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie odpłatność w wysokości od 01.07.2013r. odpłatność wynosi po 2086,69 zł miesięcznie. Odbiór decyzji mieszkaniec DPS potwierdził w dniu 3 lipca 2013 roku. Stwierdzono, że decyzja ustalała płatność za pobyt w DPS z mocą wsteczną, czyli obejmowała okres przed wydaniem decyzji. Powyższa praktyka jest sprzeczna z ustaloną linią orzecznictwa sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku WSA w Krakowie sygn. akt. III SA/Kr 1158/12 z 4 grudnia 2012 r. stwierdzono: W konsekwencji poczynionych rozważań należy uznać, że termin, z którym została zmieniona decyzja w sprawie ponoszenia przez skarżącego zwiększonej odpłatności za pobyt w Domu Pomocy Społecznej został ustalony z naruszeniem prawa. Poczynione przez organ ustalenia, dotyczące zmiany sytuacji materialnej strony skarżącej mogą powodować zmianę wysokości jego odpłatności za pobyt w tej placówce, ale wyłącznie na przyszłość, tj. po dniu 21 maja 2012 roku, jako daty doręczenia skarżącemu decyzji, a nie z mocą wsteczną tj. od dnia 1 kwietnia 2012 r., czy może od dnia 1 marca 2012 r. 2. Analogiczny błąd stwierdzono również w decyzji nr GOPS-5026/3/16 z 3 kwietnia 2013 roku. [Dowód: akta kontroli str.10,140-146] Pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego W okresie objętym kontrolą Ośrodek udzielił pomocy 2 osobom, które zostały zwolnione z zakładu karnego. Jak określono, osobom tym udzielono pomocy w następującej formie: Pomoc finansowa zgodnie z ustawą o pomocy społecznej: przyznanie zasiłków celowych na zakup żywności, leków. Skontrolowano dokumentację 2 osób. W skontrolowanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. [Dowód: akta kontroli, str. 9, 298-299] Sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego Wymagane sprawozdania Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie przekazywał terminowo. Tabela nr 3. Terminowość przekazywania sprawozdań Typ sprawozdania Sprawozdanie z realizacji programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania Sprawozdanie MPiPS-03 Termin Termin wymagany przekazania 15.04.2013 08.04.2013 15.07.2013 15.07.2013 15.10.2013 12.10.2013 10.03.2014 15.01.2014 20.07.2013 19.07.2013 20.01.2014 20.01.2014 [Dowód: akta kontroli, str. 28] Przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych i opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne 13
Zgodnie z art. 37 ustawy o pomocy społecznej zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej zasiłek stały nie przysługuje. Spośród 60 osób objętych w 2013 roku pomocą w formie zasiłku stałego - 47 to osoby samotnie gospodarujące, a 13 pozostawało w rodzinach. Na realizację tej formy pomocy w roku 2013 wydatkowano w sumie 255 753 zł. Nie wydano decyzji odmownych. Składki na ubezpieczenia zdrowotne opłacano za 40 osób. Skontrolowano akta osobowe 3 osób, które w okresie objętym kontrolą korzystały z pomocy w formie zasiłku stałego, na podstawie art. 37 ustawy o pomocy społecznej. Na podstawie skontrolowanej dokumentacji stwierdzono, że w sentencjach decyzji przyznających zasiłek stały, przyznawano również świadczenie w formie opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne od ( ) do ( ). Dotyczyło to następujących skontrolowanych decyzji: nr GOPS.5010/19/13 z 20 czerwca 2013 roku, informacja o odprowadzaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne powinna zostać umieszczona po pouczeniu w decyzji, gdyż wpis o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu nie jest częścią rozstrzygnięcia decyzji przyznającej zasiłek stały i ma wyłącznie charakter informacyjny lub powinna być przekazywana stronie odrębnym pismem. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przewiduje możliwość wydawania decyzji przez burmistrza lub przez upoważnionego przez niego kierownika ośrodka pomocy społecznej, ale możliwość ta odnosi się wyłącznie do świadczeniobiorców innych niż ubezpieczeni, spełniających kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w przypadku którym nie zachodzi okoliczność, o której mowa w art.12 tej ustawy. Nie stwierdzono przypadków niezasadnie przyznanej pomocy. [Dowód: akta kontroli, str. 10, 300-327] Współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach Jak poinformował Kierownik Ośrodka: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie współpracuje z Powiatowym Urzędem Pracy w Suchej Beskidzkiej. Współpraca ta oparta jest na Porozumieniu nr CAZ-072-2/2010 z dnia 18.03.2010r. które określa zasady współpracy. Współpraca ta polega m.in. na: Ustaleniu procedur postępowania z beneficjentami Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jordanowie i Powiatowego Urzędu Pracy w Suchej Beskidzkiej Wzajemnej wymiany informacji o planowanych działaniach wobec bezrobotnych i poszukujących pracy Upowszechnianiu ofert pracy, informacji o usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym dorosłych, stażach, organizacji robót publicznych oraz zatrudnienia socjalnego. W ramach współpracy zamontowano w siedzibie GOPS w Jordanowie tablicę interaktywną, w której chętni beneficjenci mogą uzyskać informację na temat ofert pracy zarówno w gminie, powiecie jak i ofert z zagranicy. [Dowód: akta kontroli, str. 121] 14
Realizacja zadań zleconych z zakresu administracji rządowej Z informacji udzielonej przez Kierownika Ośrodka oraz przekazywanych sprawozdań wynika, że w 2013 roku nie realizował następujących zadań: organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a ustawy o pomocy społecznej; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki. Prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi Gmina Jordanów na swoim terenie nie prowadzi Środowiskowego Domu Samopomocy. Według uzyskanych informacji: Gmina nie prowadzi ŚDS, gdyż potrzeby w tym zakresie zapewnione są w ŚDS prowadzonym przez powiat suski. W 2013 roku GOPS nie kierował osób do ŚDS. Realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia Kierownik przekazał kontrolującym, iż Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie nie realizuje rządowych programów pomocy społecznej mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. Wyjątkiem jest rządowy program Pomoc państwa w zakresie dożywiania, który jest realizowany przez Ośrodek od wielu lat. Poradnictwo specjalistyczne zapewnia mieszkańcom Gminy Jordanów, Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Suchej Beskidzkiej, z którym zawarte są stosowne umowy i porozumienia. Ogólna Charakterystyka działań Ośrodka, podejmowanych wobec indywidualnych klientów i ich rodzin w okresie objętym kontrolą oraz praca socjalna z klientem Ośrodka, na podstawie skontrolowanych akt. W ramach Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Jordanów na lata 2007-2013 wizję Gminy w sferze rozwiązywania problemów społecznych przedstawiono jako Jordanów gminą przyjazną dla mieszkańców gwarantującą profesjonalną pomoc społeczną, dobrą opiekę medyczną i socjalną (.). W celu realizacji misji polityka Gminy koncentrowała się na następujących celach strategicznych: -zminimalizowanie zagrożeń patologiami społecznymi, -zbudowanie systemu działań wspomagających funkcjonowanie rodzin z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, -stworzenie osobom z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym warunków do udziału w różnych formach życia społecznego, 15
-zapewnienie warunków umożliwiających realizację celów Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. W każdym z tych obszarów wytyczono szczegółowe działania które należy podjąć aby osiągnąć cele strategiczne. Należy zauważyć, że takie zjawiska jak przemoc domowa, problem uzależnienia od alkoholu są dominującymi problemami Gminy wynikającymi z diagnozy sytuacji społecznej. Na przestrzeni 2007-2013 roku udało się; -wypracować formy pracy z podopiecznymi uzależnionymi w celu ich mobilizacji do podjęcia ich leczenia, a także ciągła współpraca z lokalnymi organizacjami pomagającymi osobom uzależnionym, - prowadzić działalność edukacyjno- wspierającą dla rodzin doświadczających przemocy w rodzinie, - od 2009 roku ośrodek pomocy społecznej realizuje projekt systemowy w ramach projektu POKL Lepsze jutro, którego celem jest aktywizacja osób bezrobotnych i ich powrót na rynek pracy. Rok 2013 był ostatnim rokiem obowiązywania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Jordanów do roku 2013. Na przestrzeni 2007-2013 roku nastąpiło wiele zmian zarówno w sferze ekonomicznej, społecznej i obyczajowej. Wszystkie doświadczenia zdobyte podczas realizacji strategii jak i szereg zmian które nastąpiły pomogło w opracowaniu nowej strategii na lata 2014-2020. Od 2014 roku obowiązuje nowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Jordanów. Jak przedstawiono w liście kontroli oraz potwierdzono na podstawie skontrolowanych akt: praca socjalna dokumentowana jest w wywiadach środowiskowych jak również w kontraktach socjalnych. Każdorazowo sporządzane są notatki służbowe w procedurze Niebieska Karta. W GOPS w Jordanowie prowadzona jest ewidencja wyjść służbowych pracowników socjalnych w środowisko co odnotowywane jest w indywidualnym zeszycie. Podstawą pracy z indywidualnym klientem jest osobisty kontakt oraz kompleksowe wsparcie w środowisku. Praca prowadzona jest wieloetapowo i obejmuje: - rozeznanie sytuacji materialno-bytowej, - opracowanie indywidualnego planu pracy, - wprowadzenie i monitoring realizowanych działań, - udzielenie stosownego wsparcia, - profesjonalne poradnictwo i informacja, - wprowadzenie asystenta rodziny, - współpraca z instytucjami na rzecz pomocy rodzinie, - udzielanie stosownego wsparcia, - pomoc we wzmacnianiu i odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie, - kierowanie do działań samopomocowych w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych. W każdym przypadku pracy socjalnej z klientem pracownicy socjalni przekazują klientom wiedzę niezbędną do poznania własnych: 1. możliwości, 2. uprawnień np. poprzez przygotowywanie dla osób nieaktywnych zawodowo specjalnych kursów. GOPS w Jordanowie organizuje dla osób bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo, zagrożonych wykluczeniem społecznym kursy zawodowe w celu podniesienia i nabycia nowych kwalifikacji zawodowych oraz szkolenia w zakresie podniesienia kompetencji społecznych i poruszania się na rynku pracy. Dodatkowo świadczona jest praca socjalna i pomoc finansowa na pokrycie kosztów uczestnictwa w projekcie, 3. zasobów, 16
Dzięki temu klient jest w stanie dokonać odpowiedniego wyboru spośród działań związanych z problemem, który klienta dotyka. Klienci informowani są także o możliwości skorzystania z pomocy innych instytucji (PCPR, PUP, OIK). Praca z rodziną rozpoczyna się w momencie gdy zaburzona jest jej rola i podstawowe funkcje. Najczęściej informacje na temat kryzysowych sytuacji w rodzinie spływają od samych członków rodziny lub ze środowiska. W przypadku występowania dzieci w rodzinie zwraca się uwagę na przejawy kryzysu spowodowane przemocą, niezaspokajaniem potrzeb rozwojowych i szkolnych. Pomoc w takich przypadkach polega na szybkiej interwencji i udzieleniu adekwatnych do potrzeb form pomocy. Jedną z nich jest m.in. wprowadzenie asystenta rodziny. GOPS współpracuje ściśle z innymi instytucjami i organizacjami wspierającymi rodzinę ( szkoła, policja, urząd pracy, stowarzyszenia i fundacje). GOPS w Jordanowie organizuje pomoc mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych w porozumieniu z innymi instytucjami na zasadzie partnerstwa. Współpraca ta następuje z organizacjami pozarządowymi działającymi na terenie Gminy Jordanów m.in. 1. Kościół Katolicki CARITAS, 2. OiK w Suchej Beskidzkiej - Zapewnienie i zorganizowanie szerokiego dostępu do pomocy psychologów i terapeutów m.in. poprzez podpisanie umowy między Gminą Jordanów a Powiatem Suskim gwarantującej świadczenie pomocy przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Suchej Beskidzkiej na rzecz mieszkańców Gminy Jordanów, 3. PCPR w Suchej Beskidzkiej np. pomoc w uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności, 4. PUP w Suchej Beskidzkiej współpraca w zakresie upowszechnienia ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy. Upowszechnienie informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach, 5. Ośrodkami Zdrowia, Policją, itd. W toku kontroli ustalono, iż praca socjalna dokumentowana jest w wywiadach środowiskowych, dołączonych do akt osobowych klientów korzystających z pomocy. W teczkach osobowych gromadzone są również inne dokumenty, sporządzane na okoliczność wizytacji osoby oraz dokonywania w ich trakcie ustaleń. [Dowód: akta kontroli, str. 11-13] Jak ustalono, w roku 2013 korzystano z narzędzia, jakim jest kontrakt socjalny. Zgodnie z danymi zawartymi w rocznym sprawozdaniu MPiPS-03, w roku 2013 zawarto 36 kontraktów socjalnych. Wg informacji przygotowanej przez Kierownika Ośrodka: W roku 2013 w szkoleniach, kursach i treningach uczestniczyło 36 osób korzystających ze świadczeń Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Były to osoby bezrobotne lub nieaktywne zawodowo zagrożone wykluczeniem społecznym. Każda z osób uczestniczyła najpierw w diagnozie społecznej i zawodowej, w której psycholog oraz doradca zawodowy określił profil zawodowy osoby, na podstawie czego zostały zorganizowane i przeprowadzone kursy zawodowe tj: kucharz, sprzedawca z obsługą kasy fiskalnej, operator koparko-ładowarki w zakresie III kl. Uprawnień, kadry płace, opiekunki dziecięce i osób starszych, wizaż i stylizacja paznokci. Dodatkowo osoby uczestniczyły także w Kurasach pierwszej pomocy przedmedycznej oraz kursie komputerowym. Ponadto wszyscy uczestnicy brali udział w treningach takich jak: - trening kompetencji i umiejętności społecznych 17
- trening pracy Umożliwiło to uczestnikom nie tylko nabycie nowych kwalifikacji zawodowych, ale również umiejętności poruszania się po rynku pracy. Po każdym module uczestnicy otrzymywali certyfikaty oraz zaświadczenia potwierdzające uczestnictwo w treningach i kursach. Podczas zajęć zapewniony był catering. Uczestnicy projektu byli objęci kompleksową pracą socjalną, a także otrzymywali wsparcie finansowe w formie zasiłków celowych, które stanowią wkład własny Gminy w projekcie. Pracownicy socjalni zawarli i realizowali kontrakty socjalne w związku z tym każdy pracownik socjalny monitorował sytuację indywidualną i rodzinną beneficjenta, kontrolował wywiązywanie się uczestnika z założeń kontraktu. Diagnozował, czy beneficjent może nadal uczestniczyć w projekcie oraz czy wyraża chęć uczestnictwa w dodatkowych szkoleniach. Z beneficjentów, którzy brali udział w tegorocznych kursach 36% uczestników podjęło zatrudnienie w jednym z zawodów w dziedzinie zgodnej z tematyką kursów w których uczestniczyli projekt jest współfinansowany ze Unii Europejskiej w ramach EFS. [Dowód: akta kontroli, str. 134] Poddano kontroli 5 kontraktów socjalnych, ustalono, co następuje: 1. 11 kwietnia 2013 roku został zawarty kontrakt z bezrobotną klientką. W 4-osobowej rodzinie mąż posiada rentę z tytułu biernej całkowitej niezdolności zawodowej, dwie córki wieku szkolnym uczące się. Klientka ośrodka kiedyś prowadziła własną działalność gospodarczą, 6 lat temu zarejestrowała się oraz ubezpieczyła we własnym gospodarstwie rolnym, a w 2012 roku zarejestrowała się jako poszukująca pracy. Kontrakt zawarto w celu wzrostu aktywności społeczno-zawodowej. Cele szczegółowe i przewidziane efekty działań: wiara we własne siły, zwiększenie umiejętności aktywnego poszukiwania pracy, samodzielne opracowanie podania o przyjęcie do pracy, nabyć i podnieść kwalifikacji zawodowych, uzyskanie świadectwa ukończenia kursu zawodowego. Z treści akt wynika, iż kontrakt został zrealizowany. Ocena realizacji działań ustalonych w kontrakcie socjalnym nastąpiła w dniu zakończenia kursu i szkoleń. Klientka ukończyła kurs i otrzymała stosowne zaświadczenie. 2. 11 kwietnia 2013 roku zawarto kontrakt socjalny z klientką w celu wzmocnienia jej aktywności zawodowej i samodzielności życiowej. Celem głównym było wzrost aktywności społeczno-zawodowej. Cele szczegółowe to: nabycie/podniesienie kwalifikacji zawodowych. Efekt: uzyskanie świadectwa ukończenia kursu zawodowego, zwiększenie motywacji do działania i wzrostu wiary we własne siły. Efekt: umiejętność samodzielnego przygotowania CV, umiejętność zaprezentowania swoich mocnych stron podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Zwiększenie umiejętności aktywnego poszukiwania pracy. Efekt: samodzielność w działaniu. Klientka w kontrakcie zobowiązała się do aktywnego udziału w diagnozie psychologicznej oraz diagnozie zawodowej, regularnego kontaktu z pracownikiem socjalnym. Wzięła również udział w dodatkowym kursie komputerowym. Oceny kontraktu dokonano 16 grudnia 2013 roku. Z treści akt wynika, iż kontrakt został zrealizowany. Ocena realizacji działań ustalonych w kontrakcie socjalnym nastąpiła w dniu zakończenia kursu i szkoleń. Klientka ukończyła kurs i otrzymała stosowne zaświadczenie. 3. 10 kwietnia 2013 roku zawarto kontrakt socjalny z klientką, która sama zgłosiła się do ośrodka w celu uzyskania informacji na temat realizowanych przez GOPS kursów i szkoleń. Z klientką został przeprowadzony wywiad środowiskowy z którego wynika, iż jest to rodzina trzyosobowa niepełna. Klientka samotnie wychowuje dwoję dzieci. Źródło dochodu rodziny stanowi zasiłek rodzinny oraz alimenty z funduszu alimentacyjnego. 18