Profesor Zbigniew Włodzimierz Anusik Urodził się 23 lutego 1957 r. w Łodzi Tutaj teŝ przeszedł wszystkie szczeble edukacji. W roku 1972 ukończył Szkołę Podstawową nr 66, następnie rozpoczął naukę w II Liceum Ogólnokształcącym im. Gabriela Narutowicza. Jako uczeń klasy IV został laureatem II Olimpiady Historycznej, zajmując w finale ogólnopolskim V miejsce. W 1976 r. złoŝył egzamin dojrzałości. W tym samym roku rozpoczął studia historyczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończył je z wyróŝnieniem w czerwcu 1980 r. Pracę magisterską nt. śycie polityczne w Piotrkowie w XVI-XVIII wieku napisał pod kierunkiem prof. dr hab. Bohdana Baranowskiego. W październiku 1980 r. został zatrudniony na stanowisku asystenta w Zakładzie Historii Powszechnej NowoŜytnej i Najnowszej w Instytucie Historii UŁ. We wrześniu 1983 r. awansował na stanowisko starszego asystenta. Rozprawę doktorską nt. Misja polska w Sztokholmie w latach 1789-1795 przygotował pod kierunkiem prof. dr Zofii Libiszowskiej. Obronił ją w grudniu 1989 r., a 15 lutego 1990 r. został zatrudniony na stanowisku adiunkta w Zakładzie Historii Powszechnej NowoŜytnej i Najnowszej (od roku 1995 w Zakładzie Historii Powszechnej NowoŜytnej). Jego kolokwium habilitacyjne odbyło się 15 lutego 2001 r. Na podstawie pracy Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792 i mocą uchwały Rady Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii historii powszechnej nowoŝytnej. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego zatrudniony został 1 lipca 2003 r., a dwa lata później objął kierownictwo samodzielnego Zakładu Historii NowoŜytnej Krajów Nadbałtyckich. Natomiast od 1 czerwca 2006 r. kieruje Katedrą Historii NowoŜytnej Polski i Krajów Nadbałtyckich. W dorobku naukowym ma 112 pozycji drukowanych z zakresu historii nowoŝytnej Polski oraz historii nowoŝytnej powszechnej. Składają się na to głównie cztery monografie (Misja polska w Sztokholmie w latach 1789-1795, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1993, ss. 179; Gustaw II Adolf, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław-Warszawa-Kraków 1996, ss. 297; Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000, ss. 609; Karol XII, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław-Warszawa-Kraków 2006, ss. 383). Jest ponadto autorem 52 oryginalnych artykułów naukowych, pięciu duŝych 1
artykułów recenzyjnych, 24 biogramów zamieszczonych w Polskim Słowniku Biograficznym i 14 recenzji. Artykuły i recenzje zostały opublikowane na łamach znanych czasopism historycznych, takich jak: Acta Universitatis Lodziensis, Czasopismo Prawno-Historyczne, Kwartalnik Historyczny, Przegląd Historyczny, Przegląd Nauk Historycznych, Rocznik Łódzki, Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, Studia Historyczne, Studia Maritima, Wojskowy Przegląd Historyczny, Zapiski Historyczne, Zeszyty Wiejskie oraz w róŝnego rodzaju pracach zbiorowych, materiałach z konferencji, jak równieŝ w księgach pamiątkowych i pracach jubileuszowych. Zainteresowania naukowe profesora koncentrują się wokół historii Polski i powszechnej XVII i XVIII w., co znajduje odzwierciedlenie w jego dotychczasowych publikacjach. WaŜne miejsce w twórczości naukowej zajmują badania poświęcone szeroko rozumianym elitom dawnej Rzeczypospolitej. W tym nurcie badawczym mieści się zarówno szereg artykułów, jak i większość artykułów recenzyjnych i recenzji oraz ponad 20 biogramów wybitnych postaci polskiego Ŝycia politycznego drugiej połowy XVIII stulecia zamieszczonych w Polskim Słowniku Biograficznym. Od przeszło 20 lat zajmuje się takŝe badaniami związanymi z historią Szwecji XVI-XVIII w., dziejami stosunków polsko-szwedzkich w XVII i XVIII w. oraz historią dyplomacji polskiej i powszechnej XVIII stulecia. W ostatnim okresie coraz więcej miejsca w jego twórczości naukowej zajmują równieŝ dzieje Wielkiej Rewolucji Francuskiej i międzynarodowe oddziaływanie wypadków zachodzących we Francji w latach 1787-1799. Wspomnianych zagadnień dotyczą cztery wydane przez niego ksiąŝki, jak teŝ znaczna część artykułów opublikowanych po uzyskaniu habilitacji. Sporo czasu spędził w archiwach i bibliotekach zagranicznych. Szczególnie dobrze poznał zasoby archiwalne sztokholmskiego Riksarkivet. Dwukrotnie (w latach 1987-1988 i 1992-1993) był stypendystą Instytutu Szwedzkiego (Sveriges Institutet). Po raz trzeci odwiedził stolicę Szwecji jesienią 1997 r. korzystając ze stypendium przyznanego mu przez Fundację im. z Brzezia Lanckorońskich (w sumie w Sztokholmie spędził prawie 11 miesięcy). Był równieŝ stypendystą Fundacji im. Stefana Batorego. Stypendium tej fundacji (w lipcu 1996 r.) umoŝliwiło mu z kolei podjęcie badań naukowych na Uniwersytecie w Oksfordzie (Wolfson College). Plonem tych zagranicznych podróŝy naukowych była jego rozprawa habilitacyjna, a takŝe obie biografie władców Szwecji opublikowane przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Długotrwała kwerenda w Sztokholmie i Oksfordzie pozwoliła mu takŝe 2
zgromadzić komplet materiałów niezbędnych do napisania kolejnej ksiąŝki tym razem o dziejach dyplomacji szwedzkiej w latach 1792-1796. W listopadzie 1995 r. wspólnie z prof. Jerzym Grobisem zorganizował ogólnopolską konferencję naukową nt. Oświeceni wobec rozbiorów Polski, która zgromadziła 19 badaczy z kilku ośrodków krajowych. W listopadzie 2005 r. juŝ samodzielnie zorganizował konferencję nt. Spory o państwo w dobie nowoŝytnej. Między racją stanu a partykularyzmem. Udział w jej obradach Brał takŝe udział w ponad 20 konferencjach naukowych. Na kaŝdej z nich wygaszał referaty, stając się postacią znaną w środowisku historyków zajmujących się historią nowoŝytną Polski i powszechną. W Uniwersytecie Łódzkim prowadził róŝnorodne zajęcia na studiach stacjonarnych, wieczorowych i zaocznych, takie jak: wykład kursowy i monograficzny, ćwiczenia, konwersatorium, proseminarium i seminarium magisterskie. Od wielu lat prowadzi wykłady z historii powszechnej 1492-1789 (na studiach stacjonarnych i zaocznych), z historii powszechnej 1789-1918 (na studiach zaocznych) oraz z historii Francji do 1830 r. dla studentów filologii romańskiej. Od roku akademickiego 1994/1995 prowadzi seminarium magisterskie na studiach zaocznych historii, a od roku akademickiego 2004/2005 równieŝ seminarium magisterskie na studiach stacjonarnych historii. Dotychczas wypromował 45 magistrów. Recenzował takŝe 33 prace magisterskie z zakresu historii nowoŝytnej. Pod jego kierunkiem powstały dwie rozprawy doktorskie. Lidia Gruntowska napisała pracę nt. Obraz Szwecji w dobie panowania Gustawa III w świetle doniesień prasy warszawskiej z lat 1771-1792, a Małgorzata Ludwisiak przygotowała rozprawę nt. W kręgu Nieborowa, Puław i Łańcuta. Sentymentalizm jako źródło zainteresowania antykiem Heleny z Przezdzieckich Radziwiłłowej, Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej i ElŜbiety z Czartoryskich Lubomirskiej. Publiczna obrona obu rozpraw odbyła się 3 lipca 2006 r. Pod opieką ma jeszcze czworo innych doktorantów (słuchaczy Studium Doktoranckiego Nauk Humanistycznych UŁ), którzy uczestniczą w pracach prowadzonego przez niego (od października 2003 r.) seminarium doktorskiego. Był recenzentem w dwóch przewodach doktorskich. Jeden z inicjatorów odnowienia w Instytucie Historii UŁ studiów podyplomowych dla nauczycieli. Uczestniczył w pracach rady, która przygotowała program tych studiów, a następnie zajął się stroną organizacyjną tego przedsięwzięcia. Od roku 2000 pełni funkcję kierownika Podyplomowego Studium 3
Historii oraz Historii i Wiedzy o Społeczeństwie. Prowadzi tam zajęcia z historii powszechnej 1492-1789 oraz historii powszechnej 1789-1918. Za niewątpliwy jego sukces naleŝy uznać fakt, Ŝe kiedy w 2005 r. utworzono konsorcjum uczelni publicznych (koordynator Uniwersytet Warszawski) realizujących projekt studiów podyplomowych dla nauczycieli w zakresie języka obcego i drugiego przedmiotu (zadanie edukacyjne współfinansowane przez EFS i MEN), podstawą studiów historycznych dla wszystkich uczestników konsorcjum stał się zmodyfikowany przez profesora program studiów podyplomowych realizowanych od roku 2000 w Instytucie Historii UŁ. W latach 1994-1999 współpracował z Łódzkim Uniwersytetem Trzeciego Wieku im. Heleny Kretz, prowadząc zajęcia seminaryjne oraz wykłady dla nieco bardziej zaawansowanych wiekowo słuchaczy. Był teŝ pomysłodawcą i współtwórcą (wraz z prof. Albinem Głowackim) wydawanego od 2002 r. przez Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego czasopisma naukowego (półrocznika) Przegląd Nauk Historycznych. Od momentu jego powstania pełni teŝ funkcję sekretarza redakcji. Do chwili obecnej udało się opublikować dziewięć numerów pisma, a dwa następne są juŝ przygotowane do druku. Był równieŝ redaktorem naukowym (wraz z prof. A. Głowackim) zarówno wszystkich wydanych juŝ tomów tego pisma, jak i dwóch numerów oczekujących jeszcze na druk. Ponadto pod jego redakcją ukazała się praca zbiorowa będąca pokłosiem zorganizowanej przez niego konferencji nt. Spory o państwo w dobie nowoŝytnej. Między racją stanu a partykularyzmem, Łódź 2007, ss. 518; oraz tomik pt. Studia i szkice z historii XVIII-XX wieku, Acta Universitatis Lodziensis, Folia historica 77, Łódź 2003, ss. 167. Był takŝe współredaktorem (wraz z A. Głowackim) tomów pt. Studia i szkice z historii XVII-XX wieku, Acta Universitatis Lodziensis, Folia historica 79, Łódź 2005, ss. 157; oraz Studia i szkice z historii XVI-XX wieku, Acta Universitatis Lodziensis, Folia historica 81, Łódź 2007, ss. 227. W latach 1999-2002 był pełnomocnikiem dyrektora Instytutu Historii UŁ do spraw Dydaktycznych. Od 1 września 2002 r. jest prodziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego do spraw nauczania. Co od 1 listopada 2005 r. łączy z funkcją dyrektora Instytutu Historii UŁ. Za osiągnięcia naukowe został czterokrotnie wyróŝniony nagrodą indywidualną Rektora UŁ. Trzykrotnie (w latach 1997, 2002 i 2007) nagrodą I stopnia i raz (w roku 1994) nagrodą II stopnia. Przyznano mu takŝe nagrodę zespołową I stopnia (w 1990 r.). W tym samym roku otrzymał równieŝ nagrodę dydaktyczną II 4
stopnia. Za działalność organizacyjną i naukową przyznano mu w roku 2001 Złotą Odznakę UŁ. 5