SOŁECKA STRATEGIA ROZWOJU WSI WRZESZCZYNA w gminie WIELEŃ na lata 2016-2023 Dokument sporządzony przez przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi (imię i nazwisko): MIROSŁAW MYSZKOWSKI, IWONA BŁACHNA, RENATA KOZA, REMIGIUSZ MALACH, SZYMON PISOWODZKI, MARIOLA MYSZKOWSKA, KASPRZYK LUDWIKA, BARBARA MALACH z udziałem moderatora/moderatorów (imię i nazwisko): Paweł Michalski, Marek Romaniec [czerwiec] 2016
SPIS TREŚCI 1. Karta diagnozy 2. Sprawozdanie z wizji w terenie 3. Analiza zasobów 4. Analiza SWOT 5. Analiza potencjału 6. Wizja wsi 7. Program długoterminowy odnowy wsi 8. Program krótkoterminowy odnowy wsi
B Początkowa A Inicjalna KARTA DIAGNOZY ZAAWANSOWANIA ODNOWY WSI wraz ze sprawozdaniem z wizji w terenie Gmina: Wieleń Sołectwo: Wrzeszczyna Liczba mieszkańców: 620 Faza odnowy Zakres działań * Rozwój organizacyjny * Sterowanie rozwojem * brak działań działania fragment. lub dotyczące wąskiej grupy istnieje tylko rada sołecka rozproszone działanie organizacji brak planowania działań w wymiarze całej wsi działania spontaniczne porządkowanie wsi zawiązana grupa odnowy wsi opracowanie planu i programu odnowy dla całej wsi projekty startowe (z programu krótkoterminowego) podejmuje się kroki na rzecz przekonywanie mieszkańców do idei odnowy wsi i integrowanie wokół pierwszych przedsięwzięć skoordynowania działań organizacji we wsi planowanie w krótkim horyzoncie czasowym różnorodne projekty (z programu długoterminowego) nastawione na usunięcie podstawowych barier i zaspokojenie głównych potrzeb x liczna grupa odnowy wsi (skupia przedstawicieli organizacji i instytucji) zawiązane stowarzyszenie na rzecz rozwoju (odnowy) wsi x systematyczne planowanie działań, (np. roczne plany rzeczowo-finansowe, kalendarze imprez) wykorzystywanie gminnych instrumentów wsparcia x
D Całościowa C Zaawansowana pobudzenie mieszkańców do odnowy własnych posesji skoordynowane działanie organizacji obecnych we wsi proste instrumenty komunikacji wewnętrznej projekty jakościowo zmieniające kluczowe obszary życia oraz kształtujące strukturę wsi projekty wyróżniające wieś, kształtuje się centrum wiejskie koalicja organizacji i instytucji na rzecz odnowy wsi liczne stowarzyszenie odnowy wsi projektowanie działań (projekty) pozyskiwanie środków zewnętrznych systematyczne planowanie rozwoju (aktualizowanie planu i programu odnowy wsi) powszechne zaangażowanie mieszkańców w projekty publiczne powszechna odnowa prywatnych posesji animacja aktywności poszczególnych grup mieszkańców rozwinięta komunikacja wewnętrzna promocja wsi lokalnie oraz regionalnie powiązane ze sobą projekty wywołujące efekt synergiczny (nacisk na tworzenie miejsc pracy) stowarzyszenie odnowy wsi instytucją rozwoju lokalnego (Centrum Aktywności Lokalnej) kompleksowe i szczegółowe planowanie przestrzenne ukształtowane centrum wiejskie świadome kształtowanie czynników rozwoju (np. wykorzystania odnawialnych energii) rozwój wsi oparty na aktywności kluczowych grup mieszkańców (rolników, przedsiębiorców, młodzieży, kobiet) i stowarzyszeń powszechny udział grup mieszkańców w strategicznym planowaniu rozwoju rozwinięta promocja oraz komunikacja z otoczeniem
projekty kreujące wieś tematyczną dostosowanie projektów prywatnych do programu odnowy wsi instrumenty wsparcia działań prywatnych Wstaw gdy spełnia warunek Sprawozdanie z wizji w terenie Miejsce i data przeprowadzenia wizji: 17.06.2016 Wrzeszczyna Uczestnicy: Paweł Michalski, Marek Romaniec Krótka charakterystyka wsi: (aktywność mieszkańców, funkcjonujące organizacje pozarządowe, infrastruktura, charakter zabudowy, fundusze) Sołectwo tworzą: Wrzeszczyna - wieś z 550 mieszkańcami, Potrzebowice z ok. 70 mieszkańcami, gdzie znajduje się m.in. siedziba nadleśnictwa, oraz osady leśne Brzeźno, Jaryń, Łaski. Wrzeszczyna jest miejscem wielu odkryć archeologicznych, m.in. cmentarzysk kultury łużyckiej. Obecna wieś została założona najprawdopodobniej ok. 1400 r. Pierwsza historyczna wzmianka o niej pochodzi z 1475 r. Wieś ma charakter zabudowy wielodrożnicowej. We Wrzeszczynie corocznie organizowane są: Bieg im. Jana Welki oraz Turniej o Puchar Puszczy Nadnoteckiej w piłce nożnej. W 1992 r. mieszkańcy wsi zbudowali kaplicę pw. Matki Boskiej Różańcowej, która poświęcona została 3 lipca 1993 roku. Wieś wymaga inwestycji w infrastrukturę publiczną. Wrzeszczyna znana jest z aktywności mieszkańców. Reaktywuje się OSP prężnie działa KGW. Młodzież uporządkowała teren nad Notecią, gdzie zbudowane zostało boisko do siatkówki plażowej, wiata wraz z pomostem oraz miejscem na ognisko. Ten malowniczy zakątek jest licznie odwiedzany przez siatkarzy i wędkarzy, rywalizujących w zawodach gminnych i powiatowych. Z przeprowadzonej wizji w terenie sporządzono dokumentację fotograficzną (płyta CD). Data: 17.06.2016 r. Sporządził: Paweł Michalski
KULTUROWY PRZYRODNICZY ANALIZA ZOSOBÓW ANALIZA ZASOBÓW część I RODZAJ ZASOBU* walory krajobrazu, rzeźby terenu Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Teren płaski, od zachodu i południa wieś otoczona lasami, od północy łąkami MAŁE Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) DUŻE WYRÓŻNIAJ ĄCE stan środowiska Bardzo dobry. zachowany mikroklimat walory klimatu Strefa klimatu umiarkowanego walory szaty roślinnej Roślinność zróżnicowana, lasy głównie sosnowe cenne przyrodniczo obszary lub obiekty Natura 2000, Puszcza Nadnotecka świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) Sarny, dziki, lisy, jelenie, wilki itp. Siedlisko kuliga, gniazdo orła, gniazda bocianów wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) Rzeka Noteć wody podziemne gleby słabej klasy, zróżnicowane, kl. V i VI kopaliny Piaski i żwiry użytkowe walory geotechniczne walory architektury walory przestrzeni wiejskiej publicznej walory przestrzeni wiejskiej prywatnej zabytki i pamiątki historyczne Budynek byłej szkoły podstawowej, budynek kaplicy, nowe domy mieszkańców Tereny publiczne w trakcie zagospodarowania, wymagające remontów Zachowało się wiele starych domów, ale większość z nich została wyremontowana i ocieplona, roślinność zróżnicowana Zachowało się wiele starych domów, ale większość z nich została wyremontowana i ocieplona, roślinność zróżnicowana, śluza na Noteci, wieża Bismarka
INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA OBIEKTY I TERENY Pomnik Powstańców osobliwości kulturowe Wielkopolskich, śluza na Noteci, wieża Bismarka miejsca, osoby i przedmioty kultu Kaplica pw. Matki Boskiej Różańcowej święta, odpusty, pielgrzymki Odpust parafialny tradycje, obrzędy, gwara Gwara Wrzeszczyńska (rych, wymborek, ryczka, luńty itp.) legendy, podania i fakty historyczne Legenda mówiona o młynie w którym straszyło przekazy literackie ważne postacie i przekazy historyczne Znana i opisana historia wsi, powstańcy wielkopolscy specyficzne nazwy Klub sportowy Tarzani, Laka, struga, wendol specyficzne potrawy Kompot z rabarbaru, polewka, czarnina dawne zawody Kowal, młynarz zespoły artystyczne, twórcy ANALIZA ZASOBÓW część II RODZAJ ZASOBU działki pod zabudowę mieszkaniową działki pod domy letniskowe działki pod zakłady usługowe i przemysł pustostany mieszkaniowe Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Działki pod zabudowę, własność prywatna brak MAŁE Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) DUŻE WYRÓŻNIAJ ĄCE pustostany poprzemysłowe Pozostałości po młynie tradycyjne nieużytkowane obiekty gospodarskie (stodoły, spichlerze, kuźnie, młyny, itp.) place publicznych spotkań, festynów brak Boisko sportowe, przystań wodna nad Notecią, plac zabaw, sale spotkań, świetlice, kluby Sala wiejska, remiza miejsca uprawiania sportu Boisko piłkarskie, bosko do siatkówki plażowej miejsca rekreacji Boisko sportowe, przystań wodna nad Notecią, plac zabaw ścieżki rowerowe, szlaki turystyczne szkoły przedszkola Oddział przedszkolny
GOSPODARKA, ROLNICTWO INFRASTRUKTURA TECHNICZNA biblioteki placówki opieki społecznej placówki służby zdrowia wodociąg, kanalizacja wodociąg drogi (nawierzchnia, oznakowanie oświetlenie) chodniki, parkingi, przystanki sieć telefoniczna i dostępność Internetu telefonia komórkowa Droga wojewódzka 181 w dobrym stanie oświetlona, Drogi gminne gruntowe w złym stanie Chodnik wzdłuż drogi wojewódzkiej, dwa przystanki autobusowe Dostęp do internetu-sieć światłowodowa, Słaby zasięg sieci komórkowej inne ANALIZA ZASOBÓW część III RODZAJ ZASOBU Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) MAŁE DUŻE WYRÓŻNIAJĄCE miejsca pracy (gdzie, ile? ) znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe i ich produkty gastronomia 10 miejsc pracy Firma transportowa, tapicer, sklepy spożywcze miejsca noclegowe gospodarstwa rolne uprawy hodowle możliwe do wykorzystania odpady produkcyjne zasoby odnawialnych energii Indywidualne gospodarstwa rolne 10 różnej wielkości - Zboża, łąki, bydło, trzoda na własne potrzeby,
E D O S MIESZKAŃCY ( KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI) ŚRODKI FINANSOWE I POZYSKIWANIE FUNDUSZY środki udostępniane przez gminę Fundusz sołecki, dotacje dla klubu sportowego LZS TARZANI środki wypracowywane Środki pozyskiwane przez Koło Gospodyń Wiejskich autorytety i znane postacie we wsi krajanie znani w regionie, w kraju i zagranicą osoby o specyficznej lub ważnej dla wiedzy i umiejętnościach, m.in. studenci przedsiębiorcy, sponsorzy Autorytety: - Mirosław Myszkowski sołtys, Łukasz Machowina Prezes Klubu Sportowego, Jan Welka działacz sportowy, Ireneusz Kozadziałacz sportowy Krzysztof Ziemski kronikarz wsi Właściciele miejscowych firm osoby z dostępem do Internetu i umiejętnościach informatycznych pracownicy nauki związki i stowarzyszenia kontakty zewnętrzne (np. z mediami) Cała wieś z dostępem do Internetu, liczni młodzi mieszkańcy interesujący się informatyką. Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej Rabarbar, LZS Tarzani, OSP Wrzeszczyna, Koło Gospodyń Wiejskich współpraca zagraniczna i krajowa publikatory, lokalna prasa
książki, przewodniki strony www Zasoby wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i związanego z nią obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości w realizacji publicznych bądź prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Zwrócić uwagę na elementy specyficzne i rzadkie (wyróżniające wieś). Opracowanie: Ryszard Wilczyński
SZANSE (okazje zewnętrzne płynące z otoczenia) ZAGROŻENIA (zagrożenie płynące z otoczenia) ANALIZA SWOT SILNE STRONY (atuty wewnętrzne) 1. Bogata szata roślinna i zwierzęca. -J 2. Znana historia miejscowości. -T 3.Czyste środowisko.-j 4. Miejsce rekreacji przy boisku -S 5. Przystań wodna nad Notecią -T 6. Zbudowany nowy chodnik wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 181.-S 7. Wodociąg we wsi. -S 8. Działające we wsi Stowarzyszenia (klub sportowy LZS TARZANI, SRL RABARBAR, OSP Wrzeszczyna) -J 9. Prężnie działające Koło Gospodyń Wiejskich -J 10.Funkcjonujący we wsi oddział przedszkolny -B 11. Duże zaangażowanie organizacji pozarządowych w realizację przedsięwzięć. -J 12. Otwarty na współpracę i współdziałanie samorząd gminny. T 13. Aktywny pan sołtys.-t 14. Wysoki poziom gospodarstw rolnych.-b 15. Aktywni i chętni do współpracy miejscowi przedsiębiorcy. T 16. Przywiązanie do miejscowości. -T 17. Dużo zieleni. -J 18. Imprezy organizowane przez i dla mieszkańców. -J 19. Reaktywowana OSP. - J 20. Prężnie działający LZS -J 21. Plac rekreacyjno sportowy. -T 22. Działania na rzecz integracji lokalnej-j 23. Nowy plac zabaw - J 24. Dodatni przyrost naturalny - J SŁABE STRONY (słabości wewnętrzne) 1.Małe zaangażowanie mieszkańców w sprawy wsi. - J 2 Mało terenów pod budownictwo mieszkaniowe. -S 3. Ruchliwa droga wojewódzka nr 181 przebiegająca przez wieś.-s 4. Brak chodników przy drogach gminnych -S 5.Niedobry w oświetleniu wsi -S 6. Niewystarczające środki na aktywną działalność mieszkańców. -B 7. Zły stan Sali wiejskiej -T 8. Zły stan dróg gminnych - S 9. zły stan techniczny świetlicy wiejskiej. -T 10. Brak miejsc noclegowych. -B 11. Brak ścieżek rowerowych. -J 12. Brak kanalizacji -S 13. zbyt małe środki na działalność OSP - B 14. Słaba funkcjonalność MARINY przystani wodnej nad Notecią -B 15. Brak miejsca na spotkania integracyjne B 16.Zły stan boiska sportowego - S
1. Dobre położenie komunikacyjne, łatwy dojazd do miejscowości. - T 2. Stosunkowo łatwy dostęp do szkolnictwa i lecznictwa.-j 3. Możliwość pozyskiwania funduszy z środków zewnętrznych -B 4. Przychylności władz gminy. -B 5. Udział w programie odnowy wsi -J 6. Szlak wodny Wielka Pętla Wielkopolski -B 7. Rozwój turystyki i agroturystyki-b 8. Inwestowanie w kapitał ludzki i scalanie lokalnej społeczności -J 9. Promowanie walorów miejscowości -T 1. Pogarszający się stan infrastruktury drogowej zniechęcającej inwestorów i turystów do zainteresowania miejscowością -S 2. Nie wystarczające środki na zadania inwestycyjne - B 3. Bierność części mieszkańców -J
Analiza potencjału rozwojowego wsi 3 0 12 3 7 1 2 1 ( - ) ( + ) Standard życia (warunki materialne) 4, 6, 7, 2, 3, 4, 5, 8, 12, 16, 1 Jakość życia (warunki niematerialne) 1, 3, 8, 9, 11, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 24, 1, 11, 2, 5, 8, 3 Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego 2, 5, 12, 13, 15, 16, 21, 7, 9, 1, 9 2 4 Byt (warunki ekonomiczne) 10, 14, 6, 10, 13, 14, 15, 3, 4, 6, 7, 2 7 2 2 0 5 1( = ) (+) silne strony szanse słabe strony zagrożenia
SILNE STRONY SZANSE SŁABE STR ONY ZAGROŻENIA Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego (+) + 7 2 2 0 Wnioski: Obszar mocny. Dominują mocne strony lecz są one nie wykorzystane. Należy położyć nacisk na projekty wykorzystujące mocne strony i szanse wynikające z otoczenia. Standard życia (warunki materialne) ( - ) - 3 0 7 1 Wnioski: Obszar słaby, zaniedbany. Strony słabe przeważają. Standard ten wymaga działań długoterminowych, budowania infrastruktury publicznej mającej wpływ na jakość życia mieszkańców przy uwzględnieniu mocnych stron obszaru. Jakość życia (warunki niematerialne i duchowe) ( + ) + 12 3 2 1 Wnioski: Obszar ze znaczną przewagą cech pozytywnych. Mocne strony należy wykorzystywać i wspierać mieszkańców w eliminowaniu słabych cech i zagrożeń płynących z otoczenia. Byt (warunki ekonomiczne) ( - ) + 2 4 5 1 Wnioski: Obszar z przewagą słabych stron nad mocnymi. Mieszkańcy widzą szanse na rozwój w otoczeniu zewnętrznym. Należy wykorzystać potencjał wsi do tworzenia inicjatyw przedsiębiorczych.
WIZJA WSI hasłowa Wrzeszczyna - rabarbarowa stolica przyjazna aktywnym ludziom WIZJA WSI opisowa Wieś aktywnych i ambitnych ludzi, otwarta na nowych mieszkańców. Przyjazne miejsce harmonijnego rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców otwarte na wielokulturową współpracę. Przedsiębiorcza społeczność integrując się wokół wielu wydarzeń kulturalnych, sportowych i społecznych, rozwija swoje pasje i zainteresowania WIZJA WSI obrazkowa
PROGRAM DŁUGOTERMINOWY ODNOWY WSI Wizja wsi (hasłowa): Wrzeszczyna - rabarbarowa stolica przyjazna aktywnym ludziom I. Plan rozwoju II. Program rozwoju 1. CELE Co trzeba osiągnąć by urzeczywistnić wizję naszej wsi? 2. Co nam pomoże osiągnąć cele? (zasoby, silne strony, szanse) ZASOBY których użyjemy 1. Zachowanie tożsamości wsi - - Koło Gospodyń Wiejskich - OSP Wrzeszczyna - LZS Tarzani - stowarzyszenie RABARBAR - cmentarz ewangelicki ATUTY silne strony i szanse jakie wykorzystamy 3. Co nam może przeszkodzić? (słabe strony, zagrożenia) BARIERY Słabe strony jakie wyeliminujemy Zagrożenia jakich unikniemy A. TOŻSAMOŚĆ WSI I WARTOŚCI ŻYCIA WIEJSKIEGO -Zintegrowana młodzież -Walory przyrodnicze -Aktywne kobiety z Koła Gospodyń -aktywne stowarzyszenia LZS, OSP Zły stan techniczny sali wiejskiej Brak młodych członkiń KGW Konserwator zabytków Projekty, przedsięwzięcia jakie wykonamy? 1.1 opracowanie folderu Wrzeszczyna dawno i dziś 1.2 doposażenie OSP w mundury i sprzęt 1.3 uporządkowanie cmentarza ewangelickego B. STANDARD ŻYCIA
1. Poprawa infrastruktury technicznej 2. Zagospodarowanie budynków użyteczności publicznej 3 Poprawa infrastruktury rekreacyjnej - dolina Noteci -tereny -przestrzeń publiczna - Drogi gminne -Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej - sala wiejska - plac zabaw - boisko sportowe -położenie geograficzne -walory przyrodnicze -fundusz sołecki - brak chodników -brak środków finansowych - braki w oświetleniu ulicznym - boisko sportowe w bardzo złym stanie - brak kanalizacji - zły stan dróg gminnych - zły stan Sali wiejskiej 1.1 Budowa chodników 1.2 Utwardzenie gruntowych dróg gminnych (polbruk) 1.3 Uzupełnienie oświetlenia 1.4 Remont sali wiejskiej 1.5 Zagospodarowanie terenu wokół sali, remizy i boiska 1.6 budowa mariny 1.7 remont boiska sportowego 1.8 budowa kanalizacji 1.9 dofinansowanie do solarów i oczyszczalni przydomowych 2.1 doposażenie kuchni i Sali 2.2 doposażenie remizy 3.1 rozbudowa placu zabaw oraz placu rekreacyjnego C. JAKOŚĆ ŻYCIA 1.Edukacja dla wszystkich mieszkańców zdobywanie wiedzy umiejętności i doświadczeń przez mieszkańców wsi 2. Rozwój oferty kulturalnej dla mieszkańców wsi 3. Podniesienie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców Dolina Noteci Natura 2000 boisko i plac zabaw stowarzyszenia sala wiejska Położenie geograficzne Brak konfliktów sąsiedzkich Brak środków finansowych Brak wykwalifikowanej kadry szkolącej 1.1 organizacja kursu pierwszej pomocy 1.2 organizacja szkoleń dla mieszkańców i liderów wiejskich 2.1 organizacja kursu gotowania i zdrowego żywienia 3.1 organizacja spotkań dla dzieci związanych z bezpieczeństwem i zagrożeniami 3.2 organizacja kursu dla strażaków D. BYT
1. Promocja wsi 2. Promocja i rozwój działalności stowarzyszeń 3. Pozyskiwanie funduszy ze źródeł zewnętrznych -dzika zwierzyna - runo lenne - sieć internetowa - Prężna grupa odnowy wsi. -Zintegrowana wieś. -Położenie wokół lasów. 1.1 Opracowanie materiałów promocyjnych 1.2 Utworzenie profesjonalnej strony internetowej 2.1 Wydanie materiałów promujących działalność stowarzyszenia 3.1Organizacja zbiórek publicznych
PROGRAM KRÓTKOTERMINOWY ODNOWY WSI na OKRES 2 lat Kluczowy problem Odpowiedź Propozycja projektu Czy nas stać na realizację? (tak/nie) Organizacyjnie Finansowo Punktacja Hierarchia Co nas najbardziej zintegruje? Wspólna zabawa i praca Festyn rodzinny, dzień kobiet, party dla kobiet tak nie 2x8=16 IV Na czy nam najbardziej zależy? Sala wiejska Remont sali wiejskiej nie nie 5x8=40 I Co nam najbardziej przeszkadza? Co najbardziej zmieni nasze życie? Co nam przyjdzie najłatwiej? Małe zaangażowanie mieszkańców Poprawa infrastruktury drogowej Organizacja imprez integracyjnych Organizacja imprez integracyjnych tak tak 3x8=24 III Remont dróg gminnych i chodników nie nie 4x8 =32 II Festyn rodzinny tak tak 8x1=8 V Na realizację jakiego projektu planujemy pozyskać środki zewnętrzne? Z jakich źródeł? Remont boiska, PROW oś Leader
Podpisy przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi: uczestniczących w przygotowaniu dokumentu: Mirosław Myszkowski, Iwona Błachna, Renata Koza, Remigiusz Malach, Szymon Pisowodzki, Mariola Myszkowska, Kasprzyk Ludwika,, Barbara Malach Podpis/podpisy moderatora/ów odnowy wsi: Paweł Michalski Marek Romaniec Załączniki: 1. Listy obecności na warsztatach sołeckich 2. Dokumentacja zdjęciowa z przeprowadzonej wizji terenowej oraz warsztatów sołeckich (płyta CD).