Profesjonalizacja Sił Zbrojnych RP w Pytaniach i Odpowiedziach Autor: Zespół Prasowy Sztabu Generalnego WP 1. Co to jest profesjonalizacja? Profesjonalizacja Sił Zbrojnych RP to proces jakościowej transformacji zasadniczych dziedzin funkcjonalnych Sił Zbrojnych RP, w tym modernizacja techniczna sprzętu, gwarantujący gotowość do wykonywania konstytucyjnych funkcji oraz wypełniania misji wynikających z zobowiązań sojuszniczych i umów międzynarodowych, na terenie kraju i poza jego granicami oraz zastąpienie słuŝby obowiązkowej, ochotniczą słuŝbą zawodową (stałą i kontraktową) - obejmujący dostosowanie stanu faktycznego do nowych wyzwań i zagroŝeń oraz oczekiwań społecznych w zakresie bezpieczeństwa narodowego. W szczególności proces ten jest realizowany równolegle w wielu obszarach takich jak: kształtowanie poŝądanej struktury zasobów osobowych, modernizacja techniczna, szkolenie, organizacja dowodzenia, utrzymanie gotowości bojowej, wsparcie logistyczne, infrastruktura wojskowa, wykorzystanie rezerw osobowych, rekrutacja i promocja słuŝby wojskowej. Celem procesu profesjonalizacji Sił Zbrojnych RP w zakresie zarządzania zasobami osobowymi jest doskonalenie systemu uzupełnień gwarantującego osiągnięcie gotowości do wykonywania konstytucyjnych funkcji oraz wypełniania misji wynikających z zobowiązań sojuszniczych i umów międzynarodowych na terenie kraju i poza jego granicami. Cel zamierza się osiągnąć głównie poprzez zastąpienie słuŝby obowiązkowej, ochotniczą słuŝbą wojskową (zawodową) i w ramach Narodowych Sił Rezerwowych, uwzględniając aktualną sytuację demograficzną oraz oczekiwania społeczne. Profesjonalizacja pozwoli na lepsze przygotowanie wojska do reagowania na aktualne i przewidywane zagroŝenia militarne i niemilitarne. Doprowadzi teŝ do zwiększenia liczby jednostek bojowych, wsparcia i zabezpieczenia o charakterze uniwersalnym, zdolnych do reagowania na zagroŝenia militarne i niemilitarne, przy jednoczesnej poprawie ich zdolności ekspedycyjnych tj. przerzutu i uŝycia poza granicami kraju w operacjach sojuszniczych i koalicyjnych. 1
2. Od kiedy planuje się wprowadzenie pełnej profesjonalizacji SZ RP? Pełna profesjonalizacja w SZ RP następować będzie od 2010 r. Lata 2008-2009 przeznaczone są na przygotowanie stosownych regulacji prawnych oraz dokonanie zmian organizacyjno funkcjonalnych pozwalających na zawieszenie obowiązkowych form słuŝby wojskowej w tym zasadniczej słuŝby wojskowej. 3. Kiedy zostanie zawieszone odbywanie obowiązkowej zasadniczej słuŝby wojskowej? Ostatnie powołanie do zasadniczej słuŝby wojskowej odbyło się w grudniu 2008 r., zatem obecnie nie odbywa się juŝ tego rodzaju czynnej słuŝby wojskowej. Natomiast ustawowe usankcjonowanie tej kwestii nastąpi z dniem 1 stycznia 2010 r. 4. Co będzie oznaczała profesjonalizacja SZ RP w aspekcie pełnienia czynnej słuŝby wojskowej w czasie pokoju? Profesjonalizacja będzie oznaczała oparcie zasadniczego uzupełniania Sił Zbrojnych w czasie pokoju o dobrowolne (ochotnicze) rodzaje czynnej słuŝby wojskowej takie jak zawodowa słuŝba wojskowa w skład której wchodzą Ŝołnierze słuŝby stałej i kontraktowej, słuŝba kandydacka, słuŝba przygotowawcza oraz słuŝba w ramach Narodowych Sił Rezerwowych, na którą składają się ćwiczenia wojskowe oraz słuŝba okresowa. 5. Kto to jest ochotnik, kto moŝe być ochotnikiem? Osoba posiadająca obywatelstwo polskie, zdolna ze względu na wiek i stan zdrowia oraz kwalifikacje do pełnienia słuŝby wojskowej, która dobrowolnie zgłosiła się do pełnienia słuŝby wojskowej. 6 Kto będzie miał uregulowany stosunek do powszechnego obowiązku obrony? Wszyscy ci, którzy dopełnili obowiązku zgłoszenia się do kwalifikacji wojskowej celem załoŝenia ewidencji wojskowej oraz ustalenia zdolności do czynnej słuŝby wojskowej. 2
7. Co to są Narodowe Siły Rezerwowe? Narodowe Siły Rezerwowe tworzą Ŝołnierze rezerwy, którym nadano przydziały kryzysowe. Jest to wyselekcjonowany ochotniczy zasób Ŝołnierzy rezerwy, posiadających przydziały kryzysowe na określone stanowiska słuŝbowe w jednostkach wojskowych, nadane w wyniku ochotniczo zawartych kontraktów na pełnienie słuŝby wojskowej w rezerwie i pozostających w dyspozycji do wykorzystania w przypadku realnych zagroŝeń militarnych i niemilitarnych, zarówno w kraju, jak i za granicą. 8. Kto stanowi zasoby osobowe na potrzeby NSR? Zasoby osobowe na potrzeby Narodowych Sił Rezerwowych tworzą osoby podlegające obowiązkowi słuŝby wojskowej będące Ŝołnierzami rezerwy i zdolne do czynnej słuŝby wojskowej, w tym do zawodowej słuŝby wojskowej, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą pięćdziesiąt lat Ŝycia, a posiadające stopień podoficerski lub oficerski sześćdziesiąt lat Ŝycia. 9. Jakie jest przeznaczenie NSR? NSR nie będą stanowić oddzielnego, wyodrębnionego organizacyjnie komponentu Sił Zbrojnych RP, lecz sposób uzupełniania części etatowych stanowisk poszczególnych jednostek wojskowych. O wskazaniu stanowisk słuŝbowych na potrzeby NSR i ich obsadzie decydować będą dowódcy jednostek wojskowych. Uwzględniając integralność organizacyjną i zadaniową Sił Zbrojnych, przeznaczenie NSR będzie toŝsame z przeznaczeniem Sił Zbrojnych w czasie pokoju. Biorąc natomiast pod uwagę specyfikę słuŝby w ramach NSR (dyspozycja do jej okresowego pełnienie w razie potrzeby) Ŝołnierze rezerwy na przydziałach kryzysowych stanowiliby wzmocnienie potencjału jednostek wojskowych w przypadkach uzasadnionych potrzebami obrony państwa, potrzebami Sił Zbrojnych lub zarządzania kryzysowego w celu udziału tych jednostek w zwalczaniu klęsk Ŝywiołowych i likwidacji ich skutków, działaniach antyterrorystycznych i z zakresu ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony zdrowia i Ŝycia ludzkiego, oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu, a takŝe w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. Ponadto słuŝyć będą 3
uzupełnieniu stanowisk słuŝbowych występujących w strukturach poza granicami kraju. 10. Kto moŝe być Ŝołnierzem rezerwy? śołnierzami rezerwy są osoby, które złoŝyły przysięgę wojskową i zostały przeniesione do rezerwy po zwolnieniu z czynnej słuŝby wojskowej, w tym z zawodowej słuŝby wojskowej lub ze słuŝby kandydackiej, jeŝeli w dalszym ciągu podlegają obowiązkowi słuŝby wojskowej. Uprawnionym do przenoszenia do rezerwy i nadawania tytułu Ŝołnierza rezerwy jest dowódca jednostki wojskowej. Tytuł Ŝołnierza rezerwy zachowały osoby posiadające dotychczas ten tytułu, pomimo, Ŝe nie pełniły wcześniej czynnej słuŝby wojskowej. Osoby te będą jednak dalej traktowane w zakresie obowiązku słuŝby wojskowej jak osoby przeniesione do rezerwy niebędące Ŝołnierzami rezerwy. 11. Kto jest uprawniony i w jakich warunkach do otrzymania pierwszego stopnia wojskowego? Stopień wojskowy szeregowego otrzymują bez szczególnego nadania osoby powołane po raz pierwszy do czynnej słuŝby wojskowej z dniem stawienia się do tej słuŝby. Oznacza to, Ŝe obecnie osoby, które nie pełniły wcześniej czynnej słuŝby wojskowej, nawet w przypadku ich przeniesienia do rezerwy i uregulowania stosunku do słuŝby wojskowej, nie będą mogły otrzymać juŝ tego tytułu. 12. Jakie warunki powinien spełniać kandydat do przyjęcia obowiązków w ramach NSR? Kandydat do przyjęcia obowiązków w ramach NSR powinien spełniać ogólne wymagania dotyczące osób powoływanych do czynnej słuŝby wojskowej (obywatelstwo polskie, odpowiedni wiek Ŝycia oraz zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia czynnej słuŝby wojskowej). Powinna to być jednak osoba posiadająca tytuł Ŝołnierza rezerwy i pełniąca wcześniej czynną słuŝbę wojskową. Konieczne do nadania przydziału kryzysowego Ŝołnierzowi rezerwy jest uprzednie zawarcie kontraktu na wykonywanie obowiązków w ramach NSR, Kontrakt natomiast moŝe być zawarty wyłącznie z Ŝołnierzem rezerwy, który ochotniczo zgłosił 4
się do jego zawarcia, a ponadto spełnia oprócz wyŝej wymienionych łącznie następujące warunki: - posiada orzeczenie wojskowej pracowni psychologicznej w zakresie braku przeciwwskazań do pełnienia czynnej słuŝby wojskowej; - nie był przeznaczony do słuŝby zastępczej; - nie był karany za przestępstwo umyślne; - posiada wykształcenie co najmniej gimnazjalne przewidziane dla stanowisk przeznaczonych dla szeregowych lub co najmniej średnie przewidziane dla stanowisk przeznaczonych dla podoficerów albo co najmniej wyŝsze przewidziane dla stanowisk przeznaczonych dla oficerów; - posiada przygotowanie zawodowe oraz kwalifikacje i umiejętności przydatne w słuŝbie wojskowej; - zaliczył z oceną pozytywną sprawdzian z wychowania fizycznego zorganizowany przez dowódcę jednostki wojskowej; - pełnił słuŝbę przygotowawczą i zdał egzamin na jej zakończenie, w przypadku Ŝołnierza rezerwy, który wcześniej nie odbywał czynnej słuŝby wojskowej. Zawarcie kontraktu moŝe być równieŝ uzaleŝnione od posiadania przez Ŝołnierza rezerwy: - orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej o jego zdolności do pełnienia słuŝby poza granicami państwa; - poświadczenia bezpieczeństwa. 13. Czy kobiety mogą przyjmować obowiązki w ramach NSR? JeŜeli tak, to na jakich warunkach? Kobiety będą mogły przyjąć obowiązki w ramach NSR na zasadach ogólnych. Decydują kwalifikacje i potrzeby Sił Zbrojnych. Warunkiem koniecznym jest uprzednie pełnienie czynnej słuŝby wojskowej i przeniesienie do rezerwy. W przypadku kobiet, które nie odbywały słuŝby wojskowej konieczne będzie wcześniejsze stawienie się w trybie ochotniczym do kwalifikacji wojskowej i pełnienie słuŝby przygotowawczej. 5
14. Jaka jest rola dowódcy jednostki wojskowej w procesie przyjęcia Ŝołnierza rezerwy do NSR? Dowódca jednostki wojskowej jest właściwy do zawarcia kontraktu z Ŝołnierzem rezerwy na wykonywania obowiązków w ramach NSR. Z tego względu do niego naleŝy faktyczna decyzja co do przyjęcia Ŝołnierza rezerwy na stanowisko słuŝbowe w ramach NSR w jego jednostce wojskowej. W tym celu opiniuje i weryfikuje kandydata, prowadzi z nim rozmowę kwalifikacyjną, przeprowadza egzamin z wychowania fizycznego, sprawdza jego przydatność i kwalifikacje. W razie potrzeby, przed zawarciem kontraktu, moŝe wystąpić z wnioskiem o wydanie przez odpowiedni organ poświadczenia bezpieczeństwa. 15. Jaka jest rola wojskowego komendanta uzupełnień w procesie przyjęcia Ŝołnierza rezerwy do NSR? Wojskowy komendant uzupełnień będzie właściwy do przyjęcia wniosku Ŝołnierza rezerwy o zawarcie kontraktu na wykonywanie obowiązków w ramach NSR, weryfikację kandydatów i sprawdzenie ich przydatności (skierowania na badania itd.) oraz sporządzenie opinii w tej sprawie wraz z dokumentacją dla dowódcy jednostki wojskowej. Przed zawarciem kontraktu będzie mógł moŝe wystąpić z wnioskiem o wydanie przez odpowiedni organ poświadczenia bezpieczeństwa dla Ŝołnierza rezerwy. Wojskowy komendant uzupełnień, po otrzymaniu kontraktu, będzie właściwy do dalszej weryfikacji kandydata i nadania mu przydziału kryzysowego. 16. Jakie rodzaje czynnej słuŝby wojskowej mogą pełnić Ŝołnierze rezerwy w ramach NSR? W ramach NSR Ŝołnierze rezerwy będą odbywać ćwiczenia wojskowe oraz pełnić okresową słuŝbę wojskową. 17. Jakie są rodzaje ćwiczeń wojskowych Ŝołnierzy rezerwy? Na czym polegają i czemu słuŝą ćwiczenia wojskowe rotacyjne? śołnierze rezerwy posiadający przydziały kryzysowe: - odbywają corocznie ćwiczenia wojskowe rotacyjne; - mogą odbywać ćwiczenia wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa, nie częściej jednak niŝ jeden raz w ciągu roku kalendarzowego, 6
a w razie powołania na te ćwiczenia, odbyty ich okres zalicza się do czasu trwania ćwiczeń wojskowych rotacyjnych; - mogą zostać zobowiązani do odbycia, w okresie obowiązywania przydziału kryzysowego, ćwiczeń wojskowych krótkotrwałych; - na ich wniosek lub za ich zgodą mogą odbywać ćwiczenia wojskowe krótkotrwałe i długotrwałe, jeŝeli takie są potrzeby Sił Zbrojnych. Ćwiczenia wojskowe rotacyjne będą trwały łącznie do 30 dni i będą odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu danego roku kalendarzowego. Dni, w których odbywane są ćwiczenia wojskowe rotacyjne ustala w formie zbiorowego wykazu dowódca jednostki wojskowej, do której Ŝołnierze rezerwy posiadają nadane przydziały kryzysowe. Wykaz sporządza się nie później niŝ na 30 dni przed upływem roku kalendarzowego poprzedzającego rok kalendarzowy, w którym będą odbywane ćwiczenia i zapoznaje się z nim Ŝołnierzy rezerwy, a wyciąg z tych wykazów przesyła wojskowemu komendantowi uzupełnień w celu powołania tych Ŝołnierzy na ćwiczenia wojskowe. Wykaz moŝna zmieniać tylko za zgodą Ŝołnierza rezerwy. Wyciąg z wykazu dołącza się do karty powołania. Ćwiczenia wojskowe rotacyjne przeznaczone są dla celów szkoleniowych, podtrzymania więzi Ŝołnierza rezerwy z jednostką wojskową, praktycznego wykonywania zadań na stanowiskach słuŝbowych, zgrywania poddziałów przygotowania do okresowej słuŝby wojskowej. 18. W jakich przypadkach będzie moŝna uruchomić okresową słuŝbę wojskową i kto będzie mógł ją pełnić? Okresową słuŝbę wojskową pełni się w przypadkach uzasadnionych potrzebami obrony państwa, potrzebami Sił Zbrojnych lub zarządzania kryzysowego, zwalczania klęsk Ŝywiołowych i likwidacji ich skutków, działań antyterrorystycznych, ochrony mienia, akcji poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony zdrowia i Ŝycia ludzkiego, oczyszczania terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwiania, a takŝe wykonywania zadań przez Siły Zbrojne poza granicami państwa. Powołanie do okresowej słuŝby wojskowej, pełnionej w trybie natychmiastowego stawiennictwa, moŝe nastąpić tylko w celu udziału jednostek wojskowych w zwalczaniu klęsk Ŝywiołowych i likwidacji ich skutków, działaniach antyterrorystycznych i z zakresu ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz 7
ratowania lub ochrony zdrowia i Ŝycia ludzkiego, oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwiania, a takŝe w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. Okresową słuŝbę wojskową będą mogli pełnić wyłącznie Ŝołnierze NSR. 19. Czy Ŝołnierz rezerwy w ramach NSR moŝe zostać wyznaczony lub skierowany do pełnienia czynnej słuŝby wojskowej poza granicami państwa? JeŜeli tak, to na jakich zasadach? śołnierz rezerwy w ramach NSR moŝe zostać wyznaczony lub skierowany do pełnienia czynnej słuŝby wojskowej poza granicami państwa. Pełnienie tej słuŝby moŝe nastąpić w ramach okresowej słuŝby wojskowej. Zobowiązanie Ŝołnierza rezerwy do pełnienia słuŝby poza granicami państwa, wyraŝone w podpisanym kontrakcie na podjęcie obowiązków w ramach NSR, stanowi jednocześnie spełnienie wymogu uzyskania jego pisemnej zgody na pełnienie tej słuŝby, o której mowa w ustawie o zasadach uŝycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa. 20. Jaki charakter prawny ma przydział kryzysowy i w jakiej następuje formie? Przydział kryzysowy ma charakter stosunku admnistracyjno-prawnego powstałego w wyniku jego nadania za pomocą karty przydziału kryzysowego, stanowiącej decyzję administracyjną. Z tego względu do nadania przydziału kryzysowego uprawniony jest wyłącznie organ administracji publicznej, którym jest wojskowy komendant uzupełnień. Nadanie przydziału kryzysowego jest dwuinstancyjne i podlega kontroli sądowo-administracyjnej sprawowanej przez Wojewódzkie Sądy Administracyjne. 21. Jaki jest czas przebywania na przydziale kryzysowym i jakie przesłanki skutkują jego uniewaŝnieniem? Przydział kryzysowy moŝna nadać na okres od 2 do 6 lat, z moŝliwością jego ponownego nadania, jednak na łączny okres nie dłuŝszy niŝ 15 lat. UniewaŜnienie przydziału kryzysowego Ŝołnierzowi rezerwy następuje w przypadku: - zrzeczenia się obywatelstwa polskiego; 8
- osiągnięcia wieku 60 lat, a w przypadku szeregowych 50 lat Ŝycia; - wybrania na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, senatora, na kierownicze stanowisko państwowe oraz do organów wykonawczych samorządu terytorialnego; - niezdolności do czynnej słuŝby wojskowej; - utraty stopnia wojskowego albo degradacji; - zwolnienia z okresowej słuŝby wojskowej w wyniku prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej usunięcia z tej słuŝby; - skazania prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności albo karę aresztu wojskowego, bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, a takŝe prawomocnego orzeczenia środka karnego pozbawienia praw publicznych; - powołania do zawodowej słuŝby wojskowej lub przyjęcia do słuŝby wojskowej w charakterze kandydata na Ŝołnierza zawodowego; - niewyraŝenia przez Ŝołnierza rezerwy zgody na zmianę przydziału kryzysowego w przypadku rozformowania jednostki wojskowej lub skreślenia stanowiska słuŝbowego. UniewaŜnienie przydziału kryzysowego Ŝołnierzowi rezerwy moŝe nastąpić ponadto w przypadku: - odmowy przyjęcia skierowania do wojskowej komisji lekarskiej lub wojskowej pracowni psychologicznej, niezgłoszenia się do tej komisji lub pracowni w określonym terminie i miejscu albo niepoddania się badaniom, do których Ŝołnierz rezerwy został zobowiązany przez tę komisję lub pracownię; - odmowy przyjęcia lub nieodebrania karty powołania albo niestawienia się, w przypadku powołania do czynnej słuŝby wojskowej, w określonym terminie i miejscu do odbycia ćwiczeń wojskowych lub okresowej słuŝby wojskowej; - skazania prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności albo karę aresztu wojskowego, z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary; - odmowy wydania lub cofnięcia Ŝołnierzowi rezerwy wymaganego poświadczenia bezpieczeństwa; - w przypadku rozformowania jednostki wojskowej lub skreślenia stanowiska słuŝbowego, jeŝeli brak jest moŝliwości zmiany przydziału kryzysowego; - wniosku Ŝołnierza rezerwy, uzasadnionego szczególnie waŝnymi względami osobistymi lub rodzinnymi. 9
22. Jakie świadczenia i na jakich zasadach otrzymywał będzie pracodawca zatrudniający Ŝołnierza rezerwy z tytułu wykonywania obowiązków w ramach NSR? Pracodawcy zatrudniającemu pracownika, będącego Ŝołnierzem rezerwy i posiadającego nadany przydział kryzysowy, przysługiwać będzie świadczenie pienięŝne za okres odbywania ćwiczeń wojskowych lub pełnienia okresowej słuŝby wojskowej przez tego Ŝołnierza. Świadczenie obejmie wyłącznie rekompensatę kosztów, bez kwot wynagrodzenia, poniesionych przez pracodawcę z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nowego pracownika w celu zastępstwa Ŝołnierza rezerwy w czasie pełnienia przez niego czynnej słuŝby wojskowej lub z tytułu powierzenia tego zastępstwa innemu pracownikowi, a takŝe wypłaty Ŝołnierzowi rezerwy odprawy przed jego powołaniem po raz pierwszy do okresowej słuŝby wojskowej. Świadczenie wypłacane będzie na udokumentowany wniosek pracodawcy. Kwotę świadczenia ustali szef wojewódzkiego sztabu wojskowego. Odmowa wypłaty świadczenia lub ustalenie kwoty niŝszej, niŝ wskazana we wniosku pracodawcy, nastąpi w drodze decyzji administracyjnej. Kwota świadczenia za kaŝdy dzień odbywania ćwiczeń wojskowych lub pełnienia okresowej słuŝby wojskowej przez Ŝołnierza rezerwy nie moŝe być wyŝsza od 1/30 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. 23. Jakie szczególne uprawnienia przyznano byłym Ŝołnierzom zawodowych, posiadającym uprawnienia emerytalne, z tytułu wykonywania obowiązków w ramach NSR? Świadczenie emerytalne dotyczą wyłącznie Ŝołnierzy rezerwy posiadających uprawnienie emerytalne (byłych Ŝołnierzy zawodowych). Okres pełnienia czynnej słuŝby wojskowej w ramach NSR dolicza się, na wniosek Ŝołnierza rezerwy do wysługi emerytalnej, w ten sposób, Ŝe emerytura Ŝołnierza wzrasta o wskaźnik 2,6% dotychczasowej podstawy jej wymiaru za kaŝdy rok pełnienia czynnej słuŝby wojskowej, a jeŝeli okres ten był krótszy niŝ rok to wskaźnik ten przelicza się proporcjonalnie za kaŝdy dzień tej słuŝby. Ustalenie wysokości emerytury przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niŝ 10
po zakończeniu kwartału kalendarzowego, w którym nastąpiło zwolnienie Ŝołnierza z czynnej słuŝby wojskowej. 24. Jakie naleŝności finansowe, oprócz uposaŝenia, będzie otrzymywał Ŝołnierz rezerwy z tytułu wykonywania obowiązków w ramach NSR i na jakich zasadach? śołnierzom rezerwy, posiadającym przydziały kryzysowe, niezaleŝnie od uprawnień wynikających z odbywania ćwiczeń wojskowych i pełnienia okresowej słuŝby wojskowej, których wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy jest wyŝsze niŝ uposaŝenie zasadnicze otrzymywane w czasie pełnienia okresowej słuŝby wojskowej przysługuje w tym czasie rekompensata finansowa, w wysokości róŝnicy między tym wynagrodzeniem i uposaŝeniem. Podobne świadczenie przysługiwało równieŝ Ŝołnierzom odbywającym ćwiczenia wojskowe. Świadczenie to zostało zachowane. 25. Do kogo adresowana jest słuŝba przygotowawcza? Jaki jest czas trwania słuŝby przygotowawczej? Ochotnicy posiadający uregulowany stosunek do słuŝby wojskowej, a takŝe inne osoby niepodlegające obowiązkowi odbycia zasadniczej słuŝby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego, mogą pełnić na ich wniosek lub za ich zgodą słuŝbę przygotowawczą. SłuŜby przygotowawczej nie pełni się w okresie trwania obowiązku odbywania zasadniczej słuŝby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego. Do słuŝby przygotowawczej moŝe być powołana osoba niekarana za przestępstwo umyślne, posiadająca obywatelstwo polskie, odpowiednią zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia czynnej słuŝby wojskowej, wiek co najmniej osiemnastu lat i wykształcenie: - co najmniej wyŝsze w przypadku kształcenia na potrzeby korpusu oficerów; - co najmniej średnie w przypadku kształcenia na potrzeby korpusu podoficerów; - co najmniej gimnazjalne w przypadku kształcenia na potrzeby korpusu szeregowych. Czas trwania słuŝby przygotowawczej wynosi: - dla Ŝołnierza kształcącego się na oficera do sześciu miesięcy; - dla Ŝołnierza kształcącego się na podoficera do pięciu miesięcy; 11
- dla Ŝołnierza kształcącego się na szeregowego do czterech miesięcy. 26. Czy moŝna pełnić słuŝbę przygotowawczą w kilku okresach, a jeŝeli tak, to w jakich przypadkach? SłuŜba przygotowawcza w przypadku studentów uczelni wyŝszych moŝe być pełniona w kilku okresach w czasie letnich przerw wakacyjnych. 27. Jakie bodźce (czynniki) motywacyjne planuje się stosować, aby pozyskać ochotników do NSR? Przewidziany dla Ŝołnierzy NSR katalog uprawnień i zachęt będzie następujący: NaleŜności finansowe: - uposaŝenie za kaŝdy dzień czynnej słuŝby wojskowej; - zwrot kosztów przejazdów do miejsca pełnienia słuŝby; - prawo do nagród z tytułu wzorowej realizacji zadań słuŝbowych. Świadczenia w naturze w czasie czynnej słuŝby: - bezpłatne zakwaterowanie zbiorowe; - bezpłatne umundurowanie i wyekwipowanie wojskowe; - bezpłatne wyŝywienie. Świadczenia zdrowotne: śołnierzom NSR w czasie czynnej słuŝby wojskowej będzie zapewniona opieka medyczna i stomatologiczna oraz zaopatrzenie w produkty lecznicze i świadczenia zdrowotne. W zakresie ochrony uprawnień pracowniczych: - gwarancje stabilności zawodowej (urlopowanie na czas szkolenia i słuŝby w NSR przy zachowaniu praw do awansu, nagród, urlopów, ochrony socjalnej, itp.); - wzrost wymiaru czasu słuŝby zaliczanej do emerytury wojskowej poprzez doliczenie czasu pełnienia słuŝby wojskowej w danym roku: - opłacanie składek z tytułu ubezpieczenia społecznego w okresie pełnienia czynnej słuŝby wojskowej. 12
28. Czy zaprezentowane rozwiązanie jest novum czy doskonaleniem dotychczas obowiązującego systemu? Przedstawione rozwiązanie jest propozycją nową, opartą o ochotniczą słuŝbę wojskową, a nie na realizacji administracyjnego przymusu. Aktualnie obowiązujące rozwiązania byłyby jedynie zachowane na wypadek militarnego zagroŝenia bezpieczeństwa państwa w skali globalnej. 29. Jaki jest zakres koniecznych zmian legislacyjnych? Warunkiem realizacji procesu profesjonalizacji jest wprowadzenie określonych zmian legislacyjnych. Zmiany te dotyczyły zasadniczo: - ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP, - ustawy o słuŝbie wojskowej Ŝołnierzy zawodowych, - ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, - ustawy o dyscyplinie wojskowej. Szczegółowe regulacje prawne znowelizowanej ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej uwzględniają zawieszenie obowiązkowej słuŝby wojskowej oraz moŝliwość realizacji obowiązku słuŝby wojskowej przez obywateli na zasadach ochotniczych (dobrowolności). Zakres przedmiotowy ustawy obejmuje nowe rodzaje ochotniczej słuŝby wojskowej, w tym pełnionej przez Ŝołnierzy rezerwy w ramach Narodowych Sił Rezerwowych. Unormowana została równieŝ kwestia naboru i powoływania do słuŝby wojskowej, jej przebiegu oraz uprawnienia i obowiązki ochotników. Ostatnie regulacje, w szczególności te dotyczące zawieszenia obowiązkowych rodzajów słuŝby wojskowej i związane z utrzymaniem i funkcjonowaniem NSR wejdą w Ŝycie z dniem 1 stycznia 2010 r. Nowelizacja ustawy o słuŝbie wojskowej Ŝołnierzy zawodowych z dnia 11 września 2003 r. spowodowała zmiany, które pozwalają m.in. na: - wprowadzenie kontraktowej słuŝby wojskowej, jako nowego rodzaju zawodowej słuŝby wojskowej; - wprowadzenie wyłącznie administracyjnej formy powstania stosunku słuŝbowego zawodowej słuŝby wojskowej, pełnionej jako słuŝba stała; - stworzenie skuteczniejszego systemu motywacyjnego; - uelastycznienie działalności kadrowej; 13
- stworzenie moŝliwości rozwoju zawodowego w ramach danego korpusu osobowego oraz mechanizmów przejścia pomiędzy korpusami; - rozszerzenie regulacji dotyczących słuŝby kobiet w wojsku. Aktualnie będąca w trakcie prac legislacyjnych w Sejmie RP nowelizacja ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP zakłada m.in. uwzględnienie prawa do zakwaterowania Ŝołnierzy pełniących słuŝbę wojskową w ramach nowowprowadzonych form słuŝby wojskowej oraz zakłada moŝliwość uzyskiwania świadczenia na wynajem mieszkania na rynku cywilnym. Nowa ustawa o dyscyplinie wojskowej, będąca w trakcie prac legislacyjnych, będzie obowiązywała od 1 stycznia 2010 r., wprowadzi nową jakość w podejściu do problematyki dyscypliny wojskowej, uwzględniając nowe warunki funkcjonowania profesjonalnych Sił Zbrojnych RP. 30. Czy zapowiadane zmiany mogą mieć powodzenie w świetle migracji zarobkowej młodych ludzi za granicę? Tak. Aktualnie trwają prace nad stworzeniem systemu motywacyjnego zachęcającego kandydatów do słuŝby wojskowej. 31. Czy Ministerstwo Obrony Narodowej bierze pod uwagę większe otwarcie zawodowej słuŝby wojskowej dla kobiet? Zawodowa słuŝba wojskowa będzie adresowana, na tych samych zasadach do wszystkich obywateli. W związku z tym jako kryterium naboru do słuŝby wojskowej będzie dobrowolne zgłoszenie się kandydata, bez względu na płeć. 32. Jaki system zachęt przewiduje się dla młodych ludzi by zechcieli oni wstępować do zawodowej słuŝby wojskowej? Stworzenie wieloskładnikowego systemu motywacyjnego dla Ŝołnierzy ma kluczowe znaczenie dla powodzenia procesu profesjonalizacji SZ RP. Dlatego teŝ, w celu terminowego uzupełnienia Sił Zbrojnych wysoko wykwalifikowanymi Ŝołnierzami zostały wprowadzone następujące elementy motywacyjne: - uposaŝenie zaleŝne od zajmowanego stanowiska słuŝbowego; - moŝliwość rozwoju słuŝbowego; - dodatek za długoletnią słuŝbę wojskową; 14
- dodatek specjalny za wykonywanie lotów, wychodzenie na morze, nurkowanie, wykonywanie skoków ze spadochronem, rozminowywanie terenu, pełnienie słuŝby w warunkach szkodliwych dla zdrowia, zwalczanie terroryzmu; - ekwiwalent finansowy na wynajem mieszkania z moŝliwością zwiększania tej naleŝności w drogich garnizonach ; - dodatek za posiadane klasy kwalifikacyjne dla podoficerów i szeregowych; - dodatek za rozłąkę z rodziną; - dodatkowo Ŝołnierze odchodzący ze słuŝby będą objęci systemem rekonwersji. 33. Jak będzie wyglądała docelowa liczebność armii po zakończeniu profesjonalizacji? Zgodnie z Programem profesjonalizacji SZ RP na lata 2009 2010 określono liczebność SZ RP na poziomie 120 tys. Ŝołnierzy słuŝby czynnej i Narodowych Sił Rezerwowych. 34. Jaki system zastąpi proces rekrutacji kandydatów do słuŝby? W procesie profesjonalizacji Sił Zbrojnych szczególnego znaczenia nabiera przygotowanie zasobów osobowych na uzupełnienie Sił Zbrojnych, realizowane obecnie w ramach kwalifikacji wojskowej. Nastąpiło zastąpienie dotychczasowej rejestracji przedpoborowych realizowanej na zasadzie obowiązkowego stawiennictwa obywateli na rejestrację w gminach - realizowaną w formie elektronicznej bez udziału obywatela. Dotychczasowy system poboru został zastąpiony kwalifikacją wojskową - pozwalającą na przygotowanie określonych zasobów osobowych do słuŝby zawodowej, w tym słuŝby kandydackiej oraz słuŝby przygotowawczej na potrzeby Narodowych Sił Rezerwowych. 15