Poprawa efektywności energetycznej budynków objętych ochroną konserwatorską Wprowadzenie w dyskusję Jerzy Żurawski
Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska działa od 1999 roku w zakresie oszczędzania energii i ochrony środowiska w budownictwie mieszkaniowym, samorządowym oraz w przemyśle.. Właściciele: Agnieszka Cena Soroko: architekt, audytor energetyczny, ekspert Banku Światowego. Jerzy Żurawski: inżynier budowlany, audytor energetyczny, Menager energetyczny wg CEM, uprawnienia europejskie ds. energii - Eurem,
Przykłady zrealizowanych termomodernizacji
BUDYNKI POD OCHRONĄ KONSERWATORSKĄ
Struktura budynków w Polsce ze względu na rok budowy Około 30-40% budynku podlega ochronie konserwatorskiej
16.000.000 Powierzchnie mieszkań w budynkach do 1945 r w poszczególnych województwach Polski 14.000.000 Powierzchnia mieszkań, m 2 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0 przed 1918 1918-1944
Emisja CO 2, tony/rok Emisja CO 2 7.000.000 6.048.760 5.758.411 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.850.788 2.486.308 PRZED PO 2.000.000 1.000.000 0 budynki zabytkowe reszta
Koszt, zł/rok EK, MWh/rok Roczne zużycie energii oraz koszty ogrzewania w budynkach Zużycie energii na c.o. i c.w.u. 14.086.628 13.652.069 16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0 budynki zabytkowe 6725629 reszta Koszty energii na c.o. i c.w.u. 5090931 PRZED PO 2.500.000.000 2.105.256.374 2.343.547.599 2.000.000.000 1.500.000.000 1110955667 923462387 PRZED 1.000.000.000 PO 500.000.000 0 budynki zabytkowe reszta
Struktura istniejących zasobów mieszkaniowych Budynki zabytkowe wpisane do rejestru zabytków stanowią zespoły zabudowy historycznej objęte ochroną służb konserwatorskich co ma dobre i złe strony. Dobre strony to opieka merytoryczna i czasami (rzadko) pomoc finansowa. Złe strony to potencjalny paraliż inwestycyjny wynikając z ograniczeń konserwatorskich, co może stanowić o wyroku na istnienie obiektu. W grupie tej priorytetem jest zachowanie tradycyjnych technik budowy i remontu. Nie wyklucza się stosowania współczesnych rozwiązań ale nie mogą mieć charakteru dominującego, a współczesne elementy powinny się odróżniać od autentycznych zabytkowych form zabudowy, elementów wykończeniowych i technologicznych. Budynki w tej grupie charakteryzują się dużym zapotrzebowaniem na energię na ogrzewanie i często bardzo niską sprawnością systemu grzewczego. Możliwości poprawy efektywności energetycznej są niewielkie. Zazwyczaj można wykonać ocieplenie stropu strychu i stropu nad piwnicą oraz zastosowanie efektywnego energetycznie systemu grzewczego. Zazwyczaj nie można zastosować nowoczesnej energooszczędnej stolarki budowlanej. Nie ma też możliwości zastosowania kolektorów słonecznych.
EK, kwh/m 2 rok EK c.o.+c.w.u., kwh/m 2 rok Energia końcowa na c.o. i c.w.u. - stan obecny i możliwości poprawy 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 510,79 247,33 419,17 416,12 201,54 147,51 349,31 325,10 316,92 268,59 205,30 122,50 117,65 116,07 106,85 91,78 PRZED PO 100,00 0,00 przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 2003-2008 2009-2015 Rok budowy Energia końcowa - PRZED i PO 700,00 600,00 572,87 500,00 476,01 466,36 400,00 300,00 200,00 285,84 236,76 176,92 395,21 369,52 360,73 310,58 150,88 146,01 144,94 139,08 242,59 122,20 PRZED PO 100,00 0,00 przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 2003-2008 2009-2015 Rok budowy
Struktura istniejących zasobów mieszkaniowych Budynki z XIX i początku XX wieku wpisane do ewidencji gminnej zabytków. Grupę tą stanowią budynki z okresu dynamicznego rozwoju przemysłowego miast, głównie mieszkalne, stanowiącą podstawą tkankę obszarów śródmiejskich. Są to budynki o cechach: neoklasycznych, neogotyckich i neobarokowych. Jakość zabudowy jest różna, najczęściej nie reprezentuje wysokiego poziomu technicznego. W grupie tej dopuszcza się dokonanie zmian adaptacyjnych, wymianę elementów konstrukcyjnych, zmiany w zakresie formy i użytkowania obiektu. W przypadku poprawy charakterystyki energetycznej można stosować materiały na ocieplenia od wewnątrz, czasami też od zewnętrzne tynki ciepłochronne z zachowaniem zewnętrznego lica elewacji. W przypadku wymiany lub remontu stolarki istotne jest zachowanie jednolitej formy i struktury podziałów w całym obiekcie.
Struktura istniejących zasobów mieszkaniowych Budynki z kresu międzywojennego, z okresu wczesnego modernizmu, często o bardzo dobrej jakość technicznej. O ile nie są objęte ochroną konserwatorską dopuszcza się przekształcenia adaptacyjne, trzeba jednak mieć na uwadze, że konstrukcja budynków modernistycznych ma specyficzny charakter wąskoprofilowych elementach elewacji, cienkich stropów płyt balkonowych. Budynki wybudowane w okresie powojennym w latach 1945-1956, to obiekty poddane odbudowie, rekonstrukcji w stylu historycznym lub w duchu realizmu socjalistycznego zazwyczaj o stosunkowo dobrej jakości technicznej. Charakterystyka energetyczna budynków z tego okresu jest zła. Budynki z tz. okresu modernistycznego wybudowanej w latach 1957-1969 w większości wznoszone metodą tradycyjną o niezadowalającej jakości i zaawansowaniu technicznym. Budownictwo wielkopłytowe, stosunkowo mocno uprzemysłowione z lat 70 i 80 XX wieku o niezadowalającej jakości technicznej. Remonty i modernizacje to poważne wyzwanie techniczne i technologiczne, wymagana jest termomodernizacja oraz najczęściej działalność polegająca na wzmacnianiu konstrukcji i połączeń ścinanych.
EK, kwh/m 2 rok EK c.o.+c.w.u., kwh/m 2 rok Energia końcowa na c.o. i c.w.u. - stan obecny i możliwości poprawy 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 510,79 247,33 419,17 416,12 201,54 147,51 349,31 325,10 316,92 268,59 205,30 122,50 117,65 116,07 106,85 91,78 PRZED PO 100,00 0,00 przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 2003-2008 2009-2015 Rok budowy Energia końcowa - PRZED i PO 700,00 600,00 572,87 500,00 476,01 466,36 400,00 300,00 200,00 285,84 236,76 176,92 395,21 369,52 360,73 310,58 150,88 146,01 144,94 139,08 242,59 122,20 PRZED PO 100,00 0,00 przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 2003-2008 2009-2015 Rok budowy
EK, kwh/m 2 rok EK c.o.+c.w.u., kwh/m 2 rok Energia końcowa na c.o. i c.w.u. - stan obecny i możliwości poprawy 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 510,79 247,33 419,17 416,12 201,54 147,51 349,31 325,10 316,92 268,59 205,30 122,50 117,65 116,07 106,85 91,78 PRZED PO 100,00 0,00 przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 2003-2008 2009-2015 Rok budowy 700,00 600,00 572,87 Energia końcowa - PRZED i PO 500,00 476,01 466,36 400,00 300,00 200,00 100,00 285,84 236,76 176,92 395,21 369,52 360,73 310,58 150,88 146,01 144,94 139,08 242,59 122,20 PRZED PO 0,00 przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 2003-2008 2009-2015 Rok budowy
PRZYKŁAD 1 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych ul. Sienkiewicza 30, 58-160 Świebodzice Rok budowy 1900
ZAKRES PRAC: Kotłownia gazowa kondensacyjna + Modernizacja instalacji c.o. (system grzewczy) Stolarka okienna Uw=1,10 W/m2K (Stolarka okienna Uw=4,70 W/m2K) Stolarka okienna Uw=1,10 W/m2K (Stolarka okienna drewniana Uw=3,50 W/m2K) Stolarka okienna Uw=1,10 W/m2K (Stolarka okienna Uw=2,20 W/m2K) Stolarka okienna połaciowa Uw=1,30 W/m2K (Stolarka okienna (połaciowa) docieplenie - dach (Dach (skośny)) docieplenie - ściana zewnętrzna (Ściana zewnętrzna) Stolarka drzwiowa Ud=1,50 W/m2K (Stolarka drzwiowa Ud=3,60 W/m2K) docieplenie - ściana w gruncie (Ściana w gruncie) docieplenie - strop przy przepływie ciepła z dołu do góry (Strop do strychu) Kalkulowany koszt robót wyniesie ` Charakterystyka finansowa 805 604 zł Koszt głębokiej termomodernizacji zł/m2 776,7 Czas zwrotu nakładów SPBT 24,76 lat Roczne zmniejszenie zapotrzebowania na energię [%] 70,91
Techniczne możliwości i ograniczenia poprawy efektywności energetycznej budynków pod ochroną konserwatorską.
Poprawa efektywności energetycznej obejmuje następujące działania 1. Ocieplenie: dachów, stropu strychu Ścian od zewnątrz, od zewnątrz i od wewnątrz oraz od wewnątrz Ocieplenie stropu nad piwnicą Ocieplenie ścian fundamentowych, ścian piwnicy 2. Osuszenie ścian 3. Naprawa balkonów i zmniejszenie wpływu mostków termicznych. 4. Wymiana lub renowacja okien i drzwi 5. Osłony przeciwsłoneczne, izolacja termiczna i ochrona przed przegrzewaniem, 6. Wentylacja 7. Oświetlenie 8. Modernizacja instalacji c.o. 9. Modernizacja instalacji c.w.u.. stosowanie punktów czerpalnych z fotokomórka 10. Modernizacja źródła ciepła 11. Kolektory termiczne 12. Kolektory PV 13. Urządzenia pomocnicze 14. Sterowanie i zarządzanie mediami
DACHY
ŚCIANY
Ściany fundamentowe, ściany piwnic
NAPRAWA BALKONÓW I ZMNIEJSZENIE WPŁYWU MOSTKÓW TERMICZNYCH
Wymiana okien i drzwi
OSŁONY PRZECIWSŁONECZNE, OCHRONA PRZED PRZEGRZEWANIEM ZMNIEJSZENIE ZUŻYCIA ENERGII NA CHŁODZENIE
WENTYLACJA
INSTALACJA C.O. I C.W.U. KOLEKTORY SŁONECZNE
CZAS NA PANEL DYSKUSYJNY
PODSUMOWANIEM PANEL DYSKUSYJNY NA TEMAT: MOŻLIWOŚCI POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ BUDYNKÓW W POLSCE I W NIEMCZECH a osobami zaproszonymi do panelu dyskusyjnego są: Pani Anita Oleksiak- dyrektor Departamentu Budownictwa w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Pan Dr. Günter Löhnert prezes firmy sol.id.ar Pan dr inż. Arkadiusz Węglarz Krajowa Agencja Poszanowania Energii