Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z r. z tytułu błędu co do przymiotu bezpośrednio i zasadniczo zamierzonego

Podobne dokumenty
Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z r. z tytułu podstępnego wprowadzenia w błąd. Ius Matrimoniale 7 (13),

Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z : o nowe wniesienie sprawy. Ius Matrimoniale 9 (15),

Wykaz Formularzy i Aneksów

Dekret Sądu Metropolitalnego w Katowicach z w sprawie o nieważność wyroku. Ius Matrimoniale 15 (21),

Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z r. z tytułu niezdolności pozwanej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich

POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CZ 33/19. Dnia 22 maja 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Dnia 7 grudnia 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :

Tomasz Białobrzeski Doktorat p. mgr Anny Szafranko. Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 59/4,

POSTANOWIENIE. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz

Tytuł IV STRONY W SPRAWIE. Rozdział I POWÓD I STRONA POZWANA

POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CZ 186/12. Dnia 15 lutego 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący) SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca) SSN Barbara Myszka

POSTANOWIENIE. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Jerzy Kwaśniewski

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CZ 52/14. Dnia 26 września 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Marian Kocon SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)

Wyrok z dnia 5 maja 2005 r. III PK 12/05. Udzielenie urlopu bezpłatnego na podstawie art k.p. po rozwiązaniu stosunku pracy jest nieważne.

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Korzeniowski

POSTANOWIENIE. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Gerard Bieniek SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Myszka

Postanowienie z dna 10 lutego 2006 r. I PZ 33/05

POSTANOWIENIE. SSN Barbara Myszka

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II UK 190/10. Dnia 26 stycznia 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :

P O S T A N O W I E N I E

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Myszka

SĄD METROPOLITALNY LUBELSKI

POSTANOWIENIE. SSN Beata Gudowska (przewodniczący) SSN Krzysztof Staryk SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 98/18. Dnia 20 czerwca 2018 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Katarzyna Tyczka-Rote

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CZ 27/17. Dnia 28 czerwca 2017 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Wojciech Katner (sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CZ 92/11. Dnia 16 grudnia 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Rączka

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca) SSA Anna Kozłowska

POSTANOWIENIE. SSN Józef Iwulski (przewodniczący) SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca) SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 57/07. Dnia 21 czerwca 2007 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. w sprawie z powództwa L. Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa. przeciwko Polskiej Izbie Inżynierów Budownictwa z siedzibą w W.

POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda

POSTANOWIENIE. SSN Wojciech Katner (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Karol Weitz (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Jerzy Kwaśniewski

POSTANOWIENIE. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący) SSN Dariusz Dończyk SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Anna Kozłowska

Wyrok z dnia 11 stycznia 2005 r. I UK 136/04

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Myszka

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Korzeniowski

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Maria Grzelka (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Dnia 19 stycznia 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Antoni Górski (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II PZ 13/09. Dnia 10 listopada 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca) SSA Barbara Trębska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ROZWIĄZANIE MAŁŻEŃSTWA I STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA W SĄDACH KOŚCIELNYCH

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Piotr Hofmański (przewodniczący) SSN Andrzej Stępka SSN Dariusz Świecki (sprawozdawca)

Wyrok z dnia 16 listopada 2006 r. II PK 92/06

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Myszka

POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III PZ 4/15. Dnia 11 sierpnia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Staryk

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca) SSN Marta Romańska

POSTANOWIENIE. Uzasadnienie

POSTANOWIENIE. SSN Anna Owczarek

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący) SSN Zbigniew Hajn SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Piotr Prusinowski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Karol Weitz (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Dnia 28 marca 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Staryk

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący) SSN Bogusław Cudowski SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Transkrypt:

Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z 23.02.2001 r. z tytułu błędu co do przymiotu bezpośrednio i zasadniczo zamierzonego Ius Matrimoniale 7 (13), 227-231 2002

Ius M atrim oniale 7 (13) 2002 Wyrok Sądu M etropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z 23.2.2001 z tytułu błędu co do przymiotu bezpośrednio i zasadniczo zamierzonego I. Przebieg sprawy: E.J. oraz A.G. zawarli małżeństwo 27.1.1990 w kościele św. P.P. w G. Ważność tego małżeństwa zaskarżył E.J. 18.10.1994 w Sądzie Kościelnym w G. z tytułu braku rozeznania oceniającego po stronie pozwanej. Sąd ten dekretem z 5.12.1994 oddalił skargę. Powód wniósł 15.12.1994 rekurs do Sądu M etropolitalnego W., który dekretem z 24.12.1995 (?) notyfikowanym powodowi 27.6.1995 (?) zatwierdzi! decyzję Sądu Kościelnego w G. D nia 9.10.1995 oficjał Sądu Kościelnego w G. wyraził zgodę, by sprawa mogła być - po myśli kan. 1673 n.3 - prowadzona w Sądzie Biskupim w K. Skarga powoda wpłynęła do Sądu Biskupiego w K. 25.10.1995. Jako tytuł prawny po wód podał błąd co do przymiotu pozwanej (jej rzekom a uczciwość) przechodząca w błąd co do jej osoby. Sąd przyjął sprawę do procesu 31.10.1995. Przedm iot sporu ustalono 21.11.1995 w form ie pytania: czy zachodzi nieważność m ałżeństwa z przyczyny błędu co do przymiotów osoby pozwanej przechodzącego w błąd co do jej osoby w danym przypadku. Wyrokiem z 12.2.1998 Sąd orzekł, iż nie udowodniono nieważności małżeństwa. W skutek apelacji powoda z 9.3.1999 sprawa znalazła się w Sądzie M etropolitalnym w K. Odpowiadając na pytanie Sądu powód stwierdził, iż uważa m ałżeństwo za niew ażne z powodu tego, że pozwana nie była tą osobą, za jaką się podaw a ła, kierując się oszustwem wprowadziła w błąd powoda co do jej osoby. Sąd M etropolitalny orzekł 1.9.1999 (cum voto separato), iż u d o wodniono nieważność małżeństwa. Na popartą przez Biskupa K. oraz przez Oficjała Sądu Biskupiego w K. prośbę powoda Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej reskryptem z 22.7.2000 wyznaczył Sąd M etropolitalny w Katowicach do rozpatrzenia sprawy w trzeciej instancji. A kta sprawy nadeszły 5.9.2000 r. D nia 20.9.2000 wyznaczono osobowy skład Sądu. W obec braku nowych wniosków dow odo

wych zamknięto sprawę. Przyporządkowując stan faktyczny i normy prawa Sąd orzekł jak następuje: II. Prawny i faktyczny stan sprawy: 1. Trybunał I instancji, rozpatrując sprawę na podstawie k.1097 2, przyjął, że błąd, o którym w tym kanonie, może dotyczyć także jej tożsamości m oralnej. Trybunał stwierdza w motywacji prawnej: Trzeba bowiem wiedzieć, że pewne przymioty mogą dokładnie indywidualizować osobę i odróżnić ją od wszystkich łudzi, dzięki określonem u przymiotowi. Istotnym jest tu więc sam przymiot czy jego brak. Żeby orzec nieważność małżeństwa z przyczyny błędu co do przymiotu indywidualizującego osobę, muszą być dowody na to, że błąd taki rzeczywiście zaistniał. W omawianym przypadku chodzi o to, czy pozwana rzeczywiście ukryła przed powodem swoją przeszłość, a więc wprowadziła go w błąd i czy powód nigdy nie ożeniłby się, gdyby o tym wiedział. Wyrok negatywny Trybunał uzasadnia tym, że powód w okresie narzeczeństwa nie interesował się przeszłością pozwanej, a sam wobec Sądu zeznał, że gdyby wiedział, iż pozwana miała w międzyczasie dwa związki cywilne, to by się zastanowił, czy się żenić, ale nie wyklucza ożenku m imo posiadania takiej wiedzy. Sąd powołuje się ponadto na fakt, że przyczyną rozpadu małżeństwa nie było zorientowanie się powoda co do przeszłości pozwanej. 2. Sąd M etropolitalny prowadząc w sprawę w drugiej instancji uzupełnił instrukcję sprawy. Powód zarzucił nieadekwatne odnotowanie jego zeznań w I instancji, twierdząc, że mu ich nie odczytano, a podczas publikacji z kolei on ich nie czytał! Zeznając w drugiej instancji podał, że wyklucza, aby się ożenił, gdyby wiedział o dwóch związkach cywilnych pozwanej w międzyczasie. Świadkowie zeznający w II instancji potwierdzili, że powód wziąłby każdą kobietę, również wdowę, ale nie rozwódkę. Zdaniem Sądu II instancji istotne dla sprawy jest pytanie, czy powód istotną cechę osobowości pozwanej, wdowa czy rozwódka, tak traktował, że gdyby wiedział ojej rozwodzie, ona nie byłaby dla niego osobą atrakcyjną. Na to pytanie Sąd udzielił odpowiedzi twierdzącej, konsekwentnie też orzekł nieważność małżeństwa. 3. Małżeństwo stron zostało zawarte w r.1990 a więc za rządów k.1097 2, a nie k.1083 2 n.l CIC1917. Interpretując k.1097 2 należy mieć na oku tradycję kanoniczną (k.6 2), zwłaszcza gdy chodzi o nor

my dotyczące kwestii tak trudnej, jak wpływ błędu co do przymiotu osoby na ważność małżeństwa. K.1097 2 jest nową regulacją tej złożonej kwestii. Nie tracąc z oczu ciągłości dorobku orzecznictwa kościelnego, w którym zwraca się uwagę na znaczenie cech moralnych czy socjalnych dla identyfikacji osoby, nie wolno jednak interpretacji k.1083 2 n.l/cic1917 aplikować do k.1097 2 bez zwrócenia uwagi na jego inne niż poprzednika sformułowanie. Kan. 1083 2 n.l koncentrował się na błędzie co do przymiotu powodującego, że poślubiony partner faktycznie był w oczach drugiej strony inną osobą: małżeństwo zostaje zawarte z inną osobą, niż ta, którą zamierzano poślubić. Wśród czynników determinujących osobowość, wskutek których dotyczący ich (a więc przymiotu) błąd mógł stać się błędem co do osoby, orzecznictwo kościelne wskazywało na chorobę psychiczną, homoseksualizm, toksykomanię, alkoholizm, habitualną prostytucję, przy czym kryterium oceny stanowiła waga - obiektywna i subiektywna - odnośnego przymiotu. Właśnie z tego nurtu orzecznictwa wyrósł k. 1097 2 CIC/1983. Norma ta dotyczy - oczywiście - błędu co do przymiotu, ale koncentruje się na zamiarze nupturienta: ważne jest nie tyle to, jaki to przymiot (także nie to, czy jest to przymiot indywidualizujący osobę ), lecz chodzi o to, by był to przymiot wprost i bezpośrednio zamierzony. Nie musi to być przymiot ważki, istotne jest, że jawi się on jako szczególnie ważny w subiektywnej ocenie nupturienta. Wola m ałżeńska jest wtedy skierowana wprost i bezpośrednio na przymiot - wybiera się partnera ze względu na przymiot, a nie ze względu na niego samego: na pierwszym planie znajduje się przymiot, sama osoba i wszystkie inne jej cechy stają się przypadłością. W postępowaniu dowodowym trzeba przeto wykazać faktyczne - a nie domniemane tylko - skierowanie woli na obiekt (przymiot), co do którego zaszła pomyłka. Istotną rolę odgrywa oświadczenie samej zainteresowanej osoby, przy czym do Sądu należy ocena, czy owo ukierunkowanie woli na określony przymiot zachodziło faktycznie czy też jest - już w trakcie procesu - retrospektywnie interpolowane, czyli przyjmowane hipotetycznie lub po prostu jest subiektywną interpretacją (voluntas interpretativa). Dla uzyskania odpowiedzi na te pytania trzeba sięgnąć w czas przed i poślubny: wyświetlić cechy osobowe nupturienta, przejętą przezeń hierarchię wartości, doświadczenia życiowe - wszystko to, co mogło wpłynąć na ukierunkowanie woli na ów przymiot. Równie ważne są wydarzenia poślubne, wśród nich reakcja w chwili zorientowania się co do błędu (lus m atrim oniale, 3/9/1998, 222).

4. W skardze powód napisał, że przymiot pozwanej, co do którego się pomylił, to jej (rzekoma) uczciwość. Rozwijając swój zarzut pisze, iż w haniebny sposób oszukała go twierdząc, że jest wdową, a była dwukrotną rozwódką. Takie twierdzenia nie dawały jednak podstaw do prowadzenia sprawy z tyt. 1097 2, gdyż uczciwość to wprawdzie ważny przymiot osoby, ale wprowadzenie w błąd co do stanu wdowiego, wzgl. rozwiedzionego, jest co prawda nieuczciwością, jednak nie uzasadnia generalizującego twierdzenia o nieuczciwości jako przymiocie osoby. Z kolei wprowadzenie w błąd, o którym pisze powód, nie uzasadniało prowadzenia procesu z tyt. k.1098, gdyż stan wdowi wzgl. rozwiedziony to nie przymiot, który mógłby z natury swej zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego. W piśmie apelacyjnym do II instancji twierdzi powód, że przyczyną rozpadu było ukrycie przez pozwaną jej przeszłości i wprowadzenie go w błąd co do jej charakteru, ale (1) nie wynika z akt, by była to przeszłość taka, której echa mogłyby zakłócić późniejsze małżeństwo, zaś (2) co do cech charakteru sprawa była już oddalona przez Trybunały w G. i w W. (a tylko gdyby wypaczenia charakteru odpowiadały norm ie k.1095 n.3, można by mówić o przymiocie z istoty swej zakłócającym wspólnotę małżeńską). Nie chodzi więc w rozpatrywanej sprawie o to, czy pozwana wprowadziła powoda w błąd, lecz o to, czy powód byl gotów ożenić się z każdą kobietą, byle nie z rozwódką. Nie ma o tym żadnej wzmianki w skargach, (także we wniesionej do Sądu w G.), przede wszystkim zaś przeczą temu zeznania złożone w Sądzie Biskupim w K. Tłumaczenie powoda, że mu zeznań nie odczytano, a mając akta do wglądu on ich nie czytał, jest pokrętne: jego podpis widnieje pod zwrotem odczytane zeznania uznaję za swoje, w tekście wprowadzono ręczne korekty, co świadczy, że jednak je czytano. Dwoje świadków zeznało w drugiej instancji, że dla powoda ważne było to, żeby nigdy nie wziąć za żonę rozwódki. Skoro wdowa tak, rozwódka nie, to nasuwa się pytanie, w czym różnica. Wykluczenie rozwódki przy akceptacji wdowy ma sens tylko w odniesieniu do kwestii kanonicznego stanu wolnego. Katolik wykluczający rozwódkę daje przez to do zrozum ienia, że nie związałby się związkiem wyłącznie cywilnym (z osobą rozwiedzioną wprawdzie, ale związaną m ałżeństwem). Pozwana była kanonicznie osobą wolną, bo wdową. Nawet gdyby dać wiarę wyjaśnieniom powoda złożonym w II instancji, to nie widać, jak brak stanu rozwiedziona mógłby stać się przymiotem wprost i bezpośrednio zamierzonym.

Tak więc brak zarówno prawnych jak też faktycznych podstaw do uznania małżeństwa za nieważne w oparciu o kan. 1097 2. Tym samym Sąd orzeka, iż nie udowodniono nieważności małżeństwa i uchyla wyrok II instancji. La sentenza del Tribunale Metropolitano di Katowice (с. Sobański) del 23.02.2001 dal titolo dei errore circa la qualità della persona Sommario Si présenta il testo della sentenza del Tribunale Mertopolitano di Katowice c. Sobański ob errorem circa la qualità ( non constare ).