CO NOWEGO W PRAWIE BUDOWLANYM

CO NOWEGO W PRAWIE BUDOWLANYM Prowadzący: mgr Marian Pędlowski Rzeszów, marzec 2014

Spis treści: 1. Zmiany w ustawie - Prawo budowlane...3 2. Wyroby budowlane - nowe regulacje... 3 3. Nowelizacje rozporządzeń 3.1. Projekt budowlany.....5 3.2. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.....6 3.3. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie... 29 4. Kodeks urbanistyczno budowlany - aktualny stan zaawansowania prac.....30 5. Mała nowelizacja Prawa budowlanego....54 6. Deregulacja zawodów budowlanych.....68 2

1. Zmiany w ustawie - Prawo budowlane. 1. W Dzienniku Ustaw z 29 listopada 2013 roku poz. 1409, opublikowano tekst jednolity ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Jest to już piąty tekst jednolity. Poprzednie były ogłaszane w latach: 2000, 2003, 2006 i 2010. 2. Ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r.o rodzinnych ogrodach działkowych (DZ. U. z 2014 r. poz. 540), w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409), w art. 29 w ust. 1, pkt 4 otrzymał brzmienie: 4) altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 35 m 2 oraz wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich;. Zmiana polega na ujednoliceniu powierzchni zabudowy altan, które mogą być budowane bez pozwolenia na budowę i bez zgłoszenia. Przed nowelizacją powierzchnia zabudowy altany w mieście mogła wynosić do 25m 2 i do 35m 2 poza granicami miasta. Po zmianie nie ma już rozgraniczenia na altany w miastach i poza granicami miasta. Budowa altany o powierzchni zabudowy ponad 35m 2 wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Parametry w zakresie wysokości nie uległy zmianie. 2. Wyroby budowlane - nowe regulacje. Z dniem 1 lipca 2013 roku weszły w życie przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (CPR), które określa warunki wprowadzania do obrotu i udostępniania na rynku Unii Europejskiej, a więc również na rynku polskim, wyrobów budowlanych. Przepisy rozporządzenia wiążą w całości, tzn. obowiązek stosowania zawartych w nim norm prawnych dotyczy instytucji państw członkowskich jak i osób fizycznych i prawnych, których dotyczy określona w tym rozporządzeniu sytuacja. Rozporządzenie jest stosowane bezpośrednio, co oznacza, że nie wymaga dodatkowych czynności legislacyjnych wdrażających je do prawa krajowego. W sytuacji, gdy prawo krajowe jest sprzeczne przepisami rozporządzenia (ustawa o wyrobach budowlanych w części dotyczącej wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych objętych przepisami rozporządzenia), przepisy rozporządzenia mają pierwszeństwo przed prawem krajowym. Od 1 lipca br. producenci, importerzy i dystrybutorzy wprowadzając do obrotu lub udostępniając wyroby budowlane na rynku krajowym powinni bezpośrednio stosować te przepisy rozporządzenia, które ich dotyczą. Producent wyrobu budowlanego objętego normą zharmonizowaną lub wyrobu zgodnego z wydaną dla niego europejską oceną techniczną jest zobowiązany przed jego wprowadzeniem do obrotu do sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych oraz oznakowania wyrobu oznakowaniem CE. Sporządzając deklaracje właściwości użytkowych oraz nanosząc oznakowanie CE na wyrób producent powinien stosować określone regulacje w tym zakresie zawarte 3

w rozporządzeniu Nr 305/2011, w tym przepisy określające zmienione zasady i warunki umieszczania oznakowania CE na wyrobach. W przypadku wyrobów budowlanych, dla których przed 1 lipca br. producent wystawił, zgodnie z przepisami ustawy o wyrobach budowlanych, deklarację zgodności WE, potwierdzającą zgodność wyrobu z normą zharmonizowaną lub europejską aprobatą techniczną, deklaracja ta, mając na uwadze przepisy przejściowe zawarte w art. 66 ust. 2 rozporządzenia, może stanowić podstawę do sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych. W tym przypadku nie ma potrzeby wykonywania żadnych dodatkowych badań wyrobu, czy też dodatkowych czynności przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą, jeżeli taka uczestniczyła w ocenie zgodności tego wyrobu. Zgodnie z art. 66 ust. 1 rozporządzenia wyroby budowlane wprowadzone do obrotu przed 1 lipca 2013 r. uznaje się za zgodne z rozporządzeniem. W przypadku rynku polskiego są to wyroby budowlane wprowadzone do obrotu z oznakowaniem CE, zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych. Należy przy tym mieć na uwadze, że za wyrób budowlany wprowadzony do obrotu przed 1 lipca 2013 r. uznaje się wyrób po raz pierwszy udostępniony na rynku unijnym, a więc również na rynku polskim, tzn. gdy wyrób został, po jego wyprodukowaniu, przekazany lub oferowany do przekazania z zamiarem dystrybucji i/lub używania na tym rynku. Oznacza to, że wszystkie wyroby budowlane wprowadzone do obrotu z oznakowaniem CE przed 1 lipca br., a więc wyroby dostarczone przed tą datą dystrybutorom (sprzedawcom) lub użytkownikom, a także wyroby w magazynach producentów i importerów oferowane do zakupu jako wyroby gotowe, o ile spełniają one wymagania wynikające z ustawy o wyrobach budowlanych, mogą być przekazywane do dalszej dystrybucji lub użytkowania bez konieczności sporządzania dla tych wyrobów deklaracji właściwości użytkowych oraz dokonywania zmian w oznakowaniu CE i informacji towarzyszącej temu oznakowaniu. System kontroli wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu tworzą wojewódzcy inspektorzy nadzoru budowlanego, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego oraz Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - jako organ monitorujący funkcjonowanie systemu kontroli. W Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego działa Punkt Kontaktowy do Spraw Wyrobów Budowlanych, którego zadaniem jest bezpłatne dostarczanie informacji o przepisach obowiązujących na terenie Polski mających na celu spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych mających zastosowanie do zamierzonego zastosowania każdego wyrobu budowlanego. Poniżej znajdują się dane kontaktowe do Punktu Kontaktowego do Spraw Wyrobów Budowlanych i informacje dotyczące wprowadzania wyrobów budowlanych na rynek. Akty prawne - wprowadzanie wyrobów budowlanych: - ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG. - ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) NR 1062/2013 z dnia 30 października 2013 r. w sprawie formatu europejskiej oceny technicznej dla wyrobów budowlanych. 4

- Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie oceny zgodności (DZ. U. z 2013 roku poz. 898). 3. Nowelizacje rozporządzeń. 3.1. Projekt budowlany. 2 lipca 2013 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 762, ukazało się rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 21 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. poz. 462). Rozporządzenie weszło w życie w dniu 3 października 2013 r. Nowelizacja wprowadza następujące zmiany: 1. Zaostrzono obowiązek dotyczący budynków, zawarty w 11 ust. 2 pkt 12, w zakresie wykonywania analizy możliwości racjonalnego wykorzystania, o ile są dostępne techniczne, środowiskowe i ekonomiczne możliwości, wysokoefektywnych systemów alternatywnych zaopatrzenia w energię i ciepło. Obecnie dotyczyć on będzie wszystkich budynków bez względu na wielkość ich powierzchni użytkowej. Przez wysokoefektywne systemy alternatywne zaopatrzenia w energię i ciepło należy rozumieć zdecentralizowane systemy dostawy energii oparte na energii ze źródeł odnawialnych, kogenerację, ogrzewanie lub chłodzenie lokalne lub blokowe, w szczególności, gdy opiera się całkowicie lub częściowo na energii ze źródeł odnawialnych, w rozumieniu przepisów Prawa energetycznego, oraz pompy ciepła. 2. Przepis pkt 12 ust. 2 11 ustala szczegółowy zakres analizy, w myśl którego powinna się ona składać z takich elementów jak: 1) roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz chłodzenia, obliczone zgodnie z przepisami dotyczącymi metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynków, 2) dostępne nośniki energii, 3) warunki przyłączenia do sieci zewnętrznych, 4) wybór dwóch systemów zaopatrzenia w energię do analizy porównawczej: - systemu konwencjonalnego oraz systemu alternatywnego lub - systemu konwencjonalnego oraz systemu hybrydowego, rozumianego jako połączenie systemu konwencjonalnego i alternatywnego, 5) obliczenia optymalizacyjno-porównawcze dla wybranych systemów zaopatrzenia w energię, 6) wyniki analizy porównawczej i wybór systemu zaopatrzenia w energię. 3. Wprowadzono, w ust.3 11 złagodzenie obowiązku wykonywania analizy przez wprowadzenie możliwości jej wykonania w postaci zbiorczej dla wszystkich znajdujących się na analizowanym 5

obszarze budynków o tym samym przeznaczeniu i o podobnych parametrach technicznoużytkowych. Dyrektywa 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków daje możliwość dokonania oszczędności przy realizacji obowiązku analizy. Zgodnie z art. 6 ust.3, który został wdrożony do krajowego porządku prawnego, jako 11 ust. 3, analiza może zostać przeprowadzona dla wszystkich znajdujących się na tym samym obszarze budynków o tym samym przeznaczeniu i o podobnych parametrach techniczno-użytkowych. Ponadto nowelizacja z dnia 21 czerwca 2013 r. wprowadza zmianę w załączniku do rozporządzenia w lp. 4 tytuł normy otrzymuje brzmienie: Rysunek budowlany Oznaczanie odchyłek granicznych. 3.2. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 5 lipca 2013 r., zostało podpisane Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2013 r., poz. 926). Rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 2014 r. Rozporządzenie jest konsekwencją wdrożenia art. 4 do 8 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. U. UE L 153 z 18.06.2010). Jest to konsekwencja wdrażania w Polsce dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Celem tych działań jest obniżenie ilości energii niezbędnej do pokrycia zapotrzebowania na ciepło budynków we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Rozporządzenie przewiduje, że wymagania dotyczące wskaźników EP (zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną) oraz współczynników U (współczynnik przenikania ciepła) będą się konsekwentnie zwiększać wraz z początkiem lat 2017 oraz 2021. Zabieg ten ma na celu przygotowanie rynku budowlanego na spełnienie wymogu zapisanego w artykule 9 dyrektywy 2010/31/UE. Docelowo, od 1 stycznia 2021 roku wszystkie nowoprojektowane budynki powinny być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Najważniejsze zmiany w warunkach technicznych dla budynków dotyczyć będą wentylacji nawiewno-wywiewnej oraz parametrów, jakie powinien osiągać wskaźnik EP dla budynków, określający roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną przeznaczoną do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody w budynku. Ponadto, nowoprojektowane budynki będą musiały spełniać jednocześnie wymagania co do maksymalnego zapotrzebowania na energię pierwotną (wskaźnik EP) oraz co do minimalnej izolacyjności termicznej przegród (współczynnik U). Wedle wciąż obowiązujących przepisów, nowe budynki muszą spełniać tylko jedno z powyższych wymagań. 6

Wśród inwestorów indywidualnych i deweloperów obawy wzbudzają koszty budowy domu według nowych wymogów technicznych. Wiele osób uważa, że będą duże wyższe. Jednak według specjalistów w branży budowlanej dom niskoenergochłonny można zbudować bez inwestowania w najdroższe i najbardziej zaawansowane technologicznie rozwiązania. Wystarczy przemyślany projekt architektoniczny, uwzględniający odpowiednie usytuowanie domu względem stron świata oraz maksymalne wykorzystanie światła dziennego i ciepła ze słońca, by znacząco obniżyć zapotrzebowanie na ogrzewanie i sztuczne doświetlenie. Wiąże się to także z doborem odpowiednich materiałów budowlanych. Nowelizacja rozporządzenia pokazuje również tzw. ścieżkę dojścia do wymagań na rok 2021 (2019 dla budynków zajmowanych przez władze publiczne i będące ich własnością), kiedy to wszystkie nowo wznoszone budynki, w myśl zapisów art. 9 dyrektyw 201/31 UE powinny charakteryzować się niemal zerowym zużyciem energii. Według postanowień dyrektywy 2010/31/UE budynek o niemal zerowym zużyciu energii to budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej, w którym zapotrzebowanie na energię jest w bardzo wysokim stopniu pokrywane przez odnawialne źródła energii. Jak zauważymy, nowelizacja ta, nie nakazuje montowania urządzeń/źródeł energii odnawialnej, kwestie doboru odpowiednich rozwiązań w tym względzie pozostawia projektantowi, który ma dowolność wyboru konkretnych rozwiązań, mając za drogowskaz sztywne parametry minimalne. Najistotniejsze zmiany dotyczą stopniowych zmian w zakresie obniżenia współczynnika przenikania ciepła, ścian zewnętrznych, dachów i stropodachów, podłogi na gruncie oraz stolarki okiennej i drzwiowej. Oznacza to, w praktyce stosowanie materiałów izolacyjnych o niższym współczynniku przewodzenia ciepła, np. = 0,032 W/(m*K), zamiast standardowo stosowanego = 0,04 W/(m*K) czy = 0,045 W/(m*K), zachowując tę samą grubość. Ponadto przepisy znowelizowanego rozporządzenia określają minimalne wartości wskaźnika EP - wskaźnika energii pierwotnej, który w zależności od zastosowanego źródła ciepła (konwencjonalne - energia nieodnawialna np. gaz, węgiel, olej) lub (niekonwencjonalne - energia odnawialna, np. panele słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne, biomasa), charakteryzuje się różnymi współczynnikami nakładu. Istotną zmianą w znowelizowanym rozporządzeniu jest wymóg jednoczesnego spełnienia dla każdego nowego budynku wymagań minimalnych według tabeli nr 1 oraz wymagań związanych z maksymalnym dopuszczalnym poziomem energii pierwotnej według tabeli nr 2. Takie uzależnienie daje pewność, że wszystkie projektowane budynki niezależnie od zastosowanego źródła zasilania, energia nieodnawialna czy odnawialna będą musiały mieć spełniony warunek związany z minimalnymi parametrami energetycznymi dotyczącymi poszczególnych przegród przy jednoczesnym zachowaniu maksymalnego wskaźnika EP. 7

UZASADNIENIE WPROWADZENIA NOWELIZACJI 8

9

Marian Pędlowski Co nowego w Prawie budowlanym 10

11

AKTUALNE BRZMIENIE ZNOWELIZOWANYCH PRZEPISÓW 148. 1. Wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną należy stosować w budynkach wysokich i wysokościowych oraz w innych budynkach, w których zapewnienie odpowiedniej jakości środowiska wewnętrznego nie jest możliwe za pomocą wentylacji grawitacyjnej. W pozostałych budynkach może być stosowana wentylacja grawitacyjna lub wentylacja hybrydowa. 2. W pomieszczeniu, w którym jest zastosowana wentylacja mechaniczna lub klimatyzacja, nie można stosować wentylacji grawitacyjnej ani wentylacji hybrydowej. Wymaganie to nie dotyczy pomieszczeń z urządzeniami klimatyzacyjnymi niepobierającymi powietrza zewnętrznego. 3. W pomieszczeniu zagrożonym wydzieleniem się lub przenikaniem z zewnątrz substancji szkodliwej dla zdrowia bądź substancji palnej, w ilościach mogących stworzyć zagrożenie wybuchem, należy stosować dodatkową, awaryjną wentylację wywiewną, uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczenia oraz zapewniającą wymianę powietrza dostosowaną do jego przeznaczenia, zgodnie z przepisami o bezpieczeństwie i higienie pracy. 4. W pomieszczeniu, w którym proces technologiczny jest źródłem miejscowej emisji substancji szkodliwych o niedopuszczalnym stężeniu lub uciążliwym zapachu, należy stosować odciągi miejscowe współpracujące z wentylacją ogólną, umożliwiające spełnienie w strefie pracy wymagań jakości środowiska wewnętrznego określonych w przepisach o bezpieczeństwie i higienie pracy. 5. Instalacja wentylacji hybrydowej, wentylacji mechanicznej wywiewnej oraz nawiewnowywiewnej powinna mieć wentylatory o regulowanej wydajności. 149. 1. Strumień powietrza zewnętrznego doprowadzanego do pomieszczeń, niebędących pomieszczeniami pracy, powinien odpowiadać wymaganiom Polskiej Normy dotyczącej wentylacji, przy czym w mieszkaniach strumień ten powinien wynikać z wielkości strumienia powietrza wywiewanego, lecz być nie mniejszy niż 20 m 3 /h na osobę przewidywaną na pobyt stały w projekcie budowlanym. 2. Strumień powietrza zewnętrznego doprowadzonego do pomieszczeń pracy powinien odpowiadać wymaganiom określonym w przepisach o bezpieczeństwie i higienie pracy. 3. Powietrze zewnętrzne doprowadzone do pomieszczeń za pomocą wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji, zanieczyszczone w stopniu przekraczającym wymagania określone dla powietrza wewnętrznego w przepisach odrębnych w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, powinno być oczyszczone przed wprowadzeniem do wentylowanych pomieszczeń, z uwzględnieniem zanieczyszczeń występujących w pomieszczeniu. Wymaganie to nie dotyczy budynków jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej. 4. W pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, wentylowanych w sposób mechaniczny lub klimatyzowanych, wartości temperatury, wilgotności względnej i prędkości ruchu powietrza w pomieszczeniach należy przyjmować do obliczeń zgodnie z Polską Normą dotyczącą parametrów obliczeniowych powietrza wewnętrznego. 5. Dla pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, wentylowanych w sposób naturalny, wartości temperatury wewnętrznej w okresach ogrzewczych należy przyjmować do obliczeń zgodnie z tabelą w 134 ust. 2. 150. 1. W przypadku zastosowania w budynku przepływu powietrza wentylacyjnego między pomieszczeniami lub strefami wentylacyjnymi, w pomieszczeniu należy zapewnić kierunek 12

przepływu od pomieszczenia o mniejszym do pomieszczenia o większym stopniu zanieczyszczenia powietrza. 2. Przepływ powietrza wentylacyjnego w mieszkaniach powinien odbywać się z pokoi do pomieszczenia kuchennego lub wnęki kuchennej oraz do pomieszczeń higienicznosanitarnych. 3. W instalacjach wentylacji i klimatyzacji nie należy łączyć ze sobą przewodów z pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych i sanitarno-zdrowotnych. Nie dotyczy to budynków jednorodzinnych i rekreacji indywidualnej oraz wydzielonych lokali mieszkalnych lub użytkowych z indywidualną zorganizowaną wentylacją nawiewno-wywiewną. 4. W instalacjach wentylacji i klimatyzacji przewody z pomieszczenia zagrożonego wybuchem nie mogą łączyć się z przewodami z innych pomieszczeń. 5. Dopuszcza się wentylowanie garaży oraz innych pomieszczeń nieprzeznaczonych na pobyt ludzi powietrzem o mniejszym stopniu zanieczyszczenia, niezawierającym substancji szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych zapachów, odprowadzanym z pomieszczeń niebędących pomieszczeniami higienicznosanitarnymi, jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej. 6. W pomieszczeniach w budynkach użyteczności publicznej i produkcyjnych, których przeznaczenie wiąże się z ich okresowym użytkowaniem, instalacja wentylacji mechanicznej powinna zapewniać możliwość ograniczenia intensywności działania lub jej wyłączenia poza okresem użytkowania pomieszczeń, z zachowaniem warunku normalnej pracy przez co najmniej jedną godzinę przed i po ich użytkowaniu. 7. W pomieszczeniach, o których mowa w ust. 6, w przypadku występowania źródeł zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia lub źródeł pary wodnej, należy zapewnić stałą, co najmniej półkrotną wymianę powietrza w okresie przerw w ich wykorzystywaniu, przyjmując do obliczania wentylowanej kubatury nominalną wysokość pomieszczeń, lecz nie większą niż 4 m, lub zapewnić okresową wymianę powietrza sterowaną poziomem stężenia zanieczyszczeń. 8. Instalowane w pomieszczeniu urządzenia, w szczególności zużywające powietrze, nie mogą wywoływać zakłóceń ograniczających skuteczność funkcjonowania wentylacji. 9. W pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin przewodem od urządzenia stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione. 10. Przepisu ust. 9 nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiewnowywiewną zrównoważoną lub nadciśnieniową. 11. W pomieszczeniach, które należy chronić przed wpływem zanieczyszczeń z pomieszczeń sąsiadujących i z otoczenia zewnętrznego, należy stosować wentylację mechaniczną nadciśnieniową. 151. 1. W instalacjach wentylacji mechanicznej ogólnej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji komfortowej o wydajności 500 m 3 /h i więcej należy stosować urządzenia do odzyskiwania ciepła z powietrza wywiewanego sprawności temperaturowej co najmniej 50 % lub recyrkulację, gdy jest to dopuszczalne. W przypadku zastosowania recyrkulacji strumień powietrza zewnętrznego nie może być mniejszy niż wynika to z wymagań higienicznych. Dla wentylacji technologicznej zastosowanie odzysku ciepła powinno wynikać z uwarunkowań technologicznych i rachunku ekonomicznego. 2. Urządzenia do odzyskiwania ciepła powinny mieć zabezpieczenia ograniczające przenikanie między wymieniającymi ciepło strumieniami powietrza do: 1) 0,25% objętości strumienia powietrza wywiewanego z pomieszczenia - w przypadku wymiennika płytowego oraz wymiennika z rurek cieplnych, 2) 5% objętości strumienia powietrza wywiewanego z pomieszczenia - w przypadku wymiennika obrotowego, w odniesieniu do różnicy ciśnienia 400 Pa. 13

3. Recyrkulację powietrza można stosować wówczas, gdy przeznaczenie wentylowanych pomieszczeń nie wiąże się z występowaniem bakterii chorobotwórczych, z emisją substancji szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych zapachów, przy zachowaniu wymagań 149 ust. 1 oraz wymagań dotyczących ochrony przeciwpożarowej. 4. W budynku opieki zdrowotnej recyrkulacja powietrza może być stosowana tylko za zgodą i na warunkach określonych przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego. 5. W przypadku stosowania recyrkulacji powietrza w instalacjach wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji należy stosować układy regulacji umożliwiające w korzystnych warunkach pogodowych zwiększanie udziału powietrza zewnętrznego do 100 %. 6. Przepisu ust. 5 nie stosuje się w przypadkach, gdy zwiększanie strumienia powietrza wentylacyjnego uniemożliwiałoby dotrzymanie poziomu czystości powietrza wymaganego przez względy technologiczne. 7. Wymagań ust. 1 można nie stosować w przypadku instalacji używanych krócej niż przez 1.000 godzin w roku. 152. 1. Czerpnie powietrza w instalacjach wentylacji i klimatyzacji powinny być zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi i działaniem wiatru oraz być zlokalizowane w sposób umożliwiający pobieranie w danych warunkach jak najczystszego i, w okresie letnim, najchłodniejszego powietrza. 2. Czerpni powietrza nie należy lokalizować w miejscach, w których istnieje niebezpieczeństwo napływu powietrza wywiewanego z wyrzutni oraz powietrza z rozpyloną wodą pochodzącą z chłodni kominowej lub innych podobnych urządzeń. 3. Czerpnie powietrza sytuowane na poziomie terenu lub na ścianie dwóch najniższych kondygnacji nadziemnych budynku powinny znajdować się w odległości co najmniej 8 m w rzucie poziomym od ulic i zgrupowania miejsc postojowych dla więcej niż 20 samochodów, miejsc gromadzenia odpadów stałych, wywiewek kanalizacyjnych oraz innych źródeł zanieczyszczenia powietrza. Odległość dolnej krawędzi otworu wlotowego czerpni od poziomu terenu powinna wynosić co najmniej 2 m. 4. Czerpnie powietrza sytuowane na dachu budynku powinny być tak lokalizowane, aby dolna krawędź otworu wlotowego znajdowała się co najmniej 0,4 m powyżej powierzchni, na której są zamontowane, oraz aby została zachowana odległość co najmniej 6 m od wywiewek kanalizacyjnych. 5. Powietrze wywiewane z budynków lub pomieszczeń, zanieczyszczone w stopniu przekraczającym wymagania określone w przepisach odrębnych, dotyczących dopuszczalnych rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających powietrze zewnętrzne, powinno być oczyszczone przed wprowadzeniem do atmosfery. 6. Wyrzutnie powietrza w instalacjach wentylacji i klimatyzacji powinny być zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi i działaniem wiatru oraz być zlokalizowane w miejscach umożliwiających odprowadzenie wywiewanego powietrza bez powodowania zagrożenia zdrowia użytkowników budynku i ludzi w jego otoczeniu oraz wywierania szkodliwego wpływu na budynek. 7. Dolna krawędź otworu wyrzutni z poziomym wylotem powietrza, usytuowanej na dachu budynku, powinna znajdować się co najmniej 0,4 m powyżej powierzchni, na której wyrzutnia jest zamontowana, oraz 0,4 m powyżej linii łączącej najwyższe punkty wystających ponad dach części budynku, znajdujących się w odległości do 10 m od wyrzutni, mierząc w rzucie poziomym. 8. Usytuowanie wyrzutni powietrza na poziomie terenu jest dopuszczalne tylko za zgodą i na warunkach określonych przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego. 9. Dopuszcza się sytuowanie wyrzutni powietrza w ścianie budynku, pod warunkiem że: 1) powietrze wywiewane nie zawiera uciążliwych zapachów oraz zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia, 14

2) przeciwległa ściana sąsiedniego budynku z oknami znajduje się w odległości co najmniej 10 m lub bez okien w odległości co najmniej 8 m, 3) okna znajdujące się w tej samej ścianie są oddalone w poziomie od wyrzutni co najmniej 3 m, a poniżej lub powyżej wyrzutni - co najmniej 2 m, 4) czerpnia powietrza, usytuowana w tej samej ścianie budynku, znajduje się poniżej lub na tym samym poziomie co wyrzutnia, w odległości co najmniej 1,5 m. 10. Czerpnie i wyrzutnie powietrza na dachu budynku należy sytuować poza strefami zagrożenia wybuchem, zachowując między nimi odległość nie mniejszą niż 10 m przy wyrzucie poziomym i 6 m przy wyrzucie pionowym, przy czym wyrzutnia powinna być usytuowana co najmniej 1 m ponad czerpnią. 11. Odległość, o której mowa w ust. 10, może nie być zachowana w przypadku zastosowania zblokowanych urządzeń wentylacyjnych, obejmujących czerpnię i wyrzutnię powietrza, zapewniających skuteczny rozdział strumienia powietrza świeżego od wywiewanego z urządzenia wentylacyjnego. Nie dotyczy to przypadku usuwania powietrza zawierającego zanieczyszczenia szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe zapachy lub substancje palne. 12. Odległość wyrzutni dachowych, mierząc w rzucie poziomym, nie powinna być mniejsza niż 3 m od: 1) krawędzi dachu, poniżej której znajdują się okna, 2) najbliższej krawędzi okna w połaci dachu, 3) najbliższej krawędzi okna w ścianie ponad dachem. 13. Jeżeli odległość, o której mowa w ust. 12 pkt 2 i 3, wynosi od 3 m do 10 m, dolna krawędź wyrzutni powinna znajdować się co najmniej 1 m ponad najwyższą krawędzią okna. 14. W przypadku usuwania przez wyrzutnię dachową powietrza zawierającego zanieczyszczenia szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe zapachy, z zastrzeżeniem ust. 5, odległości, o których mowa w ust. 12 i 13, należy zwiększyć o 100%. 153. 1. Przewody i urządzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby zminimalizować odkładanie się zanieczyszczeń na ich powierzchniach wewnętrznych kontaktujących się z powietrzem wentylacyjnym. 2. Przewody powinny mieć przekrój poprzeczny właściwy dla przewidywanych przepływów powietrza oraz konstrukcję przystosowaną do maksymalnego ciśnienia i wymaganej szczelności instalacji, z uwzględnieniem Polskich Norm dotyczących wytrzymałości i szczelności przewodów. 3. Właściwości materiałów przewodów lub sposób zabezpieczania ich powierzchni powinny być dobrane odpowiednio do parametrów przepływającego powietrza oraz do warunków występujących w miejscu ich zamontowania. 4. Przewody instalowane w miejscach, w których mogą być narażone na uszkodzenia mechaniczne, powinny być zabezpieczone przed tymi uszkodzeniami. 5. Przewody powinny być wyposażone w otwory rewizyjne spełniające wymagania Polskiej Normy dotyczącej elementów przewodów ułatwiających konserwację, umożliwiające oczyszczenie wnętrza tych przewodów, a także innych urządzeń i elementów instalacji, o ile ich konstrukcja nie pozwala na czyszczenie w inny sposób niż poprzez te otwory, przy czym nie należy ich sytuować w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych. 6. Przewody prowadzone przez pomieszczenia lub przestrzenie nieogrzewane powinny mieć izolację cieplną, z uwzględnieniem wymagań określonych w 267 ust. 1. 7. Przewody instalacji klimatyzacji, przewody stosowane do recyrkulacji powietrza oraz prowadzące do urządzeń do odzyskiwania ciepła, a także przewody prowadzące powietrze zewnętrzne przez ogrzewane pomieszczenia, powinny mieć izolację cieplną i przeciwwilgociową. 15

154. 1. Urządzenia i elementy wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny być stosowane w sposób umożliwiający uzyskanie zakładanej jakości środowiska w pomieszczeniu przy racjonalnym zużyciu energii do ogrzewania i chłodzenia oraz energii elektrycznej. 2. Instalacje klimatyzacji powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia pomiarowe służące do sprawdzania warunków pracy i kontroli zużycia energii. 3. Urządzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, takie jak centrale, klimakonwektory wentylatorowe, klimatyzatory, aparaty ogrzewcze i chłodząco-wentylacyjne, powinny być tak instalowane, aby była zapewniona możliwość ich okresowej kontroli, konserwacji, naprawy lub wymiany. 4. Centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne usytuowane na zewnątrz budynku powinny mieć odpowiednią obudowę lub inne zabezpieczenie przed wpływem czynników atmosferycznych. 5. W przypadku pomieszczeń o specjalnych wymaganiach higienicznych należy stosować centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne umożliwiające utrzymanie podwyższonej czystości wewnątrz obudowy, wyposażone w oświetlenie wewnętrzne i wzierniki do kontroli stanu centrali z zewnątrz. 6. Urządzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny być zabezpieczone przed zanieczyszczeniami znajdującymi się w powietrzu zewnętrznym, a w szczególnych przypadkach w powietrzu obiegowym (recyrkulacyjnym), za pomocą filtrów: 1) nagrzewnice, chłodnice i urządzenia do odzyskiwania ciepła - co najmniej klasy G4, 2) nawilżacze - co najmniej klasy F6, określonych w Polskiej Normie dotyczącej klasyfikacji filtrów powietrza. 7. Nawilżacze w instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny być zabezpieczone przed przeciekaniem wody na zewnątrz oraz przed przenoszeniem kropel wody przez powietrze wentylacyjne do dalszych części instalacji. 8. Połączenia wentylatorów z przewodami wentylacyjnymi powinny być wykonane za pomocą elastycznych elementów łączących, z zachowaniem wymagań określonych w 267 ust. 7. 9. Instalacje wentylacji mechanicznej i klimatyzacji powinny być wyposażone w przepustnice zlokalizowane w miejscach umożliwiających regulację instalacji, a także odcięcie dopływu powietrza zewnętrznego i wypływu powietrza wewnętrznego. Wymaganie to nie dotyczy instalacji mechanicznej wywiewnej, przewidzianej do okresowej pracy jako wentylacja grawitacyjna. 10. Moc właściwa wentylatorów stosowanych w instalacjach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych powinna nie przekraczać wartości określonych w poniższej tabeli: Lp. Rodzaj i zastosowanie wentylatora Maksymalna moc właściwa wentylatora [kw/(m 3 /s)] 1 Wentylator nawiewny: a) instalacja klimatyzacji lub wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła b) instalacja wentylacji nawiewnowywiewnej bez odzysku ciepła oraz wentylacji nawiewnej 2 Wentylator wywiewny: a) instalacja klimatyzacji lub wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła b) instalacja wentylacji nawiewnowywiewnej bez odzysku ciepła oraz wentylacji nawiewnej 1,60 1,25 1,00 1,00 0,80 16

c) instalacja wywiewna 11. Dopuszcza się zwiększenie mocy właściwej wentylatora w przypadku zastosowania wybranych elementów instalacji do wartości określonej w poniższej tabeli: Lp. Dodatkowe elementy instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej Dodatkowa moc właściwa wentylatora [kw/(m 3 /s)] 1 Dodatkowy stopień filtracji powietrza 0,3 2 Dodatkowy stopień filtracji powietrza z filtrami klasy H10 i wyższej 3 Filtry do usuwania gazowych zanieczyszczeń powietrza 4 Wysoko skuteczne urządzenie do odzysku ciepła (sprawność temperaturowa większa niż 90 %) 0,6 0,3 0,3 12.Temperatury zasilania i powrotu czynnika chłodzącego belek chłodzących i elementów chłodzących płaszczyznowych powinny być tak dobrane, aby nie występowała kondensacja pary wodnej na powierzchniach tych urządzeń. 13.Pompy obiegowe w obiegach chłodzących i ogrzewczych instalacji klimatyzacji powinny być regulowane według obciążenia cieplnego. 328. 1. Budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynku użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych- również oświetlenia wbudowanego, powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób, zapewniający spełnienie następujących wymagań minimalnych: 1) wartość wskaźnika EP [kwh/(m 2 rok)] określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych - również do oświetlenia wbudowanego, obliczona według przepisów dotyczących metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynków, jest mniejsza od wartości obliczonej zgodnie ze wzorem, o którym mowa w 329 ust. 1 lub 3, przy uwzględnieniu cząstkowych maksymalnych wartości wskaźnika EP, o których mowa w 329 ust. 2; 2) przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku odpowiadają przynajmniej wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia oraz powierzchnia okien odpowiada wymaganiom określonym w pkt 2.1. załącznika nr 2 do rozporządzenia. 1a. Wymagania minimalne, o których mowa w ust. 1, uznaje się za spełnione dla budynku podlegającego przebudowie, jeżeli przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku podlegające przebudowie odpowiadają przynajmniej wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia oraz powierzchnia okien odpowiada wymaganiom określonym w pkt 2.1. załącznika nr 2 do rozporządzenia. 2. Budynek powinien być zaprojektowany i wykonany w taki sposób, aby ograniczyć ryzyko przegrzewania budynku w okresie letnim. 17

329. 1. Maksymalną wartość wskaźnika EP określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia oblicza się zgodnie z poniższym wzorem: EP = EP H+W + ΔEP C + ΔEP L ; [kwh/(m 2 rok)] gdzie: EP H+W - cząstkowa maksymalna wartość wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, ΔEP C - cząstkowa maksymalna wartość wskaźnika EP na potrzeby chłodzenia, ΔEP L - cząstkowa maksymalna wartość wskaźnika EP na potrzeby oświetlenia. 2. Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP wynoszą: 1) na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej: Lp Rodzaj budynku Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP H+W na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej [kwh/(m 2 rok)] od 1.01.2014 r. od 1.01.2017 r. od 1.01.2021 r.*) Budynek mieszkalny: 1 a) jednorodzinny 120 95 70 b) wielorodzinny 105 85 65 2 Budynek zamieszkania zbiorowego 95 85 75 Budynek użyteczności publicznej: 3 a) opieki zdrowotnej 390 290 190 b) pozostałe 65 60 45 4 Budynek gospodarczy, 110 90 70 18

magazynowy i produkcyjny * ) Od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością. 2) na potrzeby chłodzenia: L p Rodzaj budynku Budynek mieszkalny: Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika ΔEP C na potrzeby chłodzenia [kwh/(m 2 rok)]*) od 1 stycznia 2014 r. od 1 stycznia 2017 r. od 1 stycznia 2021 r.**) 1 a) jednorodzinny ΔEP C = 10 A f,c /A f ΔEP C = 5 A f,c /A f b) wielorodzinny 2 Budynek zbiorowego zamieszkania 3 4 Budynek użyteczności publicznej: a) opieki zdrowotnej b) pozostałe Budynek gospodarczy, magazynowy i produkcyjny ΔEP C = 25 A f,c /A f gdzie: A f - powierzchnia użytkowa ogrzewana budynku [m 2 ], A f,c - powierzchnia użytkowa chłodzona budynku [m 2 ]. * ) Jeżeli budynek posiada instalację chłodzenia, w przeciwnym przypadku ΔEP C = 0 kwh/(m 2 rok). ** ) Od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością. 3) na potrzeby oświetlenia: Lp Rodzaj budynku Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika ΔEP L na potrzeby oświetlenia [kwh/(m 2 rok)] w zależności od czasu działania oświetlenia w ciągu 19

Budynek mieszkalny: roku t 0 [h/rok]* ) od 1.01.2014 r. od 1.01.2017 r. od 1.01.2021 r.**) 1 2 3 4 a) jednorodzinny b) wielorodzinny Budynek zamieszkania zbiorowego Budynek użyteczności publicznej: a) opieki zdrowotnej b) pozostałe Budynek gospodarczy, magazynowy i produkcyjny ΔEP L = 0 dla t 0 < 2500 ΔEP L = 50 dla t 0 2500 ΔEP L = 100 * ) Jeżeli w budynku należy uwzględnić oświetlenie wbudowane, w przeciwnym przypadku ΔEP L = 0 kwh/(m 2 rok). ** ) Od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością. 3. W przypadku budynków o różnych funkcjach użytkowych maksymalne wartości wskaźnika EP określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej i oświetlenia wbudowanego oblicza się zgodnie z poniższym wzorem: EP = Σ i (EP i A f,i ) / Σ i A f,i ; [kwh/(m 2 rok)] gdzie: EP i - maksymalna wartość wskaźnika EP określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia oraz oświetlenia wbudowanego, dla części i-tej budynku o jednolitej funkcji użytkowej o powierzchni A f,i, obliczona zgodnie ze wzorem, o którym mowa w ust. 1, przy uwzględnieniu cząstkowych maksymalnych wartości wskaźnika EP, o których mowa w ust. 2, A f,i - powierzchnia użytkowa ogrzewana (chłodzona) i-tej części budynku o jednolitej funkcji użytkowej. 4.Wymagania określone w 328 ust. 2 uznaje się za spełnione, jeżeli okna oraz inne przegrody przeszklone i przezroczyste odpowiadają przynajmniej wymaganiom określonym w pkt 2.1.4. załącznika nr 2 do rozporządzenia. 20

W załączniku nr 1 do rozporządzenia lp. 69 i 70 otrzymują nowe brzmienie oraz dodaje się lp. 71 74. 69 Załącznik nr 2pkt 1.1. i 1.4. PN-EN ISO 6946:2008 PN-EN ISO 13370:2008 Komponenty budowlane i elementy budynku - Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła - Metoda obliczania Cieplne właściwości użytkowe budynków - Przenoszenie ciepła przez grunt - Metody obliczania 70 Załącznik nr 2 pkt 2.2.1-2.2.4 PN-EN ISO 13788:2003 Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku - Temperatura powierzchni wewnętrznej konieczna do uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacja międzywarstwowa - Metody obliczania 71 Załącznik nr 2 pkt 2.2.3. ppkt 2 PN-EN ISO 10211:2008 Mostki cieplne w budynkach - Strumienie ciepła i temperatury powierzchni - Obliczenia szczegółowe 72 Załącznik nr 2 PN-EN 12207:2001 Okna i drzwi - Przepuszczalność powietrza - Klasyfikacja pkt 2.3.2. 73 Załącznik nr 2pkt 2.3.4. PN-EN 13829:2002 Właściwości cieplne budynków - Określanie przepuszczalności powietrznej budynków - Metoda pomiaru ciśnieniowego z użyciem wentylatora [70] 74 Załącznik nr 3 PN-ENV 1187:2004 PN-ENV 1187:2004/A1:2007 PN-EN 13501-1:2008 Metody badań oddziaływania ognia zewnętrznego na dachy Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków - Część 1: Klasyfikacja na podstawie badań reakcji na ogień *) - Polskie Normy projektowania wprowadzające europejskie normy projektowania konstrukcji - Eurokody, zatwierdzone i opublikowane w języku polskim, mogą być stosowane do 21

projektowania konstrukcji, jeżeli obejmują one wszystkie niezbędne aspekty związane z zaprojektowaniem tej konstrukcji (stanowią kompletny zestaw norm umożliwiający projektowanie). Projektowanie każdego rodzaju konstrukcji wymaga stosowania PN-EN 1990 i PN-EN 1991. Załącznik nr 2 do rozporządzenia Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii otrzymał następujące brzmienie: 1. Izolacyjność cieplna przegród 1.1. Wartości współczynnika przenikania ciepła U C ścian, stropów i stropodachów dla wszystkich rodzajów budynków, uwzględniające poprawki ze względu na pustki powietrzne w warstwie izolacji, łączniki mechaniczne przechodzące przez warstwę izolacyjną oraz opady na dach o odwróconym układzie warstw, obliczone zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi obliczania oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła oraz przenoszenia ciepła przez grunt, nie mogą być większe niż wartości U C(max) określone w poniższej tabeli: Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu Współczynnik przenikania ciepła U C(max) [W/(m 2 K)] od 1.01.2014 r. od 1.01.2017 r. od 1.01.2021 r. Ściany zewnętrzne: 1 a) przy t i 16 C 0,25 0,23 0,20 b) przy 8 C t i < 16 C 0,45 c) przy t i < 8 C 0,90 Ściany wewnętrzne: 2 a) przy Δt i 8 C oraz oddzielające pomieszczenia ogrzewane od klatek schodowych i korytarzy 1,00 b) przy Δt i < 8 C bez wymagań c) oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego 0,30 Ściany przyległe do szczelin dylatacyjnych o szerokości: 3 a) do 5 cm, trwale zamkniętych i wypełnionych izolacją cieplną na głębokości co najmniej 20 cm b) powyżej 5 cm, niezależnie od przyjętego sposobu zamknięcia i 1,00 0,70 22

zaizolowania szczeliny 4 Ściany nieogrzewanych kondygnacji podziemnych bez wymagań Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami: 5 a) przy t i 16 C 0,20 0,18 0,15 b) przy 8 C t i < 16 C 0,30 c) przy t i < 8 C 0,70 Podłogi na gruncie: 6 a) przy t i 16 C 0,30 b) przy 8 C t i < 16 C 1,20 c) przy t i < 8 C 1,50 Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi: 7 a) przy t i 16 C 0,25 b) przy 8 C t i < 16 C 0,30 c) przy t i < 8 C 1,00 Stropy nad ogrzewanymi pomieszczeniami podziemnymi i stropy międzykondygnacyjne: 8 a) przy Δt i 8 C 1,00 b) przy Δt i < 8 C bez wymagań c) oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego 0,25 Pomieszczenie ogrzewane - pomieszczenie, w którym na skutek działania systemu ogrzewania lub w wyniku bilansu strat i zysków ciepła utrzymywana jest temperatura, której wartość została określona w 134 ust. 2 rozporządzenia. t i - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporządzenia. *) Od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością. 1.2. Wartości współczynnika przenikania ciepła U okien, drzwi balkonowych i drzwi zewnętrznych nie mogą być większe niż wartości U (max) określone w poniższej tabeli: 23

Lp. Okna, drzwi balkonowe i drzwi zewnętrzne Współczynnik przenikania ciepła U (max) [W/(m 2 K)] od 1.01.2014 r. od 1.01.2017 r. od 1.01.2021 r. 1 Okna (z wyjątkiem połaciowych), drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne: a) przy t i 16 C 1,3 1,1 0,9 b) przy t i < 16 C 1,8 1,6 1,4 Okna połaciowe: 2 a) przy t i 16 C 1,5 1,3 1,1 b) przy t i < 16 C 1,8 1,6 1,4 Okna w ścianach wewnętrznych: 3 a) przy Δti 8 C 1,5 1,3 1,1 b) przy Δti < 8 C bez wymagań 4 5 c) oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego Drzwi w przegrodach zewnętrznych lub w przegrodach między pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi: Okna i drzwi zewnętrzne w przegrodach zewnętrznych pomieszczeń nieogrzewanych 1,5 1,3 1,1 1,7 1,5 1,3 bez wymagań Pomieszczenie ogrzewane - pomieszczenie, w którym na skutek działania systemu ogrzewania lub w wyniku bilansu strat i zysków ciepła utrzymywana jest temperatura, której wartość została określona w 134 ust. 2 rozporządzenia. t i - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporządzenia. *) Od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością. 1.3. Dopuszcza się dla budynku produkcyjnego, magazynowego i gospodarczego większe wartości współczynnika U niż U C(max) oraz U (max) określone w pkt 1.1. i 1.2., jeżeli uzasadnia to rachunek efektywności ekonomicznej inwestycji, obejmujący koszty budowy i eksploatacji budynku. 1.4. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej, produkcyjnym, magazynowym i gospodarczym podłoga na gruncie w ogrzewanym pomieszczeniu powinna mieć izolację cieplną obwodową z materiału izolacyjnego w postaci warstwy o oporze cieplnym co 24

najmniej 2,0 (m 2 K) /W, przy czym opór cieplny warstw podłogowych oblicza się zgodnie z Polskimi Normami, o których mowa w pkt 1.1. 1.5. Izolacja cieplna przewodów rozdzielczych i komponentów w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej (w tym przewodów cyrkulacyjnych), instalacji chłodu i ogrzewania powietrznego powinna spełniać następujące wymagania minimalne określone w poniższej tabeli: Lp. Rodzaj przewodu lub komponentu Minimalna grubość izolacji cieplnej (materiał o współczynniku przewodzenia ciepła 0,035 W/(m K) 1) 1 Średnica wewnętrzna do 22 mm 20 mm 2 Średnica wewnętrzna od 22 do 35 mm 30 mm 3 Średnica wewnętrzna od 35 do 100 mm równa średnicy wewnętrznej rury 4 Średnica wewnętrzna ponad 100 mm 100 mm 5 Przewody i armatura wg poz. 1-4 przechodzące przez ściany lub stropy, skrzyżowania przewodów 6 Przewody ogrzewań centralnych, przewody wody ciepłej i cyrkulacji instalacji ciepłej wody użytkowej wg poz. 1-4, ułożone w komponentach budowlanych między ogrzewanymi pomieszczeniami różnych użytkowników 50% wymagań z poz. 1-4 50% wymagań z poz. 1-4 7 Przewody wg poz. 6 ułożone w podłodze 6 mm 8 Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone w części ogrzewanej budynku) 9 Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone w części nieogrzewanej budynku) 40 mm 80 mm 10 Przewody instalacji wody lodowej prowadzone wewnątrz budynku 2) 50 % wymagań z poz. 1-4 11 Przewody instalacji wody lodowej prowadzone na zewnątrz budynku 2) 100 % wymagań z poz. 1-4 Uwaga: 1) przy zastosowaniu materiału izolacyjnego o innym współczynniku przenikania ciepła niż podano w tabeli - należy skorygować grubość warstwy izolacyjnej. 2) izolacja cieplna wykonana jako powietrznoszczelna. 2. Inne wymagania związane z oszczędnością energii 25

2.1. Okna 2.1.1. W budynku mieszkalnym i zamieszkania zbiorowego pole powierzchni A 0, wyrażone w m 2, okien oraz przegród szklanych i przezroczystych o współczynniku przenikania ciepła nie mniejszym niż 0,9 W/(m 2 K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A 0max obliczone według wzoru: A 0max = 0,15 A z + 0,03 A w gdzie: A z - jest sumą pól powierzchni rzutu poziomego wszystkich kondygnacji nadziemnych (w zewnętrznym obrysie budynku) w pasie o szerokości 5 m wzdłuż ścian zewnętrznych, A w - jest sumą pól powierzchni pozostałej części rzutu poziomego wszystkich kondygnacji po odjęciu A z. 2.1.2. W budynku użyteczności publicznej pole powierzchni A 0, wyrażone w m 2, okien oraz przegród szklanych i przezroczystych o współczynniku przenikania ciepła nie mniejszym niż 0,9 W/(m 2 K), obliczone według ich wymiarów modularnych, nie może być większe niż wartość A 0max obliczona według wzoru określonego w pkt 2.1.1., jeżeli nie jest to sprzeczne z warunkami dotyczącymi zapewnienia niezbędnego oświetlenia światłem dziennym, określonymi w 57 rozporządzenia. 2.1.3. W budynku produkcyjnym, magazynowym i gospodarczym łączne pole powierzchni okien oraz ścian szklanych w stosunku do powierzchni całej elewacji nie może być większe niż: 1) w budynku jednokondygnacyjnym (halowym) - 15%; 2) w budynku wielokondygnacyjnym - 30%. 2.1.4. We wszystkich rodzajach budynków współczynnik przepuszczalności energii całkowitej promieniowania słonecznego okien oraz przegród szklanych i przezroczystych g liczony według wzoru: g = f C g n gdzie: g n - współczynnik całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego dla typu oszklenia, f C - współczynnik redukcji promieniowania ze względu na zastosowane urządzenia przeciwsłoneczne, w okresie letnim nie może być większy niż 0,35. 2.1.5. Wartości współczynnika całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego dla typu oszklenia g n należy przyjmować na podstawie deklaracji właściwości użytkowych okna. W przypadku braku danych wartość g n określa poniższa tabela: Lp. Typ oszklenia Współczynnik całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego g n 1 Pojedynczo szklone 0,85 2 Podwójnie szklone 0,75 3 Podwójnie szklone z powłoką selektywną 0,67 4 Potrójnie szklone 0,7 5 Potrójnie szklone z powłoką selektywną 0,5 26

6 Okna podwójne 0,75 2.1.6. Wartości współczynnika redukcji promieniowania ze względu na zastosowane urządzenia przeciwsłoneczne f C określa poniższa tabela: Właściwości optyczne Współczynnik redukcji promieniowania f c Lp. Typ zasłon współczynnik absorpcji współczynnik przepuszczalności osłona wewnętrzna osłona zewnętrzna 0,05 0,25 0,10 1 Białe żaluzje o lamelach nastawnych 0,1 0,1 0,30 0,15 0,3 0,45 0,35 0,5 0,65 0,55 2 Zasłony białe 0,1 0,7 0,80 0,75 0,9 0,95 0,1 0,42 0,17 3 Zasłony kolorowe 0,3 0,3 0,57 0,37 0,5 0,77 0,57 4 Zasłony z powłoką aluminiową 0,2 0,05 0,20 0,08 2.1.7. Pkt 2.1.4. nie stosuje się w odniesieniu do powierzchni pionowych oraz powierzchni nachylonych więcej niż 60 stopni do poziomu, skierowanych w kierunkach od północnozachodniego do północno-wschodniego (kierunek północny +/- 45 stopni), okien chronionych przed promieniowaniem słonecznym elementem zacieniającym, spełniającym wymagania, o których mowa w pkt 2.1.4., oraz do okien o powierzchni mniejszej niż 0,5 m 2. 27

2.2. Warunki spełnienia wymagań dotyczących powierzchniowej kondensacji pary wodnej 2.2.1. W celu zachowania warunku, o którym mowa w 321 ust. 1 rozporządzenia, w odniesieniu do przegród zewnętrznych budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej, produkcyjnych, magazynowych i gospodarczych rozwiązania przegród zewnętrznych i ich węzłów konstrukcyjnych powinny charakteryzować się współczynnikiem temperaturowym f Rsi o wartości nie mniejszej niż wymagana wartość krytyczna, obliczona zgodnie z Polską Normą dotyczącą metody obliczania temperatury powierzchni wewnętrznej koniecznej do uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacji międzywarstwowej. 2.2.2. Wymaganą wartość krytyczną współczynnika temperaturowego f Rsi w pomieszczeniach ogrzewanych do temperatury co najmniej 20 C w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy określać według rozdziału 5 Polskiej Normy, o której mowa w pkt 2.2.1., przy założeniu, że średnia miesięczna wartość wilgotności względnej powietrza wewnętrznego jest równa φ = 50%, przy czym dopuszcza się przyjmowanie wymaganej wartości tego współczynnika równej 0,72. 2.2.3. Wartość współczynnika temperaturowego charakteryzującego zastosowane rozwiązanie konstrukcyjno-materiałowe należy obliczać: 1) dla przegrody - według Polskiej Normy, o której mowa w pkt 2.2.1.; 2) dla mostków cieplnych przy zastosowaniu przestrzennego modelu przegrody - według Polskiej Normy dotyczącej obliczania strumieni cieplnych i temperatury powierzchni. 2.2.4. Sprawdzenie warunku, o którym mowa w 321 ust. 1 i 2 rozporządzenia, należy przeprowadzać według rozdziału 5 i 6 Polskiej Normy, o której mowa w pkt 2.2.1. 2.2.5. Dopuszcza się kondensację pary wodnej, o której mowa w 321 ust. 2 rozporządzenia, wewnątrz przegrody w okresie zimowym, o ile struktura przegrody umożliwi wyparowanie kondensatu w okresie letnim i nie nastąpi przy tym degradacja materiałów budowlanych przegrody na skutek tej kondensacji. 2.3. Szczelność na przenikanie powietrza 2.3.1. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjnym przegrody zewnętrzne nieprzezroczyste, złącza między przegrodami i częściami przegród (między innymi połączenie stropodachów lub dachów ze ścianami zewnętrznymi), przejścia elementów instalacji (takie jak kanały instalacji wentylacyjnej i spalinowej przez przegrody zewnętrzne) oraz połączenia okien z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza. 2.3.2. W budynkach niskich, średniowysokich i wysokich przepuszczalność powietrza dla okien i drzwi balkonowych przy ciśnieniu równym 100 Pa wynosi nie więcej niż 2,25 m 3 /(m h) w odniesieniu do długości linii stykowej lub 9 m 3 /(m 2 h) w odniesieniu do pola powierzchni, co odpowiada klasie 3 Polskiej Normy dotyczącej przepuszczalności powietrza okien i drzwi. Dla okien i drzwi balkonowych w budynkach wysokościowych przepuszczalność powietrza przy ciśnieniu równym 100 Pa wynosi nie więcej niż 0,75 m 3 /(m h) w odniesieniu do długości linii stykowej lub 3 m 3 /(m 2 h) w odniesieniu do pola powierzchni, co odpowiada klasie 4 Polskiej Normy dotyczącej przepuszczalności powietrza okien i drzwi. 2.3.3. Zalecana szczelność powietrzna budynków wynosi: 1) w budynkach z wentylacją grawitacyjną lub wentylacją hybrydową - n 50 < 3,0 1/h; 2) w budynkach z wentylacją mechaniczną lub klimatyzacją - n 50 < 1,5 1/h. 2.3.4. Zalecane jest, by po zakończeniu budowy budynek mieszkalny, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjny został poddany próbie szczelności przeprowadzonej zgodnie z Polską Normą dotyczącą określania przepuszczalności powietrznej budynków w celu uzyskania zalecanej szczelności budynków określonej w pkt 2.3.3. 28