Turystyka
Spis treści Szlaki do nieba... 4-5 Schroniska turystyczne... 6-7 Tatrzańskie koleje... 8 Turystyka wysokogórska... 9 Szlakami Jana Pawła II... 10-11 Rowerem, samochodem, dorożką... 12-16 Na nartach po Tatrach... 17 Informator... 18-19 www.tatry.pl
Najpiękniejsze góry świata Tatry od lat stanowią turystyczną stolicę Polski. Przyciągają swoją magią i bogatą ofertą turystyczną. Najsłynniejsze polskie góry można odwiedzać pod kątem różnych zainteresowań, bawić się i odpoczywać na różne sposoby. To właśnie ta różnorodność stanowi magnes, który pozwala zakochać się w Tatrach na zawsze. 3
Szlaki do nieba Po Tatrach prowadzi turystów gęsta sieć szlaków, ich łączna długość to 245 kilometrów. Wszystkie są oznakowane, każdy jednym z pięciu kolorów, świadczących o stopniu trudności: czarnym, czerwonym, zielonym, niebieskim, żółtym. Można po nich spacerować indywidualnie, dla grup zorganizowanych powyżej 10 osób potrzebny jest przewodnik. Atrakcyjny żółty szlak prowadzi choćby ze schroniska na Polanie Chochołowskiej na Grzesia, bądź z Doliny Białego na Ścieżkę nad Reglami. Bardzo ciekawa wycieczka prowadzi z Doliny Kościeliskiej przez Wąwóz Kraków i Smoczą Jamę, aż do Hali Pisanej. Pośród niebieskich szlaków należy wyróżnić wyprawę ze schroniska na Hali Gąsienicowej, podczas której można zobaczyć Czarny Staw Gąsienicowy i wejść na Zawrat. Spragnieni wrażeń mogą się też wybrać niebieską drogą z Kuźnic przez Kalatówki i Halę Kondratową na Giewont. 4
Zielone szlaki wiodą od Wodogrzmotów Mickiewicza do doliny Roztoki i schroniska w dolinie Pięciu Stawów Polskich, bądź ze schroniska na Hali Gąsienicowej przez Rówień Waksmundzką i Gęsią Szyję na Wierch Poroniec. Spośród tras oznakowanych na czerwono wyróżnia się ta z Doliny Chochołowskiej przez polanę Trzydniówkę i Kulawiec aż na Trzydniowiański Wierch, na który można też wejść zatrzymując się w dolinie Jarząbczej. Czarny szlak jest najtrudniejszy. Trasy o takim kolorze wiodą na Orlą Perć, Kościelec, Świnicką Przełęcz, ale też na Sarnią Przełęcz czy Smreczyński Staw. Bogactwo szlaków na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego powoduje, że w góry najlepiej nie wybierać się bez mapy i odpowiedniego ekwipunku. TOPR jedna z pierwszych na świecie organizacji ratownictwa górskiego. W 2007 roku obchodziła swoje stulecie. Telefon alarmowy TOPR: +48 601-100-300 Jesienią na szlaku 5
Czar schronisk Morskie Oko Domowa atmosfera w środku Tatr? Oczywiście, chodzi o górskie schroniska pachnące ciepłą herbatą i szarlotką. Zanim w 1954 roku w Dolinie Pięciu Stawów stanął aktualny budynek schroniska - na przestrzeni lat (od XVIII wieku) istniały tu cztery inne schroniska. O jednym z nich pisał Stanisław Witkiewicz: Przy ognisku z kosodrzewiny turyści zawinięci w pledy i okryci cuchami górale - przewodnicy, leżą kręgiem na posłaniu z kosówki, ogrzewając nogi przy ognisku. Schronisko na Hali Kondratowej zostało wybudowane przez olimpijczyka Stanisława Skupnia. Swego czasu w róg jadalni wbił się 30-tonowy głaz, który runął z grani Giewontu. W 1970 roku kondratowskie schronisko otrzymało tytuł Najmilszego schroniska w krajach pozaalpejskich. 6
Schronisko na Hali Gąsienicowej Otwarcia obiektu na Hali Gąsienicowej w 1925 roku dokonał prezydent RP Stanisław Wojciechowski. Schronisko położone jest na wysokości 1500 m n.p.m. Słynny Murowaniec broni drogi na Orlą Perć. Ogromnym zainteresowaniem cieszy się też schronisko nad Morskim Okiem. Tymczasem na Hali Ornak, w górnej części doliny Kościeliskiej znajduje się schronisko wybudowane w stylu nowozakopiańskim. Od 1973 roku obiekt nosi imię profesora Walerego Goetela. Mieszkańcy schroniska Roztoka mają dodatkowe atrakcje, bowiem na tamtejszej polanie można podglądać rykowiska jeleni. Tymczasem do schroniska ulokowanego na Polanie Chochołowskiej wiedzie największa polska dolina tatrzańska o tej samej nazwie. Drogę można pokonać nie tylko pieszo, ale w dużej części także rowerem. 7
Kolej na Gubałówkę Kolej na Kasprowy Wierch Z lotu ptaka Budowa kolei na Kasprowy Wierch rozpoczęła się w sierpniu 1935 roku, niespełna siedem miesięcy potem słynne srebrne wagoniki ruszyły z Kuźnic do Myślenickich Turni. Było to pierwsze tego typu urządzenie w Polsce, a także w Tatrach. Z Kasprowego rozciąga się piękna panorama, natomiast sam szczyt jest jednym z ulubionych wśród narciarzy, którzy oddają się białemu szaleństwu w obrębie hal Gąsienicowej i Goryczkowej, gdzie zimą działają koleje krzesełkowe dla amatorów nart. Gubałówka, Butorowy Wierch, czy Rafaczówka to najsłynniejsze grzbiety Pasma Gubałowskiego. Na Gubałówkę wiedzie kolej linowo-terenowa. Stąd rozciąga się niezapomniany widok na panoramę Tatr oraz leżące u ich stóp Zakopane. Jeden szlak spacerowy wiedzie na Butorowy Wierch, przez Polanę Szymoszkową, na której też fukcjonuje kolej. Tymczasem z Butorowego można zjechać dwuosobową koleją krzesełkową. W drugą zaś stronę można iść na Rafaczówki, gdzie działa nowoczesna kolej krzesełkowa kursująca na Harendę. 8
Tuż pod niebiem Turystyka wysokogórska wymaga profesjonalnego sprzętu i doświadczenia na szlakach. Sama znajomość gór z przewodników turystycznych nie wystarczy! Najlepszym przykładem miejsca do uprawiania tego typu turystyki jest Orla Perć. To najtrudniejszy szlak w Tatrach Wysokich, poprowadzony między Zawratem i przełęczą Krzyżne. Wygodnym i bardzo popularnym punktem początkowym do przejścia Orlej Perci jest schronisko Murowaniec. 9 Wspinaczka wysokogórska
Góry pełne wiary Polskim wierchom zawdzięczam wiele dobrych chwil w moim życiu, w kształtowaniu mojego stosunku do przyrody, do ludzi, do Boga... Tak mówił Jan Paweł II o Tatrach. Zresztą na Podhale wracał przez całe życie jako młody kapłan, biskup, potem kardynał, w końcu jako papież. W czasach młodości był zapalonym piechurem i narciarzem - jeździł w okolicach Hali Gąsienicowej, czy Doliny Pięciu Stawów. Często bywał na Wiktorówkach. Z młodzieżą spacerował po Dolinie Kościeliskiej, przypatrując się krokusom. Wówczas młodzi nadali mu pseudonim Wujek. W 1978 roku, dwa tygodnie przed konklawe Karol Wojtyła odprawił rekolekcje w Bachledówce. W 1983 roku, już jako Ojciec Święty odwiedził m.in. Dolinę Chochołowską. Na Siwej Polanie wylądowały helikoptery, a w schronisku spotkał się m.in. z Lechem Wałęsą. Spacerując wówczas pobliską Doliną Jarząbczą miał powiedzieć: Pilnujcie mi tych szlaków. Ja tu jeszcze do was przyjadę w spokojniejszym czasie. 10
Msza św. pod Wielką Krokwią w 1997 r. I przyjechał w czerwcu 1997 roku. Trasą historycznego przejazdu Ojca Świętego z Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach, aż do Ludźmierza wiedzie dziś słynny Szlak Papieski, upamiętniony witaczami, czyli pamiątkowymi kamieniami. W trakcie swojej wizyty w kościele Najświętszej Rodziny papież udzielił dzieciom pierwszej komunii świętej. Podczas tej pielgrzymki Jan Paweł II odwiedził też m.in. Mor- Witacz skie Oko, Kasprowy Wierch i klasztor sióstr Albertynek. U stóp Wielkiej Krokwi odprawił mszę świętą. A mieszkał w słynnej Księżówce. 11
Na dwóch kółkach Powiat tatrzański stanowi świetną bazę do rowerowych wypadów. Oficjalnych szlaków rowerowych jest dziewięć, ale nikt nie powiedział, że należy trzymać się sztywnych ram przewodników, oczywiście pamiętając o bezpieczeństwie i szanowaniu przyrody. Interesującym miejsce dla rowerzystów stała się Harenda. Stąd wiodą szlaki w wiele pięknych miejsc, na stoku stworzono też profesjonalną trasę downhillową, która zapewnia nie lada adrenalinę. W granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego ciekawa i dozwolona jest też przejażdżka wzdłuż Doliny Chochołowskiej. Rowerem przez Podhale 12
Downhill na Harendzie 13
Komfortowo Samochód w Tatrach może okazać się niezwykle pożyteczny, choć nie zmienia to faktu, że zdrowiej jest poruszać się na nogach. Z Zakopanego może być jednak daleko na wybrane szlaki, wtedy najlepiej do punku wyjścia podjechać autem. Najpopularniejsze parkingi znajdują się choćby na Palenicy Białczańskiej, przy Rondzie pod Kuźnicami, w Jaszczurówce, Kirach i u wrót dolin: Chochołowskiej, Strążyskiej, czy Małej Łąki. Ceny kształtują się od 3 złotych za godzinę w górę. 14
rys. Ryszard Szokalski Przejścia graniczne Turystyczne przejścia graniczne dla pieszych znajdują się na Rysach oraz na Magurze. To drugie prowadzi do słowackich Orawic, które słyną z kąpielisk termalnych odwiedzanych przez liczne wycieczki z Polski. Tymczasem drogowe przejścia graniczne pomiędzy Polską i Słowacją znajdują się w trzech miejscach: Chochołów - Suchá Hora, Jurgów Podspady, Łysa Polana - Tatranská Javorina. Wszystkie przeznaczone są dla ruchu międzynarodowego, całodobowego ruchu osobowego i towarowego. Wypad na Słowację może być miłym urozmaiceniem pobytu w Tatrach. Tatry Zachodnie 15
Zaczarowane dorożki Dorożki i konie stanowią jeden z elementów tradycji podhalańskiej. Najstarsi górale twierdzą, że Tatry najlepiej zwiedza się z prawdziwymi fiakrami, czyli góralskimi woźnicami, którzy powożąc zaprzęgiem, spędzili niejedną zimę i niejedno lato. Dorożkami można podróżować zarówno po Zakopanem, jak i np. po dolinach: Chochołowskiej, Kościeliskiej, Bystrej, czy Rybiego Potoku. Zimą atrakcję dla turystów stanowią sanie oraz kuligi. Cena takiej przyjemności pozostaje do ustalenia. Górale uwielbiają się targować! Dorożką......lub saniami 16
Narciarstwo wysokogórskie dla amatorów... Na nartach po Tatrach Zimą Tatry nie zamierają. Stoki oblegane są przez narciarzy i snowboardzistów, ale to nie znaczy, że przestają funkcjonować szlaki turystyczne. Narty, przyroda i świeże powietrze do tego nie trzeba długo zachęcać. Jednak w ostatnich latach karierę robi bardzo...i zawodowców ciekawa odmiana narciarstwa, zwana narciarstwem wysokogórskim. Sprzęt do uprawiania tej dyscypliny jest bardzo lekki i wytrzymały, umożliwia więc chodzenie w nartach, ale też zjazd na nich z wybranego szczytu wcześniej oczywiście zdobytego! 17
Informator Dom Turysty PTTK ul. Zaruskiego 5, 34-500 Zakopane tel: +48 18 20 632 81 domturysty@z-ne.pl. Biuro Aktywnego Wypoczynku ALTIUS ul. Piłsudskiego 22, Ośrodek Wypoczynkowy Start, 34-500 Zakopane tel./fax. +48 18 20 153 99 zakopane@altius.pl, www.altius.pl; www.discoverzakopane.com Biuro Usług Turystycznych INFO-TOUR 34-500 Zakopane, ul. Kościeliska 11B, tel./ fax. + 48 18 20 642 64, info-tour@regle.pl www.info-tour.zakopane.pl Centrum Organizacji Turystyki - Zakopane 34-500 Zakopane, Droga na Gubałówkę 2a, tel./fax. +48 18 20 152 59 zakopane@cot.pl, www.cot.pl Centrum Turystyki "Tatry" 34-500 Zakopane, ul. Kościuszki 16 tel/fax. + 48 18 20 137 44 Polskie Biuro Podróży ORBIS Sp. z o.o. 34-500 Zakopane, ul. Krupówki 22, tel./ fax. + 48 18 20 122 38, orbis.zakopane@pbp.com.pl, travel@orbis.zakopane.pl, www.orbis.zakopane.pl 18
Biuro Podróży TRIP 34-500 Zakopane, ul. Tetmajera 18, tel. +48 18 20 20 200, fax. +48 18 20 20 250 biuro@trip.pl, konferencje@trip.pl www.trip.pl Biuro Turystyczne ZAKOPANE 34-500 Zakopane, ul. Szkolna 14a, tel./ fax. +48 18 20 138 65, tel. +48 18 20 171 15 biuro@zakopane.cc.pl, www.zakopane.cc.pl Biuro Konferencyjno-Turystyczne KON-TUR 34-500 Zakopane, ul. Zamoyskiego 26C, tel.: +48 18 20 121 46, fax: +48 18 20 171 56 kontur@kontur.zakopane.pl www.kontur.zakopane.pl Górskie szlaki Ludzie gór 34-520 Poronin, ul. Za Torem 17 tel. +48 18 20 743 72, kom. 607 928 627 artur@ludziegor.pl, www.ludziegor.pl SLALOM - Biuro Pokoi Gościnnych i Pensjonatów 34-500 Zakopane, ul. Sienkiewicza 24C, tel./ fax. +48 18 20 152 88, tel. +48 18 20 172 22, www.zakopane-slalom.pl biuro@zakopane-slalom.pl Centrum Imprez Turystycznych i Rekreacji TATRA TRAVEL 34-500 Zakopane, ul. Krupówki 16 tel. +48 18 20 64 201, +48 18 20 13 200 biuro@cit.zakopane.pl www.cit.zakopane.pl Biuro Turystyczne TERESA 34-500 Zakopane, ul. Kościuszki 7, tel. +48 18 20 13 660 biuro@teresa.zakopane.pl www.teresa.zakopane.pl 19 Biuro Turystyczne HEJ 34-500 Zakopane, ul. Zamoyskiego 8, tel./fax. +48 18 20 120 40 Biuro Turystyczne MARYNA 34-500 Zakopane, ul. Nowotarska 10 d tel./fax. +48 18 20 129 61 Informacja turystyczna ul. Kościuszki 20, Zakopane tel. +48 18 20 001 77 Centrum Informacji Turystycznej ul. Kościuszki 17 tel. +48 18 20 122 11 e-mail: info@um.zakopane.pl Projekt i skład Zdjęcia: Adam Brzoza, Pawel Murzyn, Robert Szcząchor