Oczyszczalnie hydrobotaniczne w krajobrazie wiejskim na przykładzie Inwałdu

Podobne dokumenty
Andrzej Jaguś. Skuteczność technologii hydrofitowej w usuwaniu związków azotu ze ścieków wiejskich bytowo gospodarczych

Wprowadzenie. Danuta WOCHOWSKA Jerzy JEZNACH

DELEGATURA W PRZEMYŚLU

BADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO

3.10 Czyszczenie i konserwacja kanalizacji Kontrola odprowadzania ścieków rzemieślniczo-przemysłowych (podczyszczanie ścieków)

OCENA SKUTECZNOŚCI USUWANIA ZANIECZYSZCZEŃ W OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W TARNOWIE

ANALIZA EFEKTYWNOŚCI USUWANIA ZANIECZYSZCZEŃ ZE ŚCIEKÓW W OCZYSZCZALNI W WOLI DALSZEJ K/ŁAŃCUTA

Ankieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r.

Suwałki dnia, r.

13. Funkcjonalność miasta w aspekcie skutecznego oczyszczania ścieków na przykładzie miasta Krakowa

ELIMINACJA ZANIECZYSZCZEŃ ZE ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH W OCZYSZCZALNI W DĄBROWIE TARNOWSKIEJ

Zastosowanie systemów hydrofitowych w gospodarce komunalnej. Magdalena Gajewska, Politechnika Gdańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska

OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH O DUŻEJ ZAWARTOŚCI OLEJÓW NA ZŁOŻU BIOLOGICZNYM

BADANIA TECHNOLOGICZNE OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO METODĄ OSADU CZYNNEGO

OCENA DZIAŁANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW TYPU SBR W STERKOWCU-ZAJAZIE

WYZNACZENIE OBSZARU I GRANIC AGLOMERACJI DOBRZEŃ WIELKI zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska, z dnia 1 lipca 2010r.

Włodzimierz MIERNIK Dariusz MŁYŃSKI

Wanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa. IBPRS Oddział Cukrownictwa Łódź, czerwiec 2013r.

OCENA FUNKCJONOWANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W DYNOWIE THE EVALUATION OF WASTEWATER TREATMENT PLANT IN DYNÓW

Taryfy oraz niniejszy wniosek cenowy zostały przygotowane zgodnie z przepisami:

Ocena pracy oczyszczalni ścieków w Bielsku-Białej w latach An evaluation of sewage treatment plant in Bielsko-Biała in the years

Biologiczne oczyszczanie ścieków

TARYFA DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW

Niskonakładowa i bezreagentowa metoda oczyszczania odcieków z przeróbki osadów w oczyszczalniach mleczarskich

OCENA MOŻLIWOŚCI OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO

INDYWIDUALNE SYSTEMY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW A OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH

Ceny za wodę i ścieki bez zmian

SKUTECZNOŚĆ ZMNIEJSZENIA ZANIECZYSZCZEŃ ŚCIEKÓW W OCZYSZCZALNI KUJAWY EFFECTIVENESS OF SEWAGE POLLUTANTS REDUCTION IN KUJAWY SEWAGE TREATMENT PLANT

Uwarunkowania prawne obejmujące zagadnienia dotyczące wprowadzania ścieków komunalnych do środowiska

(nr telefonu) Burmistrz Nowogrodźca ul. Rynek Nowogrodziec. ZGŁOSZENIE eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków

TARYFA DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW MPWIK SP. Z O.O. W MYSŁOWICACH

Koncepcja przebudowy i rozbudowy

4. Ładunek zanieczyszczeń odprowadzony z terenu Gminy Gdańsk do Zatoki Gdańskiej

Opłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych

UNIESZKODLIWIANIE ŚCIEKÓW Z OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ NA TERENACH NIEZURBANIZOWANYCH

1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach Literatura... 12

4. Ładunek zanieczyszczeń odprowadzony z terenu Gminy Gdańsk do Zatoki Gdańskiej

LIKWIDUJE BIOGENY ORGANICZNE, OGRANICZA NADMIAR AZOTU I FOSFORU, USUWA ODORY W SIECI KANALIZACYJNEJ

UCHWAŁA NR 980/XXXIV/2017 RADY MIEJSKIEJ W PIASECZNIE. z dnia 24 maja 2017 r.

Eco Tabs TM INNOWACYJNA TECHNOLOGIA DLA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W ŚWIETLE RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ I DYREKTYWY ŚCIEKOWEJ. Natura Leczy Naturę

Praktyczne aspekty dawkowania alternatywnych. od badań laboratoryjnych do zastosowań w skali technicznej

Odbiór i oczyszczanie ścieków

EFEKTYWNOŚĆ PRACY OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W KOŁACZYCACH

REDUKCJA FOSFORU OGÓLNEGO W ŚCIEKACH Z MAŁYCH PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI

Osad nadmierny Jak się go pozbyć?

INFORMACJE DO PROJEKTU AGLOMERACJI MIEDŹNA - WOLA. Miejscowości wchodzące w skład aglomeracji: Gilowice (część), Góra, Wola

Gospodarka ściekowa w Gminie Węgierska-Górka. Spółce z o.o. Beskid Ekosystem

Opłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych

UCHWAŁA NR 146/VIII/2015 RADY MIEJSKIEJ W PIASECZNIE. z dnia 13 maja 2015 r.

Ładunek odprowadzony z Gdańska został porównany z ładunkiem zanieczyszczeń wnoszonych do Zatoki Wisłą.

Ścieki, zanieczyszczenia, jakość wody Klara Ramm Szatkiewicz Dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej

Oczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego

4,30 4,64 4,35 4,70 4,35 4,70

Validation of the operations of municipal wastewater treatment plant in Piaseczno

ZMIANY W USUWANIU BIOGENÓW ZE ŚCIEKÓW BYTOWO-GOSPODARCZYCH PO WIELOLETNIEJ EKSPLOATACJI OCZYSZCZALNI ROŚLINNO-GLEBOWEJ

SKRÓCONY OPIS PROGRAMU NA ROK 2017

Ocena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia

BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU

WPŁYW CZASU EKSPLOATACJI NA EFEKTY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW W OCZYSZCZALNI TYPU LEMNA

Wymagania dla przydomowych oczyszczalni ścieków w aspekcie środowiskowym

UCHWAŁA NR 540/XXI/2016 RADY MIEJSKIEJ W PIASECZNIE. z dnia 11 maja 2016 r.

GOSPODARKA ODPADAMI W OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW TYPU SBR

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA

MONITORING PRZEGLĄDOWY

Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA Wysokie Mazowieckie UL. Ludowa 122

OFERTA NA WYKONYWANIE BADAŃ

OFERTA NA WYKONYWANIE BADAŃ

HYDROBOTANICZNE (HYDROFITOWE) OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW

Sustainability in commercial laundering processes

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 984

Oczyszczanie ścieków miejskich w Bydgoszczy

TARYFA DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW

Acta 12 (2) 2012.indd :41:15. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 12 (2) 2013,

Załącznik 1 SKRÓCONY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Pobrano z: I N F O R M A C J A

Woda i ścieki w przemyśle spożywczym

OCENA MOŻLIWOŚCI STOSOWANIA PREPARATU EM FARMING DO OPTYMALIZACJI PRACY OSADNIKÓW WSTĘPNYCH

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1272

ANALIZA ZMNIEJSZANIA WYBRANYCH ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH BYTOWYCH NA PRZYKŁADZIE OCZYSZCZALNI W NOWYM ŻMIGRODZIE

E N V I R O N SKRÓCONY OPIS PROGRAMU NA ROK Wydanie 2 z dnia r. Imię i Nazwisko Krzysztof Jędrzejczyk Karolina Sójka

Pniewskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. ul. Wspólna 6; Pniewy

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

Produkcja asortymentów mleczarskich a jakość odcieków z wirówki. Alicja Kamińska Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie

PLANOWANY/OSIĄGNIĘTY EFEKT EKOLOGICZNY

GRAF oczyszczalnie ścieków. one2clean

Budowa i eksploatacja oczyszczalni ściek. cieków w Cukrowni Cerekiew. Cerekiew S.A.

WSTĘPNE DOŚWIADCZENIA Z EKSPLOATACJI ZMODERNIZOWANEJ MAŁEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW Z FILTREM ŻWIROWYM

Monitoring cieków w Gminie Gdańsk w roku 2011

SEZONOWE I PRZESTRZENNE ZMIANY WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY ZBIORNIKA GOCZAŁKOWICE

CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH PARAMETRÓW JAKOŚCI WODY ZASILAJĄCEJ ZUW GOCZAŁKOWICE

OGŁOSZENIE PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNALNE W TUCHOLI SPÓŁKA Z O.O. Z SIEDZIBĄ W TUCHOLI T A R Y F A DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA

WSTĘPNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU KANALIZACYJNEGO W GŁOGOWIE

PRODUKCJA GAZU W PRZEDSIĘBIORSTWIE WOD - KAN

ANALIZA SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KUJAWY

TARYFA DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW MPWIK SP. Z O.O. W MYSŁOWICACH

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE DELEGATURA W PRZEMYŚLU

Gospodarka ściekowa w Garwolinie

Inżynieria Ekologiczna Nr 24, (2350 mgo 2. /dm 3 ), ChZT (2990 mgo 2. /dm 3 ) i azotanów V (54,5 mgn-no 3-

Transkrypt:

Anna Świercz, Agnieszka Gandzel M. Kistowski (red.), Studia ekologiczno-krajobrazowe w programowaniu rozwoju zrównoważonego. Przegląd polskichdoświadczeń u progu integracji z Unią Europejską, 2004, Gdańsk, s. 133 137. Oczyszczalnie hydrobotaniczne w krajobrazie wiejskim na przykładzie Inwałdu Wstęp Oczyszczalnie hydrobotaniczne (bagienne, korzeniowe) naśladują pracę naturalnych ekosystemów bagiennych, w których oczyszczanie ścieków odbywa się dzięki biologicznej aktywności odpowiednio dobranych hydrofitów i higrofitów (m.in. trzcina pospolita, wierzba wiciowa, pałka wodna, jeżogłówka, rzęsa wodna). Podstawy technologiczne korzeniowychoczyszczalni zakładanychw Polsce opierają się zwykle na doświadczeniach niemieckich i duńskich. Choć zdania specjalistów na temat efektywności i stabilności (szczególnie w miesiącachzimowych) usuwania zanieczyszczeń tą drogą są rozbieżne, to warto zwrócić uwagę na fakt, że bagienne oczyszczalnie dobrze komponują się z krajobrazem wiejskim, są cennym biotopem i ostoją dla ptactwa. Nie wymagają też stosowania dużej liczby urządzeń elektryczno-mechanicznych, są energooszczędne i prawie bezobsługowe. Zakładanie oczyszczalni roślinnychpropagowane jest m.in. przez Fundację Wspomagającą Zaopatrzenie Wsi w Wodę oraz fundusze pomocowe Unii Europejskiej (SAPARD) w ramach rozwoju i poprawy infrastruktury obszarów wiejskich. Celem pracy jest ocena skuteczności działania oczyszczalni trzcinowej w Inwałdzie oraz jej wpływu na stan sanitarny wód powierzchniowych w latach 1998 2002. Analizowana oczyszczalnia zlokalizowana jest we wsi Inwałd (Beskid Mały) w zlewni rzeki Frydrychówki. Utylizacja ścieków socjalno-bytowych w prezentowanej oczyszczalni odbywa się wg metody Kickutha, polegającej na ich przesączaniu przez odizolowane od podłoża, spreparowane, rodzime złoże glebowe, które porasta Phragmites communis. Utylizacja ścieków odbywa się w strefie korzeniowej roślin poprzez aktywizację filtra glebowego. Posadzona trzcina ma na celu transport tlenu do ryzosfery, rozluźnienie (poprzez rozwinięty system korzeniowy) struktury podłoża glebowego i zwiększenie współczynnika filtracji, wzrost organizmów edafonu (głównie bakterii tlenowych), intensyfikację pobierania makro- i mikroelementów glebowych(obarska-pempkowiak, 1996; Kowalik, 1996). Dzięki temu w całej głębokości złoża glebowego zachodzą procesy aerobowego i anaerobowego rozkładu związków chemicznych dostarczanych w postaci ścieków (mozaikowy efekt ryzosferyczny). Metoda badań Oczyszczalnia w Inwałdzie znajduje się pod stałym nadzorem technologicznym. Próbki ścieków pobierane są przez laborantkę w odstępachmiesięcznych. W próbach 133

134 Anna Świercz, Agnieszka Gandzel ścieków przed i po oczyszczeniu oraz w wodachpotoku Stawki powyżej i poniżej oczyszczalni analizowane są m.in następujące parametry (dane Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Andrychowie; Gandzel, 2000): odczyn (ph), utlenialność, BZT 5, CHZT (w /dm 3 ), chlorki (w mgcl/dm 3 ), siarczany (w mgso 4 /dm 3 ), fosforany (w mg PO 4 /dm 3 ), fosfor ogólny (w mgp/dm 3 ), azot amonowy, azot azotynowy, azot ogólny (w mg N x /dm 3 ), żelazo ogólne (w mgfe/dm 3 ), zawiesiny ogólne (w mg/dm 3 ) wg metod powszechnie stosowanych w oczyszczalniach ścieków (Hermanowicz i in., 1998). Wyniki W Polsce firma Dansk Roodzone, zajmująca się realizacją hydrobotanicznych oczyszczalni ścieków wg własnej technologii, posiada obecnie 6 obiektów (Pietrasik, 2001). Największym z nichjest oczyszczalnia w Inwałdzie obsługująca 320 mieszkańców. Wieś posiada sieć wodociągową zasilaną z ujęć własnychoraz z sieci wodociągowej Andrychowa (Gandzel, 2000). z gospodarstw doprowadzane są do obiektu grawitacyjnie, a proces ten wspomaga pompownia. Przyjmuje się, że okres 2 3 lat funkcjonowania oczyszczalni trzcinowej jest wystarczający do ustabilizowania się parametrów ścieków odpływających (Kickuth, 1994; Pietrasik, 2001). Omawiana czyszczalnia funkcjonuje od 6 lat, tak więc większość parametrów ścieków oczyszczonych(na odpływie) powinna spełnić wymogi, jakim powinny odpowiadać ścieki odprowadzane do wód powierzchniowych. Oczyszczalnia jest prosta w obsłudze, w jej sąsiedztwie nie wyczuwa się nieprzyjemnych odorów tak charakterystycznych dla oczyszczalni tradycyjnych, ma niewielkie wymiary i jest dobrze osadzona w krajobrazie wsi. Obecnie składa się z osadnika, 6 poletek trzcinowych, poletka osadowego oraz infrastruktury towarzyszącej. Oczyszczalnia w Inwałdzie powoduje zmniejszenie zawartości prawie wszystkich związków, za wyjątkiem żelaza (tab. 1). Na podstawie analiz laboratoryjnychmożna stwierdzić, że ścieki dopływające odznaczają się wysokimi i średnimi stężeniami badanychparametrów (Heindrich, 1999), co wyraźnie wpływa na stopień ichutylizacji. Do omawianej oczyszczalni spływają zanieczyszczenia o wysokim wskaźniku BZT 5 wynoszącym od 157 do 383 /dm 3. Wielkość redukcji tego parametru jest zadawalająca i waha się od 60 (1998 r.) do 95% (śr. od 27 do 53 mg O 2 /dm 3 przy normie 30; Heindrich, 1999). Wskaźnik chemicznego zapotrzebowania tlenu ChZT ścieków surowychoscyluje w granicach440 do 850 /dm 3. Stopień redukcji wynosił w okresie funkcjonowania oczyszczalni od 63 do 93% (śr. 78 112 mg O 2 /dm 3, przy normie 150). Wielkość obniżenia zawiesin ogólnychbyła niezadowalająca tylko w pierwszym roku funkcjonowania oczyszczalni. W latachnastępnychobniżyła się średnio o 80 93%. Obecnie do potoku Stawki odprowadzane są ścieki o zawiesinachrzędu 40mg/dm 3 (przy normie 50, tab. 1). W oczyszczonychściekachzawartości azotu amonowego są zdecydowanie zbyt wysokie i przekraczają od 6 do 8 razy dopuszczalne normy. W latach1998 2002 wahały się od5do76mgnh 4 /dm 3 przy jednoczesnym obniżeniu wyjściowego stężenia ścieków surowycho 35 40%. odprowadzane nie spełniają też norm zawartości azotu ogólnego jest go 2-krotnie więcej niż przewidują (średnio 63 mg N/dm 3 ). Pozostałe wskaźniki nieorganiczne mieszczą się w podawanychdopuszczalnychwartościachdla ścieków do- 134

Oczyszczalnie hydrobotaniczne w krajobrazie wiejskim na przykładzie Inwałdu 135 Tabela 1. Wyniki wybranychanaliz ścieków dopływających(surowych) oraz oczyszczonychz hydrobotanicznej oczyszczalni ścieków w Inwałdzie (na podstawie raportów miesięcznych Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Andrychowie) Table 1. Chosen results of analysys of crude sewage and treated effluents after hydrobotanical treatment plant in Inwałd (Beskid Mały southern Poland) Rodzaj oznaczenia jednostka surowe 1998 r. 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r. oczyszczonczonczone oczysz- oczysz- oczyszczone surowe surowe surowe surowe oczyszczone Odczyn ph 6,9 7,2* 6,7 7,4 6,9 7,1 7,0 7,5 6,4 7,5 7,0 8,0 6,8 7,5 7,0 7,6 7 7,2 7,1 7,7 śr. 7,1** śr. 6,9 śr. 7,1 śr. 7,2 śr. 7,1 śr. 7,4 śr. 7,1 śr. 7,4 śr. 7,1 śr. 7,4 Utlenialność /dm 3 67,2 105 22,0 36,8 51,4 96,0 20,1 33,4 43,2 125,6 22,6 48,2 45 106,6 19,7 61,2 50,8 99,2 17,7 58,3 śr. 83,8 śr. 27,7 śr. 60,4 śr. 24,4 śr. 83,3 32,5 śr. 88,6 śr. 35,6 śr. 97,1 śr. 30,2 BZT5 17,0 38 340 10 50 140 650 22 96 230 550 20 120 /dm 3 230,0 59,0 śr. 157,7 śr. 28,5 śr. 164,4 śr. 27,6 śr. 196,5 śr. 32,5 śr. 254 śr. 53,2 śr. 382,9 śr. 45,9 ChZT 66,0 169 48 113 342 41 169 311 40 127 /dm 3 751,0 260,0 1035 1700 1253 śr. 440,8 śr. 86,8 śr. 505,0 śr. 112,3 śr. 681,3 śr. 77,5 śr. 655,4 śr. 89,6 śr. 844,9 śr. 84,3 Tlen rozpuszczony 1,3 5,9 4,8 10 0,4 2,8 4,0 7,1 0,4 3,5 1,8 6,5 0,1 3,8 1,9 9,4 1,6 4,6 5,3 7,6 /dm 3 śr. 2,9 śr. 7,1 śr. 1,3 śr. 5,6 śr. 1,8 śr. 5,3 śr. 2,7 śr. 6,9 śr. 2,6 śr. 6,5 Chlorki mgcl/dm 3 52,5 117,5 53,0 87,0 62,5 120,0 47,7 81,0 31,2 142,5 38,7 120,8 14,2 135,0 20,2 116,6 60 120 7,9 98 śr. 86,3 śr. 73,1 śr. 77,6 śr. 61,3 śr. 99,7 śr. 77,7 śr. 80,7 śr. 65,3 śr. 82,4 śr. 64,1 Siarczany mgso 4 /dm 3 26 102 0,5 47,0 53,0 96,0 0 30,0 45 205 5 62 32 84,0 20 310,0 58 124 7,9 98 śr. 52,2 śr. 17,9 śr. 75,2 śr. 25,1 śr. 81,8 śr. 33,3 śr. 64,4 śr. 66,3 śr. 85,1 śr. 28,9 Fosforany mgpo 4 /dm 3 5,8 20,44 1,8 5,1 5,12 16,28 0,12 6,07 4,6 16,8 3,2 14,2 4,4 13,6 0,5 14,3 5,7 15,7 6,8 15,7 śr. 12,1 śr. 3,7 śr. 9,5 śr. 1,5 śr. 11,7 śr. 7,4 śr. 10,4 śr. 7,7 śr. 11,8 śr. 10,5 Azot amonowy mgn/dm 3 25 73 24,3 36,0 10,4 17,32 2,4 8,7 36,5 106,5 38,2 80,8 27,2 9 0,5 31 75,5 36 92 29,5 80,5 śr. 54,4 śr. 32,2 śr. 12,3 śr. 5,2 śr. 76,3 śr. 59,4 śr. 69 śr. 55,1 śr. 71,1 śr. 53,1 Azot azotynowy mgn/dm 3 0,016 0,474 0,003 0,046 0,007 0,109 0,006 0,067 0,005 0,39 0,002 0,189 0,012 0,156 0,006 0,534 0,007 0,026 0,009 0,58 śr. 0,12 śr. 0,03 śr. 0,04 śr. 0,05 śr. 0,1 śr. 0,1 śr. 0,1 śr. 0,1 śr. 0,1 śr. 0,2 Azot azotanowy 1,5 3,4 1,1 2,1 1,4 3,3 0,9 3,1 1,7 3,8 0,5 4,4 1,3 2,6 1 7,7 1,4 2,9 1,1 8,6 mgn/dm 3 śr. 2,1 śr. 1,6 śr. 2,4 śr. 1,6 śr. 2,4 śr. 2,7 śr. 2,2 śr. 3,2 śr. 2,1 śr. 3,5 Azot ogólny mgn/dm 3 33 80,0 32,0 48,0 50,0 120,0 40 58,0 42,0 114,1 43,0 93,6 34,1 163 38,6 91,1 49,7 117,4 śr. 63,8 śr. 34,0 śr. 78,4 śr. 44,7 śr. 89,9 śr. 68 śr. 79,6 śr. 66 śr. 88,1 śr. 62,8 Żelazo ogólne 1,32 7,28 3,44 3,42 2,4 4,8 3,0 2 2,5 2,8 4,4 2 2,5 2,7 4,5 mgfe/ dm 3 2,88 30,8 22,4 21,0 11,1 śr. 2,50 śr. 18,5 śr. 6,3 śr. 9,0 śr. 3,4 śr. 5,3 śr. 2,3 śr. 3,8 śr. 2,5 śr. 3,3 Zawiesiny ogólne mg/ dm 3 119 288 3 169,0 91,0 211,0 31,0 110,0 67,0 387,0 17,0 102,0 76 201 14 92 102 1156 16 94 śr. 213 śr. 91,2 śr. 136,5 śr. 57,9 śr. 199,1 śr. 51,8 śr. 162,4 42,8 śr. 396,3 śr. 43,1 *skrajne wartości miesięczne ** wartość średnioroczna 135

136 Anna Świercz, Agnieszka Gandzel prowadzanych do wód powierzchniowych (Heindrich, 1999). W ściekach po procesie oczyszczenia stwierdza się bardzo wysoki wzrost zawartości tlenu rozpuszczalnego (nawet 6-krotny) przy czym ichśrednie natlenienie wynosiło w okresie badawczym 6,2 mg O 2 /dm 3. W czasie sezonu obserwacyjnego zdarzały się (szczególnie w miesiącachzimowych) przekroczenia norm badanychparametrów, ale zrzut oczyszczonychścieków nie miał większego wpływu na jakość wód potoku Stawki (w wodachponiżej oczyszczalni stwierdzono niewielki wzrost zawartości azotu amonowego, fosforanów i żelaza od 0,5 do maksymalnie 3%). Wnioski Na podstawie wyników działania oczyszczalni w Inwałdzie można stwierdzić, że w oczyszczalniachtrzcinowychosiągane są wysokie efekty oczyszczenia. Szczególnie zadowalające wyniki uzyskuje się w przypadku redukcji zawiesin, BZT 5, ChZT oraz związków biogennych. Obserwuje się też wyraźny wzrost natlenienia ścieków, obniżenie ph. Mankamentem oczyszczalni w Inwałdzie jest to, że w zbyt małym stopniu utylizuje związki azotu (szczególnie NH 4 ), co może być przyczyną wzrostu eutroficzności wód powierzchniowych. Mimo stabilizacji procesu oczyszczania (6 rok działalności obiektu) w okresie zimowym obserwuje się niewielki (do 12%) spadek efektywności. Nie wpływa on jednak znacząco na ogólny, średnioroczny stopień utylizacji zanieczyszczeń oraz pogorszenie się parametrów sanitarnych wód Stawki. Oczyszczalnie trzcinowe nie stanowią dysonansu w krajobrazie wiejskim, są energooszczędne, mało uciążliwe, trwałe (minimum 50 lat), nie wymagają stałej obsługi. Wydaje się, że dobrze zaprojektowane i wykonane mogą być alternatywą w zakresie oczyszczania ścieków dla wiejskichszkół, gospodarstw rolnychlub niewielkichwsi i osiedli. Mogą również pełnić funkcję doczyszczającą w oczyszczalniachkonwencjonalnych, przy występującychprzesiąkachz wysypisk, a także przy utylizacji silnie obciążonychzanieczyszczeniami cieków wodnych. Hydrobotanic Treatment Stations in the Rural Landscape on the example of Inwałd Summary The aim of this paper is to evaluate the efficiency of the cane treatment station in Inwałd as well as its influence on the hygienic state of the ground waters between 1998 2002. The analysed treatment station is located in the village of Inwałd (Beskid Mały). The sewage disposal in this treatment station is done according to Kickuth s method. During the treatment station operations there was an increase of iron by approx. 10 30% observed in the purified sewage. The suspended matter was at the level of 43 91 mg/dm 3 and the degree of its reduction ranged from 30 to 90%. The increase was likewise visible in the sewage oxygenating. In the observational season the norms of the tested parameters were sometimes exceeded, however, the discharge of the purified sewage did not have an influence upon the quality of the Stawka spring water. It seems that the well designed and constructed treatment stations may be an alternative to the schools located in the countryside as well as 136

Oczyszczalnie hydrobotaniczne w krajobrazie wiejskim na przykładzie Inwałdu 137 farms, small villages and districts. They can be also used for purifying sewage from the traditional treatment stations as well as for purifying water leakage from the municipal waste dump. Literatura Gandzel A., 2000, Charakterystyka i znaczenie biologicznych oczyszczalni ścieków na przykładzie oczyszczalni korzeniowej w Inwałdzie, Inst. Geografii AŚ, Kielce, 65 ss. Heindrich Z., 1999, Kanalizacja, WSiP, Warszawa. Hermanowicz W., Dojlido J., Koziorowski B., Zerbe I., 1998, Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków, PWN, Warszawa, s. 1 56. KickuthR., KarschM., Schroll K., Dzikiewicz M., Sakowski M., Malarski R., Gąsiorowski M., 1994, Oczyszczalnie korzeniowe System Kickuth, Fundacja Wspomagająca Zaopatrzenie Wsi w Wodę, Sem. specjal., Łódź. Obarska-Pempkowiak H., 1996, Wykorzystanie roślin ekosystemów bagiennychdo oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych, Wiad. Melioracyjne i Łąkarskie 1. Pietrasik S. (red.), 2001, Hydrobotaniczne metody oczyszczania ścieków, Ogólnopolskie Towarzystwo Zagospodarowania Odpadów 3R, Tow. na rzecz Ziemi, Woj. Fundusz Ochrony Środowiska i Gosp. Wodnej w Krakowie, UW w Bielsku-Białej, UM w Andrychowie. Kowalik P., 1996, Efekty oczyszczania ścieków w oczyszczalniach hydrobotanicznych, Wiad. Melioracyjne i Łąkarskie 1. 137

138