PRAKTYCZNE SPORZĄDZANIE BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ opracowała: Urszula Tobolska Alina Dyrek OPIS BIBLIOGRAFICZNY KSIĄŻKI (JEDNEGO, DWÓCH TRZECH AUTORÓW) Elementy opisu bibliograficznego książki (w przypadku jednego autora) Nazwisko, imię autora. Tytuł. Kolejne wydanie. Miejsce wydania. Rok wydania. ISBN. Elementy opisu (gdy autorów jest dwóch lub trzech) Nazwisko, imię autora pierwszego, nazwisko, imię autora drugiego, nazwisko, imię autora trzeciego. Tytuł. Wydanie. Miejsce wydania. Rok wydania. ISBN. Elementy opisu (autorów jest więcej niż trzech) Nazwisko, imię autora pierwszego oraz dopisek i in. Tytuł. Miejsce wydania. Rok wydania. ISBN. Przykład opisu bibliograficznego książki (w przypadku jednego autora) Herbert, Zbigniew. Wiersze wybrane. Wyd. 3. Kraków 2007. ISBN 978-83-85568-93-3. Przykład opisu bibliograficznego dwóch autorów Grzybowski, Przemysław Paweł, Sawicki, Krzysztof. Pisanie prac i sztuka ich prezentacji. Kraków 2010. ISBN 978-83- 7587-395-5. Przykład opisu bibliograficznego książki, gdy jest więcej niż trzech autorów Sabak, Agnieszka [i in.]. Repetytorium maturzysty : język polski : krótkie streszczenia, problematyka utworów, wprowadzenia do epok. Kraków 2010. ISBN 978-83-7517-133-4. OPIS BIBLIOGRAFICZNY PRACY ZBIOROWEJ (POD REDAKCJĄ) Elementy opisu pracy zbiorowej pod redakcją. Tytuł. Red. (imię i nazwisko redaktora). Miejsce. Rok wydania. ISBN. Powyższy opis może wyglądać tak: Elementy opisu pracy zbiorowej pod redakcją rozpoczynający się od podania nazwiska redaktora. Nazwisko, imię redaktora. Tytuł. Wydanie. Miejsce wydania. Rok wydania. ISBN. Elementy opisu bibliograficznego jednego tomu wielotomowej pracy zbiorowej. Tytuł. Red. (imię i nazwisko redaktora/opracowującego). Część tomu. Wydanie. Miejsce wydania. Rok wydania. ISBN. Przykład opisu bibliograficznego dla pracy zbiorowej rozpoczynający się od tytułu Język polski : praca zbiorowa. Red. Stanisław Frycie. Wyd. 3 popr. i rozsz. Warszawa 2001. ISBN 83-85394-49-4. Powyższy opis może wyglądać tak: Przykład opisu bibliograficznego dla pracy zbiorowej rozpoczynający się od podania nazwiska redaktora Frycie, Stanisław (red.). Język polski : praca zbiorowa. Wyd. 3 popr. i rozsz. Warszawa 2001. ISBN 83-85394-49-4. Przykład opisu bibliograficznego jednego tomu wielotomowej pracy zbiorowej Lektury polonistyczne : średniowiecze renesans barok. Red. Andrzej Borowski, Janusz S. Gruchała. T. 1. Wyd. 4. Kraków 1997. ISBN 83-7052-304-8. 1
OPIS BIBLIOGRAFICZNY FRAGMENTU KSIĄŻKI (OPOWIADANIA, WIERSZA) JEDNEGO AUTORA, A TAKŻE HASŁA Z ENCYKLOPEDII CZY SŁOWNIKA Fragment w wydawnictwie zwartym to wyodrębniona część książki. Elementy opisu dotyczące fragmentu podaje się po odpowiednich informacjach odnoszących się do całości dzieła. Na końcu opisu podajemy strony lokalizujące fragment w obrębie książki. Numer ISBN nie jest w tym przypadku obowiązkowy. fragmentu w wydawnictwie zwartym. Nazwisko, imię autora. Tytuł dokumentu macierzystego, Oznaczenie wydania. Miejsce wydania. Rok wydania. Tytuł fragmentu książki. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony). hasła ze słownika Tytuł dokumentu macierzystego. Red. Oznaczenie wydania. Miejsce wydania. Rok wydania. Tytuł hasła. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony). hasła z encyklopedii (znajdujące się w jednym z jej tomów) Nazwisko, imię autora. Tytuł. Część tomu. Oznaczenie wydania. Miejsce wydania. Rok wydania. Tytuł hasła. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony). wiersza ze zbioru jednego autora. Nazwisko, imię autora. Tytuł dokumentu macierzystego, Oznaczenie wydania. Miejsce wydania. Rok wydania. Tytuł wiersza. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony). opowiadania ze zbioru jednego autora. Nazwisko, imię autora. Tytuł dokumentu macierzystego, Oznaczenie wydania. Miejsce wydania. Rok wydania. Tytuł opowiadania. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony). Przykład opisu bibliograficznego fragmentu książki. Dziechcińska, Hanna. Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Warszawa 2001. Stanisław Windakiewicz pisał, s. 46-47. Przykład opisu bibliograficznego hasła ze słownika Słownik literatury polskiego oświecenia. Red. Teresa Kostkiewiczowa. Wrocław 1977. Sarmatyzm. s. 338-345. Przykład opisu bibliograficznego hasła z encyklopedii Gloger, Zygmunt. Encyklopedia staropolska ilustrowana. T. 1. Wyd. 4. Warszawa 1978. Czwartkowe obiady, s. 295. Przykład opisu bibliograficznego wiersza ze zbioru jednego autora. Zagórski, Jerzy. Wybór wierszy. Warszawa 1977. Śmierć Parysa, s. 53-59. Przykład opisu bibliograficznego opowiadania ze zbioru jednego autora. Borowski, Tadeusz. Opowiadania wybrane. Wyd. 2. Wrocław 1971. Pożegnanie z Marią, s. 7-39. OPIS BIBLIOGRAFICZNY ARTYKUŁU (ROZDZIAŁU) Z PRACY ZBIOROWEJ, A TAKŻE Z ANTOLOGII Artykuł (rozdział) to niezależny tekst (posiadający autora i tytuł), stanowiący część publikacji. Elementy opisu dotyczące artykułu podajemy przed danymi odnoszącymi się do całości książki i wyraźnie oddzielamy stosując wyrazy, jak: In lub W. Na końcu opisu podajemy strony lokalizujące artykuł w obrębie książki. Dane dotyczące autora i tytułu artykułu opublikowanego w wydawnictwie zwartym należy przejmować z nagłówka artykułu oraz informacji umieszczonych bezpośrednio po tekście artykułu. Nie podaje się ISBN. artykułu (rozdziału) z książki pod redakcją Nazwa autora artykułu (rozdziału). Tytuł artykuł (rozdziału). W: lub In. Opis wydawnictwa zwartego (książki). Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony) Przykład opisu bibliograficznego artykułu (rozdziału) z książki pod redakcją Sprusiński, Michał. Samotność rewolucjonisty: Kordian. W: Lektury obowiązkowe. Red. Stanisław Balbus, Włodzimierz Maciąg. Wrocław 1973, s. 201-204. 2
wiersza z antologii Nazwa autora wiersza. Tytuł wiersza. W: lub In. Opis wydawnictwa zwartego (książki). Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony) rozdziału z Biblii Tytuł księgi (rozdziału). W: lub In. Opis wydawnictwa zwartego (książki). Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (strony) Przykład opisu bibliograficznego wiersza z antologii Szymborska, Wisława. Urodzony. W: Do matki. Wybór Jan Nagrabiecki. Wyd. 2. Warszawa 1980, s. 236-238. Przykład opisu bibliograficznego rozdziału z Biblii Księga Izajasza. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych [Biblia Tysiąclecia]. Wyd. 5. Poznań 2000, s. 961-1028. OPIS BIBLIOGRAFICZNY ARTYKUŁU Z CZASOPISMA Dane dotyczące autora i tytułu artykułu opublikowanego w wydawnictwie ciągłym należy przejmować z nagłówka artykułu oraz informacji umieszczonych bezpośrednio po tekście artykułu. artykułu z czasopisma Nazwa autora artykułu. Tytuł artykułu. Tytuł dokumentu macierzystego (czasopisma). Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (rok, numer, strony). Przykład opisu bibliograficznego artykułu z czasopisma Kozieł, Jacek. Po co uczyć się języka polskiego w szkole ponadgimnazjalnej?. Głos Nauczycielski 2011, nr 14, s. 10. OPIS BIBLIOGRAFICZNY RECENZJI (KSIĄŻKI, FILMU, RECENZJI TEATRALNEJ) W CZASOPIŚMIE recenzji filmowej. Nazwisko i imię reżysera filmu. Tytuł filmu. Rec. Imię i nazwisko autora recenzji. "Tytuł czasopisma" rok, numer czasopisma, strony zajęte przez recenzję. Przykład opisu bibliograficznego recenzji filmowej. Bajon, Filip (reż.). Śluby panieńskie. Rec. Iwona Kurz. Kino 2010, nr 11, s. 102-103. OPIS BIBLIOGRAFICZNY ILUSTRACJI (MATERIAŁÓW IKONOGRAFICZNYCH) W DZIELE ZWARTYM Dane dotyczące ilustracji należy przejmować z wykazu ilustracji ewentualnie z podpisu pod ilustracją ilustracji w dziele zwartym Nazwa autora dzieła (grafika, malarza, autora fotografii). Tytuł i dodatki do tytułu. Określenie techniki wykonania. Data powstania dzieła. Nazwa autora zdjęcia (jeśli jest). W: lub In: Opis wydawnictwa, w którym zamieszczona jest ilustracja. Numer strony lub tablicy, na której znajduje się ilustracja Przykład opisu bibliograficznego ilustracji w dziele zwartym Dunikowski, Xawery. Tchnienie. Blacha, 1901. Fot. W. Mądraszkiewicz. W: Polskie życie artystyczne w latach 1890-1914. Red. A. Wojciechowski. Wrocław 1967, s. 64. 3
ZASADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW DOKUMENTÓW W BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ DOKUMENTY ELEKTRONICZNE. Poszczególne elementy opisu bibliograficznego dokumentów elektronicznych są bardzo podobne do opisów bibliograficznych dokumentów drukowanych. Dochodzą elementy: Typ nośnika należy podawać w nawiasach kwadratowych po tytule. Zaleca się stosowanie następujących określeń : [online] [CD-ROM] Data wydania Rok należy podawać zawsze cyframi arabskimi, niezależnie od tego, jak został zapisany w opisywanym dokumencie elektronicznym. Daty mogą obejmować dzień, miesiąc, rok. Jeżeli daty wydania nie można określić na podstawie źródła należy w jej miejsce wpisać datę copyright. Data aktualizacji / nowelizacji Dokument można aktualizować w celu poprawienia błędów. Należy po dacie publikacji podawać datę aktualizacji lub nowelizacji stosując wyrażenia podane w źródle, jak aktualizowany w styczniu 2009 lub znowelizowany 1 marca 2009. Data dostępu W dokumentach online (dostępnych w Internecie) należy podawać datę, kiedy dokument był rzeczywiście przeglądany, ujmując ją w nawiasy kwadratowe. Datę dostępu należy poprzedzić wyrażeniem dostęp: [dostęp: 5 marca 2010] lub [dostęp: 2010-03-05]. Warunki dostępu Należy podać lokalizację dokumentu w sieci, jak: Dostępny w Internecie: http://ksiegarnia.pwn.pl/2024_pozycja.html lub Dostępny w World Wide Web: http://www.ap.krakow.pl/whk/ OPISY BIBLIOGRAFICZNE DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH książki w Internecie. Autor/redaktor. Tytuł. [Typ nośnika]. Odpowiedzialność drugorzędna. Wydanie. Miejsce wydania. Rok wydania. Data wydania. Data aktualizacji. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Numer znormalizowany. książki na płycie CD-ROM. Autor/redaktor. Tytuł. [Typ nośnika]. Odpowiedzialność drugorzędna. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, rok wydania. Data wydania. Data aktualizacji. Numer znormalizowany. Przykład opisu bibliograficznego książki w Internecie. Mickiewicz, Adam. Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie : historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem. [online]. Oprac. S. Pigoń. Wrocław 1968 [dostęp: 18 sierpnia 2011]. Dostępny w Internecie: http://univ.gda.pl/~literat/panfull/index.htm. Przykład opisu bibliograficznego książki na płycie CD-ROM. Kopaliński, Władysław. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. [CD-ROM]. Łódź: PRO-media CD, 1998. Aktualizowane w dniu 25.11.1998. ISBN 83-7231-3. artykułu w elektronicznym wydawnictwie zwartym. Autor artykułu. Tytuł artykułu. W: Tytuł dokumentu macierzystego. [Typ nośnika]. Odpowiedzialność drugorzędna dokumentu macierzystego. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, rok wydania. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Numer znormalizowany. artykułu w czasopiśmie internetowym. Autor artykułu. Tytuł artykułu. W: Tytuł czasopisma. [Typ nośnika]. Data wydania, oznaczenie zeszytu/numeru. Data aktualizacji. [Data dostępu]. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego. Warunki dostępu. Numer znormalizowany ISSN. Przykład opisu bibliograficznego artykułu w elektronicznym wydawnictwie zwartym. Wiosna Ludów (1848-1849). W: Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna. [online]. [dostęp: 18 sierpnia 2011]. Dostępny w Internecie: http://wiem.onet.pl/wiem/001c1c.html. Przykład opisu bibliograficznego artykułu w czasopiśmie internetowym. Chmielewska, Katarzyna. Poza granicami gatunku? W: Nauka. [online]. 2008, [nr] 4, s. 133-167. [dostęp 13.09.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.portalwiedzy.pan.pl/images/stories/ pliki/publikacje/nauka/2008/04/n_408_09_chmielewska.pdf. ISSN 1231-8515. 4
strony www. Autor. Tytuł strony www. [Typ nośnika]. Data wydania. Data aktualizacji. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Przykład opisu bibliograficznego strony www. Uniwersytet Pedagogiczny (Kraków). Wirtualna historia książek i bibliotek. [online]. Ostatnia aktualizacja 17.06.2009. [dostęp: 18 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ap.krakow.pl/whk/. ZASADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO INNYCH TEKSTÓW KULTURY. Tekstem kultury nazywa się wszystko, co jest jej przejawem na przestrzeni czasu np.: (literatura, malarstwo, rzeźba, ekranizacje filmowe, muzyka itp.). OPISY BIBLIOGRAFICZNE INNYCH TEKSTÓW KULTURY reprodukcji obrazu (rzeźby, dzieła architektury itp.). Autor dzieła. Tytuł dzieła. Technika wykonania dzieła. Format. Nazwa instytucji przechowującej dzieło. [Typ nośnika]. Data wydania dzieła. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Przykład opisu bibliograficznego reprodukcji obrazu (rzeźby, dzieła architektury itp.). Wyspiański, Stanisław. Chłopiec z kwiatem. Pastel. 51 x 32,5 cm. Muzeum Narodowe (Warszawa). [online]. 1893. [dostęp: 18 sierpnia 2010]. Dostępny w World Wide Web: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/wyspianski/wysp_dziec i.htm. filmu. Reżyser filmu - tylko w opisie filmu fabularnego. Tytuł filmu. Rodzaj dokumentu i typ nośnika [Film fabularny, film oświatowy na płycie CD]. Rok produkcji. utworu muzycznego. Nazwisko kompozytora, wykonawcy. Tytuł nagrania. Określenie rodzaju dokumentu. Miejsce wydania. Nazwa producenta. Rok produkcji. Przykład opisu bibliograficznego filmu fabularnego. Hoffman, Jerzy (reż.). Ogniem i mieczem. [film fabularny na płycie CD]. 1999. Przykład opisu bibliograficznego filmu oświatowego. Ptaki naszych jezior i łąk. [Film oświatowy na kasecie VHS]. WFO. Lubelski Klub Filmowy 1974. Przykład opisu bibliograficznego utworu muzycznego. Kaczmarski, Jacek. Dwadzieścia (5) lat później. [płyta CD]. Warszawa: Polskie Radio, 2000. Górniak, Edyta. To nie ja. W: Dotyk. [płyta CD]. Warszawa: WMI MUSIC Poland, 1995. programu telewizyjnego. Autor programu. Tytuł programu. [Rodzaj dokumentu]. Miejsce emisji. Stacja [data i godzina emisji]. Przykład opisu bibliograficznego programu telewizyjnego. Dąbrowa, Kamil. Kultura, głupcze - Europejski Kongres Kultury. [program telewizyjny]. Warszawa: TVP2. [wyemitowano 11 września sierpnia o godz. 23:10]. 5
ELEMENTY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO Odpowiedzialność główna - nazwisko autora. Zaliczamy tu autora książki, redaktora, reżysera filmu, kartografa. Jest pierwszym elementem opisu, można je wyróżnić wpisując drukowanymi literami, np. MICKIEWICZ, Adam Jeśli nazwiska podawane są w następującej formie: Maria i Jan Kowalscy, nazwiska zapisujemy następująco: Kowalska, Maria, Kowalski, Jan (lub z użyciem innej przyjętej interpunkcji) Dwa lub trzy nazwiska oddzielamy od siebie przecinkami lub inną przyjętą interpunkcją W przypadku więcej niż trzech autorów należy podawać nazwisko pierwszego i skrót i in. zapisany w nawiasie kwadratowym [i in.] Można zamiast imienia podać tylko inicjał, jeśli nie utrudni to identyfikacji osoby Pomijamy w opisie informacje o stopniach naukowych i funkcjach pełnionych przez autora Tytuł Tytuł jako kolejny element opisu bibliograficznego zaznaczamy kursywą (pochyłym drukiem), nie używamy cudzysłowu Dodatki do tytułu dopisujemy po dwukropku Można skracać zbyt długi tytuł. Wyrazy pominięte zaznaczamy wielokropkiem (...) Jedynym elementem opisu bibliograficznego, który umieszczamy w cudzysłowie jest tytuł czasopisma! Odpowiedzialność drugorzędna Do odpowiedzialność drugorzędnej zaliczamy redaktorów, tłumaczy, ilustratorów, opracowujących itp. W przypadku osoby pełniącej funkcję redaktora, norma dopuszcza umieszczenie redaktora na pierwszym miejscu opisu bibliograficznego, w odpowiedzialności głównej (zarezerwowanej dla autora, reżysera, kartografa). Wydanie Wydanie pierwsze lub brak o nim informacji - element opisu pomijamy! Każde kolejne wydanie zaznaczamy w opisie. Informację o zmianach dokonanych w wydaniu należy skrócić, jak: Wyd. 5 popr. Wyd. 5 uzup. Wyd. 5 zmien. Miejsce wydania To nazwa miejscowości, w której mieści się wydawnictwo. Jeśli wydawnictwo ma kilka siedzib - podajemy pierwszą nazwę z wymienionych miejscowości. Nazwa wydawcy Można skracać nazwę wydawcy, np.: PWN zamiast Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Ten element jest fakultatywny (możemy go w opisie pominąć) Rok wydania Element obowiązkowy. Jeśli nie jest podany w książce, trzeba go określić korzystając z katalogu biblioteki lub podać przybliżoną datę: [ok. 2006] Ilość stron Element nieobowiązkowy Numer ISBN (Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki) Niepowtarzalny identyfikator książki, znajdziemy go w książce wydanej po roku 1978 Numer ISSN (Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictwa Ciągłego) Niepowtarzalny identyfikator wydawnictw ciągłych tradycyjnych i elektronicznych Podawanie numerów znormalizowanych (ISSN, ISBN) dotyczy tylko dokumentów np.wykorzystanych w całości, nie fragmentu czy rozdziału. 6