adw. Jacek Trela, adw. Grzegorz Zuchowicz Kancelaria Adwokacka s.c. ul. Szpitalna 8/1 00-031 Warszawa 1 tel (+22) 828 12 58 faks (+22) 828 12 93 e-mail: kancelaria.tz@adwokatura.pl Warszawa, 11 grudnia 2006 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny Al. Solidarności 127 00 951 Warszawa Powód: Tadeusz Sznuk opłata stała: 600 zł (art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) reprezentowany przez: adw. Jacka Trelę z Kancelarii Adwokackiej adw. J. Trela, adw. G. Zuchowicz s.c. ul. Szpitalna 8/1; 00 031 Warszawa Pozwany: Skarb Państwa statio fisci Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu reprezentowany przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ul. Towarowa 28; 00 869 Warszawa Pozew o ochronę dóbr osobistych
W imieniu powoda, powołując się na udzielone mi pełnomocnictwo, wnoszę o: 1. Zobowiązanie pozwanego do dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda poprzez zamieszczenie na koszt własny w Biuletynie Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oświadczenia nie mniejszego niż 1/10 strony o następującej treści: Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu przeprasza pana Tadeusza Sznuka za naruszenie jego czci i dobrego imienia poprzez bezprawne pomówienie go o współpracę z organami bezpieczeństwa państwa. 2. Zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu wg norm przepisanych. Uzasadnienie Powód - Tadeusz Sznuk znalazł się wśród osób, których dane osobowe zostały opublikowane na tzw. liście Wildsteina (dalej lista ). W związku z tym oczywiste stało się, że w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zgodni przeciwko Narodowi Polskiemu (dalej: IPN) znajdują się dokumenty na temat powoda. Tadeusz Sznuk, w celu uzyskania dostępu do dotyczących go akt, zwrócił się zatem do IPN z wnioskiem o nadanie mu statusu pokrzywdzonego w rozumieniu art. 6 ustawy o IPN z 18.12.1998 r. [Dz.U. nr 155 poz. 1016 ze zm.]. Wniosek ten został rozpatrzony negatywnie. W dniu 23 marca 2005 r. IPN wydał zaświadczenie nr 341/05 stwierdzające, że na podstawie posiadanych i dostępnych dokumentów zgromadzonych w zasobie archiwalnym IPN Tadeusz Sznuk nie jest osobą pokrzywdzoną. d o w ó d : - wniosek powoda o udostępnienie dokumentów/zapytanie o statusu pokrzywdzonego z dnia 1 lutego 2005 r. - zaświadczenie nr 341/05 z dnia 23 marca 2005 r. Powód, będąc pewnym, że negatywne rozpatrzenie jego wniosku to efekt pomyłki, zwrócił się do IPN z prośbą o wyjaśnienie, jakie kroki powinien podjąć w celu wyjaśnienia tej kwestii. W odpowiedzi podjęte zostało postanowienie nr 11/05 z dnia 22 kwietnia 2005 r. ponownie odmawiające wydania zaświadczenia przyznającego status pokrzywdzonego. Merytoryczne uzasadnienie ograniczało się jedynie do stwierdzenia, że w posiadanych przez IPN zasobach archiwalnych nie odnaleziono dokumentów, które wskazywałyby, że pan Tadeusz Sznuk jest pokrzywdzonym w rozumieniu art. 6 ustawy o IPN. r. d o w ó d : - postanowienie nr 11/05 z dnia 22 kwietnia 2005 2
W związku z powyższym, powód, zgodnie z pouczeniem o przysługujących mu środkach prawnych, zwrócił się do Prezesa IPN z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Dla powoda dojście do prawdy i uzyskanie statusu pokrzywdzonego przestało być jedynie warunkiem zapoznania się ze zgromadzonymi na jego temat dokumentami. Stało się celem, którego osiągniecie było konieczne dla obrony dobrego imienia. W dniu 3 sierpnia 2005 r. Prezes IPN wydał postanowienie nr 80/05 nie tylko ponownie odmawiające przyznania Tadeuszowi Sznukowi statusu osoby pokrzywdzonej, ale wprost stwierdzające, że był on współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa:... zgromadzone w zasobie archiwalnym IPN dokumenty dotyczące wnioskodawcy potwierdzają, że został pozyskany do współpracy z organami bezpieczeństwa państwa w dniu 11 stycznia 1982 r. jako tajny współpracownik o ps. Arat. Głównym zadaniem pana Tadeusza Sznuka jako tajnego współpracownika organów bezpieczeństwa państwa było udzielanie informacji na temat sytuacji ogólnej w Komitecie RTV. Współpracę wnioskodawcy z organami bezpieczeństwa państwa potwierdzają znajdujące się w zasobie archiwalnym IPN dokumenty, a w szczególności raporty oficerów organów bezpieczeństwa państwa, z których wynika, iż pan Tadeusz Sznuk pięciokrotnie w latach 1982 1986, kontaktował się z nimi w celu przekazania informacji.... d o w ó d : - pismo powoda 14 maja 2005 r. - postanowienie nr 80/05 z dnia 3 sierpnia 2005 r. Analiza wyżej zacytowanego fragmentu uzasadnienia nie pozostawia żadnych wątpliwości, że Prezes IPN dopuścił się naruszenia czci i dobrego imienia powoda pomawiając go o współpracę ze służbami bezpieczeństwa państwa. Należy mieć na uwadze, że Prezes IPN nie tylko odmówił nadania powodowi statusu pokrzywdzonego, ale nazwał go wprost współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa. Merytoryczne uzasadnienie słów tak jednoznacznie naruszających cześć i dobre imię Tadeusza Sznuka ogranicza się do stwierdzenia, że: ustawa o IPN nie daje podstaw, aby Prezes Instytutu prowadził postępowanie mające na celu ustalenie, czy osoba, która figuruje w posiadanych aktach jako tajny współpracownik organów bezpieczeństwa państwa w rzeczywistości współpracowała.... IPN prowadząc postępowanie w przestrzeni życia publicznego, w której znajduje się także Tadeusz Sznuk, zobowiązany był do dołożenia szczególnej staranności i rzetelności. Tymczasem z uzasadnienia przedmiotowego postanowienia jednoznacznie wynika, że udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy powód w rzeczywistości współpracował z organami bezpieczeństwa państwa znalazło się poza zakresem zainteresowań IPN, co nie przeszkodziło postawić wobec Tadeusza Sznuka zarzutu współpracy. Fakt ten jednoznacznie świadczy o tym, że naruszenie przez Prezesa IPN czci i dobrego imienia Tadeusza Sznuka było bezprawne. 3
Ustawa o IPN nie definiuje wprawdzie pojęcia współpracy z organami bezpieczeństwa państwa, ale pojęcie to zostało zdefiniowane wprost w art. 4 ustawy z 11.04.1997 r. o ujawnianiu służby lub pracy w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1940 1990 osób pełniących funkcje publiczne [Dz.U. nr 70 poz. 443 ze zmianami]. Definicja ta znajduje zastosowanie na gruncie ustawy o IPN (vide: wyroki Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 listopada 1998 r., K 39/97 oraz z dnia 26 października 2005 r., K 31/04). Analiza jej treści pozwala wyprowadzić następujące przesłanki łącznie znamionujące współpracę: - współpraca nie mogła ograniczać się do samej deklaracji woli, lecz musiała materializować się w świadomie podejmowanych konkretnych działaniach w celu urzeczywistnienia podjętej współpracy, - współpraca musiała mieć charakter świadomy, - współpraca musiała być tajna, - współpraca musiała wiązać się z operacyjnym zdobywaniem informacji przez służby wymienione w art. 2 w/w ustawy, W tym stanie rzeczy należy podkreślić, że dla nazwania kogoś współpracownikiem służb bezpieczeństwa państwa niewystarczającym jest odnalezienie dokumentu wskazującego na fakt zarejestrowania jako tajnego współpracownika. Ograniczanie roli IPN przez jego Prezesa, tak jak w wydanym w dniu 3 sierpnia 2005 r. postanowieniu nr 80/05, wyłącznie do literalnego odczytywania treści dokumentów bez badania ich prawdziwości, a następnie ich niedopuszczalnego nadinterpretowania, przeczy ustawowym celom wskazanym w preambule ustawy o IPN. Takiego bezprawnego działania w żadnym razie nie usprawiedliwia nieprawdziwe stwierdzenie (patrz str. 3 postanowienia nr 80/05), że Prezes IPN nie może prowadzić postępowania mającego na celu ustalenie, czy osoba, która figuruje w aktach jako tajny współpracownik organów bezpieczeństwa państwa w rzeczywistości współpracowała. Z żadnego bowiem przepisu ustawy o IPN nie wynika, że o przyznaniu statusu pokrzywdzonego decyduje wyłącznie treść dokumentów znajdujących się w teczce osoby ubiegającej się o uzyskanie statusu pokrzywdzonego. Reasumując wskazać należy, że Prezes IPN w sposób bezprawny naruszył cześć i dobre imię Tadeusza Sznuka odmawiając nadania mu statusu pokrzywdzonego, a przede wszystkim poprzez nieuzasadnione pomówienie go o współpracę z organami bezpieczeństwa państwa. Szczególnie wyraźnie podkreślić należy, że Tadeusz Sznuk o fakcje zarejestrowania go jako tajnego współpracownika dowiedział się z w/w postanowienia Prezesa IPN. Funkcjonariusz SB dokonał rejestracji wbrew jego woli i świadomości. Nie zaistniała żadna z koniecznych przesłanek znamionujących współpracę. Dostrzec należy, że Tadeusz Sznuk od ponad czterdziestu lat jest komentatorem Pierwszego Programu Polskiego Radia. Jest sygnatariuszem apelu o wprowadzenie obowiązku lustracyjnego wobec 4
dziennikarzy mediów publicznych jako ludzi kształtujących światopogląd społeczny. Dla powoda zaufanie odbiorców zawsze było celem działań zawodowych. Stanowiło dorobek, kapitał i satysfakcję płynącą z wieloletniej dziennikarskiej pracy. Z uwagi na powyższe wnoszę jak na wstępie. Jacek Trela adwokat Załączniki: 1/ pełnomocnictwo 2/ wniosek powoda o udostępnienie dokumentów/zapytanie o statusu pokrzywdzonego z dnia 1 lutego 2005 r. 3/ zaświadczenie nr 341/05 z dnia 23 marca 2005 r. 4/ postanowienie nr 11/05 z dnia 22 kwietnia 2005 r. 5/ pismo powoda 14 maja 2005 r. 6/ postanowienie nr 80/05 z dnia 3 sierpnia 2005 r. 7/ dowód uiszczenia opłaty sądowej. 8/ odpis pozwu z załącznikami. 5
6
7
8