REGULAMIN POSTĘPOWANIA DYSCYPLINARNEGO WOBEC BIEGŁYCH REWIDENTÓW Spis treści: Dział I Przepisy wstępne Rozdział 1 Przepisy wstępne ( 1-3) Dział II Rzecznik i Sąd Rozdział 2 Przepisy ogólne ( 4-15) Rozdział 3 Rzecznik ( 16-20) Rozdział 4 Organizacja pracy Rzecznika ( 21-23) Rozdział 5 Sąd ( 24-25) Rozdział 6 Organizacja pracy Sądu ( 26-29) Dział III Uczestnicy postępowania Rozdział 7 Strony, obrońcy, pełnomocnicy i wnioskodawcy ( 30-34) Dział IV Czynności procesowe Rozdział 8 Terminy i doręczenia ( 35-40) Rozdział 9 Protokoły ( 41) Rozdział 10 Dowody ( 42-45) Rozdział 11 Wydawanie dokumentów i udostępnianie akt ( 46-48) Dział V Postępowanie dyscyplinarne przed Rzecznikiem Rozdział 12 Przepisy ogólne ( 49-55) Rozdział 13 Postępowanie wyjaśniające ( 56-57) Rozdział 14 Dochodzenie dyscyplinarne ( 58-66) Rozdział 15 Nadzór nad postępowaniem wyjaśniającym i dochodzeniem dyscyplinarnym ( 67) Dział VI Postępowanie sądowe Rozdział 16 Przepisy ogólne ( 68-76) Rozdział 17 Postępowanie przed Sądem ( 77-87) Rozdział 18 Środki odwoławcze ( 88-90) Dział VII Postępowanie wykonawcze Rozdział 19 Wykonanie prawomocnych orzeczeń ( 91) Rozdział 20 Koszty postępowania ( 92-93)
DZIAŁ I Przepisy wstępne Rozdział 1 Przepisy wstępne 1. Niniejszy regulamin określa zasady i tryb prowadzenia postępowania dyscyplinarnego wobec biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania obowiązków przez Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego oraz Krajowy Sąd Dyscyplinarny z zastrzeżeniem art. 46 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. Nr 77, poz. 649). 2. Użyte w niniejszym regulaminie określenia oznaczają: 1) ustawa ustawę z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym; 2) statut statut Krajowej Izby Biegłych Rewidentów; 3) KNA Komisję Nadzoru Audytowego; 4) Izba Krajową Izbę Biegłych Rewidentów; 5) Rada Krajową Radę Biegłych Rewidentów; 6) Biuro Biuro Krajowej Izby Biegłych Rewidentów; 7) Sąd Krajowy Sąd Dyscyplinarny; 8) Rzecznik (bez bliższego określenia) Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego lub jego zastępców; 9) rzeczoznawca Izby osobę wpisaną na listę rzeczoznawców prowadzoną przez Radę; 10) wnioskodawca osobę lub instytucję, która zawiadamia o przewinieniu dyscyplinarnym Rzecznika; 11) orzeczenia postanowienia i wyroki. 3. Do biegu terminu przedawnienia przewinienia dyscyplinarnego nie wlicza się okresu zawieszenia postępowania dyscyplinarnego.
DZIAŁ II Rzecznik i Sąd Rozdział 2 Przepisy ogólne 4. Obsługę kancelaryjno-organizacyjną Rzecznika i Sądu wykonuje Biuro. 5.1. Biuro prowadzi wspólne dla Rzecznika i Sądu repertorium, skorowidz nazwisk oraz terminarz rozpraw i posiedzeń. Repertorium i terminarz oraz skorowidz nazwisk mogą być prowadzone w formie elektronicznej. 2. Repertorium powinno umożliwiać w każdej chwili przegląd działalności Rzecznika i Sądu w sprawie oraz uwidaczniać stan sprawy w danej chwili. 6.1. Do repertorium wpisuje się zawiadomienia skutkujące wszczęciem postępowania dyscyplinarnego. 2. Repertorium zawiera następujące rubryki: 1) sygnatura akt obejmująca oznaczenie Rzecznika KRD i Sądu KSD i liczbę porządkową, która jest numerem sprawy wpływającej w danym roku; 2) data wpływu pism; 3) imię i nazwisko biegłego rewidenta, którego sprawa dotyczy; 4) zarzut; 5) przekazano wg właściwości; 6) uwagi. 3. Jeżeli zawiadomienie, skarga, zażalenie, wniosek o ukaranie lub odwołanie dotyczy kilku biegłych rewidentów, w rubryce, o której mowa w ust. 2 pkt 3, wpisuje się imiona i nazwiska ich wszystkich. 4. W rubryce zarzut wpisuje się krótkie, przejrzyste oznaczenie zarzucanego czynu, sformułowane przez Rzecznika. 5. W rubryce przekazano wg właściwości oprócz daty przekazania wskazuje się organ, któremu sprawa została przekazana. 6. W rubryce uwagi wpisuje się inne istotne informacje o biegu sprawy. 2
7. W razie zwrócenia przez Sąd sprawy do uzupełnienia dochodzenia lub zawieszenia postępowania numer sprawy w repertorium pozostaje bez zmian, zaś adnotacje o toku postępowania umieszcza się w rubryce uwagi. 7.1. Jeżeli w toku dochodzenia wpłynie nowe zawiadomienie, skarga lub zażalenie, dotyczące tego samego biegłego rewidenta, sprawy można prowadzić łącznie pod wcześniejszą sygnaturą akt z repertorium. 2. Jeżeli w toku postępowania sądowego wpłynie nowy wniosek o ukaranie dotyczący tego samego biegłego rewidenta, sprawy można prowadzić łącznie pod wcześniejszą sygnaturą akt z repertorium. Połączenia spraw dokonuje przewodniczący składu orzekającego zarządzeniem. 3. W przypadku łącznego prowadzenia postępowań na zasadach opisanych w ust. 1 i 2 wszystkie późniejsze sprawy przekreśla się, przy czym w rubryce uwagi przy każdej z połączonych spraw należy zaznaczyć ich wzajemny związek połączenie do wspólnego rozpoznania. 4. Sprawy połączone w sposób określony w ust. 1 i 2 należy uważać w sprawozdaniach za jedną sprawę. 8. W razie wyłączenia sprawy czyni się o tym wzmiankę w rubryce uwagi i jeśli w sprawie ma być prowadzone dalsze postępowanie dyscyplinarne wpisuje się ją pod nową liczbą repertorium, przenosi wpisy już dokonane do odpowiednich rubryk nowej liczby repertorium oraz zaznacza w rubryce uwagi wzajemny związek spraw. Wyłączenia spraw dokonuje przewodniczący składu orzekającego zarządzeniem. 9. Sprawy załatwione oznacza się po lewej stronie repertorium (przy sygnaturze sprawy) czerwonym kolorem. 10.1. Repertorium otwiera się każdego roku od liczby 1; dalsze liczby biegną kolejno przez cały rok kalendarzowy. 2. Sprawy wpisuje się do repertorium w takim porządku, w jakim wpływają do Rzecznika i Sądu. Liczba porządkowa, którą sprawa otrzymuje przy pierwszym wpisie, stanowi liczbę repertorium. 3
11. Spraw niezałatwionych ostatecznie do końca danego roku nie przenosi się do repertorium roku następnego; należy tylko liczby porządkowe tych spraw wpisać na pierwszej stronie repertorium następnego roku z uwagą niezałatwione w roku.... Podobnie postąpić należy ze sprawami z lat poprzednich, które nie zostały załatwione w danym roku. W miarę ostatecznego załatwienia tych spraw należy wykreślić odpowiednie liczby na pierwszej stronie repertorium bieżącego roku, w danym zaś repertorium przy dokonaniu potrzebnych wpisów oznaczyć każdą z tych spraw jako załatwioną. 12. Repertorium może być prowadzone dla kilku lat, z zastrzeżeniem, że z upływem danego roku podkreśla się ostatni wpis czerwonym kolorem, a na następnej stronie wpisuje się rok 20..., zamieszcza się liczby spraw niezałatwionych w poprzednich latach i począwszy od następnej strony wpisuje się sprawy, które wpłyną w danym roku. 13. Jednocześnie z pierwszym wpisem do repertorium wpisuje się imię i nazwisko biegłego rewidenta, którego dotyczy postępowanie dyscyplinarne oraz liczbę repertorium do skorowidza. Skorowidz prowadzi się alfabetycznie w okresie wieloletnim, przy czym rok należy wpisać czerwonym kolorem po ostatnim zapisie z roku poprzedniego. 14. Do terminarza rozpraw i posiedzeń wpisuje się pod właściwą datą sprawy, które mają być rozpoznawane, nazwisko Rzecznika, nazwiska członków składu orzekającego w danej sprawie oraz nazwisko obwinionego, wskazanie pokrzywdzonego. 15.1. Pisma wysłane przez Rzecznika i Sąd w sprawach dyscyplinarnych oznacza się liczbą, pod którą sprawa została zapisana do repertorium. 2. Pisma wpływające do Rzecznika i Sądu w sprawach dyscyplinarnych są wpisywane do repertorium oraz dołączane do akt sprawy. Pisma te oznacza się datą wpływu i sygnaturą akt z repertorium sprawy. Karty akt numeruje się liczbami porządkowymi bez względu na to, jaki rodzaj dokumentu został do nich dołączony. 3. Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny i Przewodniczący Sądu organizują wspólnie minimum raz w roku naradę w celu omówienia orzecznictwa dyscyplinarnego oraz omówienia bieżących problemów występujących w działalności Rzecznika i Sądu. 4
Rozdział 3 Rzecznik 16.1. Rzecznik prowadzi postępowanie wyjaśniające i dochodzenie dyscyplinarne. 2. Po upływie swojej kadencji Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny sporządza sprawozdanie z działalności i przedstawia je Krajowemu Zjazdowi Biegłych Rewidentów. 17. W razie urlopu, choroby, nieobecności uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków lub innej przeszkody w wykonywaniu obowiązków przez Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego, jego obowiązki pełni wskazany przez niego jeden z zastępców. 18.1. Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny dokonuje, pomiędzy swoimi zastępcami, podziału spraw dotyczących prowadzenia postępowania wyjaśniającego i dochodzenia dyscyplinarnego, udziału w posiedzeniach i w innych sprawach należących do jego właściwości. 2. Rzecznik zawiadamia niezwłocznie Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego o przeszkodach w wykonywaniu swoich obowiązków. 19. Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny raz na kwartał przeprowadza naradę ze swoimi zastępcami w celu omówienia orzecznictwa dyscyplinarnego, rozważenia spornych zagadnień powstałych w praktyce dochodzeniowej, w postępowaniu przed Sądem oraz ujednolicenia i usprawnienia postępowania, a także w celu omówienia przyczyn i skutków trwania dochodzeń dyscyplinarnych przez okres dłuższy niż 6 miesięcy. 20.1. O wyłączeniu Rzecznika na wniosek stron orzeka Sąd po złożeniu przez Rzecznika, którego wniosek dotyczy, pisemnego oświadczenia co do treści wniosku. 2. Na postanowienie oddalające wniosek strony o wyłączenie Rzecznika nie przysługuje zażalenie. Rozdział 4 Organizacja pracy Rzecznika 21. Biuro prowadzi sprawy Rzecznika, a w szczególności: 1) zakłada, prowadzi i przechowuje akta spraw dyscyplinarnych; 5
2) prowadzi: a) repertorium spraw dyscyplinarnych i spraw odwoławczych, b) skorowidz nazwisk. 22.1. Korespondencja w sprawach dyscyplinarnych ma charakter poufny. 2. Akta spraw dyscyplinarnych przechowuje się z zachowaniem należytej ostrożności i pod zamknięciem. 3. Akta powinny być uporządkowane i zszyte, a karty akt ponumerowane na bieżąco. 23. Wezwanie obwinionego, świadka i rzeczoznawcy Izby oraz inne pisma Rzecznika wysyła się w zamkniętej kopercie z uwzględnieniem czasu koniecznego do umożliwienia stawiennictwa. Wezwania doręcza się za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Rozdział 5 Sąd 24. Sąd rozpoznaje sprawy orzekając jako sąd jednoinstancyjny. 25.1. O wyłączeniu członka Sądu, na wniosek stron, Sąd orzeka postanowieniem, po złożeniu przez członka Sądu, którego wniosek dotyczy, pisemnego oświadczenia co do treści wniosku. 2. Na postanowienie oddalające wniosek strony o wyłączenie członka Sądu zażalenie nie przysługuje. Rozdział 6 Organizacja pracy Sądu 26.1. Pracą Sądu kieruje Przewodniczący Sądu. 2. Do zadań Przewodniczącego Sądu należy w szczególności: 1) zaznajamianie się z pismami wpływającymi do Sądu i dokonywanie ich dekretacji; 2) rozdzielanie pracy pomiędzy członków Sądu, wyznaczanie przewodniczącego oraz członków składu orzekającego; 3) zaznajamianie się z przebiegiem ważniejszych spraw rozpoznawanych przez Sąd; 6
4) czuwanie nad sprawnością i terminowością rozpoznawania spraw przez poszczególne składy orzekające; 5) prowadzenie listy biegłych rewidentów obrońców z urzędu. 3. Przewodniczący Sądu raz na kwartał przeprowadza naradę z członkami Sądu w celu omówienia zagadnień związanych z orzekaniem, eliminowaniem uchybień w postępowaniu sądowym oraz utrzymaniem odpowiedniego poziomu orzekania. 27. Biuro prowadzi sprawy Sądu, a w szczególności: 1) zakłada, prowadzi i przechowuje akta spraw dyscyplinarnych; 2) prowadzi: a) repertorium spraw dyscyplinarnych, b) skorowidz nazwisk, c) terminarz rozpraw i posiedzeń. 28.1. Korespondencja Sądu w sprawach dyscyplinarnych ma charakter poufny. 2. Akta spraw dyscyplinarnych przechowuje się z zachowaniem należytej ostrożności i pod zamknięciem. 3. Akta powinny być uporządkowane i zszyte, a karty akt ponumerowane na bieżąco. 29. Wezwanie obwinionego, świadka i rzeczoznawcy Izby oraz inne pisma Sądu wysyła się w zamkniętej kopercie z uwzględnieniem czasu koniecznego do umożliwienia stawiennictwa. Wezwania doręcza się za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. DZIAŁ III Uczestnicy postępowania Rozdział 7 Strony, obrońcy, pełnomocnicy i wnioskodawcy 30. O nadaniu statusu pokrzywdzonego decyduje Rzecznik lub Sąd odpowiednio do etapu postępowania, postanowieniem z pouczeniem o przysługujących mu uprawnieniach. 7
31.1. Upoważnienie do obrony może być udzielone w formie pisemnej lub złożone do protokołu w toku postępowania dyscyplinarnego. 2. Obrońca może reprezentować kilku obwinionych w ramach jednego postępowania dyscyplinarnego, jeżeli ich interesy nie pozostają w sprzeczności. 3. Jeżeli obwiniony wnosi o ustanowienie jako obrońcy adwokata lub radcę prawnego, Sąd zwraca się do właściwej ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego Okręgowej Rady Adwokackiej lub Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych celem wskazania właściwego adwokata lub radcy prawnego. 4. Od postanowień Sądu wydanych w sprawie wyznaczenia obrońcy z urzędu nie przysługują stronom środki odwoławcze. 32. Obwiniony oraz jego obrońca w każdym stadium postępowania dyscyplinarnego może przeglądać akta sprawy, zgłaszać wnioski dowodowe, sporządzać z nich notatki, żądać wydania kserokopii. 33. Obwiniony oraz jego obrońca mają prawo brać udział we wszystkich czynnościach wykonywanych w toku postępowania dyscyplinarnego. 34.1. W toku postępowania dyscyplinarnego pokrzywdzony jest uprawniony w szczególności do: 1) zgłaszania wniosków, brania udziału w dokonywanych czynnościach oraz zadawania pytań obwinionemu, świadkom i rzeczoznawcom Izby; 2) wniesienia zażalenia na postanowienie Rzecznika o odmowie wszczęcia dochodzenia, o jego zawieszeniu lub o umorzeniu dochodzenia. 2. Pokrzywdzony może ustanowić pełnomocnika. 3. W uzasadnionym przypadku Sąd wyznacza pokrzywdzonemu, na jego wniosek, jeżeli nie jest w stanie osobiście dochodzić swoich praw, pełnomocnika z urzędu. 4. Jeżeli pokrzywdzony wnosi o ustanowienie swoim pełnomocnikiem adwokata lub radcę prawnego, Sąd zwraca się do właściwej ze względu na miejsce zamieszkania pokrzywdzonego Okręgowej Rady Adwokackiej lub Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych, by wskazała właściwego adwokata lub radcę prawnego. 5. Od postanowień Sądu w sprawie wyznaczenia pełnomocnika z urzędu nie przysługują stronom środki odwoławcze. 8
6. Udział pokrzywdzonego w postępowaniu dyscyplinarnym jest dobrowolny. Może ono toczyć się bez udziału pokrzywdzonego. 7. Za pokrzywdzonego, który nie jest osobą fizyczną czynności procesowych dokonuje osoba uprawniona do działania w jego imieniu. Legitymację do działania potwierdza się wyciągiem z właściwego rejestru oraz dowodem tożsamości. 8. Na każdym etapie postępowania wnioskodawca może złożyć wniosek o przyznanie mu statusu pokrzywdzonego. W przypadku odmowy przyznania statusu pokrzywdzonego na postanowienie Rzecznika o odmowie przysługuje wnioskodawcy zażalenie do Sądu w terminie 7 dni od doręczenia mu postanowienia. Na postanowienie Sądu o odmowie przyznania statusu pokrzywdzonego zażalenie nie przysługuje. DZIAŁ IV Czynności procesowe Rozdział 8 Terminy i doręczenia 35.1. Pisma związane z postępowaniem dyscyplinarnym, w tym wezwania, orzeczenia i zarządzenia, wręcza się adresatom za pokwitowaniem lub przesyła listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru pisma. 2. Wezwania do stawienia wręcza się lub przesyła nie później niż na 14 dni przed terminem oznaczonym w wezwaniu. 36. W sprawie wszczętej na wniosek dwóch lub więcej stron, pisma doręcza się wszystkim stronom, chyba że we wniosku strony wskazały jedną z nich jako upoważnioną do odbioru pism. 37. W toku postępowania dyscyplinarnego strony oraz obrońcy i pełnomocnicy informują Biuro o każdej zmianie swego adresu. 38. Jeżeli obecny przed Rzecznikiem lub w Sądzie adresat pisma wykazał swoją tożsamość, można mu doręczyć pismo bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru. 9
39. Przywrócenie terminu do złożenia wniosku o jego przywrócenie jest niedopuszczalne. 40. Jeżeli pismo podlegające doręczeniu zostało złożone tak późno, że jego odpisu nie można doręczyć przed terminem posiedzenia (rozprawy), doręcza się to pismo na posiedzeniu (rozprawie) i odnotowuje fakt doręczenia w protokole. Rozdział 9 Protokoły 41. Z czynności procesowych wykonywanych w toku postępowania dyscyplinarnego Sąd lub Rzecznik sporządza protokoły. Rozdział 10 Dowody 42. W celu ustalenia stanu faktycznego organ prowadzący postępowanie dyscyplinarne przeprowadza postępowanie dowodowe. 43.1. Dowody przeprowadza się z urzędu lub na wniosek stron. 2. Na postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego stronom nie przysługuje zażalenie. 44.1. Jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy wymaga wiadomości specjalistycznych Rzecznik lub Sąd powołuje rzeczoznawcę Izby. 2. O dopuszczeniu dowodu z opinii rzeczoznawcy Izby wydaje się postanowienie. W postanowieniu tym należy wskazać osobę i specjalność powoływanego rzeczoznawcy Izby oraz określić przedmiot, zakres i termin sporządzenia opinii. 3. W przypadku, gdy wśród rzeczoznawców Izby brak jest osoby o wiedzy specjalistycznej wymaganej dla potrzeb toczącego się postępowania dyscyplinarnego Rzecznik lub Sąd powołuje specjalistę w danym zakresie albo zwraca się o wydanie opinii przez instytucję naukową lub specjalistyczną. Do wykonywania czynności specjalisty jest uprawniony nie tylko rzeczoznawca, ale także każda osoba, o której wiadomo, 10
że ma odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie. W takim przypadku specjalistę lub instytucję traktuje się na zasadach identycznych jak rzeczoznawcę Izby. 4. Powołanemu w postępowaniu dyscyplinarnym rzeczoznawcy Izby, specjaliście lub instytucji przysługuje wynagrodzenie w wysokości określonej przez Radę. 45.1. Każda osoba posiadająca informacje przydatne dla toczącego się postępowania dyscyplinarnego może być przesłuchana w charakterze świadka, z zastrzeżeniem przepisów art. 178, 179, 180, 182, 183 i 185 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm. 1) ). 2. Świadkom, w związku ze stawiennictwem na wezwanie, przysługuje zwrot kosztów podróży oraz w uzasadnionych przypadkach (w oparciu o przedstawione zaświadczenie) zwrot utraconych zarobków, zgodnie z przepisami regulującymi należności świadków i rzeczoznawców w postępowaniu przed sądami powszechnymi. Rozdział 11 Wydawanie dokumentów i udostępnianie akt 46. Po zakończeniu postępowania dyscyplinarnego wydanie stronie dokumentu na jej pisemny wniosek następuje na zarządzenie Przewodniczącego Sądu lub Rzecznika. Z faktu wydania oryginałów dokumentów sporządza się notatkę służbową. 47.1. Udostępnienie stronie akt sprawy do przejrzenia w obecności pracownika Biura, sporządzanie z nich notatek, wydania na jej pisemny wniosek odpisów w formie kserokopii po uiszczeniu kwoty 1 zł za każdą stronę A4 oraz wydanie jej dokumentów złożonych w sprawie lub wydanie dokumentów na podstawie akt sprawy, może nastąpić po wykazaniu 1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123, poz. 849 i Nr 128, poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802, Nr 182, poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237, poz. 1651, z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716, Nr 127, poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323, Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206, poz. 1589 oraz z 2010 r. Nr 7, poz. 46. 11
przez nią tożsamości, a co do osób innych niż strona po wykazaniu ponadto istnienia uprawnienia wynikającego z przepisów dotyczących postępowania dyscyplinarnego. 2. Decyzję w zakresie udostępniania akt podejmuje w formie zarządzenia Rzecznik lub Przewodniczący Sądu, odpowiednio do etapu postępowania. 48. Akta sprawy przesyła się na żądanie sądowi powszechnemu lub prokuratorowi, jeżeli pozwala na to bieg sprawy. DZIAŁ V Postępowanie dyscyplinarne przed Rzecznikiem Rozdział 12 Przepisy ogólne 49.1. Postępowanie dyscyplinarne wszczyna się z urzędu lub w oparciu o zawiadomienie o przewinieniu dyscyplinarnym. 2. Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego może w szczególności pochodzić od KNA, Rady, Krajowej Komisji Nadzoru lub Ministra Sprawiedliwości. 3. Zawiadomienie o przewinieniu dyscyplinarnym powinno mieć formę pisemną i zostać podpisane przez osobę zawiadamiającą lub też zostać złożone do protokołu przed Rzecznikiem. 4. Pisemne zawiadomienie o charakterze anonimowym może być podstawą dla wszczęcia postępowania dyscyplinarnego tylko wówczas, gdy przeprowadzone postępowanie wyjaśniające jednoznacznie potwierdzi fakt popełnienia przez konkretną osobę przewinienia dyscyplinarnego. 5. Jeżeli fakty zawarte w zawiadomieniu o przewinieniu dyscyplinarnym nie dają podstawy do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, Rzecznik po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego wydaje postanowienie o zamknięciu postępowania wyjaśniającego i odmowie wszczęcia dochodzenia dyscyplinarnego. 6. Osoba lub instytucja, która złożyła zawiadomienie o przewinieniu, powinna w ciągu 6 tygodni otrzymać zawiadomienie o wszczęciu albo odmowie wszczęcia dochodzenia dyscyplinarnego. 12
50.1. Dochodzenie dyscyplinarne polega na wszechstronnym zbadaniu okoliczności sprawy oraz na zebraniu i zabezpieczeniu dowodów. Należy również ustalić, czy obwiniony był już poprzednio karany dyscyplinarnie. 2. Świadek może być przesłuchany przez Rzecznika, po uprzednim pouczeniu o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. 51. Rzecznik zawiadamia Radę o wszczęciu, odmowie wszczęcia, zawieszeniu lub umorzeniu dochodzenia bądź o sporządzeniu wniosku o ukaranie oraz środkach odwoławczych w sprawach członków organów Izby, przewodniczącego zarządu regionalnego oddziału Izby lub rzeczoznawcy Izby. 52. Postępowanie dyscyplinarne powinno być prowadzone bez zbędnej zwłoki. 53.1. Po powzięciu wiadomości wskazujących na istnienie przewinienia dyscyplinarnego Rzecznik wszczyna i przeprowadza postępowanie wyjaśniające. 2. Z treścią postanowień wydawanych w toku dochodzenia dyscyplinarnego Rzecznik zapoznaje obwinionego przez doręczenie mu odpisu postanowienia i umożliwia obwinionemu złożenie wyjaśnień w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia na piśmie. 54. Z każdej czynności przeprowadzonej w toku dochodzenia dyscyplinarnego sporządza się protokół lub pisemną notatkę. 55.1. Jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie dochodzenia dyscyplinarnego postępowanie zawiesza się na czas trwania przeszkody. 2. Rzecznik wydaje postanowienie o podjęciu zawieszonego dochodzenia dyscyplinarnego po ustaniu przeszkody, dla której postępowanie zostało zawieszone lub po zakończeniu postępowania karnego. 3. Na zawieszenie i odmowę zawieszenia postępowania dyscyplinarnego oraz na postanowienie o podjęciu i odmowie podjęcia postępowania dyscyplinarnego stronom służy zażalenie do Sądu w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia wraz z uzasadnieniem. 13
Rozdział 13 Postępowanie wyjaśniające 56.1. Przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego jest obligatoryjne. 2. W toku postępowania wyjaśniającego Rzecznik wykonuje działania zmierzające do stwierdzenia czy przewinienie dyscyplinarne miało miejsce, w szczególności zaś ma prawo do: 1) zaznajamiania się z dokumentami; 2) przyjmowania pisemnych lub ustnych oświadczeń od członków Izby i innych osób posiadających informacje w sprawie; 3) dokonywania oględzin i zabezpieczania dowodów rzeczowych. 3. Członkowie Izby nie mogą odmówić składania, w terminach oznaczonych przez Rzecznika, oświadczeń ustnych i pisemnych, niezbędnych w toku czynności wyjaśniających. 4. Rzecznik wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego. Na postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego nie przysługuje zażalenie. 57. W przypadku ustalenia, że zachodzą przesłanki określone w 49 ust. 5 Rzecznik wydaje postanowienie o zamknięciu postępowania wyjaśniającego i odmowie wszczęcia dochodzenia dyscyplinarnego. Postanowienia doręcza się stronom wraz z uzasadnieniem. Od postanowień tych stronom przysługuje zażalenie do Sądu w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia wraz z uzasadnieniem. Rozdział 14 Dochodzenie dyscyplinarne 58.1. Dochodzenie dyscyplinarne wszczyna się wówczas, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zostało popełnione przewinienie dyscyplinarne. 2. Rzecznik wydaje postanowienie o zamknięciu postępowania wyjaśniającego i o wszczęciu dochodzenia dyscyplinarnego, wówczas gdy wyniki przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego wskazują na popełnienie przez biegłego rewidenta czynu zagrożonego karą dyscyplinarną. 3. Jeżeli czyn, którego dotyczy prowadzone dochodzenie dyscyplinarne, popełniło dwóch lub więcej biegłych rewidentów, bądź brali w nim udział lub pomagali w jego popełnieniu, dochodzeniem dyscyplinarnym obejmuje się wszystkie osoby, chyba że Rzecznik lub Sąd 14
wyłączą określone osoby do odrębnego postępowania. Na zarządzenie Rzecznika i postanowienie Sądu o wyłączeniu do odrębnego postępowania zażalenie nie przysługuje. 59. Członkowie Izby nie mogą odmówić składania, w terminach oznaczonych przez Rzecznika, zeznań niezbędnych w toku dochodzenia dyscyplinarnego, z zastrzeżeniem art. 182, art. 183 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego. 60.1. Dochodzenie dyscyplinarne zostaje umorzone, jeżeli zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do wniesienia wniosku o ukaranie, w szczególności gdy: 1) czynu nie popełniono; 2) czyn nie zawiera cech przewinienia dyscyplinarnego; 3) czyn zawiera znikomy stopień społecznej szkodliwości; 4) nastąpiło przedawnienie karalności, tj. od chwili popełnienia czynów zarzucanych biegłemu rewidentowi upłynęło pięć lat; 5) obwiniony biegły rewident zmarł albo osoba, wobec której toczy się postępowanie dyscyplinarne, nie podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej. 2. Rzecznik wydaje postanowienie o umorzeniu wszczętego dochodzenia dyscyplinarnego, jeśli obwiniony zmarł, a członkowie jego rodziny nie skorzystali z uprawnień do kontynuowania dochodzenia po jego śmierci. 61. Po powzięciu wiadomości wskazujących na zaistnienie przewinienia dyscyplinarnego Rzecznik, uznając brak swej właściwości do prowadzenia postępowania dyscyplinarnego, może przekazać sprawę właściwemu organowi, informując o tym osobę lub instytucję, która wniosła zawiadomienie oraz biegłego rewidenta, którego sprawa dotyczy. Na przekazanie sprawy nie przysługuje zażalenie. 62. Po dwukrotnym bezskutecznym wezwaniu obwinionego do złożenia wyjaśnień Rzecznik może zamknąć dochodzenie dyscyplinarne i wnieść do Sądu wniosek o ukaranie bez wysłuchania i posiadania wyjaśnień obwinionego. 63. W razie ujawnienia w toku postępowania dyscyplinarnego czynów, które mogą stanowić podstawę do skreślenia podmiotu z listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych, Rzecznik lub Sąd, odpowiednio od etapu postępowania, zawiadamiają o tym Radę, przekazując jej zebrane dowody. 15
64.1. Postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia dyscyplinarnego oraz postanowienia o jego zawieszeniu lub umorzeniu doręcza się stronom wraz z uzasadnieniem. Od postanowień tych przysługuje stronom zażalenie do Sądu w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia wraz z uzasadnieniem. 2. W wyniku rozpoznania zażaleń, o których mowa w ust. 1, Sąd orzeka w formie postanowień. Od tych postanowień Sądu stronom nie przysługują środki odwoławcze. 65.1. W terminie 14 dni od dnia zamknięcia dochodzenia dyscyplinarnego Rzecznik sporządza wniosek o ukaranie i niezwłocznie wnosi go do Sądu. 2. Wniosek o ukaranie podpisuje Rzecznik. 66.1. Dobrowolne poddanie się karze polega na złożeniu przez obwinionego oświadczenia, aby Sąd wydał wyrok skazujący i wymierzył mu określoną karę dyscyplinarną, bez przeprowadzania postępowania dowodowego. 2. Wniosek o dobrowolne poddanie się karze może złożyć obwiniony lub jego obrońca ustanowiony w sprawie. 3. Wniosek o dobrowolne poddanie się karze zostanie uwzględniony, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki: 1) czyn zarzucany obwinionemu zagrożony jest karami dyscyplinarnymi, o których mowa w art. 31 ust. 2 pkt 1-3 ustawy; 2) okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości; 3) obwiniony przyznał się do popełnienia czynu i do winy; 4) Rzecznik nie sprzeciwi się wnioskowi; 5) pokrzywdzony, należycie poinformowany o terminie rozprawy i pouczony o możliwości złożenia przez obwinionego oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się karze, nie zgłosi sprzeciwu; 6) cele postępowania dyscyplinarnego zostaną osiągnięte w całości, mimo nie przeprowadzenia rozprawy. 16
Rozdział 15 Nadzór nad postępowaniem wyjaśniającym i dochodzeniem dyscyplinarnym 67.1. Skargi wpływające na czynności Rzecznika rozpoznaje zespół rzeczników w składzie trzyosobowym, wyznaczonym przez Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego. W składzie nie może zasiadać Rzecznik, którego skarga dotyczy. 2. Zespół rozpoznający skargę informuje pisemnie zawiadamiającego o swym stanowisku, doręczając odpis podjętego postanowienia. 3. Na postanowienie, o którym mowa w ust. 2 zażalenie nie przysługuje. DZIAŁ VI Postępowanie sądowe Rozdział 16 Przepisy ogólne 68. Sąd samodzielnie ocenia materiał dowodowy i rozstrzyga nasuwające się zagadnienia prawne oraz orzeka na mocy przekonania opartego na swobodnej ocenie całokształtu dowodów, uwzględniając okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego. 69.1. Sąd orzeka na rozprawie lub na posiedzeniu. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej Sąd orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie. Posiedzenia Sądu mogą być jawne lub niejawne. 2. Rozstrzygnięcia Sądu zapadają w formie wyroków lub postanowień. 3. Przewodniczący Sądu decyzje w przedmiocie: wyznaczania przewodniczącego, wyznaczania członków składu orzekającego, przesłania akt sprawy podejmuje w formie zarządzeń. 4. Rozprawa przed Sądem jest jawna, chyba że jawność rozprawy zagraża ujawnieniu tajemnicy zawodowej biegłych rewidentów albo zachodzą inne wymagane przepisami prawa przyczyny wyłączenia jawności. Sąd może postanowić o wyłączeniu jawności całości lub części rozprawy z ważnych powodów, a zwłaszcza w przypadku gdy ujawnienie rozprawy mogłoby naruszyć uzasadniony interes pokrzywdzonego, mogłoby dojść do ujawnienia informacji chronionych, a także na zgodny wniosek stron postępowania. 17
5. Na postanowienie Sądu o wyłączeniu jawności zażalenie nie przysługuje. 70.1. Sąd rozpatruje sprawy, wydaje postanowienia i wyroki w trzyosobowych składach orzekających. 2. Przewodniczący i Zastępca Przewodniczącego Sądu oraz przewodniczący składów orzekających mogą jednoosobowo wydawać zarządzenia w sprawach: 1) zwrotu Rzecznikowi wniosku o ukaranie w celu usunięcia braków formalnych, określając jednocześnie jakie braki formalne mają być usunięte; 2) wyznaczenia terminu posiedzenia lub rozprawy i wezwania na nią stron i świadków i zawiadamiania ustanowionych pełnomocników; 3) w innych sprawach wskazanych w niniejszym regulaminie. 71. Do obowiązków przewodniczącego składu orzekającego należy w szczególności: 1) wydawanie zarządzeń w związku z przygotowaniem posiedzenia i rozprawy oraz w ich toku; 2) dbałość o punktualne rozpoczęcie posiedzenia; 3) czuwanie, aby rozstrzygnięte zostały wnioski stron: złożone na posiedzeniu, złożone na rozprawie oraz przesłane do akt sprawy. 72. Przy wyznaczaniu terminu posiedzenia lub rozprawy należy w miarę możliwości uwzględniać uzasadnione wnioski stron. 73. W czasie posiedzenia (rozprawy) każda osoba powstaje z miejsca, gdy przemawia do Sądu lub gdy Sąd się do niej zwraca. W uzasadnionych wypadkach, a zwłaszcza gdy przemawiają za tym względy zdrowotne, przewodniczący składu orzekającego może zezwolić na pozostawanie w pozycji siedzącej. 74.1. W razie złożenia do akt sprawy dokumentu, wzmiankę o tym umieszcza się w protokole posiedzenia (rozprawy) lub sporządza notatkę urzędową, ze wskazaniem przez kogo dokument ten został złożony. 2. Jeżeli przewodniczący składu orzekającego uzna, że złożenie danego dokumentu jest zbędne, należy dokument ten opisać wyczerpująco w protokole lub notatce urzędowej, wskazując osobę, która przedstawiła go Sądowi. 18
75. W razie odroczenia terminu następnego posiedzenia (rozprawy) należy osobom obecnym na posiedzeniu (rozprawie) ogłosić termin następnego posiedzenia (rozprawy), chyba że ze względu na przyczynę odroczenia niezwłoczne wyznaczenie następnego terminu nie jest możliwe. 76. Przy ogłoszeniu terminu następnego posiedzenia (rozprawy) należy pouczyć osoby zainteresowane o tym, które z nich mają obowiązek stawić się na następne posiedzenie bez osobnego wezwania oraz o skutkach niestawiennictwa. Na żądanie osoby zainteresowanej należy wydać jej pismo wskazujące termin stawienia się w Sądzie. Osoby nieobecne na posiedzeniu należy wezwać na następne posiedzenie (rozprawę) lub zawiadomić o nim na zasadach ogólnych. Rozdział 17 Postępowanie przed Sądem 77.1. Przewodniczący Sądu, po wpłynięciu wniosku o ukaranie, dokonuje wstępnej kontroli w celu ustalenia, czy nie zachodzą przesłanki dla zwrotu sprawy do Rzecznika w celu uzupełnienia dochodzenia dyscyplinarnego lub usunięcia braków formalnych. 2. W przypadku zaistnienia przesłanek określonych w ust. 1 Przewodniczący Sądu wydaje zarządzenie o zwrocie sprawy do Rzecznika, określając zakres wymaganych uzupełnień materiału dowodowego lub wskazując jakie braki formalne mają być usunięte. 3. Na zarządzenie Przewodniczącego Sądu wydane w toku wstępnej kontroli wniosku o ukaranie Rzecznikowi przysługuje zażalenie do Sądu. 4. Zażalenie na zarządzenie Przewodniczącego Sądu w sprawach określonych w ust. 3 rozpoznaje Sąd w trzyosobowym składzie. 78. Po otrzymaniu wniosku o ukaranie Przewodniczący Sądu wydaje zarządzenie o: 1) wyznaczeniu składu orzekającego i jego przewodniczącego; 2) przekazaniu akt sprawy przewodniczącemu składu orzekającego. 79. Na rozprawę wzywa się obwinionego, zawiadamia jego obrońcę i Rzecznika oraz inne osoby zgodnie z zarządzeniem Sądu. O terminie rozprawy zawiadamia się wnioskodawcę, pokrzywdzonego i jego pełnomocnika oraz KNA. 19
80.1. W rozprawie lub w posiedzeniu Sądu udział Rzecznika jest obowiązkowy. 2. W sprawach wymagających znacznego nakładu pracy można powierzyć popieranie oskarżenia na rozprawie dwóm Rzecznikom. 81.1. W toku postępowania sądowego Rzecznik: 1) uczestniczy w przeprowadzeniu dowodów oraz w zgłaszaniu i popieraniu wniosków mających na celu wyjaśnienie sprawy, a po jej zamknięciu zgłasza wniosek o ukaranie z propozycją kary dyscyplinarnej; 2) na podstawie wyniku postępowania przed Sądem może odstąpić od obwinienia, odstąpienie to nie wiąże Sądu. 2. Sąd może przerwać lub odroczyć rozprawę. 3. Sąd odracza rozprawę w razie niestawiennictwa Rzecznika, jak również obwinionego, którego obecność uznano za konieczną. Sąd może odroczyć rozprawę w razie niestawiennictwa świadka lub rzeczoznawcy Izby albo z innej ważnej przyczyny. 82. W razie konieczności uzupełnienia materiału dowodowego dotyczącego nowego przewinienia dyscyplinarnego ujawnionego na rozprawie, nieobjętego wnioskiem o ukaranie Sąd może wyłączyć je do odrębnego postępowania przed Rzecznikiem i odroczyć rozprawę. 83. Z przebiegu rozprawy i posiedzenia sporządzany jest protokół. 84. Po zamknięciu rozprawy i odbyciu narady przewodniczący składu orzekającego ogłasza stronom wyrok, podpisany przez skład orzekający, przytaczając ustnie jego motywy. 85. Odbycie szkolenia, o którym mowa w art. 31 ust. 3 ustawy, powinno nastąpić do końca następnego roku kalendarzowego po uprawomocnieniu się orzeczenia. Biegłego rewidenta poucza się o wynikających z ustawy skutkach nie odbycia szkolenia. Biegły rewident ma obowiązek przesłać Sądowi zaświadczenie o odbyciu szkolenia bez dodatkowego wezwania, niezwłocznie po jego zakończeniu. 86.1. W razie jednoczesnego ukarania za kilka przewinień dyscyplinarnych Sąd wymierza kary za poszczególne przewinienia, a następnie karę łączną. 2. Przy orzekaniu kary łącznej stosuje się następujące zasady: 1) w razie zbiegu kar upomnienia i nagany wymierza się karę łączną nagany; 20
2) w razie zbiegu kar upomnienia, nagany i kary pieniężnej wymierza się karę łączną karę pieniężną; 3) kara zakazu wykonywania czynności rewizji finansowej nie podlega łączeniu z karami upomnienia i nagany; 4) przy orzeczonych za kilka przewinień karach rodzajowo różnych i kary wydalenia z samorządu biegłych rewidentów wymierza się karę łączną wydalenia z samorządu biegłych rewidentów. 3. W przypadku zaistnienia przesłanek przewidzianych w 60 ust. 1 pkt 1 i 2 Sąd wydaje wyrok uniewinniający. 4. W przypadku zaistnienia okoliczności określonych w 60 ust. 1 pkt 3, 4, 5 oraz ust. 2 Sąd po rozpoczęciu przewodu sądowego wyrokiem umarza postępowanie. 5. Zasady przewidziane w ust. 2 stosuje się odpowiednio w razie wydania orzeczenia łącznego. 87.1. Uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać wskazanie, jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, wyjaśnienie podstawy prawnej orzeczenia oraz przytoczenie okoliczności, które Sąd miał na względzie przy wymierzaniu kary. 2. Wydając orzeczenie kończące postępowanie Sąd, w ciągu 14 dni, zawiadamia wnioskodawcę o rozstrzygnięciu zawartym w sentencji orzeczenia. Rozdział 18 Środki odwoławcze 88.1. Orzeczenie wraz z uzasadnieniem doręcza się z pouczeniem o terminie i trybie wniesienia odwołania. 2. Orzeczenie można zaskarżyć w całości lub w części, na zasadach określonych w art. 41 ustawy. 3. Od orzeczeń sądu apelacyjnego skarga kasacyjna nie przysługuje. 89. Zastępca Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego, biorący udział w rozprawie, w ciągu 3 dni od daty ogłoszenia orzeczenia informuje Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego o wynikach rozprawy oraz wypowiada się, czy zamierza wnieść odwołanie. Opinia ta nie jest dla Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego wiążąca. 21
90.1. Odwołanie Rzecznika od orzeczenia Sądu powinno zawierać zarzuty stawiane orzeczeniu, podstawę tych zarzutów, wnioski oraz ich uzasadnienie. 2. Odwołanie podpisuje Rzecznik. DZIAŁ VII Postępowanie wykonawcze Rozdział 19 Wykonanie prawomocnych orzeczeń 91. Prawomocne orzeczenia o ukaraniu karami dyscyplinarnymi Przewodniczący Sądu przekazuje Radzie, która: 1) prowadzi rejestr biegłych rewidentów ukaranych karami dyscyplinarnymi; 2) ustala daty rozpoczęcia i zakończenia kary zakazu wykonywania czynności rewizji finansowej, stosując zasadę, że termin wykonania kary biegnie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia Sądu; 3) ustala daty zatarcia kar upomnienia, nagany, kary pieniężnej, zakazu wykonywania czynności rewizji finansowej i wydalenia z samorządu biegłych rewidentów oraz ustala sposób zatarcia kar w rejestrze i zaciera te kary; 4) umieszcza w aktach ukaranego odpis prawomocnego orzeczenia wraz z informacją o jego wykonaniu; 5) skreśla z rejestru biegłych rewidentów, wobec których orzeczono karę wydalenia z samorządu biegłych rewidentów; 6) rozlicza koszty postępowania stosownie do wydanych w tym zakresie orzeczeń; 7) określa sposób dochodzenia kosztów orzeczonych w postępowaniu dyscyplinarnym. Rozdział 20 Koszty postępowania 92. Stronom reprezentowanym przez adwokata, radcę prawnego, zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o ich wynagradzaniu. 93. Wszelkie wydatki w toku postępowania uiszcza tymczasowo Rada. 22