Zasady przygotowania pracy licencjackiej Temat pracy licencjackiej proponuje promotor po uzgodnieniu ze studentem, biorąc pod uwagę jego zainteresowania i predyspozycje. Temat to myśl główna, którą trzeba rozwinąć. Ustalając temat pracy trzeba określić jego zakres, bowiem może on być szerszy lub węższy. Temat pracy licencjackiej powinien dotyczyć konkretnego ale przy tym niezbyt wąskiego problemu. Powinien on trafnie i jednoznacznie określać podjętą przez autora problematykę. Jeżeli temat jest zawężony należy to zaznaczyć np. Niektóre przyczyny..., "Wybrane aspekty...,"wpływ wybranych czynników na... itp. Aby poprawnie sformułować temat pracy należy pamiętać o tym, że ma on być: krótki, językowo poprawny, nośny informacyjnie i zachęcający do czytania. Praca licencjacka składa się z dwóch zasadniczych części: metodologicznej i merytorycznej. Układ części metodologicznej może być różny ale podstawowe elementy są podobne dla każdego tematu pracy. Natomiast elementy części merytorycznej są podporządkowane wyłącznie konkretnemu tematowi pracy. Cześć metodologiczna zawarta jest we wstępie do pracy i powinna zawierać: Wstęp 1. Poprawnie sformułowany przedmiot pracy. 2. Zaprezentowanie celu pracy. 3. Podanie zakresu czasowego, przestrzennego i rzeczowego badań własnych. 4. Dokonanie oceny zebranych danych źródłowych pod względem kompletności, dokładności i wiarygodności. 5. Podanie zastosowanej metody oraz jej charakterystyki. 6. Omówienie konstrukcji pracy. 7. Podanie charakterystyki obiektu w którym zebrano materiały źródłowe. 8. Udzielenie odpowiedzi co w tym zakresie zrobiono. We wstępie student zamieszcza krótkie wprowadzenie połączone z uzasadnieniem wyboru tematu. Ad.1. Przedmiot pracy stanowi wybrana przez studenta problematyka badawcza, którą należy odpowiednio umiejscowić w kontekście aktualnych problemów ekonomicznych. Ad.2. W związku z podjętą problematyką, która określamy w tytule pracy, należy określić także jej cel, a więc należy podać po co podejmujemy określone badania oraz to do czego mogą być przydatne uzyskane w nich wyniki. Cel pracy może mieć charakter teoretyczno - poznawczy (gdy zamierzamy dokonać rozpoznania jakiegoś zagadnienia i znaleźć odpowiedź jakie czynniki go określają) lub mieć charakter praktyczny, który doprowadza do ustalenia np. przydatności zastosowanej w pracy metody, do ustalenia praktycznych zaleceń w wybranej działalności itp. Ad.3. Nie powinno ono stanowić bardzo rozbudowanej części pracy. Bowiem należy tu podać najważniejsze stwierdzenia, które powinny zawierać określenie: jakiego okresu czasu dotyczą badania, na jakim obszarze je przeprowadzono i czego one dotyczyły - popierając je krótkim uzasadnieniem. 1
Ad.5. Dobór metody zastosowanej w pracy jest niezmiernie istotny, gdyż metoda to system założeń i reguł pozwalających na takie uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalności aby można było osiągnąć cel, do którego się świadomie zmierza. Poprawnie zastosowana metoda powinna się odznaczać m.in.: - jasnością (a więc by była zrozumiała i rozpoznawalna), - jednoznacznością (by wykluczała dowolność stosowania), - ukierunkowaniem (by była podporządkowana określonemu celowi), - skutecznością (by zapewniała realizację podjętego celu), - niezawodnością (by zapewniała uzyskiwanie zamierzonego rezultatu w maksymalnie wysokim stopniu prawdopodobieństwa, - ekonomicznością to znaczy by zapewniała osiąganie zamierzonego rezultatu przy jak najmniejszym zużyciu środków i czasu. Metody mogą mieć charakter ogólny i szczegółowy. W pracy licencjackiej bardzo często wykorzystujemy metody statystyczne, zwłaszcza wtedy gdy dysponujemy zebranym materiałem o charakterze ilościowym. Dobór którejś z metod zależy więc od tego, której istotę znamy, która jest przystępnie i w sposób zrozumiały opisana, która pozwoli na prawidłową interpretację uzyskanych wyników. Ad.6. W tej części pracy chodzi o przedstawienie dotychczasowego dorobku naukowego, z którego wybieramy te elementy, które mają związek z podjętym przez nas tematem pracy. Możemy ją opatrzyć tytułem Przegląd piśmiennictwa, Przegląd literatury - stanowi ona albo końcowy podrozdział części wstępnej albo odrębny pierwszy rozdział pracy. Aby sporządzić przegląd literatury korzystamy z różnych źródeł, którymi są ogólne dzieła naukowe, podręczniki, monografie, artykuły naukowe. Dobrymi źródłami, pomocnymi w zbieraniu literatury są np. wykazy piśmiennictwa, podawane w powyższych pozycjach. W przypadku czasopism zaleca się wykorzystywanie tytułów z bieżącego roku i wcześniejsze (najczęściej za okres ostatnich 5 lat). Bardzo ważne jest aby zebranej literatury nie stosować bezkrytycznie ale studiować te jej części, które mają związek z podjętym tematem pracy. Absolutnie nie można dokonywać kompilacji bez powołania się na nazwisko autora. W związku z tym pojawia się problem właściwego cytowania literatury. Wykorzystując np. część opracowania danego autora, należy w swojej pracy podać jego nazwisko wraz z odpowiednią numeracją, Sporządzamy wówczas tzw. przypis, który umieszczamy na dole strony. Przypis to komentarz, objaśnienie, uwaga dodana przez autora do tekstu, który umieszczamy na dole strony, podając: nazwisko autora, pierwszą literę imienia, tytuł pracy, miejsce i rok wydania, wydawnictwo i numer strony z której pochodzi cytowany fragment, z którego została zaczerpnięta myśl autora. Przy wielokrotnym cytowaniu tego samego autora możemy stosować skrót: op. cit. (opus citatum) - dzieło cytowane i podać numer strony. Spotyka się także skrót: ibidem (co oznacza, że nadal aktualna jest np. str. 15, również można zaznaczyć nazwisko autora i wyrażenie: tamże). Przykłady: E. Obmiński, Ekologia lasu, PWN, Warszawa 1990, s.15. E. Obmiński, op.cit.s.15. ibidem s.15. E. Obmiński, tamże s.15. 2
Praca licencjacka przygotowywana w Podkarpackiej Szkole Wyższej im. bł. ks. Władysława Findysza w Jaśle na kierunku Ekonomia musi zawierać wykorzystanie dostępnej literatury ekonomicznej, w ścisłym nawiązaniu do podjętej problematyki. Część merytoryczną pracy stanowią jej rozdziały, w których student przedstawia poszczególne zagadnienia, omawia uzyskane wyniki badań, a więc to wszystko co składa się na problematykę podjętej pracy. Układ rozdziałów powinien zachowywać więź merytoryczną i sekwencyjnie przedstawiać relacje i związki pomiędzy analizowanymi zagadnieniami. Przy konstruowaniu rozdziałów powinno się stosować postępowanie dedukcyjne a więc przechodzić od spraw ogólnych do szczegółowych, po to by doprowadzić do sformułowania wniosków końcowych. Praca powinna posiadać zakończenie, w którym student zamieszcza uogólnienia i wnioski wypływające z pracy. Nie może to być powtórzenie już raz napisanych fragmentów pracy, ale nowe ujęcie o charakterze syntetycznym, również nie może to być tylko krótkie i lakoniczne wyliczenie zwartych myśli - ma to być szersze spojrzenie na całość pracy i uzyskane w niej wyniki, które powinny być syntezą przeprowadzonej analizy. Po wnioskach należy sporządzić Bibliografię, a więc zestawić w układzie alfabetycznym wykorzystaną do napisania pracy literaturę i materiały źródłowe, w największym i możliwym do uzyskania zakresie. Bibliografię tworzymy wg wzoru: Obmiński E., Ekologia lasu, PWN, Warszawa 1990. Następnie tworzymy: - Spis tabel, - Spis rysunków, - Spis wykresów, - Załączniki (np. wzór ankiety itp.) Po napisaniu pracy należy odpowiednio zredagować stronę tytułową, zgodnie z przyjętym wzorem, który jest do wglądu w Dziekanacie i umieścić oświadczenie o samodzielnym przygotowaniu pracy a także oświadczenie promotora o jej przyjęciu. Pracę należy napisać czcionką nr 12 Times New Roman i oprawioną złożyć w Dziekanacie uczelni w 4 egzemplarzach. Praca jest oceniana przez promotora i recenzenta zaproponowanego przez dziekana. Miejscem przechowywania egzemplarza archiwalnego pracy jest teczka akt osobowych studenta, gromadzona w archiwum uczelni. Zgodę na dostęp do zbiorów archiwalnych wydaje dziekan uczelni. 3
ZASADY TECHNICZNE PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ I. ZASADY FORMATOWANIA TEKSTU PRACY - numeracja stron obowiązkowo automatyczna. Pierwszą stroną pracy jest strona tytułowa i od niej należy zacząć numerowanie, ale nie umieszczać na niej numeru strony, - czcionka Times New Roman, rozmiar 12 pkt., grubość normalna, - odstępy między znakami standardowe, - pomiędzy wyrazami nie można wstawiać więcej niż jednego znaku spacji, - odstępy między wierszami 1,5 wiersza, - tekst justowany, - akapity każdy należy zaczynać od wcięcia, które powinno być jednakowe dla całej pracy (wcięcie należy robić automatycznie, np. za pomocą tabulatora, a nie za pomocą kilku spacji), - jeżeli dany akapit ma znaleźć się na nowej stronie należy zastosować funkcję podziału strony (kombinacja klawiszy: Ctrl + Enter). Nie wolno przechodzić do następnej strony wstawiając kolejne znaki Enter, - na końcu wiersza nie mogą występować pojedyncze litery lub spójniki. W celu przeniesienia spójnika do kolejnego wiersza należy użyć tzw. twardej spacji (kombinacja klawiszy: Ctrl + Shift + spacja). Twardą spację należy wstawić bezpośrednio po spójniku, a przed następującym po nim wyrazem (powoduje to przyklejenie spójnika do wyrazu). Nie wolno używać w tym celu kilku zwykłych spacji lub tzw. miękkiego entera (kombinacja klawiszy: Shift + Enter), - zabrania się wstawiania na końcu wiersza (w środku zdania) zwykłych oraz miękkich enterów, - pomiędzy wyrazem a następującym po nim znaku przestankowym (przecinek, kropka, średnik, dwukropek) nie należy wstawiać znaku spacji, - wyrazy (zdania) pisane w nawiasie nie mogą być oddzielone od tych nawiasów spacjami, - wyliczenia w tekście za pomocą automatycznego wypunktowania lub numerowania, - wszelkie załączniki należy pisać czcionką Times New Roman, rozmiar 10 pkt. II. MARGINESY Praca ma być wydrukowana jednostronnie przy zachowaniu następujących marginesów: - margines wewnętrzny 3,5 cm, - margines zewnętrzny, górny i dolny 2 cm. III. STRONA TYTUŁOWA PRACY DYPLOMOWEJ (załącznik nr 1). Strona tytułowa pracy dyplomowej powinna zawierać: a) nazwę szkoły wg podanego wzoru (czcionka Times New Roman, 16 pkt.), b) kierunek Ekonomia, specjalność ukończonych studiów (czcionka Times New Roman, 16 pkt.), c) imię i nazwisko autora pracy (czcionka: Times New Roman, 15 pkt.) oraz tytuł pracy dyplomowej (czcionka: Times New Roman, kursywa, pogrubiona, 24 pkt.), d) nazwisko i imię promotora wraz z podpisami akceptującymi pracę dyplomową (czcionka: Times New Roman, pogrubiona, 12 pkt.), e) napis JASŁO oraz rok złożenia pracy dyplomowej (np. JASŁO 2006, czcionka: Times New Roman, pogrubiona, 14 pkt.), 4
f) rysunki, tabele, równania (czcionka: Times New Roman, 12 pkt.), g) źródło rysunku, tabeli, wykresu, itp. (czcionka: Times New Roman, 10 pkt.). Przykład: a) rysunki, wykresy Rysunek 1. Podpis rysunku bez kropki na końcu RYSUNEK Źródło: podać źródło rysunku lub opracowanie własne b) tabele Tabela 1. Nazwa tabeli Źródło: podać źródło tabeli lub opracowanie własne c) równania (1 + x) n = 1 + nx + n(n 1)x2 + (1) 1! 2! Numeracja równań do prawego marginesu 5