Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku Tlenek węgla Zagrożenia wynikające z obecności tlenku węgla w powietrzu
Tlenek węgla Źródłem znacznych ilości tlenku węgla w atmosferze jest wiele wysokotemperaturowych procesów technologicznych, w wyniku których następuje spalanie węgla, ropy naftowej i produktów ropopochodnych, m.in. w przemyśle energetycznym, hutniczym, chemicznym, w silnikach spalinowych. Tlenek węgla powstaje w procesie spalania węgla i innych paliw, przy niewystarczającej ilości tlenu. na podstawie: www.pl.wikipedia.org/wiki/tlenek_węgla
Spalanie substancji organicznych
Potencjalne źródła tlenku węgla źródło: www.centrumopinii.pl
Bezpieczne użytkowanie urządzeń, które mogą uwalniać tlenek węgla należy regularnie sprawdzać urządzenia mogące być źródłem czadu, uchylić okno w pomieszczeniu, w którym korzysta się ze źródła ognia (pieca gazowego z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub węglowej, kominka) zapewnić odpowiednio dużą ilość tlenu niezbędnego do procesu spalania, nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych, a także regularnie sprawdzać ich drożność, np. poprzez przykładanie kartki papieru do kratki wentylacyjnej (jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do kratki), użytkować sprawne technicznie urządzenia, w których odbywa się proces spalania zgodnie z instrukcją producenta, stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu, często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe).
Najczęstsze nieprawidłowości związane z użytkowaniem urządzeń grzewczych dokonywanie napraw przez osoby nieuprawnione, brak okresowych przeglądów urządzeń, zły stan techniczny urządzeń uszkodzenia mechaniczne, zanieczyszczenie urządzeń, korozja. Pojawienie się sadzy, żółty płomień na palniku urządzeń zasilanych gazem są objawami wadliwego spalania gazu. ogrzewanie pomieszczeń kuchnią gazową, wykorzystanie urządzeń niezgodnie z ich przeznaczeniem, składowanie materiałów palnych w pobliżu urządzeń grzewczych np. przy kominkach, stosowanie niewłaściwego paliwa np. węgiel w kominku, rozpalanie pieca np. benzyną, rozpuszczalnikiem czy ropą.
Obowiązek utrzymania w stanie sprawności przewodów kominowych i wentylacyjnych Organy Państwowej Straży Pożarnej nie mogą kontrolować mieszkań i domów jednorodzinnych, ale: Na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 lit c Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 290 ze zm.), obowiązkiem właścicieli i zarządców obiektów jest okresowe sprawdzenie stanu technicznego (co najmniej raz w roku) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych, w tym dymowych, spalinowych i wentylacyjnych. Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych powinny przeprowadzić: osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim lub osoby posiadające właściwe uprawnienia budowlane.
Szczegółowe zasady częstotliwości usuwania zanieczyszczeń przewodów kominowych w czasie ich użytkowania, w zależności od podłączonych do nich urządzeń grzewczych, określa 34 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109 poz. 719): paleniska zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych - co najmniej raz w miesiącu, paleniska opalane paliwem stałym, m.in. węglem lub drewnem - co najmniej raz na 3 miesiące, paleniska opalane paliwem płynnym (m.in. olejem opałowym) lub gazowym - co najmniej raz na 6 miesięcy. Powyższe czynności mogą wykonywać osoby posiadające kwalifikacje kominiarskie ( 34 ust. 3) Zapisy 34 ust. 3 nie mają zastosowania dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów zagrodowych i letniskowych.
Najczęstsze nieprawidłowości decydujące o wadliwym działaniu instalacji kominowych i wentylacyjnych nieprofesjonalne przeróbki kanałów wentylacyjnych, nieprofesjonalny montaż wyciągów kuchennych i wentylatorów łazienkowych, nie korzystanie z możliwości rozszczelnienia okien, zasłanianie kratek wentylacyjnych, a także otworów w drzwiach łazienkowych, budowlane wady konstrukcyjne np. konstrukcja dachu w przestrzeni przewodu wentylacyjnego czy kominowego, niewłaściwy przekrój przewodów wentylacyjnych, bądź kominów.
Najgroźniejsze skutki wadliwego działania instalacji kominowych i wentylacyjnych niewystarczająca wymiana powietrza w budynku, nie są usuwane substancje, które gromadzą się na co dzień w powietrzu, takie jak para wodna, lotne substancje chemiczne, w związku ze zmniejszoną ilością tlenu w powietrzu zgromadzonym wewnątrz pomieszczeń, występują zaburzenia w spalaniu gazu w różnych urządzeniach, co może skutkować wystąpieniem zjawiska tzw. niepełnego spalania lub półspalania, a w efekcie wydzielania trującego tlenku węgla.
Czujka dymu Optyczne Jonizacyjne
Czujnik tlenku węgla Stężenie wywołujące alarm to 50 ppm.
Zasady rozmieszczania czujek dymu Minimalna ochrona - jedna czujka na każdej kondygnacji mieszkania/domu wówczas najlepszym miejscem do zainstalowania czujki dymu są ciągi komunikacyjne, tzn. przedpokój, hol lub klatka schodowa Optymalna ochrona - jedna czujka na każdej kondygnacji mieszkania/domu (ciągi komunikacyjne) + po jednej czujce dymu we wszystkich sypialniach Maksymalna ochrona - zaleca się zainstalowanie czujek dymu we wszystkich pomieszczeniach mieszkania/domu, za wyjątkiem łazienek
Zasady rozmieszczania czujek dymu źródło: www.zgasryzyko.pl
Zasady rozmieszczania czujek dymu źródło: www.zgasryzyko.pl
Zasady rozmieszczania czujek dymu źródło: www.zgasryzyko.pl
Zasady rozmieszczania czujek Czujki dymu i czujniki tlenku węgla należy instalować na suficie, na środku pomieszczenia, a jeżeli nie jest to możliwe, należy zapewnić minimum 20 cm wolnej przestrzeni od ścian i przedmiotów, mogących utrudnić swobodny przepływ powietrza. Uznaje się, że pojedyncza czujka dymu zapewnia ochronę powierzchni o wielkości około 60 m 2
Gdzie nie należy instalować czujek dymu? źródło: www.zgasryzyko.pl
Gdzie nie należy instalować czujek? w miejscach powstawania pary wodnej i jej skraplania, w miejscach dużego zapylenia, w miejscach bardzo wysokich, trudno dostępnych (utrudnienia z testowaniem, wymianą baterii), w pomieszczeniach, w których temperatura może spaść poniżej minus 5 o C oraz wzrosnąć powyżej 40 o C (chyba, że producent dopuszcza szerszy zakres temperaturowy), oraz
W miejscach ciągów powietrznych (np. otwarte okno, wentylator). źródło: www.zgasryzyko.pl
W pobliżu wentylatorów, urządzeń klimatyzacyjnych, grzejników, lamp oświetleniowych. źródło: www.zgasryzyko.pl
W pobliżu pieców i kuchenek. źródło: www.zgasryzyko.pl
Pamiętajmy!!! Tlenek węgla jest gazem bezbarwnym i bezwonnym, dlatego nie należy lekceważyć pierwszych objaw zatrucia, takich jak zawroty głowy i nudności. W przypadku podejrzenia zatrucia, wygaśmy piec i przewietrzmy mieszkanie, a w razie potrzeby wyjdźmy na zewnątrz i wezwijmy pomoc. Jeśli działanie kuchenek, pieców i piecyków wzbudza nasze podejrzenia nie korzystajmy z wadliwych urządzeń. Przed ich ponownym rozruchem, należy zasięgnąć opinii specjalisty. Nie wolno zasłaniać kratek i otworów wentylacyjnych. Żeby mieć pewność że instalacja działa poprawnie regularnie należy sprawdzać jej drożność. Nie wykonujmy żadnych prac w zamkniętym garażu, jeżeli silnik samochodu lub innej maszyny, np. pilarki jest uruchomiony. Zapukajmy czasem do sąsiada, szczególnie w podeszłym wieku, i zapytajmy się jak się czuje. Odrobina zainteresowania może uratować czyjeś życie. Inwestycja w czujniki czadu nie tylko wpłynie pozytywnie na poczucie naszego bezpieczeństwa, ale w sytuacji zagrożenia może uratować nam życie.
Film
Dziękuję za uwagę! bryg. mgr inż. Grzegorz Lisowski Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku Wydział Kontrolno Rozpoznawczy
Praktyczne aspekty bezpiecznej eksploatacji kotłów centralnego ogrzewania Eugeniusz Kuprel Mistrz Kominiarstwa Tomasz Kuprel - Mistrz Kominiarstwa