Tematy do ustnego egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2011/2012 Literatura 1. Mimetyzm i oniryzm jako konwencje literackie. Omów zagadnienie na podstawie celowo dobranych przykładów. 2. Przedstaw na przykładach wybranych utworów naśladowanie literatury przez literaturę (parodia, pastisz). 3. Koncepcja everymana w literaturze XX wieku (na przykładach wybranych utworów). 4. Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 5. Formy i funkcje publicystyki. Omów temat, przywołując odpowiednio dobrane utwory wybranej epoki. Uwzględnij uwarunkowania społeczne sprzyjające jej rozwojowi. 6. Pamiętniki i dzienniki jako samodzielne formy literackie oraz integralna część utworu epickiego. Analiza wybranych tekstów. 7. Literatura współczesna wobec romantycznej koncepcji poezji i poety. Analiza wybranych tekstów. 8. Polemika literacka jako przykład literackiej dyskusji. Przedstaw formę i omów funkcję na wybranych przykładach z literatury. 9. Zderzenie różnych racji wygłaszanych przez bohaterów dzieł literackich. Omów cele, jakim służy taka konfrontacja poglądów w wybranych utworach. 10. W rzece czasu. Omów na wybranych przykładach literackich, czym jest czas i jaką rolę odgrywa w ludzkiej egzystencji. 11. Nazwiska znaczące w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów. 12. Apokryf w literaturze dawnej i współczesnej. Omów temat na podstawie wybranego materiału literackiego. 13. Pisarze o sobie i swojej twórczości. Autotematyzm w literaturze różnych epok. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów od antyku do Młodej Polski. 14. Poeci o sobie i znaczeniu poezji. Omów temat, odwołując się do twórczości poetów XX wieku. 15. Rola literatury w walce z systemem totalitarnym. Rozwiń problem na podstawie celowo dobranych utworów. 16. Przenikanie się obrzędów pogańskich i chrześcijańskich literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
17. Bawiąc - uczyć. Różne sposoby realizacji tego założenia w literaturze XVIII wieku. Omów zagadnienie na dowolnych przykładach. 18. Groteskowy sposób opisywania świata w twórczości S. Mrożka. Omów temat na wybranych tekstach tego autora. 19. Świat prowincji jako przestrzeń życia człowieka. Przeanalizuj i porównaj różne postawy bohaterów wobec życia na prowincji w wybranych utworach literackich. 20. Romantyczna i współczesna (po 1939r.) literatura emigracyjna wobec spraw narodowych. Analizując wybrane przykłady, wskaż podobieństwa i różnice w sposobie ujęcia problemu. 21. Obrazy małych ojczyzn w wybranych utworach z różnych epok literackich. Przedstaw i porównaj wybrane przykłady. 22. Honor jako kategoria etyczna w interpretacji wybranych twórców (na przykładach wybranych utworów) 23. Twórcy przełomu i utwory przełomowe. Znajdź uzasadnienie tych określeń w literaturze różnych epok. 24. Publicystyka, dramat i poezja okolicznościowa XVIII w. wobec zagadnień życia społeczno politycznego (na przykładach wybranych utworów). 25. Obraz wsi w polskiej literaturze XX wieku. Przeanalizuj temat, wykorzystując twórczość na przykład J. Kawalca i/lub W. Myśliwskiego, E. Redlińskiego. 26. Poetyka romantyzmu wobec estetyki klasycyzmu (na przykładach wybranych utworów). 27. Ludowy sposób widzenia i wartościowania świata w literaturze. Omów temat na przykładach wybranych utworów. 28. Obrazy natury i ich funkcje w literaturze XIX i XX wieku na przykładach wybranych utworów. 29. Literatura pozytywistyczna wobec przeszłości narodowej. Przeanalizuj problem na przykładach wybranych utworów. 30. Historyczni wodzowie jako bohaterowie literaccy. Na podstawie odpowiednio dobranych utworów przedstaw różne sposoby i funkcje kreowania takich postaci w literaturze. 31. Koncepcja artysty i sztuki w programach i utworach młodopolskich. Analiza wybranych przykładów. 32. Obraz władcy i jego dworu w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 33. Arkadie i utopie, czyli literackie krainy magiczne. Omów temat w oparciu o teksty z różnych epok. 34. Rola wyobraźni magicznej w kreowaniu świata przedstawionego w utworze epickim. Omów temat na podstawie analizy celowo dobranego materiału literackiego.
35. Synowie i córki jako bohaterowie wybranych utworów literackich. Jak młode pokolenie ukazują twórcy XIX i XX w.? 36. Różne odmiany polskiego dramatu współczesnego. Przedstaw, analizując celowo wybrane utwory. 37. Odzwierciedlanie problemów współczesnego świata w małych formach prozatorskich (nowela, opowiadanie) w literaturze XX wieku. Analiza wybranych utworów. 38. Scharakteryzuj literaturę faktu na przykładach wybranych utworów. 39. Osobny świat poety, czyli o wyobraźni poetyckiej, jej rodzajach i znaczeniu. Przedstaw zagadnienie, analizując twórczość B. Leśmiana, K.K. Baczyńskiego, M. Białoszewskiego lub innego współczesnego twórcy. 40. Dramat jako obszar literackiego sporu o wartości. Omów problem, analizując 3-4 teksty dramatyczne z literatury polskiej i obcej (na przykład J. Szaniawskiego, S. Mrożka, S. Becketta, Ionesco, H. Ibsena, A. Strindberga, A. Czechowa). 41. Awangardowość i klasycyzm jako dwa bieguny poezji polskiej XX wieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 42. Nurty religijny w literaturze współczesnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 43. Antyk jako źródło tematów i sugestii interpretacyjnych w poezji i eseistyce Zbigniewa Herberta. Przedstaw, analizując wybrane utwory. 44. Brzydota jako kategoria estetyczna w literaturze różnych epok np. średniowiecze, barok, poezja współczesna. Analiza wybranych dzieł. 45. Funkcjonowanie motywu vanitas w literaturze różnych epok. Zinterpretuj zagadnienie, uwzględniając podobieństwo i różnice w ujęciu tematu. 46. Literackie testamenty. Omów wypowiedzi tego typu na przykładach utworów o charakterze testamentowym. 47. Dyskusja z romantycznymi mitami w literaturze polskiej. Omów problem na przykładzie kilku wybranych dzieł literackich. 48. Człowiek wobec żywiołów natury. Analiza wybranych przykładów literackich.. 49. Kultura wybranej mniejszości narodowej. Omów temat w oparciu o zgromadzony materiał literacki i pozaliteracki. 50. Teatr epicki B. Brechta. Omów właściwości teatru i dramatu autora na wybranych przykładach dzieł. 51. Omów na przykładach wybranych utworów, z czego wynika postawa etyczna człowieka i jakie ma dla niego znaczenie. 52. Socrealizm literatura piękna czy propaganda? Analiza tematu na podstawie wybranych utworów literackich.
53. Związki literatury z filozofią. Jak poglądy filozoficzne wykorzystują twórcy dwóch/trzech wybranych epok historycznoliterackich? 54. Nauka i naukowcy w służbie człowiekowi czy przeciw niemu? Jak do tego problemu ustosunkowują się pisarze różnych epok? Odpowiedz, analizując wybrane utwory. 55. Losy młodego pokolenia wpisane w historię. Omów temat, wykorzystując celowo dobrany materiał literacki. 56. Różne spojrzenia (np. gloryfikacja i potępienie) na wojnę w poezji polskiej i niemieckiej. Przeanalizuj problem w oparciu o wybrane utwory. 57. Cudzoziemcy w oczach polskich twórców. Jakie portrety nakreślili autorzy wybranych dzieł literackich? 58. Motywy orientalne i ich funkcje w literaturze romantyzmu. Omów temat na wybranych przykładach. 59. Człowiek i przeznaczenie na przykładzie wybranych utworów literackich. Zaprezentuj sytuację człowieka w zmieniającym się świecie. 60. Twórcy wobec problemu tolerancji. Przeanalizuj temat na wybranych przykładach. 61. Sztuka reportażu literackiego. Na podstawie wybranych dzieł Ryszarda Kapuścińskiego omów cechy jego warsztatu literackiego. 62. Zwrot ku psychologizmowi w prozie XX wieku. Omów zjawisko na podstawie analizy celowo dobranych utworów. 63. Tradycja i nowatorstwo w poezji Cypriana Kamila Norwida. Omów temat, analizując wybrane utwory poety. 64. Echa motywów i idei starotestamentowych w literaturze oraz kulturze staropolskiej (do połowy XVIII wieku). Rozwiń temat na wybranych przykładach. 65. Warszawskie Łazienki w poezji i prozie. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady ilustrujące interakcje między autorem a odbiorcą dzieła. 66. Literackie rozmowy z Bogiem. Analizując wybrane utwory, omów różne odmiany wypowiedzi religijnej i scharakteryzuj użyte w nich środki wyrazu. 67. Zbigniew Herbert jako poeta moralista. Rozwiń temat, odwołując się do twórczości tego poety. 68. Między realizmem a kreacją. Romantyczne utwory o miłości. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich. 69. Krytyka konsumpcyjnego społeczeństwa w twórczości pisarzy XX wieku. Omów temat w oparciu o wybrane przykłady. 70. Laureaci literackiej Nagrody Nobla. Analizując celowo dobrane teksty dwóch noblistów (z literatury polskiej i zagranicznej), wyjaśnij, na czym polega ich uniwersalny charakter.
71. Miasta dawne i współczesne. Przedstaw literacką realizację motywu, odwołując się do wybranych utworów. 72. Dualizm ludzkiej natury jako temat literacki. Dokonaj analizy problemu, wykorzystując wybrane przykłady. 73. Sztuka portretu w gawędzie i literaturze gawędowej okresu romantyzmu. Omów temat na podstawie wybranego materiału literackiego. 74.Źródła i granice pesymizmu w powieści poetyckiej polskiego romantyzmu. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich. 75. Samotność - wybór czy konieczność? Rozważ problem na podstawie celowo dobranego materiału literackiego. 76.Współcześni twórcy wobec problemu człowieczeństwa. Do analizy problemu wykorzystaj twórczość G.Herlinga-Grudzińskiego, T.Borowskiego, Z.Herberta. Związek literatury z innymi dziedzinami sztuki 1. Obraz Afryki w literaturze i sztuce. Przedstaw temat, wykorzystując różne teksty kultury. 2. Teatr w teatrze. Wykorzystanie tego pomysłu w utworach dramatycznych. Przedstaw analizę tego problemu na przykładach wybranych utworów. 3. Fascynacja światem prowincji jako źródło inspiracji artystycznej. Omów temat na przykładzie wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury. 4. Dokonując analizy tekstu dramatycznego i jego inscenizacji, wyjaśnij, jak można poprzez język teatru wzbogacić lub zmienić wymowę utworu. 5. Kresy w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw temat na przykładach wybranych z literatury i filmu. 6. Wykorzystanie w dramatach S. Wyspiańskiego dzieł plastycznych i muzyki. Analiza wybranych utworów. 7. Radość życia i gorycz cierpienia - dwa motywy w literaturze i sztuce. Omów temat na podstawie wybranych tekstów kultury.. 8. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce. Przedstaw na przykładach wybranych utworów. 9. Cenzura jako element wyzwalający kreatywność artysty. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych tekstów kultury z różnych epok. 10. Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw na wybranych przykładach różnych tekstów kultury.
11. Stan wojenny jako doświadczenie pokoleniowe. Rozwiń temat na podstawie wybranych tekstów kultury. 12. Inspiracje malarskie w utworach literackich. Przedstaw na przykładach wybranych utworów. 13. Literatura i muzyka odzwierciedleniem niszczącego wpływu postępu technicznego na człowieka i jego życie. Omów, analizując celowo dobrane przykłady. 14. Teatr i dramat S. Wyspiańskiego wobec współczesności i tradycji romantycznej (na przykładach wybranych dramatów). 15. Polskie pejzaże w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane dzieła z obu dziedzin sztuki. 16. Interpretacja mitów narodowych w adaptacjach filmowych Andrzeja Wajdy i ich literackich pierwowzorach. 17. Historia jako temat dzieł sztuki (malarskich, filmowych, muzycznych) Omów jej rolę i funkcję w kreowaniu rzeczywistości dzieła literackiego na przykładzie wybranych tekstów kultury. 18. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie II połowy XIX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 19. Reportaż literacki i filmowy jako sposób mówienia o problemach współczesnego świata. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach. 20. Filmowe i literackie sagi rodzinne. Omów przedstawiony w nich wizerunek rodziny, uwzględniając uwarunkowania obyczajowe i społeczno polityczne determinujące jej funkcjonowanie. 21. Kraina łagodności realizacja marzeń człowieka o szczęściu. Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane teksty poezji śpiewanej. 22. Omów rolę ironii i parodii w tekstach twórców polskiego kabaretu (od Zielonego Balonika po kabaret współczesny). Przeanalizuj problem w oparciu o wybrane przykłady. 23. Kreacja artystów w wybranych tekstach kultury. Omów zagadnienia, wykorzystując dorobek artystyczny XIX i XX w. 24. Wyspiański dramaturg i inscenizator wobec doświadczeń Wielkiej Reformy w teatrze europejskim. Analiza wybranych przykładów dramatu i prac poświęconych sztuce inscenizacji. 25. Teatr, cyrk, kabaret mieszanie gatunków we współczesnym teatrze polskim. Omów temat na wybranych przykładach. 26. Jakie znaczenie dla rozumienia szczęścia ma wybór postawy wobec Boga? Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane teksty kultury.
27.Piosenki rockowe i ich wpływ na kształtowanie się postaw młodych ludzi w II połowie XX wieku. Dokonaj analizy wybranych utworów, zwracając uwagę na ich kształt artystyczny. 28.Różne wcielenia zła w wybranych dziedzinach sztuki. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów. 29.Styl reżyserski jako interpretacja utworu literackiego. Omów temat na wybranym przykładzie utworu dramatycznego. Język 1. Funkcjonowanie zapożyczeń w języku polskim w różnych epokach historycznoliterackich. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału. 2. Artyzm i maniera - analiza stylu utworów S. Żeromskiego. 3. Zapożyczenia wewnątrzjęzykowe. Oceń zjawisko i omów wybrane przykłady zapożyczeń, stosując normę wzorcową i użytkową. 4. Nowomowa jako forma manipulacji językowej. Omów zjawisko na wybranych przykładach z wypowiedzi prasowych, radiowych i/lub telewizyjnych. 5. Na wybranych przykładach z literatury polskiej omów rolę neologizmów, uwzględniając ich budowę i funkcje stylistyczne. 6. Sposoby bogacenia współczesnego języka polskiego. Analiza zgromadzonego materiału. 7. Charakterystyka języka narracji i dialogów bohaterów utworów Henryka Sienkiewicza. Wskaż źródła, sposoby i funkcje archaizacji w prozie tego twórcy, analizując celowo dobrany materiał językowy. 8. W jakim celu twórcy literatury w sposób zamierzony nie stosują się do obowiązujących norm językowych? Omów problem na wybranych przykładach dzieł. 9. Emocjonalne nacechowanie języka w utworach literackich oraz sens posłużenia się takim zabiegiem na wybranych przykładach. 10. Gwara jako tworzywo utworów literackich. Uzasadnij celowość zastosowania stylizacji dialektycznej w utworach literackich. 11. Epistolografia jako szczególna forma komunikacji międzyludzkiej. Przedstaw zagadnienie, analizując przykłady z różnych epok. 12. Indywidualizacja języka postaci jako istotne narzędzie charakterystyki bohaterów literackich (na wybranych przykładach). 13. Mechanizmy manipulacji językowej w tekstach przemówień liderów polskiej sceny politycznej. Analiza wybranych przykładów. 14. Jak pisarze wykorzystują w tekstach literackich właściwości języka mówionego? Analiza
wybranych utworów. 15. Styl makaroniczny w piśmiennictwie i oratorstwie staropolskim oraz jego uwarunkowania kulturowe. Analiza wybranych tekstów. 16. Komunikacyjne zachowanie niewerbalne. Omów funkcję opisów komunikacji pozawerbalnej w tekstach narracyjnych. 17. Język artystyczny i potoczny w piosenkach. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady. 18. Język w kontaktach człowieka z sacrum. Zanalizuj problem na wybranych przykładach utworów literackich.