Poradnik dla Rodziców Kaszel u dzieci i niemowląt Porady Eksperta, jak: rozpoznać rodzaj kaszlu przeprowadzać inhalacje oklepywać dziecko
WSTĘP Poradnik, który trzymają Państwo w rękach, stworzony został we współpracy doświadczonych praktyków w leczeniu kaszlu u dzieci Pani Barbary Burzyńskiej, dyplomowanej pielęgniarki z Centrum Zdrowia Dziecka oraz ekspertów z firmy Boehringer Ingelheim. Staraliśmy się w jasny i przystępny sposób przekazać Państwu praktyczne porady dotyczące postępowania w przypadku infekcji, szczególnie u dzieci. Mamy nadzieję, że okażą się dla Państwa pomocne. Jednocześnie pragniemy podkreślić, że wskazówki zawarte w Poradniku nie zastąpią wizyty u specjalisty, dlatego w przypadku nasilających się objawów należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą. Z poważaniem i życzeniami zdrowia! Zespół Mucosolvan Swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie pielęgnacji i opieki nad dziećmi dzieli się z Państwem Pani Barbara Burzyńska, dyplomowana pielęgniarka, edukatorka w dziedzinie profilaktyki i promocji zdrowia, specjalistka w zakresie pielęgniarstwa pediatrycznego, członek Rady Naukowej oraz wykładowca w Instytucie Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka. Na co dzień Pani Barbara Burzyńska zajmuje się najmłodszymi pacjentami jako pielęgniarka oddziałowa w Klinice Rehabilitacji Pediatrycznej w Instytucie Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka. Firma Boehringer Ingelheim to firma farmaceutyczna z ponad stuletnim doświadczeniem, która dba o zdrowie Pacjentów na całym świecie, produkując leki oryginalne zarówno na receptę, jak i leki OTC oraz suplementy diety. Jest wynalazcą substancji czynnej o nazwie ambroksol, zawartej w leku Mucosolvan. Skuteczność terapeutyczna Mucosolvanu została potwierdzona w ponad 100 badaniach klinicznych na grupie ponad 15 000 Pacjentów. Mucosolvan to lek o szerokim spektrum działania oraz wysokim profilu bezpieczeństwa, dlatego może być stosowany już przez najmłodszych Pacjentów.
SPIS TREŚCI: 1. Kaszel czy zawsze oznacza chorobę? 2. Jak trafnie określić rodzaj kaszlu? 3. Jak radzić sobie w przypadku przeziębienia? 4. Opieka nad chorym dzieckiem wskazówki 5. Czy i jak oklepywać dziecko? 6. Jak przeprowadzać inhalacje?
1. KASZEL CZY ZAWSZE OZNACZA CHOROBĘ? Odruch kaszlowy to ważny mechanizm ostrzegawczy i oczyszczający drogi oddechowe. Jest zwykle bardzo pożytecznym zjawiskiem, umożliwia bowiem usunięcie z dróg oddechowych substancji lub ciał obcych utrudniających oddychanie. Kaszel to również uciążliwa dolegliwość, która często występuje w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych, przeziębieniu, grypie, czy zapaleniu oskrzeli. Zjawisku kaszlu może towarzyszyć odgłos i uczucie odrywania luźnej wydzieliny w drogach oddechowych lub pusty dźwięk i wrażenie, że odkrztuszone zostało jedynie powietrze. W pierwszej sytuacji mówimy o kaszlu mokrym, w drugim przypadku jest to kaszel suchy. W trosce o zdrowie naszych Dzieci, powinniśmy pamiętać, że bacznie je obserwując, możemy szybciej zidentyfikować rodzaj kaszlu i tym samym zastosować skuteczny sposób poprawy stanu zdrowia, najlepiej konsultując się z lekarzem lub farmaceutą. 2. JAK TRAFNIE OKREŚLIĆ RODZAJ KASZLU? Kaszel suchy zazwyczaj występuje w początkowej fazie infekcji i jest powodowany podrażnieniem oskrzeli i gardła. Temu rodzajowi kaszlu nie towarzyszy nadmierna produkcja wydzieliny. Często natomiast stwierdza się uczucie łaskotania lub drapania w gardle. Suchy kaszel bywa bardzo bolesny. Powtarzające się bezproduktywne kasłanie może powodować ból gardła i nadwyręża mięśnie klatki piersiowej i grzbietu. Ten rodzaj kaszlu powinien być szybko i skutecznie leczony, gdyż nie przynosi żadnych korzyści, stanowi natomiast obciążenie dla dróg oddechowych. Suchy kaszel może w miarę postępu choroby, będącej jego przyczyną, przekształcić się w kaszel z wydzieliną. Rozwijający się w następstwie infekcji stan zapalny prowadzi do zagęszczenia wydzieliny w drogach oddechowych i zwiększa jej lepkość. Drogi oddechowe bronią się przed jej zaleganiem, wywołując odruch kaszlu. W takim przypadku mówimy o kaszlu mokrym, zwanym także produktywnym. Kaszel z zalegającą wydzieliną (zwany produktywnym, oskrzelowym lub mokrym) jest sposobem organizmu na usuwanie nadmiernej ilości zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych. Zakażenia układu oddechowego, palenie tytoniu i zanieczyszczone powietrze mogą powodować, że wydzielina staje się tak gęsta i lepka, że zwęża drogi oddechowe i utrudnia przepływ powietrza. Nadmiar wydzieliny może nawet pogorszyć przebieg infekcji. Organizm musi ją zatem usunąć i dlatego pojawia się kaszel produktywny. Rzadsza, luźniejsza wydzielina jest łatwiejsza do usunięcia. Naturalny proces pozbywania się nadmiaru flegmy wspomaga się, stosując leki wykrztuśne w postaci m.in. syropów, tabletek, pastylek lub przeprowadzając inhalacje.
Trafne określenie rodzaju kaszlu u przeziębionego dziecka jest kluczowe dla podjęcia decyzji, jaki lek zastosować. Z kolei właściwy dobór leku decyduje o skuteczności leczenia. Znana jest zasada: kaszlu suchego i kaszlu mokrego nie leczy się przy pomocy jednego leku. Kaszel suchy należy hamować, a kaszel mokry ułatwiać dla sprawnego usunięcia zalegającej wydzieliny. Nie ma substancji czynnej, która działałaby równocześnie przeciwkaszlowo i wykrztuśnie. Nie ma też uzasadnienia jednoczesnego podawania obu rodzajów leków przeciwkaszlowego i wykrztuśnego. Jeśli mają Państwo kłopot z rozróżnieniem rodzaju kaszlu, warto skonsultować się z lekarzem, aby na podstawie diagnozy zalecił lek odpowiedni dla rodzaju kaszlu. 3. JAK RADZIĆ SOBIE W PRZYPADKU PRZEZIĘBIENIA? Najczęstszą przyczyną infekcji górnych dróg oddechowych, w tym tzw. przeziębienia, są wirusy. Wirusy dostają się do organizmu przez gardło i nos, powodując stan zapalny błon śluzowych tych okolic. Są przenoszone w powietrzu tzw. drogą kropelkową podczas kaszlu lub mówienia, bezpośredni dotyk okolic oczu, nosa i ust lub przez zakażone przedmioty, na których mogą żyć nawet do 2 godzin. Przeziębienia najczęściej występują u dzieci w wieku 2-7 lat. Dziecko może mieć nawet 8 przeziębień w ciągu roku. Z czasem organizm wytwarza naturalną odporność i podatność na przeziębienia zmniejsza się. Charakterystyczne objawy przeziębienia to: gorączka, katar, kaszel, ból gardła i ucha. Leczenie przeziębienia odbywa się głównie poprzez zmniejszanie nasilenia jego objawów. Gorączka stan podwyższonej temperatury ciała jest objawem świadczącym o tym, że dziecko jest chore. Prawidłowa temperatura ciała mierzona pod pachą to 36,6 C (w jamie ustnej jest wyższa o 0,3 C, w odbycie o 0,5 C). Podwyższona temperatura jest naturalną obronną reakcją organizmu na toczącą się infekcję. Jeśli przekracza 38 C, należy doprowadzić do jej obniżenia, ponieważ może być niebezpieczna dla organizmu. Kaszel i katar to bardzo uciążliwe objawy przeziębienia, zwłaszcza dla małego dziecka, które nie umie samo sobie z nimi poradzić. Właściwe postępowanie nie tylko przynosi ulgę, ale też przyspiesza zdrowienie oraz zapobiega powikłaniom. Podczas gdy u dorosłych przeziębienie jest tylko pewną niedogodnością, u dzieci może być początkiem poważniejszej choroby. Przeziębienie u niemowląt poniżej 3. miesiąca życia należy zawsze skonsultować z lekarzem już przy pierwszych objawach. Z czasem Twój lekarz doradzi Ci, kiedy można leczyć dziecko samodzielnie w domu.
PROSTE ZASADY ZAPOBIEGANIA PRZEZIĘBIENIOM: unikaj kontaktu dziecka z chorymi osobami myj ręce przed karmieniem lub pielęgnowaniem dziecka regularnie myj zabawki i przedmioty należące do dziecka pamiętaj, aby podczas kaszlu zasłaniać usta chusteczką i od razu ją wyrzucać gdy nie ma chusteczki, należy podczas kaszlu zakrywać usta okolicą łokcia, a nie dłonią 4. OPIEKA NAD CHORYM DZIECKIEM WSKAZÓWKI Podawaj dużo napojów Najlepsze są naturalne soki, woda przegotowana z miodem i sokiem z cytryny, orzeźwiające herbatki owocowe lub ziołowe bądź po prostu woda mineralna. Odpowiednie nawodnienie organizmu zapobiega wysychaniu śluzówek oraz dodatkowemu zagęszczaniu się wydzieliny i jej zaleganiu w nosie i oskrzelach. Utrzymuj drożność dróg oddechowych Obok przepisanych leków warto w porozumieniu z lekarzem robić inhalacje z soli fizjologicznej, a 15 minut po inhalacji dziecko oklepywać. U niemowląt odsysamy wydzielinę z nosa i jamy ustnej gruszką lub aspiratorem, a dzieci starsze zachęcamy do odkrztuszania i wydmuchania noska. Wydzielinę w nosku można też rozrzedzać solą fizjologiczną. Zobacz pkt 5-6 Poradnika oraz film instruktażowy, jak przeprowadzać inhalacje na Wietrz i nawilżaj powietrze w pokoju dziecka Bardzo dobrze sprawdzają się nawilżacze powietrza. Należy zmieniać w nich regularnie wodę i czyścić zgodnie z instrukcją producenta, aby zapobiec rozwojowi pleśni i zachować w czystości dla uzyskania oczekiwanego efektu wspomagającego terapię. Ulgę może też przynieść parominutowy pobyt z dzieckiem przed snem w zaparowanej łazience.
Nie przegrzewaj dziecka W zimie utrzymuj w sypialni prawidłową temperaturę 20-21 C. Ubranka dziecka powinny być lekkie, z naturalnej bawełny. Dziecko ubieraj stosownie do temperatury. Sprawdzaj, czy nie jest spocone lub nadmiernie schłodzone. Pościel dziecka powinna być z bawełny. Nocą nie okrywaj dziecka zbyt grubo. Zapewnij dziecku wypoczynek i sen Pozwól, aby dziecko dużo wypoczywało i spało. Dodatkowe drzemki przyspieszają wyzdrowienie, a wypoczęty organizm szybciej radzi sobie z wirusami. Kontakt z Tobą przyniesie dziecku ukojenie. Głaskanie, noszenie, mówienie, śpiewanie kołysanek uspokoją i pomogą dziecku zasnąć. 5. CZY I JAK OKLEPYWAĆ DZIECKO? Oklepywanie to zabieg pielęgnacyjny, który można przeprowadzać zarówno u noworodków, niemowląt, jak i młodszych i starszych dzieci. U noworodków z infekcją dróg oddechowych to zabieg przyspieszający powrót do zdrowia. Ułatwia usunięcie zalegającej wydzieliny (wspomagając w ten sposób działanie leków mukolitycznych) oraz poprawia ukrwienie w płucach, przez co ułatwia penetrację leków. Zabieg powinien być wykonywany 15 minut po każdym przyjęciu leku wykrztuśnego. Oklepywanie jest szczególnie ważne u noworodków ze względu na słaby odruch kaszlu i niższe niż u starszych dzieci ciśnienie w klatce piersiowej, co utrudnia wykrztuszanie. Jest to jednocześnie bardzo prosty zabieg, który po krótkim ćwiczeniu ( instrukcję znajdziesz na ) może wykonać każdy. Oklepywanie ma uspokajający wpływ na dziecko. Poprawia jednocześnie komfort oddychania. Zabieg można wykonać w każdej pozycji, ale najskuteczniejsza jest pozycja drenażowa, przedstawiona w filmie.
Nie należy oklepywać dziecka bezpośrednio po karmieniu, a u niemowląt z refluksem pozycję drenażową należy zastąpić inną. Przed zastosowaniem powyższych zaleceń u Twojego dziecka skonsultuj się z lekarzem. Oklepywanie u dzieci starszych jest zabiegiem poprawiającym działanie leków mukolitycznych i powinno być wykonywane 15 minut po każdym przyjęciu leku wykrztuśnego. Zobacz film instruktażowy, jak oklepywać niemowlęta oraz starsze dzieci na 6. JAK PRZEPROWADZAĆ INHALACJE? Inhalacje są ważnym elementem leczenia wspomagającego w infekcjach górnych i dolnych dróg oddechowych zarówno u niemowląt, jak i młodszych i starszych dzieci. Metoda ta umożliwia nawilżenie dróg oddechowych za pomocą soli fizjologicznej, jak również podanie leku zaleconego przez lekarza. Tak podawane leki mukolityczne (rozrzedzające wydzielinę w drogach oddechowych) są bardziej skuteczne niż w formie syropu lub pastylek. Prawidłowe wykonanie inhalacji jest łatwe i bezpieczne. Gwarantuje także wysoką skuteczność. Maseczka powinna szczelnie przylegać do twarzy, obejmując nos i usta dziecka, co umożliwia dostanie się całej dawki leku do dróg oddechowych. Specjalne spejsery umożliwiają skrócenie czasu inhalacji do 2 minut. Po inhalacji należy dziecko oklepać oraz oczyścić jego nos i jamę ustną. Więcej informacji na temat oklepywania znajdziesz w pkt 5 Poradnika na poprzedniej stronie. Przed zastosowaniem powyższych zaleceń u Twojego dziecka, skonsultuj się z lekarzem. Zobacz film instruktażowy, jak przeprowadzać inhalacje zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci na
Mucosolvan to sprawdzony lek, który cieszy się zaufaniem Pacjentów i lekarzy. To nowoczesny lek o potrójnym działaniu: 1. ułatwia odkrztuszanie 2. łagodzi kaszel 3. pomaga szybciej zwalczyć infekcje 1! 1 Dotyczy antybiotyków wymienionych w ChPL produktu Mucosolvan: amoksycyliny, cefuroksymu, erytromycyny. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowania oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Sprawdzony lek dla Ciebie i Twojej rodziny. Wybierz Mucosolvan! Syrop MINI dla dzieci 1+, smak owoców leśnych Syrop dla całej rodziny, Kapsułki o przedłużonym w tym dzieci 1+ uwalnianiu dla dorosłych, smak truskawkowo-waniliowy 1 x dziennie - Na kaszel suchy dla pacjentów 12+ Pastylki miękkie do ssania dla dorosłych i dzieci 6+, smak miętowo-eukaliptusowy Tabletki dla dorosłych Ambroksol dostępny jest także w formie płynu do inhalacji, jako lek na receptę bez ograniczeń wiekowych, także dla dzieci poniżej 1. roku życia. Zapytaj swojego lekarza o więcej szczegółów. MUCOSOLVAN MINI, 15 mg/5 ml, syrop. 5 ml syropu zawiera 15 mg ambroksolu chlorowodorku (Ambroxoli hydrochloridum). Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli przebiegające z zaburzeniem wydzielania śluzu oraz utrudnieniem jego transportu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na chlorowodorek ambroksolu lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Dziedziczna, rzadko występująca nietolerancja którejkolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Boehringer Ingelheim International GmbH, Binger Strasse 173, D-55216 Ingelheim/ Rhein, Niemcy. MUCOSOLVAN, Ambroxoli hydrochloridum, 30 mg/5 ml, syrop. Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli przebiegające z zaburzeniem wydzielania śluzu oraz utrudnieniem jego transportu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na chlorowodorek ambroksolu lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Dziedziczna, rzadko występująca nietolerancja którejkolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Boehringer Ingelheim International GmbH, Binger Strasse 173, D-55216 Ingelheim/Rhein, Niemcy. MUCOSOLVAN MAX, 75 mg, kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, twarde. (Ambroxoli hydrochloridum). Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli przebiegające z zaburzeniem wydzielania śluzu oraz utrudnieniem jego transportu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną (ambroksolu chlorowodorek) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Boehringer Ingelheim International GmbH, Binger Strasse 173, D-55216 Ingelheim/Rhein, Niemcy. MUCOSOLVAN, Ambroxoli hydrochloridum, 15 mg, pastylki miękkie. Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli przebiegające z zaburzeniem wydzielania śluzu oraz utrudnieniem jego transportu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną chlorowodorek ambroksolu lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; Dziedziczne, rzadko występujące stany nietolerancji substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Boehringer Ingelheim International GmbH, Binger Strasse 173, D-55216 Ingelheim/Rhein, Niemcy. MUCOSOLVAN, Ambroxoli hydrochloridum, 30 mg, tabletki. Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli przebiegające z zaburzeniem wydzielania śluzu oraz utrudnieniem jego transportu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na chlorowodorek ambroksolu lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Dziedziczna, rzadko występująca nietolerancja którejkolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Boehringer Ingelheim International GmbH, Binger Strasse 173, D-55216 Ingelheim/Rhein, Niemcy. MUCOTUSSIN, Dextromethorphani hydrobromidum, 10 mg/5 ml, syrop. Wskazania do stosowania: Do stosowania u dorosłych i dzieci w wieku 12 lat i powyżej w objawowym leczeniu drażniącego kaszlu (nieproduktywnego, suchego kaszlu). Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną dekstrometorfanu bromowodorek jednowodny lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; u pacjentów z niewydolnością oddechową lub u których istnieje ryzyko rozwoju niewydolności oddechowej; u pacjentów przyjmujących inhibitory monoaminooksydazy (IMAO) oraz przez 14 dni po zakończeniu stosowania takich leków. Syrop Mucotussin jest przeciwwskazany do stosowania u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Podmiot odpowiedzialny: Boehringer Ingelheim International GmbH, Binger Strasse 173, D-55216 Ingelheim/Rhein, Niemcy.
NOWOŚĆ A dla dorosłych wybierz Mucosolvan MAX, kapsułki o przedłużonym uwalnianiu na kaszel mokry Nowoczesna i wygodna postać leku ułatwiającego odkrztuszanie Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowania oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. www.boehringer-ingelheim.pl, info.waw@boehringer-ingelheim.com PL/MCS/082016/00032