Powiatowy Urząd Pracy w Grajewie RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE GRAJEWSKIM W 2011 ROKU Część II (prognoza) Grajewo, lipiec 2012 roku 1
WSTĘP Niniejszy raport jest drugą częścią prognostyczną monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie grajewskim. Obejmuje analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w oparciu o: - dane o absolwentach szkół ponad gimnazjalnych według szkół i kierunków kształcenia za rok szkolny 20010/2011, - przewidywanej liczbie absolwentów w 2012r., pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej MEN, - dane statystyczne z załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 (bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności), - dane statystyczne z bazy danych PUP w Grajewie. Wdrożenie systemu monitoringu pomaga określić kierunki i natężenie zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Monitoring ma służyć zarówno osobom, które poszukują pracy jak i osobom podejmującym decyzję odnośnie dalszej edukacji. Umożliwia dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy. Może być przydatny wszelkim instytucjom edukacyjnym i szkoleniowym w planowaniu oferty edukacyjnej. Jest też cennym źródłem informacji o wpływie systemu edukacji ponadgimnazjalnej na lokalny rynek pracy. Duży napływ absolwentów w niektórych zawodach może w znaczący sposób wpływać na wzrost stopy bezrobocia w powiecie grajewskim, a także na strukturę tego zjawiska. 1. ABSOLWENCI 2011 ROKU Z danych gromadzonych przez System Informacji Oświatowej wynika, że w 2011r. w powiecie grajewskim szkoły ponadgimnazjalne ukończyło 707 uczniów, czyli o 15 osób więcej niż w 2010r. Najliczniejsza grupa absolwentów to osoby bez zawodu 338 osób (47,8% ogółu absolwentów), są to absolwenci liceów ogólnokształcących. Pozostałe osoby w liczbie 369 to absolwenci szkół zawodowych na poziomie zasadniczym, średnim i policealnym. W grupie tej najliczniej reprezentowane były następujące zawody: - technik żywienia i gospodarstwa domowego (50 osób, tj. 7,1 % ogółu absolwentów powiatu grajewskiego), - technik informatyk (odpowiednio 49 osób i 6,9 %), - technik rolnik (odpowiednio 40 osób i 5,7 % ), - sekretarka (odpowiednio 24 osoby i 3,4 %), - technik mechanizacji rolnictwa (odpowiednio 23 osoby i 3,3 %). Zdecydowaną większość w grupie zawodowej stanowili absolwenci szkół średnich 253 osoby tj. 35,8 %. Odsetek uczniów szkół zasadniczych wyniósł 8,8 % (62 osoby), natomiast policealnych 7,6 % (54 osoby). 2
W 2011 r. wbrew przewidywaniom nie utworzono nowego kierunku nauczania w zawodzie wizażystka (stylistka) w Studium Policealnym MENTOR w Grajewie. Absolwenci 2011r. ze szkół powiatu wg poziomu wykształcenia 8,8% 7,6% 47,8% 35,8% policealne średnie ogólnokształcące średnie zawodowe zasadnicze zawodowe 3. BEZROBOTNI ABSOLWENCI 2011 ROKU Wśród ogółu bezrobotnych figurujących w ewidencji PUP w końcu 2011r. absolwenci (osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki) stanowili 5,6 % ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (234 osoby, w tym 129 kobiet). W ramach tej populacji 109 osób nie posiadało zawodu (46,6 % ogółu absolwentów). Zawód posiadało 125 osób tj. 53,4% ogółu zarejestrowanych absolwentów. Byli to reprezentanci 55 zawodów. Najliczniej reprezentowane zawody w tej grupie bezrobotnych to: technik żywienia i gospodarstwa domowego 17 osób, technik ekonomista 7 osób, technik logistyk 7 osób, technik hotelarstwa 7 osób kucharz małej gastronomii 6 osób, mechanik pojazdów samochodowych 6 osób, specjalista do spraw rachunkowości -4 osoby, technik mechanizacji rolnictwa 4 osoby, fryzjer 4 osoby. 3
Struktura zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów wg poziomu wykształcenia (stan na koniec 2011r.) 30,0% 8,0% 23,0% 8 27,0% wyższe średnie ogólnokształcące gimnazjalne i niższe 12,0% policealne i średnie zawodowe zasadnicze zawodowe W grupie wszystkich zarejestrowanych absolwentów - 198 osób to absolwenci szkół z powiatu grajewskiego (84,6 %). Największa liczba absolwentów szkół powiatu grajewskiego zarejestrowanych w końcu 2011r. to osoby z wykształceniem średnim technicznym 105 osób (53 % ogółu zarejestrowanych absolwentów powiatu), 54 absolwentów to osoby bez zawodu (27,3%), absolwenci szkół zawodowych - 33 osoby (16,7%), absolwenci szkół policealnych - 6 osób (3%). Najliczniejsze grupy zawodów wśród zarejestrowanych absolwentów w końcu 2011r. ze szkół powiatu grajewskiego to: - technik żywienia i gospodarstwa domowego (29 osób), - technik informatyk (18 osób), - technik ekonomista (14 osób), - technik logistyk (12 osób), - technik rolnik (11 osób), - technik organizacji usług gastronomicznych (10 osób), - technik mechanik (7 osób), - kucharz małej gastronomii (7 osób), - ślusarz (4 osoby) 4
Bezrobotni absolwenci 2011r. ze szkół powiatu grajewskiego wg poziomu wykształcenia (stan na koniec 2011r.) 16,7% 3,0% 27,3% 53,0% policealne średnie ogólnokształcące średnie zawodowe zasadnicze zawodowe 4. PROGNOZOWANI ABSOLWENCI 2012 ROKU Prognozowana liczba absolwentów w 2012 roku to 776 osób. Liczba ta obejmuje 323 absolwentów bez zawodu (41,6 % ogółu przewidywanych absolwentów) oraz 453 absolwentów szkół zawodowych (58,4 %). Wśród prognozowanych absolwentów 101 osób to absolwenci szkół policealnych (co stanowi 13,0% ogółu), 283 osoby (36,5%) to absolwenci szkół średnich zawodowych, 323 osoby (41,6%) - absolwenci szkół ogólnokształcących, 69 osób (8,9%)- absolwenci szkół zawodowych. Prognozowana liczba absolwentów szkół policealnych jest dwukrotnie wyższa od liczby osób, które ukończyły edukację w 2011r. (54 osoby). Prognozowane liczby absolwentów szkół średnich zawodowych, szkół ogólnokształcących, szkół średnich zawodowych oraz zasadniczych zawodowych pokrywają się niemal z liczbą osób, które ukończyły szkoły w 2011r. 5
Największe zmiany (w porównaniu do liczby absolwentów 2011r.) przewidywane są w zawodach: technik ochrony fizycznej osób i mienia - wzrost o 13 osób, technik informatyk wzrost o 8 osób, technik hotelarstwa - wzrost o 6 osób, technik organizacji usług gastronomicznych - wzrost o 7 osób. Przewidywany jest brak absolwentów w zawodzie technik architektury krajobrazu, technik informatyk, technik logistyk, technik ekonomista. W 2013 r. przewiduje się wejście na rynek pracy osób z nowymi zawodami, które pojawiły się w ofercie edukacyjnej szkół policealnych i średnich zawodowych powiatu : technik bezpieczeństwa i higieny pracy, opiekunka dziecięca, technik budownictwa, technik handlowiec. Prognozowana liczba ww. absolwentów wynosi łącznie 72 osoby. Przewidywana liczba absolwentów zasadniczych szkół zawodowych w 2012 roku to 69 osób, czyli o 7 osób więcej niż absolwentów 2011 roku (62 osoby). Nie przewiduje się znaczących zmian dotyczących kierunków nauczania oraz liczby uczniów danych kierunków. Grupa absolwentów z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, to wg prognozy 323 osoby. W tej kategorii przewidywany jest spadek liczby absolwentów o 15 osób, czyli o 4,4% faktycznej liczby absolwentów 2011 roku (338 osób). Ubiegłoroczna prognoza przewidywała 358 absolwentów z wykształceniem średnim ogólnokształcącym. Prognozowani absolwenci 2012r. ze szkół powiatu wg poziomu wykształcenia 8,9% 13,0% 41,6% 36,5% policealne średnie ogólnokształcące średnie zawodowe zasadnicze zawodowe 6
Struktura zawodowa absolwentów szkół powiatu grajewskiego wg poziomu wykształcenia i zawodów (stan w 2011r. i prognoza na 2012r.) Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2011r. Bezrobotni absolwenci ze szkół powiatu zarejestrowani w końcu 2011r. (5):(3) w % Przewidywani absolwenci w 2012r. 1 2 3 4 5 6 w y k s z t a ł c e n i e p o l i c e a l n e i ś r e d n i e z a w o d o w e 331403 Technik ekonomista 17 14 82,35 0 343403 Technik organizacji usług gastronomicznych 13 10 76,92 20 333107 Technik logistyk 16 12 75,00 0 322002 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 50 29 58,00 49 351203 Technik informatyk 49 18 36,73 45 311504 Technik mechanik 22 7 31,81 40 422402 Technik hotelarstwa 10 3 30,00 16 314207 Technik rolnik 40 11 27,50 41 311512 Technik mechanizacji rolnictwa 23 4 17,39 25 314202 Technik architektury krajobrazu 9 1 11,11 0 412001 Sekretarka 24 2 8,33 25 311204 Technik budownictwa 0 0 0 23 325509 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 0 0 0 17 325905 Opiekunka dziecięca 0 0 0 19 343602 Muzyk 24 0 0 28 522305 Technik handlowiec 0 0 0 13 541315 Technik ochrony fizycznej osób i mienia 10 0 0 23 w y k s z t a ł c e n i e ś r e d n i e o g ó l n o k s z t a ł c ą c e 000000 Bez zawodu 338 54 15,98 323 w y k s z t a ł c e n i e z a s a d n i c z e z a w o d o w e 711202 Murarz 3 3 100,00 1 741203 Elektromechanik pojazdów samochodowych 2 2 100,00 2 752205 Stolarz 2 2 100,00 0 512002 Kucharz małej gastronomii 9 7 77,78 17 711402 Betoniarz - zbrojarz 3 2 66,67 0 751201 Cukiernik 3 2 66,67 0 751204 Piekarz 3 2 66,67 8 722204 Ślusarz 7 4 57,14 5 613003 Rolnik 2 1 50,00 2 723103 Mechanik pojazdów samochodowych 4 2 50,00 9 742102 Monter - elektronik 2 1 50,00 1 522301 Sprzedawca 5 2 40,00 6 514101 Fryzjer 8 2 25,00 7 732301 Introligator 5 1 20,00 1 712604 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 0 0 0,00 2 741103 Elektryk 1 0 0,00 1 741201 Elektromechanik 1 0 0,00 3 751105 Rzeźnik - wędliniarz 2 0 0,00 4 7
5. PODSUMOWANIE W oparciu o dokonaną analizę danych obejmujących liczbę absolwentów rocznika 2011/2012 ze szkół powiatu oraz prognozowaną ich liczbę w 2012 roku, nasuwają się następujące spostrzeżenia: Oferta edukacyjna szkół powiatu w 2011r. zdominowana była wyraźnie kształceniem na poziomie ogólnym - ponad 47% absolwentów ukończyło licea ogólnokształcące. Prognozowany spadek liczby absolwentów z powyższym wykształceniem w 2012r. o 3 punkty procentowe nie zmienia w zasadniczy sposób dotychczasowej struktury kształcenia w powiecie. Większość z nich zdobędzie zawód poprzez dalsza naukę, część z różnych przyczyn pozostanie przy nabytym wykształceniu średnim. Do tych osób przede wszystkim winne być adresowane propozycje szkoleń zawodowych i staży. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów najliczniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem średnim zawodowym, najmniej natomiast było zarejestrowanych absolwentów szkół policealnych i zawodowych. Najniższy poziom bezrobocia (podobnie jak w latach ubiegłych) notowany był w grupie bezrobotnych absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym - to może świadczyć o większych szansach na rynku pracy osób z powyższym wykształceniem. Najbardziej zagrożeni bezrobociem w 2012r. będą absolwenci z wykształceniem średnim technicznym, między innymi: technik rolnik, technik informatyk, technik organizacji usług gastronomicznych, technik hotelarstwa czy technik ekonomista. Planowany wzrost liczby absolwentów w przypadku niektórych zawodów może dodatkowo pogłębić niekorzystną prognozę. Problemy ze znalezieniem pracy mogą mieć również absolwenci szkół zasadniczych zawodowych, np.: kucharz małej gastronomii. Rynek pracy w powiecie grajewskim jest nasycony młodzieżą, która nieświadomie i często nietrafnie, dokonała wyboru kształcenia. Posiada zawód, którego nie akceptuje oraz nie zamierza wykonywać. Młodzi ludzie nie podejmują próby analizy posiadanych predyspozycji i zainteresowań zawodowych przed wyborem przyszłej profesji. Z opinii doradców zawodowych, na podstawie rozmów z absolwentami wynika, iż system kształcenia praktycznego w szkołach średnich i zasadniczych zawodowych, nie umożliwia nabycia umiejętności praktycznych. Wielokrotnie, zadania wykonywane w trakcie praktyki zawodowej, odbiegają od profilu kształcenia ucznia. Często, absolwenci szkół zawodowych, nie posiadają uprawnień umożliwiających im podjęcie pracy w określonym zawodzie np. elektryk brak uprawnień SEP. Młodzi ludzie nie zdają egzaminów, bądź rezygnują z przystąpienia do egzaminu zawodowego/czeladniczego, a w związku z tym, nie mogą wykonywać wyuczonego zawodu. Zjawisko bezrobocia wśród absolwentów uzależnione jest od wielu czynników m.in.: kierunków i jakości kształcenia, koniunktury gospodarczej, mobilności i aktywności samych absolwentów, kształcenia ustawicznego. Niewątpliwie, ograniczone umiejętności praktyczne oraz brak wymaganych uprawnień, maja związek z niewielkim zainteresowaniem ze strony pracodawców do zatrudniania absolwentów. 8