POWIATOWY URZĄD PRACY W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w 2011r. w powiecie wodzisławskim. Część druga prognostyczna. Lipiec 2012
1. Wprowadzenie Obowiązek przeprowadzania corocznego monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych został nałożony na powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DZ.U. Nr 69 poz. 415 z 2008r. z póź. zm.). Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych przygotowany jest według stanu na koniec I półrocza danego roku oraz na koniec tegoż roku. Raport roczny składa się z dwóch części - diagnostycznej i prognostycznej. Cześć diagnostyczna opiera się na danych przygotowanych na bazie półrocznych sprawozdań MPiPS -01(załącznik 1 i 3). Natomiast część prognostyczna prezentowana w poniższym opracowaniu bazuje na danych z Systemu Informacji Oświatowej (SIO) MEN oraz danych na temat absolwentów zarejestrowanych w PUP (stan na koniec roku 2011). Drugim źródłem informacji są dane przekazane przez GUS dotyczące popytu na prace. Dane te jednak nie obejmują powiatu wodzisławskiego, ponieważ badania ankietowe pracodawców nie objęły żadnego zakładu pracy z tego terenu. Dlatego wyniki badania popytu na prace powinny być interpretowane w skali całego województwa (niezależnie od powiatowych raportów Wojewódzki Urząd Pracy przygotowuje oddzielny raport dotyczący całego województwa). Dużym ograniczeniem w prowadzeniu monitoringu jak również w wykorzystywaniu go przez różne instytucje związane z rynkiem pracy jest, to że dane dotyczące absolwentów z powiatu pochodzące z systemu SIO dostępne są dopiero w drugiej połowie następnego roku. Prowadzi to do sytuacji, w której opracowanie traci na aktualności. Z drugiej jednak strony, ponieważ monitoring zawodów prowadzony jest według stałej metodologii, dzięki czemu można śledzić tendencje dotyczące chociażby kierunków kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych powiatu czy liczbę absolwentów kończących szkoły. 2
2. Absolwenci szkół powiatu wodzisławskiego. 2.1 Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych powiatu wodzisławskiego w 2011 roku. W roku 2011 szkoły ponadgimnazjalne powiatu wodzisławskiego ukończyło 2 259 osob (są to absolwenci wszystkich typów szkół ponadgimnazjalnych razem ze szkołami policealnymi). Z grona tych osób w dniu 2 stycznia 2012 w rejestrze PUP w Wodzisławiu Sl. pozostawało zarejestrowanych jako bezrobotne 247 osób czyli 11 % ogólnej liczby. Liczba absolwentów szkół powiatu w poszczególnych latach 2600 2500 2400 2300 2200 2100 2000 1900 2564 2219 2222 2259 2153 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba absolwentów szkół ponadgimnazjalnych powiatu pozostaje od kilku lat na zbliżonym poziomie, jedynie w roku 2008 liczba ta była wyższa. W poniżej zaprezentowanej tabeli poddano liczbę absolwentów kończących szkołę w roku ubiegłym, liczbę zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów tych szkół w końcu roku 2011 oraz przewidywaną liczbę osób kończących szkoły w roku 2012 r. 3
Typ szkoły Liczba absolwentów w Liczba zarejestrowanych Przewidywana liczba absolwentów w 2012roku 2011 roku absolwentów liczbowo % Szkoły policealne 266 8 3,3% 461 Szkoły średnie 647 81 12,5% 692 techniczne Licea profilowane 111 26 23,4% 60 Licea 763 47 6,2% 755 ogólnokształcące Zasadnicze szkoły 472 85 18 % 402 zawodowe Ogółem 2 259 247 11% 2 370 Jak co roku najwyższy poziom bezrobocia pozostaje wśród osób kończących licea profilowane. Mimo że, są kształceni według pewnych profili zawodowych, po ukończeniu szkoły nie posiadają oni żadnych świadectw ani dyplomów potwierdzających pełne kwalifikacje zawodowe. Często profile kształcenia są zbyt ogólne i nie przygotowują do wykonywania konkretnego zawodu, tak jak ma to miejsce np. w szkołach średnich technicznych. Z kolei w porównaniu do absolwentów liceów ogólnokształcących uczniowie liceów profilowanych znacznie rzadziej kontynuują naukę na studiach dziennych i częściej zaraz po ukończeniu szkoły poszukują pracy. W związku z powyższym właściwą wydaje się tendencja polegającą na zmniejszaniu liczby klas liceów profilowanych w szkołach ponadgimnazjalych w powiecie (od trzech lat spada liczba absolwentów liceów profilowanych). Najniższy poziom bezrobocia występuję wśród absolwentów szkół policealnych co prawdopodobnie wynika z tego, iż osoby kształcące się w szkołach policealnych jednocześnie już pracują. Świadczy to również o tym, że podnoszenie kwalifikacji zawodowych realnie podnosi szanse na rynku pracy. Niski poziom bezrobocia występuje wśród absolwentów liceów ogólnokształcących co wynika z tego, że uczniowie kończący te szkoły częściej niż absolwenci liceów profilowanych czy techników, kontynuują naukę na studiach wyższych w systemie dziennym i nie rejestrują się w urzędzie pracy. 4
2.2. Kierunki kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych powiatu wodzisławskiego w roku 2011. Szkoły ponadgimnazjalne powiatu wodzisławskiego w roku 2011 kształciły uczniów w sumie w 51 zawodach (w szkołach policealnych i średnich zawodowych uczniowie kończyli naukę w 24 zawodach, w szkołach zawodowych w 27). Jednak najwięcej osób kończących szkołę nie posiadało kwalifikacji zawodowych w konkretnym zawodzie - byli to absolwenci liceów ogólnokształcących i profilowanych (874 osoby) Wśród najliczniej reprezentowanych zawodów znalazły się: Technik ekonomista 105 (14,3%) * Technik informatyk 85 (9,1%) Technik górnictwa podziemnego 81 (1,2%) Technik handlowiec 71 (18,3%) Technik żywienia i gospodarstwa domowego 63 (25,4%) Technik budownictwa 63 (9,5%) Technik mechanik 57 (5,3%) Fryzjer 56 (33,9%) Sprzedawca 56 (28,6%) Kucharz małej gastronomii 51 (17,6%) Górnik eksploatacji podziemnej 49 (0,0 %) Najwyższe bezrobocie panuje wśród absolwentów szkół zawodowych w zawodzie fryzjer aż 1/3 z nich była zarejestrowana w tutejszym urzędzie w końcu roku 2011. Podobnie przedstawiała się sytuacja wśród absolwentów technikum fryzjerskiego gdzie 26% absolwentów nie mogło znaleźć pracy. Może to świadczyć iż na rynku pracy nie ma tak dużego popytu na pracowników w tym zawodzie i rynek ten nie jest wstanie wchłonąć tak licznej grupy osób kończących ten kierunek. Podobnie przedstawia się sytuacja w zawodach gastronomicznych tj. technik żywienia oraz kucharz małej gastronomii, gdzie w pierwszym przypadku aż 1/4 osób kończących szkolę nie znajduje zatrudnienia, w drugim prawie 1/5. Również zawody związane z handlem generują wysoki poziom bezrobocia wśród absolwentów w zawodzie sprzedawca aż 28% absolwentów nie mogło znaleźć pracy, w zawodzie technik handlowiec 18%. * w nawiasie podano poziom bezrobocia wśród absolwentów danego kierunku 5
Trzeba zwrócić uwagę, że zarówno fryzjerstwo, gastronomia i handel to typowo damskie kierunki kształcenia co wpływa na pogarszająca się sytuację kobiet na lokalnym rynku pracy. Z kolei najlepiej prezentuje się sytuacja absolwentów kończących kierunki górnicze bezrobocie wśród nich praktycznie nie występuje co wynika z umów zawartych przez kopalnie węgla kamiennego ze szkołami kształcącymi w tych kierunkach. Niskie bezrobocie panuje wśród osób kończących szkoły w zawodach technik mechanik, technik informatyk, technik budownictwa czyli w zawodach kojarzonych jako męskie. 2.3 Absolwenci szkół wyższych. W 2011 roku ukończyło szkołę wyższą i zarejestrowało się w tutejszym urzędzie 381 osób (pod uwagę brano osoby, które kończyły szkoły wyższe bez względu na siedzibę szkoły). Ze względu na to, iż nie dysponuje się danymi ile osób zamieszkujących powiat wodzisławski ukończyło studia w roku 2011 nie można wyliczyć jak duży odsetek z nich zarejestrował się jako osoby bezrobotne. Wydaje się jednak, że liczba 381 osób jest stosunkowo duża. Najwięcej z tych osób ukończyło studia wyższe na kierunku pedagogika było ich 65. Świadczyć to może o tym, że kierunek ten nie daje dużych perspektyw na znalezienie pracy zaraz po ukończeniu nauki oraz o tym, że przy tak dużej liczbie corocznych absolwentów tego kierunku rynek pracy nie ma szans ich wszystkich wchłonąć. Również absolwenci kierunków ekonomicznych stanowili liczna grupę wśród osób zarejestrowanych. Osób posiadających wykształcenie w kierunku ekonomii, rachunkowości, zarządzania i marketingu pozostawało w ewidencji podobnie jak pedagogów 65. Kolejną co do liczebności grupę stanowili absolwenci filologii obcojęzycznej takich osób było 31. Jest to nowość do tej pory absolwenci takich specjalności nie mieli większych problemów ze znalezieniem pracy. Jednak trudna sytuacja w szkolnictwie, gdzie nie tworzą się nowe miejsca i raczej nie ma na to perspektyw w najbliższych latach, spowodowała taki skok rejestracji absolwentów tego kierunku. 6
Absolwentów kierunków humanistycznych takich jak politologia, socjologia, filozofia, kulturoznawstwo, etnologia było zarejestrowanych 28 (większość stanowili absolwenci socjologii). W innych kierunkach nie było więcej niż 10 zarejestrowanych absolwentów. Świadczy to o dosyć dużym zróżnicowaniu osób kończących szkoły wyższe w 2011 roku. Praktycznie trudno wskazać kierunek kształcenia, który gwarantowałby prace od razu po szkole. Nawet absolwenci kierunków uważanych za prestiżowe takich jak prawo, psychologia, informatyka czy chemia figurowali w ewidencji urzędu. Tematem odrębnej analizy mógł by jednak pozostać czas pozostawania w rejestrach absolwentów różnych kierunków ponieważ może to też być doskonały miernik zapotrzebowania na pracowników z danymi kwalifikacjami. 7
Spis Treści 1. Wprowadzenie... 2 2. Absolwenci szkół powiatu wodzisławskiego.... 3 2.1 Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych powiatu wodzisławskiego w 2011 roku.... 3 2.2. Kierunki kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych powiatu wodzisławskiego w roku 2011.... 5 2.3 Absolwenci szkół wyższych.... 6 8