Góry Ameryki Północnej

Góry Ameryki Północnej

Położenie i ukształtowanie powierzchni Kontynent północnoamerykański, stanowiący pod względem geologicznym całość z Grenlandią i wyspami Archipelagu Arktycznego, jest położony niemal w całości w zachodniej części północnoamerykańskiej płyty litosfery. Tylko południowo-zachodni fragment Kalifornii należy do płyty pacyficznej.

Terminem Ameryka Północna obejmujemy nie tylko cały kontynent północnoamerykański, ale także Grenlandię - największą wyspę na Ziemi, wyspy na Morzu Karaibskim i Amerykę Środkową. Ma 24 678 000 km² powierzchni (wliczając powierzchnie wszystkich wysp) i jest trzecim, co do wielkości, kontynentem na Ziemi

Regiony fizycznogeograficzne mają w Ameryce Północnej przebieg południkowy. Całą zachodnią część kontynentu zajmują Kordyliery, składające się z wielu pasm, wyżyn i kotlin. Wzdłuż brzegów Pacyfiku rozciągają się Góry Nadbrzeżne. Na wschód od nich, porozdzielane mniejszymi łańcuchami górskimi rozciągają się obniżenia. Największe z nich to: Wyżyna Kolumbii, Wielka Kotlina, gdzie znajduje się Wielkie Jezioro Słone i wyżyna Kolorado

Wschodnie pasma Kordylierów, Góry Skaliste, opadają stopniami ku Wielkim Równinom. Obniżają się one tarasami w kierunku wschodnim, ku Równinom Centralnym.Jest to jeden z największych regionów nizinnych naszej planety, przecięty szeroką do 120 km doliną rzeki Missisipi. Na północ od Równin Centralnych leży nizina polodowcowa z Wielkimi Jeziorami. Od wschodu ograniczają je Appalachy. Wzdłuż wybrzeża ciągną się niziny: Zatokowa nad Zatoką Meksykańską i Atlantycka nad Oceanem Atlantyckim

W obrębie Ameryki Północnej wyróżnia się pięć głównych jednostek geologicznych: -prekambryjską platformę północnoamerykańską obejmującą też większą część Grenlandii i wysp Archipelagu Antarktycznego - pasmo innuickie(eskimoskie), położone w północnozachodniej części Archipelagu Arktycznego, powstałe w czasie orogenez kaledońskiej i hercyńskiej - Appalachy, powstałe w czasie orogenez kaledońskiej i hercyńskiej, łączące się na północy z paleozoicznymi strukturami fałdowymi wschodniej Grenlandii - platformę paleozoiczną, obejmującą Nizinę Zatokową i Nizinę Atlantycką - Kordyliery, będące młodym pasmem górskim, powstałym w czasie orogenezy alpejskiej

Główne jednostki geologiczne Ameryki Północnej

Pionowe ukształtowanie powierzchni

Budowa Geologiczna Ameryka Północna wraz z przybrzeżnymi wyspami i Grenlandią niemal w całości znajduje się w obrębie amerykańskiej płyty litosfery tylko półwysep Kalifornijski i południowa część G. Nadbrzeżnych znajdują się w Pacyficznej płycie, a część Ameryki centralnej to płyta karaibska

Keledonidyi hercynidy

Góry Innuickiei Góry Grenlandii

Lądolód

Kordyliery

Subdukcja

Gleby Północne Appalachy brunatne kwaśne, bielice Południe Andów brunatne kwaśne, rędziny Kordyliery północne bielice, tundrowe Kordyliery środkowe brunatne i płowe Kordyliery południowe gleby pustyń,brunatnoziemie, andosole G. Nadbrzeżne i Sierra Nevada brązowe

Appalachy

Mitchell 2037m

Pasmo Błękitne

4 Strefy różniące się budową i rzeźbą Hercyńskie zapadlisko przedgórskie Strefa zewnętrza Appalachów Centralna strefa Appalachów Pas Piedmontu

Appalachy Północne Ciągną się od Nowej Fundlandii pod dnem Zatoki Św. Wawrzyńca do doliny rzeki Hudson Ich zachodnią granicą jest Nizina Laurentyńska Podobna budowa jak Nowa Funlandia

Góry Adirondack

Appalachy Południowe Od doliny Hudsona i Mohawkpo środkowy bieg rzeki Alabama Orograficzną osią gór jest Pasmo Błękitne Pasma o łagodnych zaokrąglonych formach, zwartych, wyższych na południu

Linia Wodospadów

Piedmont

Kordyliery

Kordyliery Pacyficzne

Góry nadbrzeżne

Kordyliery Północne Północno-zachodnia część gór od M. Beringa do odcinka rzeki Liard Zróżnicowane klimatycznie i morfologicznie Obejmują kilka pasm gór fałdowych i fałdowo zrębowych

Góry Brooksa

Góry Mackenzie

Jukon

Góry Aleuckie

Góry Alaska

McKinley6194 m

Logan

Kordyliery Środkowe Odcinek sięgający na południu po linię ciągnącą się od Zatoki San Pedro (Ocean Spokojny) przez dolinę Santa Anapo środkowy bieg Rio Grande na wschodzie Wschód zajmuje łańcuch Gór Skalistych, zachód Gór Nadbrzeżnych a środkową część Wyżyny Wewnętrzne

Góry Skaliste

Elbert4399 m

SalmonRiver

Góry Nadbrzeżne

Wyspy Królowej Charlotty

Góry Kaskadowe

Rainier 4392 m

Shasta4317 m

Sierra Nevada

Dolina Kalifornijska

Kordyliery Południowe Obejmują człon rozciągający się na południe od Doliny Rio Grande przez przesmyk Tehuantepec Zasadniczą częścią jest Wyżyna Meksykańska, Zasadniczą częścią jest Wyżyna Meksykańska, obramowana pasem Gór Sierra Madre oraz Kordylierą Wulkaniczną

Wyżyna Meksykańska

Sierra Madre Wschodnia

Sierra Madre Zachodnia

Kordyliera Wulkaniczna

Orizaba

Rów Balsas

Półwysep Kalifornijski

Sierra de Baja California

Sierra Madre Południowa

Teotepec3703 m

Ameryka Centralna

Kordyliery Stosunki Wodne Wschodni łańcuch Kordylierów Góry Skaliste, stanowi główny dział wód Ameryki Północnej; Kordyliery są odwadniane przez źródłowe rzeki Mackenzie, Saskatchewan, Missouri (i jej prawe dopływy), Rio Grande i inne uchodzące do Oceanu Atlantyckiego oraz przez Jukon, Fraser, Kolumbię (z dopływem Snake), Kolorado, uchodzące do Oceanu Spokojnego. Rzeki Kordylierów charakteryzują się dużymi spadkami; w celu wykorzystania zasobów energetycznych zbudowano liczne zapory (m.in. Hoover Dam na Kolorado oraz Roosevelta na rzece Salt).

W środkowej części Kordylierów rzeki okresowe, słone błota i słone jeziora (największe Wielkie Jezioro Słone) oraz kotliny bezodpływowe (Dolina Śmierci, Bolsónde Mapimí).

Bogactwa Mineralne W Kordylierach występują liczne bogactwa mineralne: złoto, srebro, rudy miedzi, cynku, ołowiu, molibdenu i uranu, ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny i brunatny W celu zachowania naturalnego środowiska utworzono w Kordylierach liczne parki narodowe, m.in.: Katmai, Denali w stanie Alaska (USA), Jasper, Banff w Kanadzie, Glacier, Yellowstone, Wielkiego Kanionu, Olympic, Mount Rainier, Yosemite, Sekwoi w USA; niektóre parki narodowe w Kanadzie i USA są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

Appalachy Grzbiety i stoki Appalachów są silnie zalesione, obniżenia i doliny zajęte są pod zabudowę i uprawy. Eksploatuje się bogate złoża węgla kamiennego, antracytu, azbestu, miki i pirytów, rudy żelaza, cynku, a także ropę naftową i gaz ziemny

Rzeki W Appalachach mają swoje źródła liczne rzeki, spływające na wschodzie ku Oceanowi Atlantyckiemu (m.in. Hudson, Susquehanna, Savannah), na południu do Zatoki Meksykańskiej (m.in. Alabama) i ku zachodowi w kierunku Wielkich Jezior i Missisipi (m.in. Ohio, Tennessee).

Klimat W wyniku dużej rozciągłości południkowej Kordyliery przebiegają przez wszystkie strefy klimatyczne, od klimatów okołobiegunowych na północy do równikowych na południu. Ze względu na znaczne wzniesienie prawie całe Kordyliery mają klimat górski z wyraźną piętrowością, zwłaszcza w Kordylierach Południowych. Ograniczenie przez nadbrzeżne łańcuchy górskie wpływu Oceanu Spokojnego powoduje znaczne różnice klimatyczne pomiędzy zachodnią i wschodnią częścią Kordylierów.

Najobfitsze opady występują na zachodnich stokach Gór Nadbrzeżnych (w zachodniej Kanadzie do 5000 mm). Ilość ich znacznie maleje ku wschodowi. Kotliny śródgórskie i wschodnie stoki Gór Skalistych otrzymują poniżej 500 mm opadów.

Najsuchszym obszarem jest Wielka Kotlina i Wyżyna Kolorado 100 300 mm. Mała ilość opadów występuje również w północnej części Wyżyny Meksykańskiej i w strefie subpolarnej. Na obszarze Ameryki Środkowej opady wzrastają do ponad 2000 mm rocznie, zwłaszcza po stronie wschodniej, otwartej na wpływy pasatów. Linia wiecznego śniegu przebiega na północy na wysokości 600 m, w południowej Kanadzie 1800 m, w Górach Kaskadowych 2500 m, w Sierra Nevada 3800 m i w Meksyku 4600 m.

Klimat Appalachów Klimat górski, w północnej części Appalachów umiarkowany (roczna suma opadów na zachodnich stokach ok. 700 mm, na wschodnich ponad 1000 mm), w południowej części podzwrotnikowy morski (do 2000 mm w Pasmie Błękitnym). Appalachy stanowią dział wód między dorzeczem Missisipi a zlewiskiem otwartego Oceanu Atlantyckiego; gęsta sieć rzek (Connecticut, Hudson, Tennessee i in.) o głęboko wciętych dolinach; liczne elektrownie wodne. Znaczną część powierzchni Appalachów pokrywają lasy. Ważny region górniczy (węgiel kamienny, rudy żelaza, cynku, azbest, mika, piryty i in.).

Klimat Gór Skalistych W Górach Skalistych panuje typowy górski klimat. Średnia roczna temperatura w dolinach oscyluje w granicach 6 C. Lipiec jest tu najcieplejszym miesiącem, średnia temperatura dochodzi do 28 C. W styczniu średnia temperatura wynosi około 14 C i jest to najzimniejszy miesiąc w roku. Średnia roczna wysokość opadów wynosi w przybliżeniu 360 mm.

W rejonie Gór Skalistych lato jest zwykle ciepłe i suche, ponieważ deszczowe chmury z zachodu zatrzymywane są przez pasmo górskie po jego zachodniej stronie. Średnia temperatura lata to 15 C a średnia wysokość opadów to około 150 mm. Zima obfituje w opady i niskie temperatury, średnia temperatura to 2 C, a średnia wysokość opadów śniegu to 29 cm. Na wiosnę średnia temperatura wynosi 4 C, a wysokość opadów 107 mm. Jesień przynosi opady o średniej wysokości 66 mm i temperaturze około 7 C.

Klimat Gór Brooksa Strefa klimatyczna: okołobiegunowa i umiarkowana. Klimat: chłodny kontynentalny do podbiegunowego.

Klimat Gór Mackenzie Klimat gór jest surowy, kontynentalny, na północy przechodzący w subarktyczny. Opady są niezbyt duże, poniżej 500 mm rocznie,latem w postaci deszczu i śniegu, w zimie wyłącznie śniegu. Średnia temperatura lipca wynosi od +12 do +16 C, natomiast temperatura stycznia wynosi około 24 C Zimą temperatury mogą spaść nawet do 57 C

Zagłębie Appalaskie obszar intensywnie rozwiniętego górnictwa na terenie Appalachów we wsch. części USA. Stary region wydobywczy, w którym do najważniejszych surowców mineralnych należą rudy żelaza, węgiel kamienny, rudy cynku, miedzi, azbest, piryt, mika iinne. Skupione na obszarze stanu Pensylwania złoża antracytu bliskie są wyczerpania wwyniku intensywnej eksploatacji, gdyż przez wiele lat z. a. stanowiło główny obszar pozyskiwania węgla w USA.

Mount Rushmore

góra leżąca w Black Hillsw hrabstwie Penningtonna zachodzie stanu Dakota Południowa, w której w latach 1927 1941 wykuto pomnik o nazwie Mount Rushmore National Memorial. Pomnik składa się z czterech głów prezydentów USA, szczególnie znaczących dla historii tego kraju. Każde popiersie ma wysokość ok. 18 m. Przedstawieni tam prezydenci to (od lewej): George Washington (początek budowy 1930), Thomas Jefferson (1936), Theodore Roosevelt (1939) oraz Abraham Lincoln (1937).

Pomnik wykuwany był przez 14 lat (1927 1941), w głównej mierze przez rzeźbiarza GutzonaBorgluma(1867 1941), w granitowej skale Mount Rushmore, za pomocą ładunków wybuchowych, młotów i ciężkiego sprzętu.

Turystyka Środkowe i Południowe Appalachy -Liczne parki narodowe, np. JaskiniiMamuciej, Ponad 30 zapór na rzece Tennesse(sporty wodne, rekreacja), Tzw. Kraj między Jeziorami, Drogi krajobrazowe NatchezTraceParkway, Blue RidgeParkway, Liczne uzdrowiska, ośrodki sportowe i wypoczynkow

Znaleziska archeologiczne w Russel Cave, Pozostałości kultury indiańskiej w Auburn (zrekonstruowana wieś Irokezów), Miejsca historyczne związane z walką o niepodległość Stanów Zjednoczonych Saratoga Spring, i wojną secesyjną,

Kordyliery Góry Skaliste, PN Yellostone(1872 r.) najstarszy na świecie, Wielkie kanion, Wodospady, Liczne gorące źródła, Gejzery, wulkany błotne, tarasy naciekowe, Fauna: bizony, wapiti, widłoróg, niedźwiedź grizli, baribal,

Pomnik przyrody Great Sand Dunes, Warunki dla turystyki zimowej Colorado Spring, Aspen, Teton Village, Grand Canyon National Park Wielki Kanion Korolado(głęboki jar, do 1800 m.), na dnie osada indiańska Havasu