ORGANIZACJA SYSTEMU EDUKACJI W BUŁGARII Svetoslav Zashev Leszno, 2016
Chcesz mieć pracę na rok zasiej ziarno, chcesz mieć pracę na jedno dziesięciolecie zasiej drzewo. Jeśli chcesz mieć pracę przez cale życie zajmij się wychowywaniem ludzi. (przysłowie)
Prawo oświatowe Każdy ma prawo do nauki. Przedszkola uznaje się za pierwszy szczebel systemu oświaty. Edukacja przedszkolna w Bułgarii rozpoczyna się w wieku 3 lat. Uczęszczanie do przedszkoli dzieci 3-4-letnich jest dobrowolne. Decyzję w tej sprawie podejmują rodzice. Kształcenie obowiązkowe (od 5 do 16 roku życia) obejmuje rok obowiązkowej edukacji przedszkolnej oraz siedem/ osiem lat szkoły podstawowej i dwa lata gimnazjum.
Rok szkolny i akademicki Rok szkolny rozpoczyna się 15 września (wyjątek stanowią szkoły sportowe 1 wrzesień). Rok akademicki rozpoczyna się 1 października. Wakacje: Ważne daty: Wiosenne Letnie Jesienne Zimowe Wielkanoc Boże Narodzenie 5 październik Dzień Nauczyciela 1 Listopad Dzień Budzicieli Narodu 8 grudzień Dzień Studenta 24 maj (11 maj) Święto Piśmiennictwa Słowiańskiego 1 czerwiec Dzień Dziecka
Szkolnictwo wyższe: studia doktorskie: 3-4 lata studia magisterskie: 1-2 lata studia licencjackie: 4 lata profesjonalne studia licencackie: 3 lata Szkolnictwo: szkoły średnie: drugi etap gimnazjalny: 11-12 klasa pierwszy etap gimnazjalny: 8-10 klasa szkoły podstawowe: etap przedgimnazjalny: 5-7 klasa etap podstawowy: 1-4 klasa Edukacja przedszkolna: przedszkola podział na grupy wiekowe
Placówki edukacyjne: Przedszkola państwowe lub prywatne. Szkoły państwowe, prywatne lub duchowne. Typy szkół: początkowe (I IV klasa); podstawowe (I VII klasa); gimnazjalne (VIII XII klasa); łączone (I X klasa); średnie (I XII klasa). Szkoły wyższe: uniwersytety, niepaństwowe szkoły wyższe, akademie, college.
Systemy edukacji w Bułgarii: System edukcaji w szkołach: dzienny; wieczorowy; zaoczny; indywidualny; niezależna; na odległość; W szkolnictwie wyższym systemami edukacji są studia: stacjonarne, niestacjonarne, na odległość, indywidualnanie.
Zajęcia szkolne: rok szkolny obejmuje około 180 dni nauki, od września do czerwca i jest podzielony na dwa semestry; organizacja zajęć szkolnych rozłożona jest w wymiarze półdniowym lub całodniowym szkoła na prośbę rodziców organizuje zajęcia dla dzieci w trybie całodniowym (dotyczy to klas I-IV); szkoła na prośbę rodziców organizuje zajęcia dla dzieci w wymiarze całodniowym (dotyczy to klas V-VII); organizacja zajęć szkolnych dla dzieci w szkołach sportowych jest całodniowa.
System oceny kształcenia uczniów: Oceny dokonuje się na podstawie regularnych sprawdzianów pisemnych i ustnych. Wyniki uzyskane przez uczniów na zakończenie każdego semestru muszą zostać zatwierdzone przez radę pedagogiczną szkoły. Uczniowie, którzy nie uzyskali zadowalających wyników mogą decyzją rady pedagogicznej powtórzyć klasę. System oceny zewnętrznej w ramach kształcenia obowiązkowego w klasie IV, VII i X kończy się egzaminem państwowym. Oceny zawierają wskaźnik jakościowy i ilościowy. System oceniania w bułgarskim szkolnictwie: celujący (6)", bardzo dobry (5)", dobry (4)", dostateczny (3)", niedostateczny (2)". W klasach od 1-3 nie postawia się ocen. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, którzy podlegają indywidualnemu programowi nauczania, postawia się oceny pokazujące wskaźnik jakościowy, czyli: radzi sobie bardzo dobrze, radzi sobie dobrze, napotyka trudności.
Uczeń ze specjanymi potrzebami edukacyjnymi nie powtarza klasy. Uczniowie, którzy pomyślnie ukończyli IV klasę otrzymują zaświadczenie o zakończonym początkowym stopniu podstawowego etapu nauki. Uczniowie, którzy pomyślnie ukończyli VII klasę zdobywają podstawowe wykształcenie, które jest potwierdzone certyfikatem szkoły podstawowej. Certyfikat upoważnia do dalszej nauki w nastempnym poziomie kształcenia. Absolwenci klasy XII są zobowiązani do napisania matury państwowej z języka bułgarskiego, z języka obcego (angielski, niemiecki, francuski, włoski, hiszpański, rosyjski) i dodatkowo minimum jednego z wybranych przedmiotów (matematyka, informatyka, informacyjne technologie, biologia, chemia, ekonomia, geografia, historia, muzyka, sztuka, filozofia).
Szkoły językowe zobowiązane są do prowadzenia przynajmniej trzech zajęć lekcyjnych w języku obcym.
Nauczyciele muszą posiadać wyższe wykształcenie. Rodzaj wymaganych studiów zależy od etapu edukacyjnego. Określa się trzy następujące stopnie awansu zawodowego nauczyciela: Nauczyciel, wychowawca. Starszy nauczyciel, starszy wychowawca. Nauczyciel dyplomowany, wychowawca dyplomowany. Ocena pracy nauczyciela odbywa się co cztery lata.
Integracja Włączenie
Edukacja włączająca w Bułgarii Pomoc dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi 2006-2015 16000 15000 14000 13000 12000 10000 10000 8000 7351 28 CENTRÓW POMOCY > 1500 NAUCZYCIELI WSPOMAGAJĄCYCH > 15 000 DZIECI I UCZNIÓW 6000 4000 2000 0 1593 4380 2006 2007 2008 2011 2013 2015
Główne zadania centrów wsparcia w Bułgarii: rozwój zainteresowań i kompetencji w dziedzinie nauki, sztuki, technologii i sportu; diagnostyka, rehabilitacja, praca resocjalizacyjna dla dzieci i studentów; pomoc dzieciom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; wsparcie i konsultacje psychologiczno-pedagogiczne; realizacja programów wsparcia i szkolenia dla rodzin dzieci i studentów niepełnosprawnych; poradnictwo prawno-społeczne.
Bułgarski elementarz 1824 r. 2016 r.
Podręczniki dla klasy 1
Osiągnięcia 2016 г.
Bibliografia: Education in the Republic of Bulgaria for 2015/2016 School Year, Published on: 28.04.2016 http://www.nsi.bg/sites/default/files/files/pressreleases/education2015_en_733t907.pdf Education in the Republic of Bulgaria 2016, National Statistical Institute, Sofia, 2016, Published on: 22.08.2016 http://www.nsi.bg/sites/default/files/files/publications/education2016.pdf Education in the Republic of Bulgaria for 2015/2016 School Year, Published on: 28.04.2016 Education of children and youth in a changing world, Zashev Sv. (ed.).association for innovations in education, 2014 Доклад Приобщаващото образование в България: Още колко ни остава?,save he child, София, 2006 Disabiliy Equaliy. Inegraion and inclusion, hp://www.worldofinclusion.com/ Закон за преучилищното и училищното образование Обн., ДВ, бр. 79 от 13.10.2015 г., в сила от 1.08.2016 г. Закон за висшето образование РБ Закон за развитието на академичния състав в Република България Закон за професионалното образование и обучение Зашев, Св. Практикум по индивидуално и интегрирано обучение, университетски курс, В. Търново, 2016 Zashev, Sv. Current state and perspectives of resource teaching support (Актуално състояние и перспективи на ресурсното подпомагане) В: 50 години Великотърновски университет Св. св. Кирил и Методий, В. Търново, 2015 Интегрираното обучение от концепцията към практиката, доклад http://www.ced.bg/uploads/project/savethechildren_final1.pdf Mental Disability Advocacy Center - Bulgaria, http://www.mdac.info
Министерство на образованието в България, www.mon.bg National Statistical Institute, http://www.nsi.bg Националната агенция за професионално образование и обучение, http://www.navet.government.bg Наредба 1/ 2009 г. за обучението на деца и ученици със специални образователни потребности и/или с хронични заболявания Наредба за изменение и допълнение на Наредба 1 от 2009 г. за обучението на деца и ученици със специални образователни потребности и/или с хронични заболявания (ДВ, бр. 11 от 2009 г.) http://dv.parliament.bg/dvweb/showmaterialdv.jsp;jsessionid=0cafe89024717e9b8c04157714b713e5?idmat=96184 Правилник за дейността на Ресурсните центрове за подпомагане на интегрираното обучение и възпитание на деца със специални образователни потребности Проекти на нови буквари за 1. клас на издателства "Просвета", "Просвета Плюс" и "Просвета Азбуки«, http://www.prosveta.bg/bezplatni-rabotni-materiali Проекти на учебници за 2016 г. и 2017 г. http://www.prosveta.bg/proekti-uchebnici-1-5-klas Право на образование на всички деца, link: http://www.mdac.info/bg/news/blgariya-tryabva-da-osiguri-pravoto-na-obrazovanietoza-vsichki-deca Policy Guidelines on Inclusion in Education. UNESCO, Paris, 2009 Table # 1, http://www.navet.government.bg/bg/media/bg-current-educ-sys -bg-20131-731x1024.png SASMO 2016 official web system of Singapore and Asian Schools Maths Olympiad