ROGRAM NAUZANIA LA ZAWOU MONTER-ELEKTRONIK, 742102 O STRUKTURZE MOUŁOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: ZASANIZA SZKOŁA ZAWOOWA oskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: MOUŁOWY 2. ROZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Agnieszka Ambrożejczyk - Langer, mgr inż. Mariusz Zyngier Recenzenci: mgr inż. Ewa Kędracka-Feldman, dr inż. Sławomir Andrzej Torbus Konsultanci: mgr Sławomir uch 4. OSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO rogram nauczania dla zawodu opracowany jest z uwzględnieniem wymagań określonych w niżej wymienionych dokumentach prawnych: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia 8 czerwca 2009 r. Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 z późn. zmianami. Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r. z późn. zmianami rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE GŁÓWNE KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego istotna jest integracja i korelacja kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym, doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, zapewniając im możliwość lepszego funkcjonowania na się rynku pracy. roces kształcenia zawodowego wspomaganie rozwoju każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA LA ZAWOU MONTER-ELEKTRONIK Z OSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu monter-elektronik uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie stosowane w zawodzie oraz współczesne koncepcje nauczania i uczenia się. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym:. 1. umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2. umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3. umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4. umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5. umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6. umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7. umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8. umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu monter-elektronik uwzględniono korelację treści z kształceniem ogólnym polegającą na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. otyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, informatyka, język obcy, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. W zakresie matematyki uczeń na wcześniejszym etapie kształcenia powinien opanować takie umiejętności, jak: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie (także z wykorzystaniem kalkulatora) liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych, zamieniać ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne, zamieniać rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
ułamki dziesiętne skończone na ułamki zwykłe, zaokrąglać rozwinięcia dziesiętne liczb, obliczać wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych, procent danej liczby, liczbę na podstawie procentu, wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych. W ramach podstaw przedsiębiorczości uczeń powinien opanować: poznawanie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz związanych z nią najważniejszych instytucji (bank centralny, giełdy itp.); zapoznanie z podstawowymi zasadami podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w różnych formach. Edukacja dla bezpieczeństwa ma przygotować uczniów do podjęcia działań ratowniczych oraz umożliwić nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy, przedstawić typowe zagrożenia dla zdrowia i życia podczas pożaru, powodzi, paniki itp.. Uczniowie powinni umieć scharakteryzować zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu oraz posiadać umiejętność zdobywania i krytycznego analizowania informacji, formułowania hipotez i ich weryfikacji. 7. INFORMAJA O ZAWOZIE MONTER-ELEKTRONIK Monter-elektronik, to zawód przyszłości, stawiający ciągle nowe wyzwania i dający możliwości samorealizacji i dużej satysfakcji z wykonywanej pracy. Głównym celem kształcenia w zawodzie monter elektronik jest przygotowanie wykwalifikowanej kadry specjalistów. Monter elektronik wykonuje prace związane z montażem elektrycznym i mechanicznym układów i urządzeń elektronicznych oraz wykonywaniem instalacji urządzeń elektronicznych i ich konserwacją. o podjęcia pracy w tym zawodzie wystarczy wykształcenie zawodowe, zdobyte w trakcie 3 letniego cyklu kształcenia na podbudowie gimnazjum. Konieczna jest wysoka sprawność manualna i dobra koordynacja wzrokowo - ruchowa. Monter-elektronik może podnieść swoje kwalifikacje otrzymując tytuł technika elektronika. Następnym krokiem jest podwyższenie kwalifikacji w szkołach wyższych na kierunkach: elektronika, automatyka robotyka, telekomunikacja lub zbliżonych. Zgodnie Rozporządzeniem MEN dotyczącym odstaw rogramowych zawód monter-elektronik należy grupy E zawodów z obszaru kształcenia elektrycznoelektronicznego. 8. UZASANIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWOZIE MONTER-ELEKTRONIK Absolwent zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie monter-elektronik zakończeniu edukacji i zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje zdobędzie wiedzę i umiejętności dotyczące nowych rozwiązań układów i urządzeń elektronicznych powszechnie stosowanych w przemyśle. Będzie mógł wykonywać montaż układów elektronicznych wykonywanych w najnowszych technologiach oraz w dużym stopniu miniaturyzacji. Należałoby również przeanalizować rynek pracy dla przyszłego montera i uzyskane dane, wraz z konkretnymi stanowiskami i przypisanymi im obowiązkami zamieścić w nocie informacyjnej Monter-elektronik może znaleźć pracę: w zakładach przemysłowych przy montażu, instalacji, konserwacji i eksploatacji urządzeń elektronicznych; w warsztatach naprawczych sprzętu elektronicznego; w zakładach usługowych i firmach instalujących sprzęt elektroniczny powszechnego użytku; w warsztatach naprawczych urządzeń oraz aparatury elektronicznej i automatyki; w specjalistycznych placówkach handlowych; może prowadzić własną działalność gospodarczą. Monter- elektronik ma duży wybór rodzaju pracy: może pracować w dużym zespole przy produkcji serii wyrobów lub małej firmie wykonując różnorodne prace z zakresu instalacji, konserwacji i napraw urządzeń elektronicznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
W olsce najwyższe zapotrzebowanie na monterów-elektroników jest związane z nowymi inwestycjami firm z branży elektronicznej, lokowanymi najczęściej w Specjalnych Strefach Ekonomicznych. Istnieje duże zapotrzebowanie na monterów-elektroników w wielu krajach zjednoczonej Europy. 9. OWIĄZANIA ZAWOU MONTER ELEKTRONIK Z INNYMI ZAWOAMI Zawody o wspólnych kwalifikacjach: Wykonywanie instalacji urządzeń elektronicznych (E.6.) to 742102 Monter - elektronik; 311408 Technik elektronik) Zawody o wspólnych efektach kształcenia w ramach obszaru kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów wynikające z rozporządzenia w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach: monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, elektryk, technik telekomunikacji, technik teleinformatyk, technik elektronik, technik awionik, technik mechatronik, technik elektryk, technik elektroniki i informatyki medycznej, mechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych, technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik elektroenergetyk transportu szynowego Zawody kontynuowane: Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter-elektronik po potwierdzeniu kwalifikacji E.5. Montaż układów i urządzeń elektronicznych i E.6. Wykonywanie instalacji urządzeń elektronicznych może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik elektronik po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji E.20. Eksploatacja urządzeń elektronicznych oraz po uzyskaniu wykształcenia średniego. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne E.5 Montaż układów i urządzeń 742102 Monter-elektronik KZ(E.a) elektronicznych E.6 Wykonywanie instalacji 742102 Monter-elektronik KZ(E.a) urządzeń elektronicznych 311408 Technik elektronik E.20 Eksploatacja urządzeń elektronicznych 311408 Technik elektronik OMZ KZ(E.a) KZ(E.c) 10. OZIAŁ GOZIN NA RZEMIOTY Z UWZGLĘNIENIEM RAMOWEGO LANU NAUZANIA Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w monter-elektronik minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: - na kształcenie w ramach kwalifikacji E.5. przeznaczono minimum 350 godzin, - na kształcenie w ramach kwalifikacji E.6. przeznaczono minimum 400 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
- na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego przeznaczono minimum 350 godzin. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWOZIE MONTER ELEKTRONIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter-elektronik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: - montowania elementów i układów elektronicznych na płytkach drukowanych; - montowania podzespołów i układów elektronicznych w urządzeniach; - instalowania i konserwowania urządzeń elektronicznych. o wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie monter-elektronik: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, G, JOZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(E.a), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: E.5. Montaż układów i urządzeń elektronicznych; E.6. Wykonywanie instalacji urządzeń elektronicznych 12.LAN NAUZANIA LA ZAWOU MONTER ELEKTRONIK tabela 3 Modułowe kształcenie zawodowe ** 1 M1 Wykonywanie pomiarów elektrycznych i elektronicznych 5 5 4 8 11 352 2 M2 Montowanie układów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych 8 8 12 8 18 576 3 M3 Wykonywanie instalacji i konserwacja urządzeń elektronicznych Tygodniowy wymiar godzin kształcenia zawodowego Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych 21 21 21 672 13 13 16 16 21 21 50 1600 27 27 29 29 30 30 86 2758 * dla młodocianych pracowników wymiar godzin określają przepisy Kodeksu racy ** kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (K1) odbywa się pod koniec II semestru klasy II Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (K2) odbywa się pod koniec II semestru klasy III Załącznik do Tabeli 3. Wykaz modułów i jednostek modułowych Lp. Nazwa modułu Jednostki modułowe Ilość godzin 1 742102.M1 Wykonywanie pomiarów elektrycznych i elektronicznych 742102.M1.J1 Wykonywanie pomiarów elektrycznych 150 742102.M1.J2 Wykonywanie pomiarów elektronicznych 202 2 3 742102.M2 Montowanie układów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych 742102.M3 Wykonywanie instalacji i konserwacja urządzeń elektronicznych 742102.M2.J1 Montowanie elementów i układów elektronicznych na płytkach drukowanych 742102.M2.J2 Montowanie podzespołów i układów elektronicznych w urządzeniach 742102.M3.J1 Instalowanie urządzeń systemów telewizji satelitarnej, kablowej i dozorowej oraz systemu kontroli dostępu i zabezpieczeń 742102.M3.J2 Instalowanie urządzeń sieci komputerowych oraz sieci automatyki przemysłowej 742102.M3.J3 Konserwowanie instalacji urządzeń elektronicznych 742102. M3.J4 odejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w branży elektronicznej 314 262 254 168 186 32 742102. M3.J5 osługiwanie się językiem obcym zawodowym w branży elektronicznej 32 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
Mapa dydaktyczna modułów 742102 MONTER-ELEKTRONIK 742102.M1 (311408) 742102.M2 742102.M1.J1 (311408) 742102.M2.J1 742102.M1.J2 (311408) 742102.M2.J2 742102.M3 (311408) 742102.M3.J1 (311408) 742102.M3.J2 (311408) 742102.M3.J3 (311408) 742102.M3.J4 (311408) 742102.M3.J5 (311408) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
13. ROGRAMY NAUZANIA LA OSZZEGÓLNYH MOUŁÓW Uwaga: - w programie nauczania dla zawodu monter-elektronik zastosowano taksonomię celów AB (B. Niemiecko) 1. M1 Wykonywanie pomiarów elektrycznych i elektronicznych 352 godz. 2. M2 Montowanie układów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych 576 godz. 3. M3 Wykonywanie instalacji i konserwacja urządzeń elektronicznych 672 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
1. M1 Wykonywanie pomiarów elektrycznych i elektronicznych M1.J1 Wykonywanie pomiarów elektrycznych oskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy Zasady BH w zakresie badania układów elektrycznych i BH(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz elektronicznych ochroną środowiska zynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w BH(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią procesach pracy z układami elektrycznymi i elektronicznymi BH(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony rzepisy związane z ochroną przeciwpożarową w procesach pracy B pracy i ochrony środowiska w olsce z układami elektrycznymi i elektronicznymi BH(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie rzepisy związane z ochroną środowiska w procesach pracy z ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce układami elektrycznymi i elektronicznymi BH(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w rawna ochrona pracy zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce Instytucje i służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony BH(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie środowiska w olsce B bezpieczeństwa i higieny pracy rawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny BH(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie pracy w procesach pracy z układami elektrycznymi i B bezpieczeństwa i higieny pracy elektronicznymi BH(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i rawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy pracy w procesach pracy z układami elektrycznymi i elektronicznymi BH(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych Zasady BH obowiązujące przy wykonywaniu prac z zakresu obróbki ręcznej, BH(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane z Zasady BH w zakresie montażu układów elektrycznych i wykonywaniem zadań zawodowych elektronicznych BH(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka Zasady BH w zakresie wykonywania połączeń w układach związanym z wykonywaniem zadań zawodowych elektrycznych i elektronicznych BH(4)4. zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z Zagrożenia wynikające z działania prądu na organizm ludzki wykonywaniem zadań zawodowych Zasady BH w zakresie wykonywania pomiarów w układów BH(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w elektrycznych i elektronicznych środowisku pracy Udzielanie pierwszej pomocy BH(5)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
szkodliwych czynników w środowisku pracy BH(5)3. zapobiegać zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych BH(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka B BH(6)2. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka BH(7)1. zorganizować stanowisko do badania elementów i układów elektrycznych i elektronicznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(8)1. zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania pomiarów elektrycznych i elektronicznych; BH(9)1. przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracach związanych z wykonywaniem pomiarów elektrycznych i elektronicznych ; BH(10)1. udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracach związanych z wykonywaniem pomiarów elektrycznych i elektronicznych oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; KZ(E.a)(1)1. rozpoznać i dobrać materiały stosowane w elektrotechnice; B KZ(E.a)(1)2. posłużyć się wielkościami fizycznymi stosowanymi w elektrotechnice; KZ(E.a)(2)1. określić zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym; KZ(E.a)(2)2. wyjaśnić zjawiska zachodzące w półprzewodnikach; KZ(E.a)(2)3. określić zjawiska zachodzące przy przepływie prądu stałego; KZ(E.a)(2)4. określić zjawiska zachodzące przy przepływie prądu zmiennego; KZ(E.a)(1)3. posłużyć się pojęciami dotyczącymi elementów obwodu elektrycznego i elektronicznego; KZ(E.a.)(6)1. rozpoznać elementy oraz układy elektryczne i B Wprowadzenie do elektrotechniki Wielkości fizyczne i jednostki w elektrotechnice, Materiały stosowane w elektrotechnice i elektronice, (właściwości, produkcja) ole elektryczne (elektryzowanie się ciał, przenikalność elektryczna, natężenie pola, potencjał i napięcie, przewodnik w polu elektrycznym, pojemność elektryczna, kondensatory) ole magnetyczne (indukcja i strumień magnetyczny, natężenie pola magnetycznego, magnesowanie materiałów, indukcja elektromagnetyczna, indukcyjność własna i wzajemna, prądy wirowe) rąd elektryczny prąd w różnych środowiskach Źródła energii elektrycznej Badanie obwodów prądu stałego Elementy obwodu elektrycznego ołączenia elementów w obwodzie prądu stałego - obwody elektryczne nierozgałęzione i rozgałęzione rawa obwodu elektrycznego: prawo Ohma, prawa Kirchhoffa Obliczanie wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego rzyrządy i metody pomiarowe multimetry analogowe i cyfrowe Opracowanie wyniku pomiaru omiary wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego Badanie obwodów rozgałęzionych prądu stałego Badanie układów regulacji napięcia Badanie układów regulacji prądu Stycznik, wyłącznik różnicowo-prądowy, bezpieczniki stosowane w instalacjach elektrycznych Obwody prądu zmiennego rzebiegi sinusoidalnie zmienne Moc w układach prądu zmiennego omiary oscyloskopem Badanie obwodów szeregowych RL i zjawiska rezonansu napięć rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
elektroniczne na podstawie symbolu graficznego; KZ(E.a.)(6)2. wyjaśnić oznaczenie elementów i układów elektrycznych i elektronicznych; B KZ(E.a.)(5)1. obliczać i szacować wartości wielkości elektrycznych z wykorzystaniem prawa Ohma w obwodach prądu stałego; KZ(E.a.)(5)2. obliczać i szacować wartości wielkości elektrycznych z wykorzystaniem praw Kirchhoffa w obwodach prądu stałego; KZ(E.a.)(7)1. odczytać schematy ideowe układów elektrycznych stosowane w dokumentacji technicznej; Badanie obwodów równoległych RL i zjawiska rezonansu prądu Obwody elektryczne ze sprzężeniami magnetycznymi - transformator Układy trójfazowe - symetryczne i niesymetryczne, moc w układach trójfazowych okumentacja techniczna obwodów elektrycznych KZ(E.a.)(7)2. sporządzić schematy ideowe układów elektrycznych; KZ(E.a.)(13)1. wykonać połączenia elementów w układach elektrycznych na podstawie schematów ideowych i montażowych; KZ(E.a.)(14)1. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych i elektronicznych; KZ(E.a.)(14)2. dobrać metody pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych i elektronicznych; KZ(E.a.)(14)7. zastosować przyrządy do pomiaru parametrów obwodów elektrycznych; KZ(E.a.)(15)1. wykonać pomiary wielkości elektrycznych elementów i obwodów elektrycznych; KZ(E.a.)(16) 1. przedstawić wyniki pomiarów w postaci tabel; KZ(E.a.)(17)8. posłużyć się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzegać norm zakresie wykonywania pomiarów w obwodach prądu stałego i zmiennego; KZ(E.a)(3)1. określić wartości wielkości w obwodach prądu zmiennego; KZ(E.a)(3)2. obliczać wartości wielkości w obwodach prądu zmiennego; KZ(E.a)(3)3. opisywać zjawiska w obwodach prądu zmiennego; B KZ(E.a.)(4)1. obliczyć wartości wielkości opisujących przebiegi sinusoidalne; KZ(E.a.)(4)2. wyznaczyć wartości przesunięcia fazowego przebiegów sinusoidalnych prądu i napięcia; KZ(E.a.)(5)3. obliczać i szacować wartości wielkości elektrycznych z rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
wykorzystaniem prawa Ohma obwodach w prądu zmiennego; KZ(E.a.)(5)4. obliczać i szacować wartości wielkości elektrycznych z wykorzystaniem praw Kirchhoffa w obwodach prądu zmiennego; KZ(E.a.)(16)1. przedstawić wyniki pomiarów w postaci tabel; B KZ(E.a.)(16)2. przedstawić wyniki pomiarów i obliczeń wykonanych w układach prądu zmiennego w postaci wykresów; KZ(E.a.)(12)1. określić funkcje elementów i układów elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej ; KZ(E.a.)(18)1. zastosować komputerowe wspomagające badanie elementów i układów elektrycznych; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(4)1. zanalizować zmiany zachodzące w branży KS(4)2. podjąć nowe wyzwania KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy KS(5)1. rzewidzieć sytuacje wywołujące stres KS(5)2. zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(5)3. określić skutki stresu lanowane zadania (ćwiczenia) Badanie jednostopniowego układu regulacji prądu Zbadaj jednostopniowy układ regulacji prądu W celu realizacji zadania powinieneś: - wyjaśnić działanie jednostopniowego układu regulacji prądu, - narysować schemat układu, - zgromadzić potrzebna aparaturę i elementy elektryczne, - wybrać tryby pracy miernika, - połączyć układ według schematu - wykonać pomiar prądu w obwodzie dla wartości rezystancji potencjometru: R p = 0 oraz, - wykonać pomiar prądu w obwodzie dla maksymalnej wartości rezystancji potencjometru, - na podstawie wyników pomiarów zadaniem uczniów jest określenie zakres regulacji prądu, obliczyć wartość prądu w obwodzie dla wartości rezystancji potencjometru R p = 0, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
obliczyć wartość prądu w obwodzie dla maksymalnej wartości rezystancji potencjometru, określić zakres regulacji prądu na podstawie obliczeń, porównać wyniki pomiarów z wartościami obliczonymi. - sporządzić sprawozdanie, sformułować wnioski i oszacować dokładność pomiarów. o dyspozycji masz: zasilacz stabilizowany +15V, potencjometr 1k, rezystor 1k, miernik uniwersalny 1 szt. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni elektrotechniki i elektroniki wyposażonej w: stanowiska pomiarowe, (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową, wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny; zasilacze stabilizowane napięcia stałego, generatory funkcyjne; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe; oscyloskopy; zestawy elementów elektrycznych, przewody i kable elektryczne; trenażery z układami elektrycznymi przystosowane do pomiarów parametrów; transformatory jednofazowe, przekaźniki i styczniki, łączniki i wskaźniki, sygnalizatory, silniki elektryczne małej mocy, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektrycznych.. racownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Środki dydaktyczne Elementy i układy elektryczne, katalogi elementów i układów elektrycznych, literatura fachowa, prezentacje multimedialne, plansze, filmy o układach elektrycznych, zestawy do demonstracji zjawisk zachodzących w obwodach elektrycznych, w polu elektrycznym i magnetycznym, rezystory suwakowe, dekadowe, żarówki, kondensatory, foliogramy, plansze dotyczące jednostek układu SI, oznaczeń wielkości, fizycznych stosowanych w obwodach elektrycznych. Zalecane metody dydaktyczne Jednostka modułowa M1.J1 Wykonywanie pomiarów elektrycznych wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zajęcia należy prowadzić metodą ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego, metoda projektu, wykładu z objaśnieniem. odczas wykonywania przez uczniów pomiarów w układach elektrycznych, należy skupić się na umiejętności sporządzania i czytania schematów ideowych, łączenia układów elektrycznych na podstawie schematu, doboru i obsługi przyrządów pomiarowych. Bardzo ważne jest kształtowanie umiejętności dobierania elementów układów elektrycznych i sprawdzania poprawności ich działania. W procesie kształcenia należy przede wszystkim stosować metodę przewodniego tekstu i ćwiczeń praktycznych. la lepszego zrozumienia i utrwalenia treści programowych wskazane jest przeprowadzenie pokazów z wyjaśnieniem. o wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien przygotować: teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń, dokumentację techniczną, N, poradniki i inne potrzebne materiały. Uczniowie korzystając z pytań prowadzących i arkuszy ćwiczeniowych samodzielnie planują i wykonują ćwiczenia. Zadaniem nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania oraz udzielanie konsultacji rzed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi podczas pracy z układami elektrycznymi Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach o maksymalnej liczbie 16 osób. odczas wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni pracować w dwuosobowych sekcjach, tak aby każdy uczeń miał możliwość indywidualnego wykonania ćwiczenia. zas realizacji jednostki dydaktycznej powinien wynosić od 2 do 3 godzin lekcyjnych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
Zaleca się, aby wymagania podstawowe obejmowały przede wszystkim umiejętności rozróżniania elementów elektrycznych, łączenia układów elektrycznych na podstawie schematu ideowego oraz obsługi przyrządów pomiarowych. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: - ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności, - testów osiągnięć szkolnych, - ukierunkowanej obserwacji indywidualnej i zespołowej pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Wiadomości teoretyczne mogą być sprawdzane za pomocą testu z zadaniami zamkniętymi (wielokrotnego wyboru, na dobieranie) i otwartymi (krótkiej odpowiedzi, z luką). Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane na podstawie obserwacji czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń. odczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: - dobieranie przyrządów pomiarowych, - łączenie układów pomiarowych na podstawie schematu, - wykonywanie pomiarów podstawowych parametrów układów elektrycznych, - umiejętność pracy w grupie, - przestrzeganie przepisów bhp podczas pomiarów. Sprawdzanie poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzać w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien wykonać sprawozdanie z przeprowadzonego ćwiczenia. Następnie nauczyciel powinien dokonać oceny sprawozdania. Na zakończenie realizacji jednostki modułowej należy przeprowadzić test pisemny z zadaniami otwartymi. W końcowej ocenie osiągnięć ucznia należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela sposobów sprawdzania osiągnięć ucznia oraz poziom wykonanych ćwiczeń. odstawą do uzyskania pozytywnej oceny powinno być wynik testu poprawne wykonanie ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
M1.J2 Wykonywanie pomiarów elektronicznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.a.)(6)3. rozpoznawać elementy analogowe na podstawie symbolu graficznego; B KZ(E.a.)(6)4. wyjaśnić oznaczenie elementów analogowych; B KZ(E.a.)(6)5. rozpoznać układy analogowe; B KZ(E.a.)(6)6. wyjaśnić oznaczenie układów analogowych; B KZ(E.a.)(8)1. rozróżnić parametry układów analogowych; B KZ(E.a.)(5)5. obliczać i szacować wartości wielkości elektrycznych z wykorzystaniem praw elektrotechniki w układach z elementami analogowymi KZ(E.a.)(7)3. odczytać schematy ideowe układów analogowych stosowane w dokumentacji technicznej; KZ(E.a.)(7)4. sporządzić schematy ideowe i montażowe układów analogowych; KZ(E.a.)(7)5. odczytać schematy ideowe układów analogowych stosowane w dokumentacji technicznej; KZ(E.a.)(13)2. wykonać połączenia elementów i układów analogowych na podstawie schematów ideowych i montażowych; KZ(E.a.)(14)3. dobrać metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów analogowych; KZ(E.a.)(14)8 zastosować przyrządy do pomiaru parametrów układów analogowych; KZ(E.a.)(15)2. wykonać pomiary wielkości elektrycznych elementów i układów analogowych; KZ(E.a.)(12)2. określić funkcje elementów analogowych na podstawie dokumentacji technicznej; Badanie układów analogowych omiary parametrów: elementów biernych, warystora i termistora, diod półprzewodnikowych, e półprzewodnikowych elementów przełączających : elementy optoelektronicznych tranzystorów bipolarnych i unipolarnych Badanie układów całkujących i różniczkujących Badanie filtrów częstotliwościowych Badanie układów zasilaczy (prostowników i stabilizatorów) Badanie wzmacniaczy tranzystorowych, m.cz., szerokopasmowych, selektywnych, mocy, scalonych Badanie generatorów okumentacja techniczna układów analogowych Układy cyfrowe Arytmetyka cyfrowa: system binarny i szesnastkowy, kod B Algebra Boole a Badanie bramek logicznych Badanie prostych układów kombinacyjnych yfrowe układy scalone oznaczenia, technika TTL i MOS Badanie przetworników kodów Badanie układów komutacyjnych i arytmetycznych Badanie przerzutników rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
KZ(E.a.)(17)1. dobrać elementy analogowe z katalogów; Badanie liczników i rejestrów. dobierać elementy analogowe zgodnie z dokumentacja techniczną; amięci półprzewodnikowe KZ(E.a.)(17)3. dobrać układy analogowe z katalogów; rzetworniki A/ oraz /A KZ(E.a.)(17)4. dobierać układy analogowe zgodnie z dokumentacja okumentacja techniczna układów cyfrowych techniczną; KZ(E.a.)(17)9. posłużyć się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzegać norm w zakresie wykonywania pomiarów w układach analogowych; KZ(E.a.)(18)2. zastosować programy komputerowe wspomagające badanie elementów i układów analogowych; KZ(E.a.)(6)7. rozpoznać elementy i układy cyfrowe; B KZ(E.a.)(6)8. wyjaśnić oznaczenie elementów i układów cyfrowych; B KZ(E.a.)(8)2. rozróżnić parametry układów cyfrowych; B KZ(E.a.)(7)6. - sporządzić schematy ideowe i montażowe układów cyfrowych; KZ(E.a.)(13)3. wykonać połączenia układów cyfrowych na podstawie schematów ideowych i montażowych; KZ(E.a.)(14)4. dobrać metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów cyfrowych; KZ(E.a.)(14)9. zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów cyfrowych; KZ(E.a.)(15)3. wykonać pomiary wielkości elektrycznych elementów i układów cyfrowych; KZ(E.a.)(17)5. dobrać elementy i układy cyfrowe z katalogów KZ(E.a.)(17)6. dobierać elementy i układy mikroprocesorowe zgodnie z dokumentacja techniczną KZ(E.a.)(17)10. posłużyć się dokumentacją techniczną,, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzegać norm zakresie wykonywania pomiarów w układach cyfrowych; KZ(E.a.)(18)3.zastosować programy komputerowe wspomagające badanie elementów i układów cyfrowych; KZ(E.a.)(6)9. rozpoznać elementy oraz układy mikroprocesorowe; B KZ(E.a.)(8)3. rozróżnić parametry układów mikroprocesorowych; B KZ(E.a.)(14)5.zastosować przyrządy do pomiaru parametrów układów mikroprocesorowych; KZ(E.a.)(17)6. dobierać elementy i układy mikroprocesorowe zgodnie Układy mikroprocesorowe Wiadomości wstępne dotyczące systemu mikroprocesorowego Schemat blokowy systemu mikroprocesorowego Bloki funkcjonalne systemu mikroprocesorowego: procesor, pamięci, urządzenia we/wy, interfejsy, magistrale Zasada działania systemu mikroprocesorowego Układy automatyki odstawowe pojęcia z zakresu sterowania i automatycznej regulacji Elementy i urządzenia automatyki Urządzenia pomiarowe, wykonawcze i części centralnej odstawowe wiadomości o regulatorach rzyrządy rejestrujące rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
z dokumentacja techniczną; KZ(E.a.)(6)10.rozpoznać elementy oraz układy automatyki; B KZ(E.a.)(8)4. rozróżnić parametry elementów oraz układów automatyki; B KZ(E.a.)(14)6.dobrać metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów automatyki; KZ(E.a.)(17)7. określić normy w zakresie montażu, instalacji i konserwacji układów elektronicznych B KS(1)1. zastosować zasady kultury osobistej KS(1)2. zastosować zasady etyki zawodowej KS(3)1. zanalizować rezultaty działań KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań KS(6)1. przejawić gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania KS(8)3. wyciągnąć wnioski z podejmowanych działań lanowane zadania (ćwiczenia) Badanie fotorezystora Zbadaj fotorezystor W celu realizacji zadania powinieneś: - narysować schemat układu do badania fotorezystora, - zgromadzić potrzebną aparaturę i elementy elektryczne, - wybrać tryby pracy miernika, - połączyć układ według schematu. - wykonać pomiary rezystancji fotorezystora zmieniając położenie pokrętła potencjometru regulowanego źródła światła (poczynając od braku oświetlenia, do pełnego oświetlenia), - sporządzić sprawozdanie, - oszacować dokładność pomiarów, - sformułować wnioski. o dyspozycji masz: fotorezystor, zasilacz stabilizowany +15V, żarówka, potencjometr 1k, miernik uniwersalny 1 szt. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni elektrotechniki i elektroniki wyposażonej w: stanowiska pomiarowe, (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilane napięciem 230/400 V rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową, wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny; zasilacze stabilizowane napięcia stałego, zadajniki stanów logicznych, generatory funkcyjne; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe; oscyloskopy; zestawy elementów elektronicznych, przewody i kable elektryczne; trenażery z układami elektronicznymi przystosowane do pomiarów parametrów; transformatory jednofazowe stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektronicznych. racownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Środki dydaktyczne Analogowe i cyfrowe elementy i układy elektroniczne, katalogi elementów i układów elektronicznych, literatura fachowa, prezentacje multimedialne, plansze, filmy o układach elektronicznych, prostowniki, zasilacze, stabilizatory, wzmacniacze, makiety do badanie elementów elektronicznych oraz demonstracji działania układów elektronicznych, testery elementów elektronicznych, olskie Normy. Zalecane metody dydaktyczne Jednostka modułowa M1.J2 Wykonywanie pomiarów elektronicznych wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zajęcia należy prowadzić metodą ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego, wykładu z pokazem metoda projektu. odczas wykonywania przez uczniów pomiarów w układach elektronicznych, należy skupić się na umiejętności sporządzania i czytania schematów ideowych układów analogowych i cyfrowych, łączenia układów na podstawie schematu, doboru przyrządów pomiarowych i metod pomiarowych. Bardzo ważne jest kształtowanie umiejętności dobierania elementów elektronicznych, scalonych układów cyfrowych, analizy działania, układów analogowych i cyfrowych układów kombinacyjnych i sekwencyjnych. W procesie kształcenia należy przede wszystkim stosować metodę przewodniego tekstu oraz ćwiczeń praktycznych. Szczególnie ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności rozpoznawania elementów elektronicznych na podstawie symbolu, wyglądu i oznaczeń. Istotne jest aby uczeń potrafił na podstawie wyników pomiarów określić parametry oraz ocenić stan techniczny elementów i układów elektronicznych. rzy omawianiu elementów elektronicznych należy skupić się na symbolu graficznym, polaryzacji, podstawowych parametrach oraz typowym zastosowaniu. Realizując materiał nauczania dotyczący układów elektronicznych należy zwrócić szczególna uwagę na schematy ideowe, podstawowe parametry i zastosowanie Wskazane jest wykonywanie pokazów oraz korzystanie z komputerowych programów symulacyjnych.o wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien przygotować: teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń, dokumentację techniczną, N, poradniki i inne potrzebne materiały. Uczniowie korzystając z pytań prowadzących i arkuszy ćwiczeniowych samodzielnie planują i wykonują ćwiczenia. Zadaniem nauczyciela jest obserwacja przebiegu realizacji zadania oraz udzielanie konsultacji. rzed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi podczas pracy z układami elektronicznymi Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach o maksymalnej liczbie 16 osób. Uczniowie powinni pracować w dwuosobowych sekcjach, tak aby każdy uczeń miał możliwość indywidualnego wykonania ćwiczenia.zas realizacji jednostki dydaktycznej powinien wynosić od 2 do 3 godzin lekcyjnych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Zaleca się, aby wymagania podstawowe obejmowały przede wszystkim rozróżnianie elementów elektronicznych umiejętności łączenia układów analogowych i cyfrowych na podstawie schematu ideowego oraz obsługi przyrządów pomiarowych. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
- ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności, - testów osiągnięć szkolnych, - ukierunkowanej obserwacji indywidualnej i zespołowej pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji ćwiczeń, mogą być sprawdzane za pomocą testu z zadaniami zamkniętymi (wielokrotnego wyboru, na dobieranie) i otwartymi (krótkiej odpowiedzi, z luką). Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane na podstawie obserwacji czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń. odczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: - dobieranie metod pomiarowych - sporządzanie schematów pomiarowych układów analogowych i cyfrowych, - wykonywanie pomiarów podstawowych parametrów elementów elektronicznych, układów analogowych i cyfrowych, - umiejętność pracy w grupie, - przestrzeganie czasu realizacji ćwiczenia, - przestrzeganie przepisów bhp podczas pomiarów. Sprawdzanie poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzać w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien wykonać sprawozdanie z przeprowadzonego ćwiczenia. Następnie nauczyciel powinien dokonać oceny sprawozdania. Na zakończenie realizacji jednostki modułowej należy przeprowadzić test pisemny z zadaniami otwartymi. W końcowej ocenie osiągnięć ucznia należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela sposobów sprawdzania osiągnięć ucznia oraz poziom wykonanych ćwiczeń. odstawą do uzyskania pozytywnej oceny powinno być wynik testu poprawne wykonanie ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
2. M2 Montowanie układów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych Liczba godzin w cyklu kształcenia: 512 oskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego M2.J1 Montowanie elementów i układów elektronicznych na płytkach drukowanych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(7)2. zorganizować stanowisko pracy do montażu elektrycznego elementów i układów elektronicznych, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(8)2. zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej w czasie montażu elektrycznego elementów i układów elektronicznych; BH(9)2. przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować przepisy prawa ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w czasie montażu elektrycznego elementów i układów elektronicznych; BH(10)2. udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia występujących w czasie montażu elektrycznego elementów i układów elektronicznych; KZ(E.a.)(9)1. posłużyć się rysunkiem technicznym podczas montowania układów elektrycznych; KZ(E.a.)(9)2. posłużyć się rysunkiem technicznym podczas montowania układów analogowych; KZ(E.a.)(9)3. posłużyć się rysunkiem technicznym podczas montowania układów cyfrowych; KZ(E.a.)(10)1.dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych B i elektronicznych; KZ(E.a.)(10)2.wykonać prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych; KZ(E.a.)(11)1. wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej Zasady BH w zakresie montażu elementów i układów elektronicznych Zagrożenia wynikające z czynników szkodliwych występujących podczas wykonywania prac w zakresie montażu elektrycznego elementów, układów i urządzeń elektronicznych Zasady BH w zakresie montażu elektrycznego elementów, układów i urządzeń elektronicznych Zagrożenia wynikające z czynników szkodliwych występujących podczas wykonywania prac w zakresie montażu mechanicznego układów i urządzeń elektronicznych Zasady BH obowiązujące przy wykonywaniu prac z zakresu obróbki ręcznej, Zasady BH w zakresie montażu mechanicznego elementów i układów elektronicznych Zasady BH w zakresie wykonywania pomiarów w układach i urządzeniach elektronicznych Udzielanie pierwszej pomocy Montaż elektryczny elementów i układów elektronicznych na płytkach drukowanych okumentacja w zakresie montażu elektrycznego: schematy ideowe i montażowe Stanowisko do montażu elektrycznego elementów i układów elektronicznych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
przewodów elektrycznych; KZ(E.a.)(11)2. wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej płytek układów elektronicznych; E.5.1 (1)1. określić funkcje elementów elektronicznych stosowanych w układach elektronicznych; E.5.1 (1)2. określić funkcje układów stosowanych w urządzeniach elektronicznych; E.5.1 (2)1. rozpoznać elementy elektroniczne stosowane w urządzeniach elektronicznych; B E.5.1 (2)2. rozpoznać układy elektroniczne stosowane w urządzeniach elektronicznych; B E.5.1 (3)1. posłużyć się nazewnictwem dotyczącym montażu elektrycznego elementów i układów elektronicznych; p E.5.1 (3)2. posłużyć się nazewnictwem dotyczącym montażu elektrycznego układów i urządzeń elektronicznych; E.5.1 (4)1. dobrać narzędzia do montażu elektrycznego elementów elektronicznych; E.5.1 (4)2. dobrać narzędzia do montażu elektrycznego układów i urządzeń elektronicznych; E.5.1 (5)1. rozpoznać maszyny i urządzenia wchodzące w skład zautomatyzowanych linii montażowych; B E.5.1 (5)2. scharakteryzować funkcje maszyn i urządzeń wchodzących w skład zautomatyzowanych linii montażowych; E.5.1 (6)1. oczyścić mechanicznie wyprowadzenia elementów elektronicznych przed montażem elektrycznym; E.5.1 (6)2. oczyścić chemicznie wyprowadzenia elementów elektronicznych przed montażem elektrycznym; E.5.1 (6)3. ukształtować wyprowadzenia elementów elektronicznych przed montażem elektrycznym; E.5.1 (7)1. wykonać lutowanie ręczne powlekane; E.5.1 (7)2. wykonać lutowanie ręczne powierzchniowe; E.5.1 (8)1. rozróżnić agregaty lutownicze; B E.5.1(8)2. scharakteryzować agregaty lutownicze; E.5.1 (8)3. obsłużyć agregaty lutownicze; E.5.1 (9)1. dobrać narzędzia do wylutowania elementów race związane z montażem mechanicznym elementów i układów elektronicznych rzygotowanie elementów elektronicznych do montażu Wykonanie połączeń w układach elektronicznych Montaż automatyczny elementów i układów elektronicznych Wykonanie montażu ręcznego elementów i układów elektronicznych Wykonanie montażu powierzchniowego elementów i układów elektronicznych Lutowanie elementów elektronicznych Lutowanie automatyczne Sprawdzanie poprawności montażu Stanowisko do uruchamiania układów elektronicznych okumentacja techniczna w zakresie uruchamiania urządzeń elektronicznych Uruchamianie układów elektronicznych emontaż elementów i układów elektrycznych i elektronicznych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
elektronicznych; E.5.1 (9)2. posłużyć się narzędziami do wylutowania elementów elektronicznych; E.5.1 (10).1. rozróżnić preparaty do czyszczenia i mycia i płytek drukowanych po wykonanym lutowaniu; E.5.1 (10)2. zastosować preparaty do czyszczenia i mycia i płytek drukowanych po wykonanym lutowaniu; E.5.1 (11)1. posłużyć się dokumentacją techniczną podczas uruchamiania układów elektronicznych; E.5.1 (11)2. uruchomić układy elektroniczne korzystając z instrukcji obsługi; KS(1)1. zastosować zasady kultury osobistej KS(1)2. zastosować zasady etyki zawodowej KS(3)1. zanalizować rezultaty działań KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań KS(7)1. przyjąć odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe KS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej KS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania KS(8)3. wyciągnąć wnioski z podejmowanych działań lanowane zadania (ćwiczenia) B 1. Lutowanie końcówek montażowych Wykonaj lutowanie końcówek montażowych W celu realizacji zadania powinieneś: - sporządzićwykaz potrzebnych narzędzi i elementów, - przygotować stanowisko do lutowania oraz grotu lutownicy do lutowania, - przygotować przewody do lutowania: zdjąć powłoki izolacyjne, oczyścić mechanicznie i za pomocą topnika odizolowane części, powlec je warstwą cyny, - umieścić odizolowanej części przewodu w obejmie końcówki, - zacisnąć końcówkę, umieścić na końcówce odrobinę pasty lutowniczej, - przesuwać rozgrzany grot po końcówce, aż do chwili, gdy pasta zacznie wrzeć (do momentu gdy cyna stanie się błyszcząca). - zaprezentować wyniki pracy. o dyspozycji masz: odcinki przewodów z izolacją o długościach100mm, przyrząd do zdejmowania powłok izolacyjnych, końcówki montażowe, zestaw szczypców, zestaw pilników iglaków, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23