II CZĘŚĆ RANKINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE KĘPIŃSKIM W 2012 ROKU. Część druga -prognostyczna Kępno, sierpień 2013r.
Spis treści: 1. Metodologia działania... 3 2. Analiza absolwentów wg szkół i zawodów w powiecie kępińskim.... 4 3. Analiza bezrobocia wśród absolwentów zarejestrowanych w PUP w Kępnie... 10 4. Wnioski... 11 2
1. METODOLOGIA DZIAŁANIA Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest cyklicznym badaniem sytuacji na rynku pracy dotyczącym popytu na pracę i podaży zasobów pracy w odniesieniu terytorialno-zawodowym oraz sporządzania na tej podstawie ocen i prognoz kluczowych dla określenia potrzeb szkoleniowych bezrobotnych i kształcenia zawodowego. Przygotowywany jest w okresach półrocznych w oparciu o zalecenia metodyczne opracowane przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Monitoring składa się z dwóch części: diagnostycznej i prognostycznej. W marcu 2013r. opracowano I część diagnostyczną rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za II półrocze 2012r., która przedstawiała strukturę bezrobocia w powiecie kępińskim oraz popyt na pracę w poszczególnych zawodach w stosunku do zgłaszanych w urzędzie pracy w Kępnie wolnych miejsc pracy. Część II raportu (prognostyczna) została opracowana w oparciu o dane o uczniach szkół ponadgimnazjalnych z Systemu Informacji Oświatowej (SIO) MEN oraz materiały własne PUP w Kępnie. Celem analizy było uzyskanie informacji o liczbie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu kępińskiego według ukończonej szkoły, poziomu wykształcenia i zawodów, którzy zakończyli edukację w szkole w 2012 roku na tym terenie oraz o przewidywanej liczbie absolwentów według ukończonej szkoły, poziomu wykształcenia i zawodów w roku 2013. Raport może być pomocny w określaniu odpowiednich kierunków kształcenia zawodowego bezrobotnych, a także stanowić pomocne narzędzie dla władz oświatowych w dostosowaniu kierunków kształcenia do zmieniających się potrzeb na rynku pracy. 3
2. ANALIZA ABSOLWENTÓW WG SZKÓŁ I ZAWODÓW W POWIECIE KEPINSKIM W poprzednim roku 720 osób ukończyło szkoły ponadgimnazjalne na terenie powiatu kępińskiego, co skutkuje spadkiem liczby absolwentów kończących szkołę o 58 osób w zestawieniu z rokiem 2011. W 2012r. wśród ogólnej liczby rejestrujących się było 633 absolwentów (23% ogólnej liczby rejestracji), w tym aż 424 kobiety czyli 67% znajdujących się w ewidencji absolwentów. Liczba 544 osób tj. 86% należących do ww. grupy utraciło status osoby bezrobotnej np. w wyniku podjęcia pracy lub rezygnacji ze statusu. Analizując dane dotyczące podaży absolwentów według typów szkół z terenu powiatu kępińskiego należy podkreślić, iż największą liczbę uczniów, którzy ukończyli szkołę w 2012r. generowały licea ogólnokształcące 283 absolwentów, kolejną grupę szkół stanowiły szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) 227 absolwentów. Najmniejsza liczba uczniów ukończyła zasadnicze szkoły zawodowe 210 absolwentów. Niniejszy raport analizuje absolwentów z : 3 szkół technicznych (licea, technika zawodowe) kształcących w takich zawodach, jak: technik mechanik, technik architektury krajobrazu, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik ochrony środowiska, technik ekonomista, technik organizacji reklamy, technik informatyk, technik handlowiec, technik budownictwa, technik pojazdów samochodowych, technik rolnik, technik agrobiznesu, technik logistyk, technik hotelarstwa; 5 liceum ogólnokształcących edukujących absolwentów, którzy po ukończeniu szkoły nie mają zawodu; 2 szkół zasadniczych zawodowych kształcących w takich zawodach, jak: kucharz, kucharz małej gastronomii, sprzedawca, murarz, monter suchej zabudowy, blacharz samochodowy, mechanik pojazdów samochodowych, stolarz, tapicer, fryzjer, sprzedawca, dekarz, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, malarz-tapeciarz, lakiernik, ślusarz, operator obrabiarek skrawających, elektryk, elektromechanik, monter-elektronik, rzeźnik-wędliniarz, cukiernik, piekarz, krawiec, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. 4
5
6
3. ANALIZA ABSOLWENTÓW WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA I STRUKTURY ZAWODOWEJ W POWIECIE KĘPINSKIM Analizując dane dotyczące poziomu wykształcenia należy podkreślić, iż zdecydowaną większość absolwentów kształcących się w szkołach na terenie powiatu kępińskiego stanowi młodzież, która uzyskała po ukończeniu edukacji wykształcenie średnie. Grupa ww. uczniów liczy 510 osób, co generuje 71% ogólnej liczy absolwentów w 2012r. Niespełna 55% osób kończących szkołę z wykształceniem średnim stanowili uczniowie bez zawodu. Absolwenci z powiatu kępińskiego po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej zdobywali wykształcenie w zawodach: technik ekonomista 44 osoby, sprzedawca 42 osoby, tapicer 34 osoby, mechanik pojazdów samochodowych 30 osoby, technik handlowiec 24 osoby, technik ochrony środowiska 23 osoby, technik logistyk 23 osoby, technik żywienia i gospodarstwa domowego 21 osób, technik budownictwa 20 osób, fryzjer 17 osób, technik hotelarstwa 16 osób, elektryk 16 osób, technik mechanik 15 osób, 7
technik agrobiznesu 13 osób, muzyk 11 osób, technik rolnik 10 osób, monter instalacji i urządzeń sanitarnych 10 osób, ślusarz 9 osób, kucharz małej gastronomii 8 osób, Prognozy na rok 2013 wskazują, iż mury szkół ponadgimnazjalnych na terenie powiatu kępińskiego opuści 770 absolwentów. Zawody, w których przewiduje się największą liczbę osób kończących edukację to: sprzedawca 32 osoby, technik ekonomista 29 osób, technik informatyk 27 osób, technik żywienia i gospodarstwa domowego 27 osób, fryzjer 23 osoby, mechanik pojazdów samochodowych 22 osoby, technik budownictwa 20 osób, technik rolnik 20 osób, tapicer 19 osób, technik logistyk 17 osób, technik handlowiec 17 osób, technik architektury krajobrazu 16 osób, kucharz małej gastronomii 16 osób, technik agrobiznesu 15 osób, technik mechanik 14 osób, technik hotelarstwa 11 osób, muzyk 10 osób, technik pojazdów samochodowych 10 osób, elektryk 9 osób, Młodzież bez zawodu wg prognoz na 2013r. stanowi grupę 353 osób. 8
9
4. ANALIZA BEZROBOCIA WŚRÓD ABSOLWENTÓW ZAREJESTROWANYCH W PUP W KĘPNIE Na koniec grudnia 2012r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kępnie zarejestrowanych było 167 absolwentów z czego 117 osób posiadających status absolwenta ukończyło szkoły z terenu powiatu kępińskiego. Stanowiło to 10% ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Spośród ww. bezrobotnych liczba kobiet stanowiła 121 czyli 72% ogółem zarejestrowanych absolwentów. Młodzież z terenów powiatu kępińskiego kończąca edukację rejestrowała się najczęściej w zawodach: sprzedawca 19 osób, technik ekonomista 12 osób, technik logistyk 6 osób, kucharz małej gastronomii 6 osób, fryzjer 6 osób, technik hotelarstwa 5 osób, technik handlowiec 5 osób, technik żywienia i gospodarstwa domowego 4 osoby, 10
technik ochrony środowiska 4 osoby, monter instalacji i urządzeń sanitarnych 4 osoby. Podobnie jak w poprzednich latach największą grupę zarejestrowanych absolwentów stanowi młodzież z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, nie popartym żadnymi kwalifikacjami zawodowymi, dyplomem uprawniającym do wykonywania zawodu lub doświadczeniem zawodowym. Najliczniejszą grupę absolwentów rejestrujących się w PUP w Kępnie stanowią 32 osoby pozbawione jakichkolwiek kompetencji zawodowych. 5. WNIOSKI Analizując dane o popycie na rynku pracy w zestawieniu z liczbą bezrobotnych wg kierunków kształcenia w szkołach powiatu kępińskiego, można wywnioskować, iż rozwój kierunków nauczania nie jest w pełni dostosowany do zmian popytu na rynku pracy. Odpowiednie przystosowanie kierunków kształcenia z zapotrzebowaniem na przedstawicieli konkretnych zawodów jest trudne, ze względu na dynamiczną, szybko zmieniającą się sytuację na rynku pracy w odniesieniu do cyklicznego nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych. Analizując rejestracje absolwentów w PUP w Kępnie, należy zwrócić uwagę na nadwyżkę jaką generują w głównej mierze absolwenci: bez zawodu z wykształceniem ogólnokształcącym 32 osoby, sprzedawcy 19 osób, technicy ekonomiści 13 osób, technicy informatycy 10 osób, Badanie sytuacji absolwentów powiatu kępińskiego uwidacznia, iż zawody związane z budownictwem, branżą stolarsko-tapicerską oraz metalową są zawodami deficytowymi. Już na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej kształci się zbyt małą liczbę fachowców w takich zawodach jak: dekarz, tynkarz, murarz, stolarz, tapicer, ślusarz, spawacz. Ponadto bardzo ważne jest aby w zasadniczych szkołach zawodowych, a także w technikach, więcej godzin nauczania było przeznaczone na praktyczną naukę zawodu. 11
Znaczny problem wśród bezrobotnych absolwentów powiatu kępińskiego stanowią uczniowie liceów ogólnokształcących, którzy pomimo średniego wykształcenia nie posiadają żadnych kwalifikacji. Jeżeli absolwenci szkół ogólnokształcących nie kontynuują nauki na wyższej uczelni, bądź nie zdobywają kwalifikacji na kursach to szczególnie trudno jest im znaleźć pracę. Zatem kluczowym elementem budowania kariery zawodowej absolwentów liceów, jest kontynuowanie nauki. Zasadniczą kwestią jest jednak dobre dopasowanie kierunków kształcenia, bowiem na szczeblu szkół wyższych, profile techniczne cieszą się w dalszym ciągu mniejszym zainteresowaniem wśród młodych ludzi, tworząc tym samym niewystarczającą, w stosunku do kierunków humanistycznych i ekonomicznych, liczbę absolwentów. Zapotrzebowanie na specjalistów i inżynierów po kierunkach technicznych jest nieustannie bardzo duże. Zapobieganie problemom związanym z wejściem omawianej grupy bezrobotnych na rynek pracy wymaga stosowania działań nie tylko związanych z tworzeniem nowych miejsc pracy, ale również z odpowiednim doinformowaniem młodzieży. Dynamiczne zmiany na rynku pracy wymagają od młodych ludzi podejmowania trafnych decyzji dotyczących ich ścieżki kariery, jak również wysokiej aktywności edukacyjnej oraz zawodowej. Podsumowując, analiza absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy, uwypukliła niedopasowanie struktury zawodowej bezrobotnych do potrzeb pracodawców. Mamy nadzieję, iż ów raport wpłynie na działanie szkół, instytucji szkoleniowych oraz służb zatrudnienia i przyczyni się do jeszcze większego wzrostu liczby zajęć prowadzonych z młodzieżą przy współpracy dyrektorów szkół oraz nauczycieli z doradcami zawodowymi i pośrednikami pracy. Kolejnym wnioskiem, jaki można wysnuć z niniejszej analizy jest to, iż należy uświadomić osobom bezrobotnym jak niezwykle ważna jest mobilność i dostosowanie zawodowe oraz chęć nieustannego kształcenia się. Dlatego też zarówno szkoły, jak i instytucje szkoleniowe powinny dopasowywać swój program nauczania do potrzeb pracodawców, a przez to do całego rynku pracy. Szkoły powinny kłaść większy nacisk na zajęcia praktyczne oraz przekazanie wiedzy przydatnej młodym ludziom w odnalezieniu się na rynku pracy. Na zakończenie warto podkreślić, iż podstawowym wyzwaniem dla całego rynku pracy w najbliższym czasie będzie elastyczność, którą będą musiały wykazać się nie tylko szkoły, instytucje szkoleniowe, służby zatrudnienia, bezrobotni i pracujący, ale również pracodawcy. 12