Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistów W związku ze zmianami w polskim systemie oświatowym Komitet Główny Olimpiady Matematycznej postanowił w tym roku powołać Olimpiadę Matematyczną Gimnazjalistów. Olimpiada adresowana jest do najzdolniejszych uczniów gimnazjów, szczególnie interesujących się matematyką. W Olimpiadzie mogą brać udział również uczniowie szkół podstawowych. Aktualności Rozpoczynają się zawody I Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów. Podstawowe informacje na temat OMG znajdują się na podstronie Informacje. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowym programem zawodów oraz z zadaniami. Warto też przyjrzeć się regulaminowi oraz skali ocen. Prócz tego dostępny jest spis przydatnej literatury oraz lista Koordynatorów Okręgowych. Terminarz termin przekazania nauczycielowi matematyki rozwiązań zadań zawodów I stopnia: 30 października 2005 termin przesłania przez nauczyciela ocenionych rozwiązań zadań zawodów I stopnia do Komitetu Okręgowego: 14 listopada 2005 (decyduje data stempla pocztowego) termin zawodów II stopnia: 28 stycznia 2006 termin zawodów III stopnia: 25 marca 2006 Strona znajduje się na serwerze Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. O Olimpiadzie Matematycznej Gimnazjalistów Zawody OMG są trójstopniowe. Zawody stopnia pierwszego polegają na rozwiązywaniu zadań w domu. Zadania te są ogłaszane na stronie internetowej OMG we wrześniu. Rozwiązania tych zadań należy oddać nauczycielowi matematyki. Nauczyciel ocenia rozwiązania według stosowanej w OMG skali ocen, a następnie przesyła do wybranego przez siebie Komitetu Okręgowego OMG w terminie ustalonym w Programie. Aby zakwalifikować się do zawodów stopnia drugiego nie trzeba rozwiązać wszystkich zadań. W zależności od jakości rozwiązań Komitet Okręgowy OMG po weryfikacji ocen zadań zawodów stopnia pierwszego ustala listę uczestników zawodów stopnia drugiego w swoim okręgu i ogłasza ją na stronie internetowej OMG. Zawody stopnia drugiego organizowane są przez Komitety Okręgowe (zadania takie same w całej Polsce). Trwają jeden dzień. Odbywają się w terminie podanym w Programie i mają formę pracy pisemnej pisanej pod kontrolą członków Komitetu Okręgowego. Rozwiązania sprawdzane są przez Komitety Okręgowe i weryfikowane przez Komitet Główny. Następnie ogłaszana jest na stronie internetowej OMG lista zakwalifikowanych do zawodów stopnia trzeciego. Zawody stopnia trzeciego organizowane są przez Komitet Główny i trwają jeden dzień. Odbywają się w terminie podanym w Programie i mają formę pracy pisemnej pisanej pod kontrolą członków Komitetu Głównego. Po sprawdzeniu prac KG OMG ustala listę laureatów i wyróżnionych. Zachęcamy do zapoznania się z programem i regulaminem. Jak powinny wyglądać rozwiązania Rozwiązania poszczególnych zadań z zawodów stopnia pierwszego powinny być zredagowane starannie i czytelnie na oddzielnych arkuszach formatu A4, zapisanych jednostronnie. W lewym górnym rogu każdego arkusza powinno znajdować się: 1
imię i nazwisko uczestnika, adres domowy, pełna nazwa szkoły, adres szkoły wraz z telefonem, klasa, do której uczęszcza uczestnik. Program I Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów 1. Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistów jest organizowana pod opieką merytoryczną Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej (dla licealistów). 2. Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistów w roku 2005/06, ze względu na eksperymentalny charakter i brak funduszy, nie jest dostępna dla wszystkich uczniów. W OMG mogą brać udział uczniowie spełniający następujące warunki: a) zawodnik jest uczniem gimnazjum w roku 2005/06 (dopuszcza się także możliwość uczestnictwa uczniów szkół podstawowych), b) zawodnik oraz jego opiekun zgadzają się pokrywać koszty związane z dojazdem do miejsca zawodów drugiego i trzeciego stopnia oraz z zakwaterowaniem i wyżywieniem podczas zawodów, jednakże Komitet Główny wyraża nadzieję, że koszt udziału zawodnika i jego opiekuna zechce pokryć macierzysta szkoła, 3. Ponieważ OMG jest adresowana do najzdolniejszych uczniów gimnazjów, szczególnie interesujących się matematyką, zadania mogą wykraczać poza zakres materiału w programach nauczania matematyki w gimnazjach. 4. Zadania, terminarz i wyniki OMG, a w przyszłości także rozwiązania zadań i inne informacje dla zawodników OMG publikowane będą na stronie internetowej www.om.edu.pl/omg. 5. Za sprawny przebieg OMG odpowiadają: Ogólnopolski Koordynator OMG, Koordynatorzy Okręgowi OMG, opiekun strony internetowej OMG i Organizator Finału. Wszystkie wymienione osoby wchodzą w skład Komitetu Głównego OMG. 6. Zawody organizowane są w trzech etapach: Zawody pierwszego stopnia polegają na samodzielnym rozwiązaniu przez ucznia 7 zadań opublikowanych na stronie internetowej OMG dnia 20 września 2005 roku i przekazaniu ich nauczycielowi matematyki w terminie do dnia 30 października. Nauczyciel powinien przesłać prace ocenione według skali ocen stosowanej w OMG na adres wybranego Komitetu Okręgowego do dnia 14 listopada 2005 (liczy się data stempla pocztowego). Zawody drugiego stopnia odbędą się w każdym Okręgu OMG dnia 28 stycznia 2006. Uczestnicy będą mieli do rozwiązania pięć zadań. Zawody trzeciego stopnia odbędą się w dniu 25 marca 2006 w Bielsku-Białej. Uczestnicy będą mieli do rozwiązania pięć zadań. 7. Adresy Koordynatorów Okręgowych OMG podane są na stronie www.om.edu.pl/omg/koordynatorzy.html. 8. Uczestnictwo w OMG jest równoznaczne ze zgodą na publikację swoich wyników w Internecie i publikacjach OMG. Regulamin Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów 1. Celem zawodów Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów jest rozbudzenie zamiłowania do matematyki wśród młodzieży szkół gimnazjalnych, wyszukanie jednostek o wybitnych zdolnościach matematycznych, kształtowanie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy oraz stymulowanie aktywności poznawczej młodzieży uzdolnionej. W zawodach Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów mogą uczestniczyć również uczniowie szkół podstawowych. 2. Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistów jest organizowana pod opieką merytoryczną Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej (dla licealistów). Zawody Olimpiady Matematycznej 2
Gimnazjalistów organizuje Komitet Główny Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów (zwany dalej Komitetem Głównym) przy pomocy Komitetów Okręgowych. 3. Komitet Główny Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów jest powoływany na okres jednego roku. Komitet Główny wybiera ze swego grona Ogólnopolskiego Koordynatora OMG, Opiekuna Strony Internetowej OMG, Organizatora Finału OMG oraz Koordynatorów Okręgowych. Osoby te stanowią Prezydium Komitetu Głównego. Komitet Główny może dołączać do swojego składu nowych członków. Komitet Główny ma siedzibę w Warszawie. 4. Członków Komitetu Okręgowego OMG powołuje Koordynator Okręgowy. Kadencja Komitetu Okręgowego trwa rok. Komitet Okręgowy może dołączać do swego składu nowych członków. 5. Zadania na zawody OMG przygotowuje Komisja Zadaniowa OMG. Komisję Zadaniową OMG powołuje Komitet Główny Olimpiady Matematycznej. 6. Komitet Główny a) umieszcza w Internecie treści zadań zawodów stopnia pierwszego, b) ujednolica oceny zadań zawodów stopnia drugiego, ustala listę zawodników zakwalifikowanych do zawodów stopnia trzeciego, c) ustala wytyczne dla komitetów okręgowych dotyczące sposobu organizowania zawodów stopnia pierwszego oraz szczegółowe regulaminy zawodów stopnia drugiego i trzeciego, d) organizuje i przeprowadza zawody stopnia trzeciego, e) ustala listę laureatów i wyróżnionych uczestników Olimpiady, f) organizuje uroczyste zakończenie Olimpiady, na którym ogłaszane są wyniki. 7. Uchwały komitetów zapadają w sprawach administracyjnych zwykłą, a w sprawach merytorycznych bezwzględną większością głosów przy obecności co najmniej połowy liczby członków. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego zebrania. Prezydium Komitetu Głównego podejmuje uchwały w sprawach bieżących między posiedzeniami Komitetu. 8. Zawody OMG są trójstopniowe i polegają na pisemnym, samodzielnym rozwiązywaniu zadań konkursowych. W przypadku stwierdzenia niesamodzielności odpowiedni komitet podejmie odpowiednie kroki do dyskwalifikacji włącznie. Rozwiązania mają być napisane w języku polskim. 9. Komitety Okręgowe organizują zawody stopnia pierwszego i drugiego. Kryteria kwalifikowania do zawodów stopnia drugiego są ustalane przez Komitet Okręgowy zgodnie z ewentualnymi wytycznymi Komitetu Głównego. Komitety Okręgowe przechowują rozwiązania zadań zawodów stopnia pierwszego (przez okres jednego roku) oraz sporządzają zestawienia statystyczne według wzorów dostarczonych przez Komitet Główny. 10. Zawody stopnia pierwszego rozpoczynają się we wrześniu, a kończą w październiku. Szczegółowy terminarz określa w każdym roku Komitet Główny. Zadania z tych zawodów uczniowie rozwiązują samodzielnie, przy czym mogą zwracać się z pytaniami do innych osób (także nauczycieli) w celu wyjaśnienia wątpliwości. Rozwiązania zadań z zawodów stopnia pierwszego uczeń przekazuje swojemu nauczycielowi matematyki. Nauczyciel przesyła ocenione prace do wybranego Komitetu Okręgowego. Rozwiązania poszczególnych zadań należy zredagować na oddzielnych arkuszach, opatrzonych w lewym górnym rogu imieniem, nazwiskiem i adresem domowym uczestnika oraz klasą, nazwą i adresem szkoły, do której uczestnik uczęszcza. Nie jest konieczne rozwiązywanie wszystkich zadań; uczeń, który rozwiąże tylko niektóre z nich, staje się uczestnikiem Olimpiady i zależnie od oceny tych rozwiązań może być dopuszczony do zawodów stopnia drugiego. Komitet Okręgowy dokonuje weryfikacji ocen i ustala kolejność zawodników oraz kwalifikuje najlepszych do zawodów stopnia drugiego. 11. Zawody stopnia drugiego odbywają się w jednym czasie w miejscach ustalonych przez Komitety Okręgowe. W zawodach stopnia drugiego uczestniczą uczniowie zakwalifikowani przez Komitet Okręgowy. Najpóźniej na dziesięć dni przed terminem zawodów na stronie internetowej OMG ogłaszane są informacje na temat miejsca i terminu zawodów oraz listy zakwalifikowanych. 3
Komitety Okręgowe nie pokrywają kosztów wyżywienia, noclegu ani podróży zawodników ani ich opiekunów. 12. Zawody stopnia drugiego odbywają się w ciągu jednego dnia. Uczestnicy rozwiązują pięć zadań w czasie 180 minut pod nadzorem członków Komitetu Okręgowego. Szczegółowy regulamin zawodów stopnia drugiego zostaje każdorazowo ustalony przez Komitet Główny przed zawodami. Ustala on organizację, tryb oceniania i kwalifikacji do zawodów stopnia trzeciego. 13. Oceny rozwiązań zadań z zawodów stopnia drugiego, wystawione przez Komitety Okręgowe, podlegają ujednoliceniu w skali kraju przez Komitet Główny. Komitet Główny ustala kolejność zawodników i najlepszych kwalifikuje do zawodów stopnia trzeciego. 14. Zawody stopnia trzeciego odbywają się w ciągu jednego dnia. Uczestnicy rozwiązują pięć zadań w czasie 180 minut pod nadzorem członków Komitetu Głównego. Szczegółowy regulamin zawodów stopnia trzeciego zostaje każdorazowo ustalony przez Komitet Główny przed zawodami. Ustala on organizację i tryb oceniania. 15. Na podstawie ustalonej w zawodach stopnia trzeciego kolejności Komitet Główny przyznaje tytuł laureata OMG oraz przyznaje wyróżnienia. Wszyscy uczestnicy zawodów stopnia trzeciego otrzymują tytuł finalisty OMG. Skala ocen stosowana w zawodach Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów W zawodach Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów obowiązuje następująca skala ocen: 6 zadanie rozwiązane bezbłędnie lub z mało istotnymi usterkami, 5 rozwiązanie posiadające poważniejsze usterki, które jednak nie dyskwalifikują zadania jako rozwiązanego, 2 co najmniej pół zadania, tzn. rozwiązanie zawierające usterki, przy których, według oceniającego, zadania nie można uznać za rozwiązane, jednak co najmniej połowa zadania została zrobiona, 0 zadanie nierozwiązane lub zawierające drobne przyczynki, których nie można uznać nawet za pół zadania. Oczywiście powyższe opisy nie są precyzyjną definicją, pozwalają jednak przekazać ideę ustalania kryteriów punktowych przy ocenianiu zadań. Zwrócić należy uwagę, że w tej skali nie występują oceny 1, 3 i 4. O kolejności zawodników decyduje wyłącznie suma punktów. Literatura Poniżej znajduje się wykaz literatury przydatnej w przygotowaniach do udziału w Olimpiadzie Matematycznej Gimnazjalistów. Lista będzie uzupełniana w miarę pojawiania się nowych tytułów. W. Bednarek, Arytmetyka dla dociekliwych, Wydawnictwo Nowik, Opole 1997 W. Bednarek, Konkurs matematyczny w szkole średniej, Wydawnictwo Nowik, Opole 2000 Z. Bobiński, P. Nodzyński, M. Uscki, Liga zadaniowa, Wydawnictwo Aksjomat, Toruń 2004 Jerzy Browkin, Jan Rempała, Stefan Straszewicz, 25 lat Olimpiady Matematycznej, WSiP, Warszawa 1975* John H. Conway, Richard K. Guy, Księga liczb, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1999 Józef Kalinowski, Zbiór zadań z czeskich i słowackich olimpiad matematycznych 1951 2001, Oficyna wydawniczo-poligraficzna Adam, Warszawa 2002 S. Kopański, W poszukiwaniu matematycznych talentów, Wydawnictwo Dla Szkoły, Wilkowice 2003 Lev Kourliandtchik, Etiudy matematyczne, Oficyna Wydawnicza Tutor, Toruń 2000 Lev Kourliandtchik, Impresje liczbowe, Oficyna Wydawnicza Tutor, Toruń 2001 Lev Kourliandtchik, Wędrówki po krainie nierówności, Aksjomat, Toruń 2000 Daniar Ch. Musztari, Przygotowanie do olimpiad matematycznych, Oficyna Wydawniczo- Poligraficzna ADAM, Warszawa 4
Henryk Pawłowski, Na olimpijskim szlaku, Oficyna Wydawnicza Tutor, Toruń 1999 Henryk Pawłowski, Olimpiady i konkursy matematyczne, Oficyna wydawnicza Tutor, Toruń 2002 Henryk Pawłowski, Wojciech Tomalczyk, Zadania z matematyki dla olimpijczyków, Toruń 1992 R. Rutkowski, Ciekawe zadania z algebry, WSiP, Warszawa 1992 R. Rutkowski, Ciekawe zadania z arytmetyki, WSiP, Warszawa 1992 Edward Stachowski, Anna Zalewska, Bądź dobry z matematyki, Wydawnictwo Adam, Warszawa 1997 Edward Stachowski, Anna Zalewska, Zbiór zadań z matematyki, Ostoja, Warszawa 1990 Hugo Steinhaus, 100 zadań, PHU DIP, Warszawa 1993 Stefan Straszewicz, Zadania z olimpiad matematycznych t. 1 4, WSiP, Warszawa* David Welles, Cudowne i interesujące łamigłówki matematyczne, Zysk i S-ka, Poznań 2002 S.I. Zetel, Geometria trójkąta, PZWS, Warszawa 1964* J. Zydler, Geometria, Prószyński i S-ka, Warszawa 1997 Delta, popularny miesięcznik matematyczno-fizyczno-astronomiczny Miniatury matematyczne, numery: 3, 4, 5, 8, 11, 13, 14, Wydawnictwo Aksjomat, Toruń * Pozycja trudno dostępna. Koordynatorzy Okręgowi - w Krakowie Jacek Dymel II LO w Krakowie ul. Sobieskiego 9, Kraków jdymel@interia.pl - w Stalowej Woli Waldemar Rożek ZSO w Stalowej Woli ul. Staszica 5, 37-450 Stalowa Wola w_rozek@poczta.onet.pl 5