ANALIZA DANYCH W ZAKRESIE BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH PODMIOTÓW NADZOROWANYCH W LATACH 2004 2009 (Z WYŁĄCZENIEM SPÓŁEK GIEŁDOWYCH S.A.) URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, CZERWIEC 2011 r.
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego przeprowadził analizę w zakresie badania sprawozdań finansowych podmiotów nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Zakres tematyczny obszaru badawczego ograniczono do podmiotów, na którymi sprawowany jest nadzór ostrożnościowy, z wyłączeniem banków spółdzielczych. 1. Podmioty nadzorowane w zakresie badania sprawozdań finansowych korzystają z usług największych firm audytorskich, w tym w szczególności 3 firm:, Ernst & Young, PricewaterhouseCoopers (w 2007 r. 68% podmiotów nadzorowanych zostało zbadanych przez te 3 firmy, w 2008 r. 65%, natomiast w 2009 r. 53% (wraz z Audyt Services oraz PricewaterhouseCoopers Polska). 2. Do roku 2008 największy udział w badaniu sprawozdań finansowych posiadało (w 2007 r. 30% podmiotów nadzorowanych korzystało z jej usług, w 2008 r. 27%), Ernst & Young (w 2007 r. 22%, w 2008 r. 23%), PricewaterhouseCoopers (w 2007 r. 16%, w 2008 r. 15%), natomiast w 2009 r. 20% udział w badaniu sprawozdań finansowych posiadało (wraz z Audyt Services) oraz Ernst & Young, udział PricewaterhouseCoopers (wraz z PricewaterhouseCoopers Polska) wyniósł 13%. Do roku 2008 było liderem wśród firm audytorskich badających sprawozdania finansowe zakładów ubezpieczeń (w 2007 r. i w 2008 r. 32% rynku), natomiast w 2009 r. nowym liderem z 32% udziałem w rynku zostało BDO. jest nadal liderem wśród domów maklerskich (w 2007 r. 27% rynku, w 2008 r. 22% rynku, natomiast w 2009 r. 20% rynku). Ernst & Young jest liderem wśród firm audytorskich badających sprawozdania finansowe banków komercyjnych (w 2009 r. 32% rynku), TFI (w 2007 r. 31% rynku, w 2008 r. 26% rynku, w 2009 r. 22%) oraz PTE i OFE (w 2007 r. 43% rynku, w 2008 r. 36% rynku, w 2009 r. 29%). PricewaterhouseCoopers wraz z Ernst & Young jest są liderami wśród PTE i OFE w 2009 r. z 29% udziałem w rynku. 3. Wśród firm audytorskich badających sprawozdania finansowe podmiotów nadzorowanych znaczący udział w rynku posiada również Deloitte (w 2007 r. 6%, w 2008 r. 8%, w 2009 r. 11%). 4. Największa koncentracja firm audytorskich dotyczy PTE i OFE (w 2007 r. 4 firmy audytorskie na 28 podmiotów, w 2008 r. 5 firm audytorskich na 28 podmiotów, w 2009 r. 6 firm audytorskich na 28 podmiotów) oraz banków komercyjnych (w 2007 r. i 2008 r. 6 firm audytorskich na odpowiednio 47 i 48 banków komercyjnych, natomiast w 2009 r. 7 firm audytorskich na 50 banków komercyjnych, w tym jeden państwowy). Oprócz wyżej wspomnianych firm audytorskich podmioty nadzorowane korzystają również z usług Mazars Audyt Sp. z o.o., oraz Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Największe rozdrobnienie dotyczy TFI (w 2007 r. 13 firm audytorskich na 33 TFI, w 2008 r. 14 firm audytorskich na 39 TFI, w 2009 r. 21 firm audytorskich na 41 TFI) oraz domów maklerskich (w 2007 r. 18 firm audytorskich na 41 Strona 2 z 6
domów maklerskich, w 2008 r. 20 firm audytorskich na 45 domów maklerskich, w 2009 r. 19 firm audytorskich na 43 domy maklerskie). 5. 50% działających w 2008 r. zakładów ubezpieczeń oraz 46% PTE i OFE korzystała z usług tej samej firmy audytorskiej nieprzerwanie od 5 lat (dotyczy badania sprawozdań finansowych za lata 2004-2008). W 2009 r. PTE i OFE wykazały podobny udział jak w latach poprzednich, tj. 46% podmiotów korzystało z usług tej samej firmy audytorskiej (nieprzerwanie od 2004 r.). W przypadków banków komercyjnych w 2009 r. ta sama firma audytorska badała sprawozdania finansowe 54% banków nieprzerwanie od 2005 r. Natomiast z danych dotyczących badania sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń za lata 2005 2009 wynika, iż żaden z zakładów ubezpieczeń nie korzystał z usług tej samej firmy audytorskiej przez okres dłuższy niż 5 lat. Powyższe jest związane z faktem, iż zgodnie z treścią art. 170 ustawy o działalności ubezpieczeniowej (obowiązującego od 2004 r.) ten sam podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych nie może badać sprowadzań finansowych zakładu ubezpieczeń przez okres dłuższy niż 5 lat. 6. W latach 2004-2009 najczęściej 1 firma audytorska była reprezentowana przez 2 lub 3 kluczowych biegłych rewidentów. Wykres 1. Udział największych firm audytorskich w rynku usług audytorskich świadczonych podmiotom nadzorowanym w 2007 r. Udział w rynku największych firm audytorskich w 2007 r. BDO 9% Inni 17% 30% Deloitte 6% E&Y 22% 16% Strona 3 z 6
Wykres 2. Udział największych firm audytorskich w rynku usług audytorskich świadczonych podmiotom nadzorowanym w 2008 r. Udział w rynku największych firm audytorskich w 2008 r. Inni 20% 27% BDO 7% Deloitte 8% 15% E&Y 23% Wykres 3. Udział największych firm audytorskich w rynku usług audytorskich świadczonych podmiotom nadzorowanym w 2009 r. Udział w rynku największych firm audytorskich w 2009 r. Inni 23% Audyt 17% Audyt Services 3% 11% BDO 13% Polska 2% Deloitte 11% E&Y 20% Strona 4 z 6
Wykres 4. Struktura podmiotów nadzorowanych w podziale na firmy audytorskie badające sprawozdania finansowe w 2007 r. Liczba zbadanych podmiotów nadzorowanych przez firmy audytorskie w 2007 r. 70 64 60 50 47 40 35 37 30 20 10 14 19 0 E&Y Deloitte BDO Inni Wykres 5. Struktura podmiotów nadzorowanych w podziale na firmy audytorskie badające sprawozdania finansowe w 2008 r. Liczba zbadanych podmitów nadzorowanych przez firmy audytorskie w 2008 r. 70 60 50 61 52 46 40 30 20 10 34 17 16 0 E&Y Deloitte BDO Inni Strona 5 z 6
Wykres 6. Struktura podmiotów nadzorowanych w podziale na firmy audytorskie badające sprawozdania finansowe w 2009 r. Liczba zbadanych podmiotów nadzorowanych przez firmy audytorskie w 2009 r. 60 55 50 47 40 30 38 24 24 29 20 10 7 4 0 Audyt Audyt Services Polska E&Y Deloitte BDO Inni UKNF dostrzegając istotną rolę jaką w funkcjonowaniu polskiego rynku finansowego pełnią jednostki zainteresowania publicznego podtrzymuje dotychczasowy postulat dotyczący rotacji nie tylko kluczowego biegłego rewidenta w odniesieniu do jednostek zainteresowania publicznego, jak wynika to z obecnie obowiązujących przepisów prawa, ale również rotacji podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. Strona 6 z 6