Propozycje tematów do egzaminu wewnętrznego z języka polskiego rok szkolny 2012/2013 I. LITERATURA Nr tematu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. Temat Obraz rodziny w literaturze. Przedstaw motyw rodziny, ilustrując wypowiedź przykładami tekstów z różnych epok. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je i określ ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia, odwołując się do tekstów literackich różnych epok. Miłość niejedno ma imię... Omów motyw miłości w literaturze różnych epok. Obraz człowieka, świata i Boga w poezji księdza Jana Twardowskiego. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych wierszy poety. Poczucie egzystencjalnej pustki i zagubienia w świecie. Scharakteryzuj ich przejawy, odwołując się do wybranych utworów literackich modernizmu. Omów inspirującą rolę Biblii, odwołując się do utworów literackich rozwijających i interpretujących motywy biblijne. Różne wymiary ludzkiego szczęścia. Przedstaw rolę i sposób funkcjonowania tego motywu w wybranych utworach literackich z różnych epok. Rola wizji, snu i proroctwa w literaturze. Omów, analizując wybrane przykłady. Biografia artysty jako inspiracja. Na podstawie wybranych tekstów zawierających wątki biograficzne udowodnij, że biografia wpływa na literackie kreacje bohaterów i świata przedstawionego. Polskie obyczaje szlacheckie i ludowe. Ukaż ich obraz w literaturze różnych epok. Literaccy samotnicy. Scharakteryzuj różne aspekty samotności, Motyw winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia. Omów problem, odwołując się do przykładu literatury opisującej mechanizmy działania systemu totalitarnego. Twój region w polskim życiu literackim i kulturalnym. Zaprezentuj najciekawsze zjawiska i oceń je. Różne ujęcia motywu domu. Przedstaw, odwołując się do utworów literackich różnych epok. Proza Fiodora Dostojewskiego jako studium natury ludzkiej. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów autora. Portrety zbrodniarzy w literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów. Miasto przestrzeń wroga czy przyjazna? Dokonaj analizy dzieł pisarzy trzech różnych epok pod kątem obecności tego motywu oraz sposobu 1
20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. jego prezentacji w wybranych przez siebie utworach. Władza powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, pokusa. Omów zagadnienie, odwołując się do celowo wybranych utworów. Dobro ogółu czy szczęście osobiste? Analizując wybrane dzieła literackie zaprezentuj różne ujęcia tego tematu. Literacka fascynacja wsią i życiem jej mieszkańców. Określ i omów sposoby przedstawienia wsi, odwołując się do wybranych tekstów. Bohater podróżnik. Przedstaw i omów ten motyw, odwołując się do wybranych tekstów literackich różnych epok. Portret polskiego emigranta w literaturze. Scharakteryzuj, analizując wybrane przykłady. Zjawy, upiory, wampiry w tekstach literackich. Omów zagadnienie wykorzystując dzieła z różnych epok. Ludzie wybitni w kreacji poetyckiej różnych epok. Przedstaw reprezentatywne przykłady. Problemy okresu dojrzewania człowieka. Przedstaw je odwołując się do wybranych utworów literackich. Refleksje o istocie wolności człowieka. Omów problem na podstawie wybranych utworów literackich różnych epok. Bohater chłopski w literaturze polskiej. Przedstaw jego kreacje w wybranych utworach z różnych epok. Dwór ziemiański jego wygląd i znaczenie. Omów temat, analizując wybrane utwory literatury polskiej. Ubiór jako sposób na wyrażanie siebie. Scharakteryzuj mody i stroje różnych epok, odwołując się do literackich opisów. Literackie wizje par zakochanych. Omów temat, wykorzystując wybrane przez siebie utwory z rożnych epok. Alienacja cechą wybitnych jednostek. Zbadaj problem na przykładzie biografii bohaterów literackich lub twórców literatury. Dziecko istota bezbronna czy mały buntownik? Przedstaw problem na wybranych przykładach literackich. Portret Żyda w literaturze polskiej i światowej. Uzasadnij rolę i funkcje tego motywu w wybranych utworach literackich. Motyw ojca w literaturze. Omów temat na podstawie utworów literatury polskiej i obcej. Przedstaw różne ujęcia problematyki Holokaustu w literaturze polskiej, odwołując się do wybranych utworów. Omów artystyczne testamenty poetyckie. Odwołaj się do wybranych przykładów z różnych epok. Rola cierpienia w kształtowaniu postaw bohaterów literackich. Przedstaw problem na wybranych przykładach z różnych epok. Literatura jako zapis tryumfu i upadku człowieka. Odwołaj się do wybranych utworów z różnych epok literackich. Literatura fantasy a wartości etosu rycerskiego. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów. Związki literatury i polityki. Omów temat i zbadaj wzajemne zależności pomiędzy nimi, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. Subiektywne postrzeganie świata w pamiętniku, dzienniku. Ukaż problem, odwołując się do wybranych tekstów z różnych epok. 2
44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. Literackie wizerunki przyjaciół. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. Portret kobiety w literaturze. Przedstaw sposoby jego kreacji analizując wybrane przykłady. Zbrodnia katyńska w literaturze pięknej i literaturze faktu. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów Fenomen twórczości Paulo Coelho w kontekście współczesnej literatury popularnej. Omów przyczyny popularności brazylijskiego pisarza w Polsce. Porównaj twórczość pisarza z książkami napisanymi przez polskich autorów. Bohater uwikłany w historię. Przedstaw problem na wybranych przykładach z literatury XIX i XX w. Kulinaria w literaturze. Omów funkcję tego motywu w wybranych utworach literackich. Różne obrazy natury w literaturze polskiej. Przedstaw sposoby kreowania obrazów przyrody i ich funkcje, odwołując się do wybranych utworów. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposoby ich kreowania w wybranych utworach literackich rożnych epok. Człowiek walczący ze złem ukaż problem, charakteryzując wybrane postacie literackie z utworów o tematyce związanej z II wojną światową. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw funkcję i sposoby kreowania portretów Polaków. Życie jako teatr. Omów temat, przedstawiając różne ujęcia tego motywu w wybranych utworach. Symbolika żywiołów. Interpretując wybrane teksty poetyckie, zwróć uwagę na wieloznaczność tych samych elementów natury. Praca i jej rola w życiu człowieka. Zaprezentuj ten motyw, odwołując się do przykładów literackich z różnych epok. Omów przyczyny popularności literatury fantastycznej we współczesnym świecie. Odwołaj się do wybranych przykładów literatury polskiej i obcej. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów przyczyny popularności niektórych autorów i książek. Sformułuj własną opinię na temat literatury współczesnej, odwołując się do wybranych utworów spoza kanonu lektur. 3
II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI Nr tematu Temat 1. Literackie i malarskie realizacje motywu Madonny. Porównaj na przykładzie wybranych dzieł. 2. Portret pielgrzyma-tułacza w literaturze i malarstwie. Omów sposoby jego ukazania w dziełach twórców różnych epok. 3. Analizując wybrane dzieła literackie i filmowe, scharakteryzuj i porównaj obraz miasta jako przestrzeni życiowej. 4. Starość jako motyw literatury i sztuki.omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 5. Danse macabre. Omów motyw tańca śmierci w literaturze, filmie i malarstwie. 6. Tatry w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do utworów modernistycznych i współczesnych. 7. Literatura i malarstwo w epoce Młodej Polski. Zaprezentuj wzajemne wpływy na reprezentatywnych przykładach. 8. Różne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych przykładów. 9. Powstania narodowe w literaturze i sztuce. Przedstaw różne ujęcia, 10. Motyw stabat mater i jego różne ujęcia w literaturze i sztuce. 11. Taniec w literaturze i malarstwie. Przedstaw funkcjonowanie motywu tańca w oparciu o wybrane przykłady z różnych epok literackich. 12. Funkcjonowanie motywu dziecka w literaturze i malarstwie wybranych epok. Przeanalizuj wybrane dzieła. 13. Przedstaw twórczość wybranego reżysera. Określ problematykę, wskaż cechy charakterystyczne. 14. Przedstaw i porównaj różnorodne ujęcia motywu diabła w literaturze i sztuce. 15. Obraz prowincji w literaturze, malarstwie i filmie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych przykładów. 16. Przedstaw różne sposoby ukazywania macierzyństwa w literaturze i sztuce. 17. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj film z literackim pierwowzorem, oceń adaptacje. 18. Impresjonizm w poezji, malarstwie, muzyce. Omów temat analizując wybrane teksty kultury. 19. Omów zjawisko kiczu, analizując wybrane przykłady z rożnych dziedzin sztuki i literatury. 20. Cztery pory roku w literaturze i sztuce. Analizując wybrane przykłady, przedstaw funkcjonowanie tego motywu. 21. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Przeanalizuj wybrane przykłady. 22. Artystyczne interpretacje historii Polski w literaturze, filmie i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 23. Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Zaprezentuj, 4
24. 25. Portret matki w literaturze i sztuce. Zaprezentuj temat na podstawie wybranych przykładów. Różne zachowania człowieka w sytuacji ekstremalnej. Omów temat na przykładzie wybranych utworów literackich i filmowych. 26. Portrety kobiet w literaturze i malarstwie/ filmie. Porównaj różne ujęcia motywu na wybranych przykładach. 27. Współczesne interpretacje filmowe dramatów Szekspira. Omów temat, 28. Kraków jako inspiracja twórcza. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i sztuki. 29. Literackie i filmowe wizje Litwy Ojczyzny.Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 30. Dawne i współczesne wzory rodziny.omów zagadnienie na podstawie literatury, filmu i serialu telewizyjnego. 31. Dzieło literackie a jego realizacja teatralna. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 32. Obrazy rewolucji w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 33. Pejzaż w literaturze i sztuce. Zaprezentuj różnorodne ujęcia i funkcje, 34. Literackie i malarskie portrety władców. Omów zagadnienie, analizując teksty kultury wybranej epoki. III. JĘZYK Nr tematu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Temat Bogactwo frazeologiczne języka polskiego. W oparciu o wybrane przykłady ukaż funkcjonalność związków frazeologicznych. Błędy językowe. Przedstaw zjawisko, analizując wybrane przykłady z radia, prasy i telewizji. Archaizacja języka i jej funkcje.omów zjawisko na wybranych przykładach literackich z różnych epok. Bogactwo, różnorodność środków stylistycznych i ich funkcje w liryce Młodej Polski. Przedstaw na wybranych przykładach. Manipulacja językowa w wypowiedziach polityków. Scharakteryzuj problem, analizując wybrane przykłady. Sztuka konceptu i jej funkcje w poezji baroku.omów temat na wybranych przykładach literackich. Język wybranej grupy zawodowej. Scharakteryzuj go na zebranym materiale językowym. Sztuka pisania listów. Na wybranych przykładach scharakteryzuj język sztuki epistolarnej. Komizm językowy w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do zgromadzonych przykładów. Gwara podhalańska w tradycji literackiej i współczesnej kulturze. Omów jej funkcjonowanie w wybranych dziełach literackich. 5
11. Funkcje stylizacji biblijnej w literaturze różnych epok. Zanalizuj wybrane przykłady. 12. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 13. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze. 14. Nowomowa jako odmiana społecznego stylu funkcjonalnego.omów zagadnienie na wybranych przykładach. 15. Scharakteryzuj cechy języka i stylu wybranych postaci literackich.omów na wybranych przykładach. Retoryka jako sztuka przekonywującego mówienia.na podstawie 16. wybranych przykładów dokonaj omówienia i analizy najciekawszych figur retorycznych. 17. Korzystając z odpowiednich przykładów, scharakteryzuj środki językowe wykorzystywane w reklamie i określ ich funkcje. 18. Gwara szkolna różnych pokoleń.przedstaw temat, analizując zgromadzony samodzielnie materiał. Zastosowanie środków językowych w tekstach piosenek. Dokonaj 19. analizy języka, odwołując się do tekstów piosenek wybranych zespołów. 20. Neologizmy w poezji.przedstaw ich budowę słowotwórczą i funkcje w wybranych utworach literackich na podstawie analizy przykładów. 21. Język tytułów prasowych. Scharakteryzuj na wybranych przykładach. Język Internetu w świetle kryteriów poprawności językowej. Omów 22. zagadnienie na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego. 23. Nazwy miejscowe w Twojej okolicy. Analizując zgromadzony materiał, dokonaj klasyfikacji i próby określenia ich etymologii. 24. Omów specyfikę tworzywa językowego wybranego twórcy / zespołu kabaretowego, odwołując się do konkretnych tekstów. 25. Omów pochodzenie wybranych nazw miejscowych twojego regionu. 26. Styl potoczny i jego funkcja w literaturze. Dokonaj analizy utworów z różnych epok literackich. 27. Język wyznań miłosnych. Rozważ temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 28. Scharakteryzuj język wybranych twórców literatury XX wieku. 29. Przysłowia mądrością narodu. Omów ich funkcje językowe, 30. Moda czy potrzeba? Zapożyczenia językowe we współczesnej polszczyźnie. Omów na przykładach. 31. Posługując się zebranym materiałem językowym, scharakteryzuj język sprawozdań sportowych. 32. Istota dowcipu językowego. Omów mechanizmy powstawania dowcipu językowego, odwołując się do wybranych tekstów kabaretowych. 6
7